Catalaans kunstenaar in Spanje
'Geen tijd me te verbazen'
Cultuur&Kunst
Nederland speelt belangrijke rol bij Miro-expositie
Stop geen persoonlijk
probleem in je boek
VRIJDAG 23 APRIL 1993
27
1000 figuranten
nodig voor
opera-uitvoering
amsterdam anp
Er zijn duizend figuranten no
dig voor een rol in de grootste
opera-uitvoering die ooit in Ne
derland is opgevoerd. Het gaat
op de opera Aïda van Giuseppe
Verdi, die op 24,25 en 26 juni in
de RAI in Amsterdam is te zien.
De eerste selectie van de figu
ranten vindt plaats op 25 april
in Rotterdam en Den Bosch. Op
28 april is er een selectiedag in
Amsterdam. De duizend figu
ranten kunnen een rol krijgen
als soldaat, slaaf, gevangene,
priester of priesteres. In princi
pe komt iedereen in aanmer
king voor een rol in de produk-
tie, mits „goed gemotiveerd" en
ouder dan 18 jaar. De deelne
mers krijgen voor hun rol geen
vergoeding. Wel krijgen ze de
reiskosten en consumpties ver
goed. Na afloop van de voor
stellingen krijgen alle figuranten
een videoband van de uitvoe
ring. 'Aïda, The Opera Specta
cular', staat onder leiding van
de Italiaanse dirigent 'maestro'
Giuseppe Raffa. Deze 'opera-
ma', zoals Raffa de produktie
noemt, voerde hij al op in Cana
da, Australië, Japan, Hong
Kong, Mexico, Budapest en
Marseille. In 1987 vond in Egyp
te de première plaats, tegen de
natuurlijke achtergrond van de
Sfinx en de piramides. De ope-
rama trok tot nu toe 100.000 be
zoekers. Aan de uitvoering in de
nieuwe Parkhal in Amsterdam
doet een orkest van 120 leden
mee, een koor met 140 zangers,
vijftig balletdansers, twee oli
fanten, drie kamelen, zes paar
den en een python.
Nederlandse
films naar
festival Cannes
amsterdam
De korte animatiefilm 'De vier
jaargetijden' van Maarten
Koopman dingt mee naar een
prijs op het filmfestival van
Cannes. Buiten competitie wor
den vertoond The Baby of Ma
con' van Peter Greenaway en
'The Act in Question' van Ale
jandro Agresti. Het filmfestival
in Cannes duurt van 13 tot en
met 24 mei. De speelfilms bui
ten competitie zijn van de Ne
derlandse produktiemaatschap-
pij Allarts.
let, is het doel van de mam
moettentoonstelling tweeërlei.
„Enerzijds willen wij aan de
hand van zijn belangrijkste wer
ken Miro's ontwikkeling als
kunstenaar in kaart brengen,
anderzijds biedt dit overzicht de
mogelijkheid uitleg te geven
over zijn werkmethode", aldus
Malet, die Miro typeert als „de
meest universele en tevens
meest Catalaanse kunstenaar
van Spanje". De organisatoren
verwachten dat de tentoonstel
ling circa 400.000 bezoekers zal
trekken.
Een deel van de nevenactivi
teiten speelt zich af op het ei
land Mallorca op het landgoed
Son Abrines in de buurt van
Palma, waar Miro de laatste 37
jaar van zijn leven heeft doorge
bracht. Zijn atelier is ter gele
genheid van het Miro-jaar om
gebouwd tot een zeer ruim op
gezet museum dat voornamelijk
onderdak biedt aan het werk uit
Het Amsterdamse bureau voor kunst,
CADRE, van Frits Becht heeft een be
langrijke rol gespeeld bij de organisatie
van de Miró-tentoonstelling in Barcelo
na. CADRE heeft onder meer de catalo
gus verzorgd, het systeem van de kaart
verkoop ontworpen en de Fundació
Joan Miró geadviseerd over veiligheids
zaken en de verzekering van de ten
toongestelde werk van de beroemde Ca
talaanse schilder.
Becht werd voor deze eervolle opdracht
gevraagd na zijn succesvolle bemoeie
nissen met de organisatie van de Vin
cent van Gogh-tentoonstellingen in
Amsterdam en op de Hoge Veluwe, drie
jaar geleden. Het succes van die ten
toonstellingen was voor een deel te
danken aan het door Becht geintrodu-
ceerde systeem van kaartverkoop, waar
door de bezoekers gevrijwaard bleven
van lange wachttijden. Ook de door
Becht ontworpen en samengestelde Van
Gogh-catalogus bleek een imposant
succes, want daarvan zijn inmiddels
wereldwijd 365.000 exemplaren ver
kocht. Het is een unicum in de kunst
wereld dat de Van Gogh-tentoonstellin
gen met een positief saldo werd afslo-
Na het Van Gogh-jaar besloot Becht
in de kunst actief te blijven en richtte hij
CADRE op. Becht: „Dat bleek geen
slechte greep. Binnen de kortste tijd
hadden we twee prachtige opdrachten
in huis: de Miró-tentoonstelling in Bar
celona en voor volgend jaar de Mondri-
aan-tentoonstelling in het Haags Ge
meentemuseum.
Spanje eert kunstenaar Joan Miró met omvangrijk overzicht:
zijn laatste jaren. Miro kreeg
zijn opleiding in Barcelona en
later in Parijs, waar hij nauwe
contacten onderhield met de
kring van Picasso en met de
surrealisten. Na de Spaanse
burgeroorlog keerde hij in 1946
naar Spanje terug. Miro's werk
heeft duidelijk de invloed on
dervonden van de Duitse kun
stenaar Paul Klee en diens tijd
genoot Wassily Kandinsky, bei
den epigonen van de abstracte
kunst.
Zijn eigengereide surrealisme
balanceert tussen volledige ab
stractie en een bizar realisme.
Miro's doeken worden geken
merkt door primaire kleuren,
simpel gebogen, zwarte lijnen
en eenvoudige tekens en sym
bolen. Soms zijn daarin figuren
herkenbaar, maar meestal zijn
de werken slechts de spontane
uitdrukking van een lichtvoeti
ge, doorzichtige droomwereld.
Op verzoek van CADRE maakten 13
internationaal bekende kunstenaars,
onder wie Karei Appel, Jan Dibbets, Sol
Le Witt, Antonio Saura, Enzo Cucchi,
Ray Smith en Tapies. prachtige affiches
ter ere van Joan Miró: „Het origineel
blijft eigendom van de kunstenaar.
Maar de affiches zijn op zich ook al een
mooi bezit. Daarnaast zijn er zeven 'ge
wone' tentoonstellingsposters ontwor
pen, met werk van Miró zelf, die worden
in samenwerking met het Nederlandse
bedrijf Art Unlimited op de markt ge
bracht", aldus Becht.
Honderd jaar geleden werd
hij in de streek rond Bar
celona geboren. Voor de
Catalanen is dat de aanlei
ding om zijn geboortejaar
met een grootscheepse
manifestatie te herdenken,
waarvan een omvangrijke
overzichtstentoonstelling
met honderden topstukken
de spil vormt. Joan Miró
(1893-1983), zowel schil
der, beeldhouwer, graficus
als keramist wordt van
dinsdag 20 april tot en met
30 augustus geëerd met het
grootste retrospectief dat
ooit aan deze surrealist is
gewijd.
In totaal 500 schilderijen, 180
voorstudies, 300 tekeningen en
een uitgebreide collectie noti
ties die aan zijn schilderijen
voorafgingen, zijn samenge
bracht in het veelhoekige muse
um, de Fundació Joan Miró, in
Barcelona. De tentoonstelling
werd deze week officieel ge
opend door de Spaanse konin
gin Sofia. Een deel van de expo
sitie zal later dit jaar te zien zijn
in het New Yorkse Museum of
Modem Art (MOMA), dat veel
werken voor het Miró-retro-
spectief beschikbaar heeft ge
steld. Meer dan de helft van de
tentoongestelde doeken is af
komstig uit buitenlandse mu
sea.
Het jubileumjaar dat door de
Joan Miro, in 1981, met zijn lithografie 'Spana'. archieffoto» anp
Catalaanse Miró Stichting is ge
organiseerd omvat in totaal 80
exposities en ruim 300 andere
activiteiten, waaronder lezin
gen, concerten, theater- en
dansvoorstellingen. Tevens is
het herdenkingsjaar aangegre
pen om een aantal nieuwe pu-
blikaties over de Catalaanse
kunstenaar op de markt te
brengen. Volgens het brein ach
ter de expositie, Rosa Maria Ma-
Concert 'De Echo der Duinen'
noordwuk aan zee» De Chr. Muziekvereniging 'De Echo der Dui
nen' heeft vanavond de jaarlijkse uitvoering in Dorpshuis De
Rank. Het concert begint om 20.00 uur (zaal open: 19.30 uur.
Concert Gaudeamusserie
leiden Het Ensemble Utrecht Modema geeft aanstaande zon
dag, in het kader van de Gaudeamusserie Hedendaagse Muziek,
een concert in de Waag, aan de Aalmarkt 21. Op het programma
staat recent werk van o.a. Paul Bruinen, Toon van Ulsen, Thea
Abazis en Leo Samama. Het concert begint om 14.30 uur.
Ex-Stone Bill Wyman getrouwd
SAiNT-PAUL-DE-vENCEDe vroegere bassist van de Rolling Stones,
Bill Wyman, is gisteren voor de derde maal getrouwd. De 56-jari-
ge Wyman trouwde in het dorpje achter de kust bij Nice de 33-
jarige Amerikaanse mode-ontwerpster Suzanne Accosta. Wy-
mans laatste huwelijk was met teenager Mandy Smith in 1989.
Het eindigde vorig jaar met een scheidingsregeling ad 1,5 mil
joen gulden. Wymans zoon Stephen, die net huwelijk niet bij
woonde, is van plan te trouwen met Mandy's 49-jarige moeder
Patsy. Dit bracht de Britse pers ertoe te overdenken dat Wymans
ex dan zijn schoondochter wordt en zijn zoon zijn stiefvader.
Vandross en Pearl Jam in Ahoy'
Rotterdam Pearl Jam, de sensatie van Pinkpop 1992, speelt op
vrijdag 16 juli in Ahoy'. Kaarten voor het optreden van de uit Se
attle afkomstige rockband zijn vanaf zaterdag bij de bekende
adressen verknjgbaar. De Amerikaanse soulzanger Luther Van
dross geeft op vrijdag 28 mei een concert in Ahoy'. Hij is behalve
als zanger ook bekend als liedjesschrijver en producer van onder
anderen Aretha Franklin, Dionne Warwick en Diana Ross. De
kaartverkoop voor dit concert is vandaag begonnen.
Japans tuinieren en calligraferen
leiden Op zondag 25 april staat de bibliotheek aan de Nieuw-
straat 4 in Leiden nog één keer in het teken van Japan. Tjon Sie
Fat demonstreert tussen 12.00 uur en 16.00 uur Japanse calligra-
fie. Vanaf 13.00 uur laat Noriko Nakamura zien wat katazome is,
een verftechniek op textiel.
Kees Buurman geeft tegen dat zelfde tijdstip nog een keer een
demonstratie van Japans boogschieten met een boog van 2,10
meter. Vanaf 14.00 uur verzorgt Wybe Kuitert een lezing met di
a's over Japanse tuinen.
Nederlandse literatuur in Frankrijk
den haag Nederlandse literatuur zal komend najaar het middel
punt vormen van de literaire manifestatie in Frankrijk. De mani
festatie, die twee keer per jaar wordt gehouden, vindt plaats van
29 november tot 10 december in Parijs en Lyon. Aan het eind
van het jaar worden tien twaalf Nederlandse prozaschrijvers,
dichters en essayisten uitgenodigd. Zij geven dan twee weken
lang lezingen en kunnen uit eigen werk voorlezen in zowel Parijs
als Lyon. Een nieuwe onderdeel van de manifestatie is dat de ge
nodigden ingeleid worden door bekende Franse auteurs die een
band met Nederland hebben. De komende maanden verschij
nen een aantal boeken, zoals 'De Wetten' van Connie Palmen,
'Het beloofde land' van Adriaan van Dis en 'Eerst grijs dan wit
dan blauw' van Margriet de Moor, vrijwel zeker in een Franse
vertaling.
Voorstelling allochtone jongeren
Het snelle succes van Dr. Alban
Drie groepen allochtone jongeren uit de provincie Zuid-Holland,
waaronder het Leidse Arasunesië van jongerencentrum 't Stathuys,
brengen morgenavond een voorstelling op de planken van het
Leidse Volkshuis aan de Apothekersdijk. De Stichting Program en
de Stichting Midden Holland nodigden de jongeren vorig jaar uit
om over het thema 'Het jaar 2000' een produktie te maken. Thea
tergroep Living Colours uit Maassluis brengt het stuk 'Future Trip'
over de dreigende vernietiging van de aarde.
De groep April uit Delft komt met 'Engeltje Aarde' waarin een bom
de aarde verwoest. Door de klap wordt een groepje mensen gelan
ceerd naar een nieuwe planeet. De Leidse theatergroep Arasunesië
heeft in het stuk 'Fulangi Mongo' het verleden, heden en toekomst
in allerlei sketches verwerkt. De voorstelling begint om 20.00 uur.
leiden conny van der zande
„Ik voel me altijd zo schuldig
dat ik mensen zo lang naar mij
doe luisteren", zei een vertwij
felde Kristien Hemmerechts gis
teravond tegen haar toehoor
ders in Burcht Literair. Maar de
twijfel van Vlaanderens belang
rijkste vrouwelijke auteur was
ongegrond. De AKO-nominatie
voor naar bundel Kerst en ande
re liefdesverhalen, geeft al aan
dat ze zeer verdienstelijk
schrijft, maar gisteravond bleek
dat ook haar vertelwijze zeker
de moeite waard is.
Ze las haar essay Ambachte
lijk Dromen voor, dat ze schreef
als antwoord op de haar veel
gestelde vraag of schrijven nu
eigenlijk een vak is. In dit essay
vergelijkt Hemmerechts de
schrijver met God. „De auteur is
geen alwetende schepper, maar
juist een gefrustreerde almacht
die bang is voor de leegte. Hij is
een ambachtsman die als een
horlogemaker met veel vakken
nis te werk gaat. Maar als het
produkt af is, moet hij het los la
ten. Dat lukt hem niet helemaal
want er blijft altijd een soort
liefdesrelatie tussen de schrij-
vef, de tekst en de lezer."
Hemmerechts zag nog meer
linken tussen het schrijvers
schap en seksualiteit. „Schrijven
is een intieme gebeurtenis die
niet onvergelijkbaar is met
masturberen. Beide doen een
onbeteugeld beroep op de fan-
gens Hemmerechts overigens
niet van alle aspecten van het
schrijven bewust. „Het is met
schrijven net als met dromen. Al
de mensen waar je 's nachts
over droomt zijn projecties van
jezelf, maar je bent er je meestal
niet van bewust. Zo zal een goe
de schrijver ook niet met voor
bedachte rade een persoonlijk
probleem in een boek stoppen:
als hij dat wel doet ontstaat
slecht proza want de auteur is
dan te nauw betrokken bij zijn
werk."
Biechtstoel
Zelf gaat Hemmerechts bij het
schrijven dan ook nooit uit van
een persoonlijk probleem want
de schrijftafel is geen biecht
stoel. „Ik begin te werken vanuit
een thema of idee en probeer
dan personages te laten leven.
Ik toon hun levens en de lezer
mag dan zijn conclusies trek
ken. Ik ben geen alwetende ver
teller die uitlegt hoe de mens in
elkaar zit; de mens kan immers
niet worden gedefinieerd."
Wie denkt dat schrijven haar
gemakkelijk afgaat heeft het
mis. Over een kort verhaal doet
ze ongeveer een maand, aan
een roman werkt ze een jaar.
„Schrijven is boven alles een
kwestie van geduldig wachten
tot een beeld, een zin of een ge
beurtenis in het boek op zijn
plaats komt."
Dr. Alban: „Ik haat drugs. Maar niet al n
enschede theo hakkert
Van een anoniem bestaan als tandarts in Stock
holm tot een wereldvermaard hitparadeklant -
ziedaar in een notedop de carrière van Dr.Alban.
Hij staat nu in de top 10 met 'Sing Hallelujah',
terwijl voorganger 'It's my life' nummer 1 werd.
Andere hits: 'Hello Afrika' en 'No coke'. Van dit
laatste nummer gingen in Europa meer dan een
miljoen exemplaren over de toonbank.
Sindsdien wordt hij geleefd. Tijd voor inter
views heeft-ie nauwelijks. Het enige wat geregeld
kan worden is een telefoongesprek. Hij pakt zelf
op. Hij, dat is Dr. Alban. Nigeriaan van geboorte,
woonachtig in Zweden. „Het was me wat te stil,"
zegt hij, terugkijkend op de merkwaardige over
stap die hij maakte. Na een studie aan het Karo-
linksa Institute in Stockholm vestigde hij zich als
tandarts.
Zonder zich in Nigeria ooit aan de muziek te
hebben gewaagd, opende hij een eigen club,
'Alphabet Street', genaamd naar een song van
Prince. Op een avond greep hij zelf de microfoon
en begon tegen de achtergrond van een instru
mentale reggae-deun teksten de zaal in te slinge
ren. „Ik ben helaas vergeten welk nummer het
was, maar het beviel zo goed dat ik regelmatig in
mijn eigen club ging optreden."
Plaatselijk al enige tijd wereldberoemd, werd
hij een jaar later 'ontdekt'. Een Zweedse platen
maatschappij zag er wel wat in om hem een con
tract aan te bieden. Die vrolijke mix van Afrikaan
nummers hebben een boodschap." foto cpo
se dansritmes met Westerse vocalen zou het wel
eens goed kunnen doen. De eerste single was
meteen raak. 'Hello Afrika' knalde in heel Europa
de hitlijsten binnen. „Ik had niet eens tijd om me
te verbazen, zo snel ging het."
Drugs
Voor zijn eerste cd schreef hij alle nummers zelf.
Behalve 'Hello Afrika', dat hij samen bedacht met
Leila K., de zangeres die momenteel in de top 3
staat met 'Open Sesame'. Soms liedjes met een
boodschap. Zo is 'No coke' een waarschuwing te
gen druggebruik. „Ik haat drugs. Maar niet al m'n
nummers hebben een boodschap, hoor." Wel lig
gen ze allemaal plezierig in het gehoor. Dr-Alban
heeft een, in ieder geval commercieel gezien, juis
te mix gevonden van Afrikaanse en Westerse mu
ziek. „Deze stijl past mij," vertelt hij via een kra
kende telefoonlijn. „Ik zie mezelf niet teruggaan
naar een puur Afrikaanse soort muziek."
Ook al omdat hij in Afrika nooit muziek had ge
maakt. „Had ik geen tijd voor. Ik moest naar
school." Een oom van hem woonde in Zweden.
Daar kon hij terecht voor een tandartsopleiding.
Zweden is nog steeds zijn uitvalsbasis, maar hij is
nog maar zelden thuis.
„In Afrika en Zuid-Oost Azië begint het nu ook
te lopen Ik heb succes in anari.i en /ells bi de
Verenigde Staten gaat het goed. In het najaar be
gin ik aan mijn eerste Amerikaanse tournee Was
It's my life' eigenlijk ook nummer 1 in Neder
land? Ja? Mega!"
Indonesische
kunst in Kerk
amsterdam
In de Oude Kerk in Amster
dam is tot en met 2H md de
tentoonstelling 'Indonesi
sche Moderne Kunst' te zien.
Nooit eerder werd op deze
schaal een expositie van mo
derne Indonesische kunste
naars samengesteld. Organi
sator is Gate Foundation, het
informatie- en documenta
tiecentrum over Aziatische
kunst in Amsterdam.
Doel van de expositie is in
zicht te krijgen in de moder
ne Indonesische kunst vanaf
1945. Werk uit die eerste ja
ren is in de Oude Kerk echter
niet vertegenwoordigd, om
dat de kunstwerken in een te
slechte staat verkeren. Het
vroegste werk dateert uit
1950.
Voor het samenstellen van
de tentoonstelling bezocht
conservator Helen Spanjaard
in Indonesië 30 kunstenaars
Daarvan werden uiteindelijk
22 kunstenaars uitgekozen.
De 120 kunstwerken m dr
Oude Kerk zijn afkomstig uit
musea, van verzamelaars en
van de kunstenaars zelf.
Tijdens de reis en selectie
van de kunstenaars bleek er
nogal wat kritiek te zijn op de
keuze van het aantal kunste
naars. Men vond 22 veel te
gering. Naar Nederlandse
maatstaven is het volgens
Spanjaard juist 'heel erg
veel'.
De modeme kunst in
Indonesië is volgens Span
jaard te verdelen in drie pe
riodes. Vanaf 1938 tot 1950.
tijdens de Tweede Wereld
oorlog en de strijd tegen Ne
derland, maakten de kunste
naars vooral geëngageerd
werk. De tweede periode be
gint in 1950 waarbij de aan
dacht is geriefd op hei wee
ten en mythologische en de
coratieve kunst. In de laatste
periode, vanaf 1965 tot he
den. wordt weer meer ge
werkt vanuit de eigen tradi-
