'Ik luister nooit naar anderen
Aïda in gewoel ten onder
Rotatiehal maakt het zingen moeilijk
Ingeborg Elzevier: triest,
treurig en toch geestig
Cultuur&Kunst
iAAANDAG 26 APRIL 1993
ANNEMIEK RUYCROK.071-161423. PLV -CHEF JAN RUSDAM. 071 - 16M15
Kenny G vertrouwt alleen zijn eigen intuitie
RECENSIE MONICA SCHIKS
Aïda Weekend, georganiseerd en uitgevoerd
door het Gymnasium Haganum o.l.v. Joe
Raphael. Gezien: 24/4, Taffeh-zaal, Rijks-
nuseum van Oudheden, Leiden.
1.00. Sa (]es
In plaats van de jaarlijkse musi
cal voerde het Gymnasium Ha-
;anum dit jaar spectaculaire
ïoogtepunten uit van Verdi's
opera Aïda. Deze opera gaat
over de liefde tussen de slavin
Aïda en de bevelhebber Rama-
die ten strijde trekt tegen
buurland. Het verhaal speelt
zich af in het oude Egypte; ge
noeg uitdaging voor historische
verkleedpartijen en grimage.
Authentiek decor vormde de
Egyptische Taffeh-tempel in het
Rijksmuseum van Oudheden
cjwaar momenteel de tentoon
stelling 'Mummies onder het
Mes' is te zien.
Werk aan de winkel dus voor
de hele school. De belangstel
ling was echter zó groot, dat het
>dium te klein werd. Daarom
isloot men de uitvoering op
drie achtereenvolgende dagen
te houden zodat uiteindelijk ie
dereen één keer, verkleed als
Egyptenaar, mee kon zingen of
dansen.
Het instuderen van de zang
solo's, de koor- en orkestpartij
en, van de balletten, het beden
ken van de choreografie en het
maken van een eindeloze hoe
veelheid kostuums en van de
rimage, deze hele gigantische
us was door de school zelf ge
organiseerd. Een geweldige
prestatie die onder de omstan
digheden wel geslaagd ge
noemd mag worden, maar die
op de argeloze toeschouwer
logal eens verwarrend en on
overzichtelijk overkwam.
Veertig overvolle minuten
duurde het spektakel. Het zit
tend en staande publiek was
nauwelijks van de uitvoerende
leraren en leerlingen te onder
scheiden. Opzij van de tempel
zat het orkest samengedrukt, te
gen de wand van de zaal stond
het koor dat door enkele hulp-
dirigenten in het gareel werd
gehouden. Hoog boven ieder
een uit torende dirigent Joe
Raphael, hevig zwaaiend en
zwetend.
Indrukwekkend uitgedost
zong de Farao zijn partij. De
tempelpriesteressen dansten in
schitterend gazen gewaden. De
triomftocht voerde trompetters
en geboeide krijgsgevangenen
door de zaal naar het podium,
waar een enkele trompet hoor
bare verliezen leed. Uit volle
borst zongen de koorleden 'Glo
ria all' Egitto'.
Ondanks het programma
boekje met teksten was het in
het gewoel niet altijd duidelijk
wat er nu precies werd gezon
gen, maar gelukkig zorgden de
melodieën voor een feest der
herkenning. Voor Verdi een
sterk punt, voor ons een hou
vast in de branding der gebeur
tenissen.
Door de meeste jazzcritici verguisd, maar door het grote
(Amerikaanse) publiek op handen gedragen. Sinds kort
ook bekend als favoriete saxofonist van president Bill
Clinton, inmiddels tevens zijn penvriend. Bovenal een
eenling van de vriendelijkste soort, een pure positivo en
daarom in feite een schril contrast met de traditie die wil
dat wie aan zijn instrument plus de improviserende mu
ziek is verslaafd ook niet meer buiten andere roesmidde
len kan. Kenny G is de artiestennaam van dit uit Seattle
afkomstige buitenbeentje.
LONDEN LOUIS DU MOULIN
De G is gewoon een afkorting
van Gorelick, maar zou even
goed voor 'Goldfinger' kunnen
staan. Want elke keer dat de 35-
jarige krullebol naar een van
zijn vijf Selmers grijpt produ
ceert hij goud. Zijn levensver
haal lijkt dan ook voorzien een
hoog 'van-een-leien-dakje-ge-
halte': vanaf zijn ontdekking
van de sax op zijn tiende ('tij
dens een Ed Sullivanshow')
heeft Kenny alleen maar de juis
te mensen op de meest geschik
te momenten ontmoet en hen
telkens overtuigd van zijn bui
tengewone talent.
Dat algemeen heersende ver
moeden, de afgelopen jaren
voortdurend gevoed door de
miljoenenverkopen van al zijn
albums, bestempelt Kenny G
zelf als een 'hardnekkig fabel
tje'. „Ik speel al 25 jaar saxo
foon, maar maak pas een jaar of
tien platen, dus reken maar uit.
Ik heb me eerst toch echt vanaf
de onderste tree van de ladder
moeten opwerken, onder meer
bij het Ringling Brothers Circus
waar ik iedere voorstelling in de
strontlucht van de olifanten
zat," legt de (ook) voor de ac
countant opgeleide superster in
zijn Londense hotelkamer nog
maar eens uit.
Flink ploeteren met de blik op
oneindig, dat is volgens hem de
ene pijler waarop zijn immense
succes is gefundeerd. Het zich
niets gelegen laten liggen aan
het oordeel van anderen, die ei
genzinnigheid zal de andere
zijn, aldus Kenny G. „Je moet
gewoon een eigen route kiezen
en daar niet meer van afwijken.
Als je dat maar lang genoeg vol
houdt, dan werpt dat op dan
duur z'n vruchten af, daar ben
ik van overtuigd."
„Het klinkt simpel allemaal,
maar vlak de praktijk niet uit.
Dat harde werken jaar in jaar
uit bijvoorbeeld, daartoe zijn
maar weinig mensen bereid. En
risico's nemen door tegen aller
lei gangbare meningen in te
gaan is ook niet bepaald popu
lair. Ik had natuurlijk ook best
de gemakkelijkste weg kunnen
nemen door standard songs te
blijven spelen, in clubs met een
eigen combo, levert altijd een
belegde boterham op. In plaats
daarvan ben ik dingen gaan
doen waarvan niemand durfde
te bevroeden dat ze zouden
aanslaan."
Jazz
Bedoeld zijn vooral zijn onor
thodoxe muzikale opvattingen,
bejubeld als geniaal, maareven-
zeer gekleineerd als een slimme
formule voor muzikaal behang.
Is Kenny G in al zijn lichtvoetig
heid en zoetigheid nou wel of
geen jazz? Op die vraag zullen
de geleerden wellicht nooit een
afdoend antwoord vinden, weet
ook de bron van de chronische
discussie himself. „Het is maar
wat je onder jazz verstaat. Als je
vindt dat die muziek moet aan
sluiten bij de erfenis van groot
heden als Charlie Parker, John
Coltrane en Sonny Rollins, zeg
maar meer op de lijn gaat zitten
van Wynton en Branford Mar-
salis, dan zul je mij hoogstwaar
schijnlijk niet tot de jazz reke
nen. Hou je er ruimere visie op
na, denk je meer aan de con
stante ontwikkeling van het ge-
improviseerde geluid, dan maak
ik veel meer kans. Want laten
we wel wezen, toen Charlie Par
ker en de zijnen zich melden
werden ze ook niet meteen als
jazz-vertegenwoordigers gezien,
omdat ze zover afstonden van
het algemeen geaccepteerde, de
dixieland. Met mij is het, denk
ik net zo. Ik ben ook 'een vol
gende fase die niet was voor
zien'."
De oorzaak? Kenny G is nooit
uitgegaan van de geschiedenis,
maar heeft altijd uitsluitend zijn
intuitie gevolgd. In die persoon-
DEN HAAG» ANP
In het Mauritshuis in Den Haag
zijn gistermiddag drie schilde
rijen van Hollandse 17de eeuw-
se schilders beschadigd. Vol
gens directeur drs. F.J. Duparc
zijn er moedwillig krassen op
aangebracht met een scherp
Boekenmarkt Feestelijk kostuumstuk bij Mimicri
groeit licht
AMSTERDAM ANP
In 1992 zijn bijna 28 miljoen al
gemene boeken verkocht,
350.000 minder dan in 1991 en
ruim 1 miljoen meer dan in de
jaren 1988, 1989 en 1990. De ge
middelde prijs voor een boek
bedroeg in 1992 ruim 23 gul
den, 3% meer dan 1991. De be
langstelling voor fictie bleef in
1992 groot. Ook bij kinderboe
ken en literatuur lag de omzet
in 1992 op hoog niveau. De om
zet bij de non-fictie bleef nage
noeg stabiel. In de sector 'vrije
tijd, hobby, doe-het-zelf nam
de omzet met 21% toe.
RECENSIE WIJNAND ZEILSTRA
'De Heer van Pourceaugnac'
van Molière door de Wasse-
naarse toneelvereniging Mimi
cri. Regie: Johan Boer. Spel: Jur-
rie Drent, Annelies van Polanen,
Wim van Polanen, Joop Vernout
e.a. Gezien: 25/4, Theater Wa-
renar, Wassenaar.
Dat Mimicri, de Wassenaarse
amateurtoneelvereniging, feest
viert, lijdt geen twijfel. Het 15-
jarig bestaan geeft aanleiding
voor een groot opgezette pro-
duktie met medewerking van
het Voorschotens Barok Ensem
ble en leden van het Alma Ma
ter Koor Leiden. Decor en kos
tuums zijn pronkstukjes, want
een - althans in ons land - vrij
onbekend stuk als 'De Heer van
Pourceaugnac' moet het heb
ben van de luisterrijke franje.
Op de vormgeving van het
spektakel kan Mimicri trots zijn.
En dat men dat inderdaad ook
wel een beetje is, straalt van de
voorstelling af.
Het verhaal zit zeer overzich
telijk in elkaar. De oude heer
Oronte heeft zijn dochter aan
de heer van Pourceaugnac uit
gehuwelijkt. Dochterlief ziet
meer in een zekere Eraste.
Diens knecht schiet te hulp, en
zowel pa als die ongewenste
huwelijkskandidaat krijgen het
hard te verduren. Molière
schreef het stuk voor een feestje
van de Franse koning op 6 okto
ber 1669. Bijna 325 jaar later
biedt 'De Heer van Pourceaug
nac' volop speelplezier voor Mi
micri.
Merkwaardig genoeg is de
tekstbehandeling van het to
neelspel de zwakke schakel in
het geheel, ook al is dit groten
deels een kwestie van smaak.
Een beetje commedia dell'arte-
overdrijving is wel op zijn
plaats. Mimicri kiest bewust
RECENSIE WILFRED SIMONS
La Vostra Veu en het Kamerkoor Oegst-
geest o.l.v. Rob Koolemans Beijnen.
M.m.v. het Leiden Sinfonietta. Program
ma: Choralen van J S. Bach uit de Matt-
haus- en Johannes Passion en uit het
Weihnachtsoratorium; Ave Verum Corpus
Toen de rotatiehal van het
Leidsch Dagblad werd ontwor
pen, hielden de architekten na
tuurlijk geen rekening met
akoestiek. Waarom zouden ze?
De hal is dan ook een opmerke
lijke en gedurfde lokatie voor
een concert. Met al die kale mu
ren en plafonds zal het wel gaan
galmen, was de verwachting.
Maar het tegenovergestelde
bleek waar; de akoestiek in de
hal is buitengewoon stroef en
droog. Er zit geen sprankje hel
derheid in. Alle klanken komen
dof en vervormd naar de luiste
raar toe. Het publiek, dat in zeer
groten getale was toege
stroomd, maakte de klank nog
doffer.
De leden van La Vostra Veu
bewezen gistermiddag vanaf de
eerste tot de laatste noot dat het
een grote liefde voor muziek
koestert en graag, alert en met
grote inzet zingt. Op zich zou
dit genoeg moeten zijn voor een
middag muzikaal plezier. Maar
ik moet toch streng zijn: het en
thousiasme van het koor staat
in geen verhouding tot zijn
vaardigheden. De zang is
schools, mist dynamiek en de
teksten zijn zo goed als onver
staanbaar. Dat lag niet alleen
aan de akoestiek. De zinsnede
'Et in terra' in Vivaldi's Gloria
bijvoorbeeld moet klinken zoals
het er staat en niet als 'Eeeeh...
tfen-terra.'
Toch kwam het koor juist in
het Gloria, dat na de pauze ge
zongen werd, nog het best uit
de verf. Met de steun van de ge
schoolde stemmen van het Ka
merkoor Oegstgeest werd de
weerstand van de rotatiehal
overwonnen en kwam er zo
waar enige transparantie in de
koorklank. Tot dan toe waren
de tenoren nauwelijks hoorbaar
geweest. Als de alten de melodie
hadden, waren de sopranen
niet te horen en omgekeerd was
dat ook het geval.
Een speciale vermelding ver
dienen de beide solisten. Zij
maakten grote indruk met een
preciese en heldere voordracht.
Iedere nopt was op zijn plaats;
ze zongen ingetogen, warm en
vol gevoel. Ook een anonieme
klarinettist van het Leiden Sin
fonietta, die met zijn spel de
zangeressen afwisselde, ver
dient lof voor zijn zelfverzeker
de en overtuigende soli.
Kenny G: „Miles wilde met al dat oude repertoire niets meer te maken hebben. Dus v
dan nog doorheen worstelen."
lijke filosofie is hij nog eens ge
sterkt door de koers van Miles
Davis in de herfst van diens
loopbaan. „Miles weigerde om
nog achterom te kijken, wilde luister vrijwel nooit naar ande
met al dat oude repertoire niets ren. Ik ben veel te bang dat ik
meer te maken hebben. Dus dan ook ga proberen ze te imi-
waarom zou ik er me er dan nog teren of dat ik mijn zelfvertrou-
doorheen moeten worstelen als wen kwijtraak. En geloof in ei-
ik zelf zoveel ideeën heb? Ik gen kunnen, dat is toch mijn
kracht!'1
Schilderijen Mauritshuis beschadigd
voorwerp. Van de dader die on
gestoord zijn gang kon gaan,
ontbreekt elk spoor. De restau
ratie van de werken zal zeker
enkele duizenden guldens kos
ten en maanden in beslag ne
men. De schilderijen kunnen in
het eigen atelier van het Mau
ritshuis worden hersteld.
voor een zeer nadrukkelijke
toonzetting. Vooral Jurrie Drent,
als Sganerelle, maakt zich daar
'schuldig' aan Beweeglijk en
alert intrigeert hij er lustig op
los. Zo hoort dat. Jammer is dat
hij daarbij el-ke let-ter-greep
met stemverheffing en lang-ge-
rek-te klinkers accentueert.
Moet dat nou echt?
Het is zeer de vraag of je op
deze manier Commedia dell'ar-
te op het podium van een to
neelzaal moet brengen. Mimicri
vindt kennelijk van wel, en het
gaat niet aan hun Ideurrijk
vormgegeven verjaarsfeestje te
bederven.
Tweede lustrum
Leidse Uitdag
De Leidse Uitdag beleeft dit jaar
zijn tiende lustrum. Op 11 sep
tember wordt dit evenement,
dat aandacht besteedt aan het
totale culturele leven in deze re
gio, in de Pieterskerk gehouden.
De inschrijving voor deze tiende
Uitdag sluit binnenkort. Tal van
verenigingen hebben zich reeds
aangemeld. Wie nog een plaats
je vvU veroveren moet direct re
ageren bij de Werkgroep leidse
Uitdag, Kloksteeg 16, 2311 SL
Leiden, telefonische inlichtin
gen bij Peter van der Voort. 071 -
414369.
Pauline van Rhenen, Ingeborg Elsevier en Carol van herwijnen in 'Een doos vol kruimles'. foto jan swinkels
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'Een doos vol kruimels' ('The Gingerbread
Lady') van Neil Simon Regie: Gees Linne-
bank Spel Carol van Herwijnen. Ingeborg
Elzevier. Pauline van Rhenen, Birgitta Vr-
eenegoor, Lucas Dietens en Mark Sim-
monds Gezien: 24/4. schouwburg Lei-
Naar men zegt, is niets zo moei
lijk als geloofwaardig spelen dat
je dronken bent zonder onuit
staanbaar vervelend te worden.
In 'Een doos vol kruimels' van
Neil Simon is dat eens te meer
van belang, omdat alles in het
stuk gericht is op die ene scène
waarin de zaak toch weer uit de
hand loopt. Dat maakt het dus
nog eens extra lastig. Deze esca
latie van het drankprobleem
komt bovendien allerminst on
verwacht. Na een kwartier heb
je al door dat deze eenzame ex-
nachtclubzangeres, nog maar
net teruggekeerd uit de ontwen
ningskliniek. spoedig naar de
fles zal grijpen.
Een geweldig stuk kun je dit
werk dan ook zeker niet noe
men. Toch reikt de buitenge
woon succesvolle Neil Simon
een goede blijspelactrice uitda
gend materiaal aan. En het is
Ingeborg Elzevier wel toever
trouwd om daar iets van te ma
ken. Zij roept een sfeer van ver
lepte grandeur op. Met haar
rauwe stem kan ze verbitterd,
ingetogen kwetsbaar en vooral
ook vaak grofgebekt hard voor
de dag komen. Het is een aan
trekkelijke combinatie van
triest, treurig en desalniettemin
toch geestig.
Steun van haar ex-minnaar
krijgt ze niet; hooguit een stevig
blauw oog die de verloedering
completeert. Steun van haar
kennissen evenmin, want die
hebben hun eigen sores. Terwijl
zij naar de literflessen sterke
drank grijpt, neemt haar vrien
din haar toevlucht tot de kleine
flesjes mei cosmetic a produk-
ten in een vergeefse strijd tegen
het ouder worden. En haar
vriend treurt om zijn mislukte
acteurscarrière. Hij doet welis
waar wat hij kan. Maar. zoals hij
zelf zegt, de combinatie van een
nymfomane alcoholiste en een
nicht kan niet echt wat worden.
Carol van Herwijnen maakt
daar met tussenpozen een
prachtige act van. Zelfs de hys
terische rimpelangst blijft door
het spel van Pauline van Rhe
nen leuk. Zouden deze onder
steunende rollen minder over
tuigend zijn ingevuld, dan zou
het stuk heel wat aan kracht
verliezen.
Alleen Birgitta Vreencgoor
heeft een onmogelijke taak. Zij
speelt de dochter van de hoofd
persoon. Haar een en al onge
rept optimisme botst met net
mid life getob van de rest. Ei
genlijk slaat ze er zich nog be
hoorlijk door heen, al zal geen
mens geloven dat een meid van
zeventien zo'n ongecompli
ceerd toegewijd engeltje is.
