Wereldprimeur in kinderpsychiatrie
Politie onderzoekt criminaliteit
Randstad
'Opvang criminele
verslaafden duur'
W D f
<9
Hoog Catharijne tegen
redelijk bod te koop
Winkelen in Den Haag
moet aantrekkelijker
ZATERDAG 24 APRIL 1993
WILLEM SPIERDIJK. O
Eerste dove kinderen opgenomen in nieuwe kliniek Curium
Een wereldprimeur voor de kinderpsychiatrie. Zo noemt
dr. Tiejo van Gent de nieuwe kliniek voor dove en slecht
horende kinderen met psychiatrische problemen. De kli
niek/polikliniek is een afdeling van het aan de overkant
gelegen Oegstgeester Academisch Centrum Kinder- en
Jeugdpsychiatrie, Curium. De kliniek is voorlopig de eni
ge in zijn soort en kan opvang bieden aan tien kinderen
in de leeftijd van ongeveer 5 tot 23 jaar. Van Gent ver
wacht dat de kliniek nog dit jaar volledig bezet is. „Het
aantal aanmeldingen voor onderzoek en behandeling
overtreft onze verwachtingen."
een eigen kamer en kunnen in
tern onderwijs volgen.
De nieuwe kliniek heeft de
nodige deskundigheid in huis.
Volgens hoofd en kinderpsychi
ater, dr. T. van Gent, volgen de
personeelsleden een verplichte
gebarentaal-cursus zodat ze
met de kinderen kunnen com
municeren. „En dan heb ik het
niet alleen over de artsen, psy
chologen, onderwijzers, maar
ook over de secretaresse en de
huishoudelijke en technische
medewerkers."
De praktijk moet nog uitwij
zen hoe groot de vraag is naar
de nieuwe voorziening op het
terrein van de kinderpsychia
trie. Van Gent: „We hebben
geen betrouwbare cijfers over
het aantal dove en slechthoren
de kinderen in Nederland dus is
het moeilijk daarover een voor
spelling te doen. Wel weten we
dat een doof of slechthorend
kind vier keer zoveel kans heeft
om psychiatrische problemen
Curium is een van de grootste
psychiatrische centra voor kin
deren in Nederland. De kliniek
en de polikliniek voor dove en
slechthorende kinderen vormen
een aparte afdeling.
De pastelkleuren lichtblauw,
mintgroen en zachtgeel ken
merken de gevel en de inrich
ting van het nieuwe gebouw.
Het pand lijkt op het eerste oog
meer op wooncomplex dan een
kliniek voor dove en slechtho
rende kinderen met psychiatri
sche problemen. De kinderen
die soms jarenlang in deze kli
niek verblijven, moeten zich
hier kunnen thuisvoelen.
Curium kreeg in het verleden
al te maken met opname-ver-
zoeken voor dove kinderen,
maar kon hier niet aan voldoen
wegens gebrek aan de vereiste
deskundigheid. Om een gesprek
te kunnen voeren met een doof
kind is immers het beheersen
van de gebarentaal noodzake
lijk. En dat is niet iets wat je snel
onder de knie hebt.
Medisch directeur van Curi
um, Prof. dr. Ph. Treffers, be
sloot daarom zes jaar geleden
een aanvraag in te dienen voor
een aparte afdeling voor dove
kinderen. Begin deze maand is
de kliniek aan de Endegeester-
straatweg geopend. Inmiddels
zijn er twee dove kinderen op
genomen. De kinderen hebben
meI
Dr. Tiejo van Gent voor de nieuwe dovenkliniek: „Een doof of slechthorend kind heeft v
r keer zo veel kans o
Isolement
Communicatieproblemen spe
len daarbij een belangrijke rol,
benadrukt Van Gent. „Deze kin
deren missen de functie van
een belangrijk zintuig. Daar
door is de kans op problemen
tijdens hun ontwikkeling groter.
We zijn immers een horende en
pratende gemeenschap en daar
zijn deze kinderen van versto
ken. Dove kinderen kunnen
daardoor in een isolement ra
ken."
Wat de aard van de proble
men betreft, die zijn volgens
Van Gent net zo divers als de
psychiatrische problemen van
horende kinderen. „Veel onder
zoek is nodig. Nu al doen we
onderzoek naar de toepassing
van psychologische tests bij do
ve en slechthorende kinderen.
In de toekomst komt daar zeker
nieuw onderzoek bij, bijvoor
beeld naar angst en depressies.
In deze kliniek zullen we tien
kinderen behandelen met hele
ernstige problemen.
Voordat een doof kind wordt
opgenomen, verrichten deskun
digen van de Curium-kliniek
een zeer uitgebreid medisch en
psychiatrisch onderzoek. „Bij
een horende kun je vaak al iets
afleiden aan de manier waarop
hij spreekt: de toonhoogte van
de stem bijvoorbeeld kan verra
den hoe hij zicht voelt. Bij een
doof kind heb je die mogelijk
heid niet en moet je meer letten
op lichaamstaal. Bovendien
moet je onderscheid maken
tussen communicatieproble
men en psychische problemen
en dat is vaak heel moeilijk."
In feite staat de kinderpsychi
atrie voor doven en slechtho
renden nog in de kinderschoe
nen, realiseert Van Gent zich.
„Je kunt als psychiater niet op
de vertrouwde manier een doof
kind tegemoet treden. Je moet
veel vertrouwds kunnen losla
ten om met het kind in contact
te komen."
Een doof kind kan weken,
maanden en zelfs jaren in de
nieuwe kliniek worden opgeno
men. Volgens Van Gent wordt
er van alles aan gedaan om het
verblijf zo aangenaam mogelijk
te maken. „Aan de voorzienin
gen op sociaal, sportief en re
creatief gebied van Curium
kunnen dove kinderen ook
meedoen. Belangrijk is dat alle
medewerkers goed gemotiveerd
en enthousiast zijn om met do
ve mensen te willen werken.
Ook van buiten Nederland zijn
de reacties heel positief."
Directeur van 'Langeveld':
Het plan om zo maar drugver
slaafden in psychiatrische zie
kenhuizen op te nemen, is vol
strekt onhaalbaar. Zo reageert
T.M.J. van der Zanden, voor
zitter raad van bestuur van
Centrum voor de Psychiatrie
Langeveld uit Noordwijk, op
het voorstel van minister
Hirsch Ballin (justitie) en
staatssecretaris Simons (volks
gezondheid). Zij willen dat in
algemene psychiatrische zie
kenhuizen op korte termijn
zo'n 300 plaatsen vrijkomen
voor criminele verslaafden die
onder dwang van de recht
bank moeten afkicken.
Volgens Van der Zanden
komt het voorstel van de be
windslieden volkomen onver
wacht. „Zij hebben dit plan
dan ook helemaal buiten ons
om ontwikkeld", aldus Van
der Zanden die onder meer
bestuurslid is van de Neder
landse Vereniging voor Gees
telijke Gezondheidszorg
(NVGGz). „Het voorstel dat
naar de Tweede Kamer is ge
gaan is dan ook duidelijk geen
rekening gehouden met de be
langen van de gewone psychi
atrische patiënt."
Het steekt Van der Zanden
nog het meest dat staatssecre
taris Simons een paar weken
geleden de geestelijke gezond
heidszorg confronteerde met
aanzienlijke kortingen en ver
volgens komt met een ingrij
pend plan dat de kosten ver
hoogd. „Wij zullen dus eerst
deze tegenstrijdigheid moeten
oplossen. In gesprekken met
Simons is duidelijk geworden
dat de ziekenhuizen al voor
1994 zo'n 2,5 procent moeten
inleveren. De opvang van ver
slaafde psychiatrische patiën
ten kost daarentegen veel
meer geld", aldus Van der
Zanden. Volgens schattingen
kost de begeleiding van ver
slaafden per persoon 30 pro
cent meer dan die van regulie
re patiënten.
Van der Zanden stelt daar
naast dat het afkicken op zich
geen psychiatrisch probleem
is en daar dus ook helemaal
niet in een dergelijk zieken
huis thuishoort. Op dit mo
ment worden in Langeveld wel
drugsverslaafden behandeld,
maar alleen wanneer zij vooral
een psychiatrisch probleem
hebben. ..Niet elke verslaafde
crimineel kan hier dus terecht.
Daar zijn wij helemaal niet op
ingericht". Het gaat dan om
maatregelen op gebied van
beveiliging en deskundigheid
bij omgang met criminelen.
De Nederlandse Vereniging
voor Verslavingszorg (NeVIV)
wijst in een reactie op de plan
nen op het voornemen uit
1990 om het aantal drugsvrije
plaatsen in gevangenissen te
verhogen van 230 naar 330.
Daar is nog helemaal niets van
terecht gekomen. Ook andere
voorstellen van Hirsch Ballin
en Simons zijn in het verleden
al genomen, maar worden on
voldoende gebruikt, aldus de
NeVIV. Zo vindt de ambulante
verslavingszorg bij de rijks
overheid helemaal geen ge
hoor voor mogelijkheden om
criminele verslaafden op te
vangen.
Het staat voor Van der
Zanden vast dat er wat moet
gebeuren aan verslaafden die
om in hun drugsbehoefte te
kunnen voorzien, in de crimi
naliteit terecht komen. „Maar
dat is een constatering die ie
dere burger of belastingbetaler
kan maken. Ook de psychaitri-
sche ziekenhuizen zouden
daar wel wat aan willen doen,
maar doen moeten wel de fa-
daMtriten worden geboden.
Op deze manier gaat het ech
ter zeker niet."
LEIDERDORP MONICA WESSELINO
Het politiekorps Hollands-Mid
den onderzoekt de komende
weken hoe vaak burgers slacht
offer zijn van een misdrijf, of ze
tevreden zijn over de politie en
hoeveel mensen zich onveilig
voelen. Het Zuidhollandse on
derzoek maakt deel uit van een
landelijk onderzoek. In totaal
worden 47.500 mensen onder
vraagd, van wie 1000 uit deze
regio. Met de-resultaten in de
hand moet het optreden van de
politie worden verbeterd.
De reorganisatie van de poli
tie, het samenvoegen van ge
meente- en rijkspolitie, is in vol
le gang. De politieke partijen
hebben bij herhaling te kennen
gegeven meer informatie te wil
len hebben over de manier
waarop de politie werkt en hoe
dat wordt ervaren. Dit onder
zoek moet op die vragen een
antwoord geven.
Het onderzoek wordt uitge
voerd door het marktonder
zoeksbureau NIPO. Tussen 26
april en 14 mei worden de 1000
inwoners van deze regio telefo
nisch geïnterviewd. De resulta
ten van het hele onderzoek (alle
47.500 vraaggesprekken) moet
in september bekend zijn.
In Hollands Midden is begin
verleden jaar al een keer een
dergelijk onderzoek gedaan.
Toen zijn 3200 mensen onder
vraagd. De korpsleiding hield
het onderzoek om de situatie
voor en na de reorganisatie met
elkaar te kunnen vergelijken.
Door heel veel mensen te on
dervragen, konden bovendien
eventuele verschillen tussen de
districten boven tafel worden
gehaald.
Uit het verleden jaar verrichte
onderzoek bleek dat in het
werkgebied van de politie Hol
lands Miden (750.000 inwoners)
vier op de tien mensen slachtof
fer worden van een min of meer
ernstig misdrijf. 40 procent
hierna aangifte doet bij de poli
tie en bijna eenvijfde van de be
volking zich geregeld onveilig
voelt. Het politieoptreden bij
aangifte kreeg een mager zesje:
het slachtoffer moet vaak lang
wachten en de politie is niet al
tijd eenvoudig bereikbaar.
Hoofd organisatie- en be
drijfsvoering Hollands Midden,
B. Wijbinga, juicht het onder
zoek toe. „Er is absoluut nog
verbetering mogelijk. Kerntaak
van de politie is veiligheid. Veel
mensen voelen zich onveilig.
Daarnaast zijn slechts vier op de
tien mensen bereid aangifte te
doen. Dat kan beter."
Ook het aantal bekeuringen
is, verwacht Wijbinga, een punt
van kritiek van de ondervraag
den. „De gemiddelde burger
vindt dat de politie meer moet
bekeuren. Daar kan je niet zo
maar aan voorbijgaan".
De organsiatieman is be
nieuwd naar de verschillen tus
sen de regio's onderling die uit
het onderzoek nogelijk naar vo
ren komen. „Ie kunt op je vin
gers natellen dat er in het wes
ten een hoger penentage Lin
gers ooit slachtoffer van een
misdrijf is geweest. Er zijn ook
dingen die minder voor de hand
liggen. Hoe ervaren burgers de
politie, wat vinden ze de be
langrijkste laak vinden en hoe
de aangiftebereidheid is".
Personen die gebeld worden
door het onderzoeksbureau
(NSS) en die de zaak niet ver
trouwen, kunnen ter controle
contact opnemen met het mi
nisterie van binnenlandse za
ken 070-3026038.
Annemieke Vennix
25 jaar
Aio sinds maart 1989
Vakgroep Fysische en Macro
moleculaire Chemie
Doet onderzoek naar: de wer
king en eigenschappen van on-
gelade polymeren na toevoe
ging van (polymeren kunnen
van belang zijn voor industrië
le toepassingen)
Salaris: ongeveer 2500 gulden
netto
„Ik ben vierdejaars aio en heb
verlenging gevraagd, want ik
ben al over mijn contract-ter-
mijn heen. Ik heb mijn labora
toriumwerk afgerond en zit nu
in de schrijffase. Maar omdat ik
in verwachting ben en over en
kele weken met zwangerschaps
verlof ga, weet ik niet precies
wanneer ik zal promoveren. Ik
denk zelf nog wel dit jaar."
„Als student ben ik aan dit
onderzoek begonnen en dat
ging goed. Mij is toen gevraagd
of ik het onderzoek als aio wilde
voortzetten. Ik onderzoek onge
lede polymeren: grote molecu
len die je kunt vergelijken met
een grote pan gekookte spag
hetti. Door toevoeging van zou
ten zijn ze wellicht beter oplos
baar."
„Toen ik begon met mijn
scheikunde-studie vroeg ik me
af of ik het'wel zou kunnen,
maar ik rolde er toch vrij ge-
Wetenschappers in de dop heten tegenwoordig: 'assistent in
opleiding (aio) of'onderzoeker in opleiding' (oio). Jonge
mensen die een wetenschappelijke carrière ambiëren en willen
promoveren, kunnen sinds 1986 solliciteren naar een aio- of
oio-baan. Dat betekent in vergelijking met de situatie vóór
1986: ploeteren op een proefschrift dat binnen vier jaar af moet
zijn vaak ten koste van vrije tijd en privéleven relatief
weinig begeleiding en onderzoeksfaciliteiten, en dat alles met
een laag salaris en een matig toekomstperspectief. Wat beweegt
iemand om aio/oio in Leiden te worden? In een serie van vijf
afleveringen komen aio's en oio's aan het woord over hun werk
en hun privé.
makkelijk doorheen. Ik was ook
nog vrij jong toen ik afstudeer
de. daarom leek het me wel leuk
om door te gaan met onderzoek
en aio te worden. Nu denk ik: ik
hoef niet zo nodig verder in het
onderzoek. Ik heb het wel ge
zien. Ik zou wel een manage-
mentsfunctie in het bedrijfsle
ven willen, bij een chemiecon
cern bijvoorbeeld."
„Natuurlijk is onderzoek ook
leuk: afwisselend, je kunt ver
schillende technieken gebrui
ken, ik heb veel experimenteer-
werk gedaan in het lab. Tijdens
de schrijffase kun je goed na
denken en die gegevens op een
rijtje zetten. Onderzoek doen
geeft je veel vrijheid, maar ik
heb de universiteitswereld nu
wel gezien. Ik wil eens wat an
ders. Ik ga straks zeker niet al
leen thuis zitten met mijn kind,
ik wil sowieso werken."
„Over de begeleiding hier heb
ik niet te klagen, hoewel het wel
beter kan. Het is een beetje on
georganiseerd bij deze vak
groep: je moet je eigen weg zoe
ken. Eenzaam is hel niet: ik zit
dagelijks op het lab en heb ook
me heen die zich
ook met polymeren bezighou
den. Soms is het zelfs te druk."
„Nee, als aio houd je je niet
altijd aan kantoortijden: je
werkt stopt niet om 17.00 uur.
Ik heb hier ook regelmatig lan
ger doorgewerkt. Dat hoort er
bij: je weet dat je onderzoek
binnen vier jaar af moet. Maar
nu ik zwanger ben, kan ik niet
meer zo hard werken: het is li
chamelijk niet meer op te bren
gen."
„Mijn man was ook aio, dus
de combinatie werk-privéleven
was voor ons niet zo'n pro
bleem. We zaten beiden in het
zelfde schuitje. Het kind is niet
gepland in de zin van: dat moet
per se aan hel einde van ons
aio-schap. Ik wilde het op een
gegeven moment gewoon. Maar
het is best zwaar."
„Als ik straks gepromoveerd
ben, ga ik solliciteren bij che
miebedrijven. Ik denk dat het
wel zal lukken, hoewel de ar
beidsmarkt een stuk minder is
dan een paar jaar geleden.
Mocht het niet meteen lukken
dan is er een wachtgeldregeling
waarvan ik een aantal maanden
gebiuik kan maken. Ik heb geen
spijt van deze aio-baan: ik heb
alle ruimte gehad. En een pro
motie geeft je toch een zekere
voorsprong op anderen."
CAROLINE VAN OVERBEEKE
UTRECHT GPD
Het Algemeen Burgerlijk Pen
sioenfonds (ABP) is bereid het
Utrechtse winkelcentrum Hoog
Catharijne (HC) te verkopen.
Dat bevestigde ABP-manager
ing. A. Thewessen deze week.
Volgens hem worden er geen
onderhandelingen met gegadig
den gevoerd. „Maar we staan
open voor elk redelijk bod.
plan spitst zich toe op algemene
opwaardering van het straatni
veau. terwijl het huidige econo
mische belang van het pen
sioenfonds ligt in het bezit van
de hoger gelegen passages en
de aldaar gevestigde winkels.
De opbrengst van het winkel
centrum is al jarenlang voor het
ABP een zorgenkindje. „Wij
kunnen het als pensioenfonds
tegenover de gerechtigden niet
verantwoorden te weinig rende
ment te maken", waarschuwde
Thewessen. Het ontbreken van
de handtekening van het ABP
onder het Masterplan voor het
Utrecht City Projekt is volgens
Utrechts burgemeester Opstel
ten geen probleem. Gehoopt
wordt dat staatssecretaris Heer-
ma (ruimtelijke ordening) in de
loop van dit jaar er toestem
ming voor geeft.
Sedert het ontstaan van de
eerste plannen voor een ingrij
pende verbetering van Hoog
Catharijne uit 1986 wordt ge
sproken over verbetering van de
sociale veiligheid. Die is vooral
op straatniveau erg slecht. Het
deze week gepresenteerde Mas
terplan beoogt dan ook een for
se verbetering van de begane
grond met een flinke uitbrei
ding van het aantal winkels, te
rugkeer van water in de Catha-
rijncsingel met een werf vol ter
rasjes en winkeltjes.
De gemeente heeft voor het
gebied rond het winkelcentrum
een grootscheeps investerings
plan ontwikkeld, het zogenaam
de Utrecht City Project, onder
meer om de sociale veiligheid te
verbeteren eri om de buurt een
'facelift' te geven. Na jaren van
onderhandelingen tussen ge
meente. ABP, Nederlandse
Spoorwegen en Jaarbeurs bleek
echter, dat het pensioenfonds
twijfelt aan de economische
haalbaarheid van het ontwikke
lingsproject bij het Centraal Sta
tion.
Het ABP wil dan ook niet het
'Masterplan' ondertekenen,
waarmee partijen nu naar Den
Haag gaan om een subsidie van
tussen de 170 en 250 miljoen
gulden te verkrijgen. De totale
investering in het Utrechts City
Project bedraagt 1,8 miljard gul
den.
Het voornaamste bezwaar
van het ABP tegen het Master-
belangrijk dat er een goede ver
deling van winkels is. Het is bij
voorbeeld niet de bedoeling dat
er ineens tien bakkers in één
winkelstraat zitten. De stichting
Advies en Beheer Winkelstraten
kan bij een winkelpand dat
leegkomt de huur betalen totdat
er een zaak m wfl komen waai
een gebrek aan was. of waar er
nog niet veel van zijn. Zo maak
je je winkelstraat optimaal aan
trekkelijk."
Hoewel de plannen in een ge
vorderd stadium zijn, zijn ze
nog niet helemaal rond Het is
nog onduidelijk hoeveel winkel
centra zich bij het het plan zul
len aansluiten én hoe het kos
tenplaatje er precies uit gaat
zien. De ondernemers die deel
willen nemen aan hel project
moeten in elk geval een bedrag
aan contributie betalen, afhan
kelijk van de diensten waar zij
gebruik van willen maken. De
gemeente Den Haag draagt ook
een steentje bij, maar legt toch
de eerste verantwoordelijkheid
bij de ondernemers zelf liet is
dan ook de bedoeling dat de ge
meente de subsidie elk jaar af
bouwt. Over drie jaar moet het
project op eigen benen kunnen
staan.
De ondernemers zijn het hier
niet helemaal mee eens. Krui
denberg: „De termijn is naar
onze menig te kort.
DEN HAAG VALERIE LEENHEER
Winkelen in het
Den Haag moet binnenkort
aangenamer worden. De nieu
we Haagse stichting Advies en
Beheer Winkelstraten en het
Bureau van Aanpak, een instan
tie die werk zoekt voor langdu
rig werklozen, gaan er vanaf 1
mei voor zorgen, dat de winkel
centra in Den Haag aantrekke
lijker worden voor het winke
lende publiek. Deze twee in
stanties willen de Haagse win
kelcentra aantrekkelijker maken
met behulp van schoonmaak
ploegen. bewakingsdiensten en
klusjesmensen die het straat-
meubilair en plantenbakken op
afroep gaan onderhouden.
Volgens I. Kruidenberg, voor
zitter van het Detailhandelcol
lectief - de organisator van het
project - was de tijd rijp voor
een imagoverbetering van de
Haagse winkelcentra. „Het is al
gemeen bekend dat het niet zo
goetl gaat met de detailhandel
in Nederland en dat geldt dus
ook voor Den Haag," zegt hij.
„Daarom moet er actie worden
ondernomen."
De zogenaamde branchever
deling, het bepalen wat voor
soort winkel zien waar mag ves
tigen. moet ook een belangrijk
onderdeel gaan vormen van het
project. Kruidenberg legt uit:
„Het is voor een winkelstraat
