Groene Hart aparte regio Sierteelt nog niet te behandelen
'Paintballers zijn voorzichtiger'
'Leids studentenleven moet meer bruisen'
Randstad
SCHIPHOL OP WEG NAAR DE
EUROPESE MAINP0RT...
BIJLAGE OP ZATERDAG 8 MEI
Adverteren in deze unieke bijlage.
'Vorm échte publieke omroep'
DINSDAG 20 APRIL 1993
Kabinet kiest voor schaalvergroting Mogen ontdekt middel tegen schadelijke schimmel
CHEF WILLEM SPIERDIJK. 071 -161440. PLV -CHEF MEINDERT VAN DER KAAIJ. 071 -161352
DEN HAAG JAN KUYS
Gemeenten uit de Rijnstreek en Midden-Holland, moe
ten op korte termijn met gemeenten uit West-Utrecht
het nieuwe bestuurlijke samenwerkingsgebied Groene
Hart gaan vormen. Staatssecretaris De Graaff-Nauta van
Binnenlandse Zaken heeft daar bij de provincie Zuid-
Holland op aangedrongen.
Momenteel is het land onder
verdeeld in 59 WGR-regio's. Het
kabinet wil al pér 1 januari 1994
dit aantal terugbrengen tot 28.
Een verdere vermindering van
het aantal WGR-regio's sluit het
kabinet niet uit. Zuid-Holland
heeft het voortouw genomen in
het proces van schaalvergroting
van wgr-gebieden. Sinds no
vember vorig jaar bestaan in de
hele provincie nog slechts vijf
WGR-regio's.
Te klein
Het kabinet gaat daar wel mee
akkoord, maar vraagt nog enige
aanpassingen in regio's, die ook
Voorts is de nieuwe regio Zuid-
1 lolland-Noord, wwaronder Lei
den en Duin- en Bollenstreek in
beginsel te klein. Schaalvergro
ting is gewenst, zegt het kabinet
in een vandaag aan de provin
cies kenbaar gemaakt stand
punt. De regering wil met ge
zwinde spoed een eind maken
aan de lappendeken van sa
menwerkingsverbanden en ge
biedsindelingen in dit land.
Daartoe is een nieuwe gebieds
indeling volgens de Wet Ge
meenschappelijke Regelingen
(WGR) noodzakelijk.
volgens de nieuwe schaal nog te
klein zijn. Het opschudden van
het bestuurlijk bed is volgens
het kabinet dringend geboden,
omdat de oude WGR-gebieden
te klein zijn, gebiedsindelingen
elkaar overlappen en overal in
het land andersoortige regels
bestaan voor het oplossen van
dezelfde problemen.
De nieuwe WGR-regio's moe
ten daarom aan de volgende
voorwaarden voldoen: herken
baar zijn als een maatschappe
lijk gebied en groot genoeg zijn
om samenwerking tussen be
trokken gemeenten efficiënt te
regelen. Voorts zullen de gren
zen van de WGR-gebieden
overeen moeten komen met de
grenzen van de in de maak zijn
de bestuurlijke gebieden en zal
de nieuwe indeling moeten lei
den tot een grotere bestuurlijke
slagvaardigheid.
Het belangrijkste uitgangs
punt is schaalvergroting. Zodra
de nieuwe gebiedsindeling is
vastgesteld, begint de schoon-
maakoperatie van de bestaande
regelingen. Sommige worden
gebundeld, zodat zij voortaan
betrekking hebben op één
WGR-gebied, dat bovendien
groter is dan voorheen. Andere
zullen samensmelten tot één re
geling. Voor twee regelingen
maakt het kabinet echter nu al
een uitzondering: de politiere
gio's en de regionale besturen
voor de Arbeidsvoorziening zijn
niet een, twee, drie aan te pas
sen aan de grenzen van de
WGR-regio's. Definitieve be
sluitvorming over het gelijktrek
ken van die grenzen volgt later.
De bedoeling is op 1 januari
1998 het bloementuintje van de
gemeenschappelijke regelingen
weer op orde te hebben.
Leidse oogartsen:
PAUL VAN DER KOOU
Volgens Leidse oogartsen zijn
paintballers voorzichtig gewor
den met het schieten van verf-
kogels. Ernstig oogletsel zou
daarom tot het verleden beho
ren. De Zaanse oogarts J.A. ten
Napel vreest juist voor een
nieuwe golf oogletsels nu het
nieuwe paintball-seizoen voor
de deur staat.
Hij is dan ook blij dat het
Leids/Zaanse onderzoek naar
oogletsels door het oorlogsspel
is gepubliceerd in de jongste
editie van het Nederlands Tijd
schrift voor Geneeskunde. Het
onderzoek is tussen januari
1990 en december 1991 gehou
den.
In die periode bezochten vijf
paintballers met ernstige oog
klachten de polikliniek van het
Academisch Ziekenhuis Leiden,
zo meldt het vaktijdschrift. Drie
van hen hielden blijvend letsel
over aan de oorlogssport die en
kele jaren geleden is overge
waaid uit de VS, compleet met
imponerende camouflage-pak
ken en verfkogels die snelheden
van 200 kilometer per uur kun
nen bereiken.
In augustus vorig jaar presen
teerden de oogartsen de eerste
onderzoeksresultaten en waar
schuwden ze paintball-spelers.
Volgens de Leidse oogarts me
vrouw E.H. Verburg-Van der
Marei hebben die waarschu
wingen geholpen. Sinds die tijd
heeft haar polikliniek namelijk
geen paintbal-patiënt meer ge
zien. Ze vermoedt dan ook dat
mensen voorzichtiger zijn ge
worden en een beschermende
bril opdoen bij de sport.
Haar Zaanse collega J.A. ten Na
pel is een stuk pessimistischer.
Hij is juist bang voor een nieu
we golf slachtoffers in voorjaa
en zomer. Dan worden niet al
leen de meeste 'oorlogen' ge
voerd, maar ook de slechtst ge
organiseerde: ergens buiten,
zonder veel controle of bescher
ming voor spelers. De bedrijven
die binnen paintbal laten spe
len, zouden er streng op letten
dat spelers een beschermende
bril op hebben.
Zo gaat het Roelofarends-
veense bedrijf WEM er prat op
dat spelers een masker opkrij-
gen dat ogen, neus èn mond
beschermt. Scheidsrechters wa
ken ervoor dat in de tot jungle
omgebouwde kas die maskers
opblijven. „In zeven jaar is hier
dan ook geen enkel ongeluk ge-
Officiële opening op maandag 10 mei door
minister-president Ruud Lubbers.
Haarlems Dagblad,
IJmuider Courant en
Leidsch Dagblad besteden in een exclusieve
hier alle aandacht aan.
Reserveer nu tel. 023-150133
(de heer Theo van Hoesel)
Schiphol op weg naar dè
Europese Mainport is
uw visitekaartje waard!
Totale oplage
maar liefst
140.000 exemplaren
rVetSS
VV»a
CAROLINE VAN OVERBEEKE
Geef de Hilversumse omroepin
stellingen de vrijheid die ze wil
len hebben en creëer tegelijker
tijd een échte publieke omroep.
Die publieke omroep moet dan
een van de huidige drie tv-net-
ten vullen met nieuwsuitzen
dingen, achtergrondinformatie,
l ulturele programma's en sport.
Deze publieke zender zou ook
op een van de vijf radiozenders
te beluisteren moeten zijn.
Dat bepleitte de nieuwe Leidse
hoogleraar mediarecht, profes
sor mr. Gerard Schuijt, vanmid
dag in zijn oratie aan de Rijks
universiteit van Leiden. „Als ik
woensdagnacht Radio 1 wil be
luisteren. word ik opgezadeld
met een of andere dominee van
de EO. Dat is haast een vorm
van terreur."
Schuijt hield vanmiddag in
zijn oratie een vurig pleidooi
voor een 'echte' publieke om
roep in Hilversum. „De manier
waarop de Hilversumse omroe
pen nu aan regels worden ge
bonden is een heilloze weg. Die
opgelegde regels leiden alleen
maar tot een verdere aantasting
van de vrijheid van meningsui
ting en de omroepvrijheid."
De Amsterdammer is een
groot voorstander van een 'ech
te' publieke omroep. „Ik pleit
voor één televisienet voor de
huidige particuliere omroepver
enigingen, één net voor com
merciële omroep en één net
voor een échte publieke om
roep. Die laatste omroep moet
programma's maken zoals de
NOS nu doet. maar dan nog be
ter en zonder bemoeiienis van
de particuliere omroepen."
„De Hilversumse omroepsin-
stelling, zoals bij voorbeeld de
Vara, Avro, Tros, KRO, mogen
dan op een eigen net zelf bepa
len wat ze uitzenden en de re
clameblokken handhaven. De
publieke omroep moet worden
betaald uit omroepgelden of de
algemene middelen en mag
geen reclame uitzenden."
Volgens Schuijt gaat de term
'publieke omroep' nu niet op
voor Hilversum. „De huidige
omroepinstellingen zijn parti
culiere verenigingen met parti
culiere doelstellingen. Ook de
NOS kun je geen publieksom-
roep noemen, omdat deze om
roep wordt bestuurd door de
andere particuliere verenin
gen."
Schuijt vindt de huidige wijze
waarop de omroepverenigingen
worden gekappitteld door de
voorschriften van minister
d'Ancona, 'een vorm van vrij
heidsberoving, die bovendien in
strijd is met de EG-wetgeving'.
beurd", zegt woordvoerder Ton
den Hartog. „We kunnen het
ook niet hebben, want een on
geluk geeft je al een slechte
De Zaanse oogarts is blij dat
de overheid het spel verboden
heeft langs de openbare weg,
maar vindt dat er meer moet
gebeuren. Het hele spel verbie
den, bijvoorbeeld. Als dat niet
haalbaar is, zouden spelers ver
plicht moeten worden een bril
te dragen. Als er iets aan hun
bescherming mankeert, dienen
zij direct 'aan het spel te wor
den onttrokken'. Duelleren en
het richten op hoofden willen
zij direct verbieden, terwijl ze
veel verwachten van brillen die
nooit beslaan.
Geweren
Nu is het alleen verboden om
geweren te gebruiken die te
echt lijken. De overkoepelende
organisatie van paint-ballclubs
heeft bovendien de bescher
mende bril verplicht gesteld.
Ook als oogarts Ten Napel
zijn zin krijgt, betwijfelt hij of
fatale incidenten voorgoed tot
het verleden behoren. Feit blijft
dat één verfkogel voldoende
kan zijn om iemand blind of
slechtziend aan een oog te ma
ken. „En dat kan gigantische ge
volgen hebben voor iemands
verdere carrière", zegt hij.
„Want wat heb je aan agenten
of doktoren die geen diepte
meer kunnen zien?"
LEIDEN ERIC JAN WETERINGS
„Een doorbraak", noemde gis
teren P.J. van den Elzen de ont
dekking van zijn plantenbio-
technologiebedrijf Mogen. De
wetenschappelijk directeur van
het Leidse bedrijf legde uit hoe
onderzoekers van Mogen er
voor de eerste keer in waren ge
slaagd planten immuun te ma
ken voor een schadelijke schim
mel.
Mogen heeft tomatenplanten
immuun gemaakt voor de
schimmel Fusarium, die jaar
lijks voor miljoenen guldens
schade aanricht aan land- en
tuinbouwgewassen. Eerder
werd via gewone veredeling ge
probeerd om gewassen als me
loen en anjer immuun te maken
voor Fusarium, maar dat bleek
niet mogelijk. De schimmel in
fecteert planten via de wortels,
waardoor chemische behande
ling (grondontsmetting) erg
moeilijk is.
Op proefvelden van een part
ner in de VS heeft Mogen geëx
perimenteerd met tomaten van
het ras Moneymaker, die met
de schimmel werden geïnfec
teerd. Een deel van de planten
kreeg uit de tabaksplant afkom
stig genetisch materiaal dat de
anti-stoffen (eiwitten) tegen Fu
sarium activeert, een controle
groep kreeg dat genetisch mate
riaal niet. De bewerkte planten
kregen lichte ziekteverschijnse
len en herstelden snel, terwijl de
andere planten dood gingen.
Mogen denkt met deze ont
dekking een sleutel te hebben
gevonden om resistentie tegen
verschillende soorten schim
mels in planten te kunnen in
bouwen, constateerde van den
Elzen gisteren. Volgens de on
derzoeksleider is er geen sprake
van 'sleutelen aan de natuur'.
„De genen waar wij mee wer
ken zijn al aanwezig in de plant.
Ze worden door ons als het wa
re geactiveerd."
Veel schade
Fusarium komt voor in verschil
lende soorten en veroorzaakt
overal ter wereld veel schade
aan gewassen. Zo gaat naar
schatting tien procent van de
jaarlijkse maïsoogst verloren. In
de Nederlandse sierteelt is de
schimmel een bedreiging voor
anjers, tulpen, lelies en gladio
len. Verder tast de schimmel ge
wassen als katoen, banaan en
lelie aan.
Deze op grote schaal ver
bouwde gewassen moeten
daarom driftig met chemische
bestrijdingsmiddelen worden
behandeld om Fusarium en an
dere schadelijke schimmels te
bestrijden. Jaarlijks wordt voor 9
miljard gulden aan deze
(milieuvervuilende) middelen
Wetenschappelijk directeur Van den Elzen: „Voordat we een gen in e
we nog wel enkele jaren onderzoek doen."
korte termijn grote verwachtin
gen te koesteren. „Wereldwijd is
dat een te kleine markt. Maar
misschien zijn op termijn afge
leiden van wat we voor andere
gewassen hebben ontwikkeld
bruikbaar."
Mogen werd in 1985 opge
richt en is vanaf 1987 een zelf
standig Nederlands bedrijf met
thans ruim veertig werknemers.
omgezet, waarvan ongeveer de
helft in Europa.
Het geslaagde experiment
met de tomaat wil niet zeggen
dat de resultaten direct toepas
baar zijn op andere gewassen.
Van den Elzen: „Voordat we een
gen in een banaan kunnen in
bouwen moeten we nog wel
ekele jaren onderzoek doen."
Ook de voor Nederland belang
rijke sierteeltsector hoeft niet op
Het houdt zich bezig met ge
wasbescherming en gewasver
betering. Schimmelresistentie
valt onder het programma voor
gewasbescherming. Inkomsten
bronnen zijn contract-onder
zoek en licentie-overeenkom
sten. Het bedrijf maakt al jaren
lang verlies, maar dat is gebrui
kelijk in deze nog jonge indus
trietak. Na 1995 verwacht de di
rectie uit de rode cijfers te zijn.
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Ideeën om het studentenleven
in Leiden aantrekkelijker te ma
ken? Stuur ze naar het Studen
ten Initiatief Punt - Stip - dat
zich inzet voor het welzijn van
de Leidse studentengemeen
schap. Inmiddels drie maanden
aan het werk, hebben de acht
Stip-commissieleden, allen stu
denten, al het een en ander be
reikt. Zo wordt er in september
een grote boekenmarkt gehou
den voor alle studenten, komt
er binnenkort een grootschalig
onderzoek naar de sterke en
zwakke punten van Leiden als
studentenstad en gaan de af
zonderlijke studieverenigingen
van de faculteiten de krachten
bundelen.
Veronique Peeters (21) is
voorzitter van het Stip, een stu
dentencommissie van het Leids
Universiteits-Fonds. Peeters,
vierde jaars bestuurskunde en
rechten, vond het een uitdaging
om de nieuwe commissie vorm
te geven. „Zoiets bestond nog
niet. Het leek het LU F een goed
idee om een centraal punt in te
richten waar studenten voor in
formatie terecht kunnen. Het is
een soort intermediair in een
netwerk van de vele organisa
ties en studenteninstanties in
Leiden. We willen informatie
geven en lacunes opsporen in
de universitaire gemeenschap.
Buiten aan de gevel hangt een
ideeën bus voor studenten."
Peeters benadruk dat Stip niet
eenzijdig de eigen ideeën aan
de Leidse studenten wil opleg
gen. Volgens haar moet er een
wisselwerking zijn tussen de
Stip-ideeën en die van studen
ten. „Zo'n organisatie ontbrak
nog in Leiden. We zijn een ech
te studentenorganisatie, voor en
door studenten. We kunnen een
student doorverwijzen en hem
ook met een idee voor een pro
ject op weg helpen."
Joegoslavië
Ze geeft een voorbeeld„Bij het
Stip klopte onlangs een student
aan die graag iets wilde doen
voor het voormalige Joegosla
vië. We hebben hem telefoon
nummers en adressen van
stichtingen gegeven en hem zo
op weg geholpen. Hij heeft zich
uiteindelijk aangesloten bij een
kleine Leidse stichting van stu
denten. Een andere student bel
de ons voor informatie over stu
dentenverenigingen. Hij was
nog maar een week in Leiden
en wilde integreren. We hebben
hem adressen en telefoonnum
mers gegeven en nu is hij lid
van een vereniging."
Volgens Peeters was de uni
versiteit aanvankelijk bang dat
het Stip haar taken zou overne
men. „Angst voor concurrentie.
Maar daar is geen sprake van
omdat wij studenten alleen
maar doorverwijzen. Juist die
vraagbaakfunctie is belangrijk."
Peeters kan nog niet zeggen
wanneer het onderzoek wordt
uitgevoerd naar de plus- en
minpunten van Leiden als stu
dentenstad. „Het leek ons een
goed idee om het beleid van de
universiteit en het gemeentebe
stuur eens onder de loep te ne
men. We willen ongeveer 2000
studenten vragen of hun ver
wachtingen over Leiden zijn
uitgekomen en wat er beter kan.
Dat onderzoek moet gegevens
opleveren waarmee Leiden zich
beter als studentenstad kan
profileren. Daarbij hebben we
ook steun nodig van de univer
siteit."
Het Stip is van maandag tot
en met woensdag van 15-17 uur
bereikbaar voor vragen en idee-
en, Rapenburg 61, tel. 277289.
Veronique Peeters (links) met andere Stip-leden: „Leidse studenten kunnen bij c
