'Dominee terug van weggeweest'
Kerk Samenleving
Quiz voor priesters en rabbijnen
Opnieuw aftreden van kardinaal Simonis geëist
MAANDAG 19 APRIL 1993
8
REDACTIE DICK VAN O
BUITENLAND KORT
Vluchtelingen
Paus Johannes Paulus II
heeft de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties,
Boutros-Ghali, een cheque
van 300.000 dollar (onge
veer 540.000 gulden) over
handigd voor hulp aan de
vluchtelingen in Bosnië-
Hercegovina. De gift is een
reactie op de oproep van
het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van
de VN om financieel bij te
dragen aan de opvang van
de vluchtelingen. De paus
ontving Boutros-Ghali 45
minuten in particuliere au
diëntie. Volgens het Vati-
caan werd niet alleen ge
sproken over de situatie in
Bosnië-Hercegovina, maar
ook over die in de Kau-
kasus. het Midden-Oosten
en Afrika.
Orthodox Pasen
De Russische president Bo
ris Jeltsin heeft gisteren het
russisch-orthodoxe Pasen
gevierd in Vladimir, één van
de belangrijkste kerkelijke
centra van het land. Het
was voor het eerst sinds
tsaar Nikolaas II in 1913 dat
een Russisch staatshoofd in
Vladimir, 200 kilometer ten
noorden van Moskou, aan
de Paasprocessie deelnam.
De stad werd in 1108 door
vorst Vladimir Monomach
gesticht. Bij de verkiezingen
in 1991 stemde 73 procent
van de bevolking op Jeltsin.
In het vroegere Joegosla
vië vierden de orthodoxe
christenen het Paasfeest in
de schaduw van de allesver
woestende burgeroorlog.
De leider van de Bosnische
Serviërs, Radovan Karadzic,
afgelopen week door een
BBC-joumalist met 'U bent
een aartsleugenaar' aange
sproken, woonde in Pale bij
Sarajevo een orthodoxe
dienst bij.
Vermoorde onschuld
In een oproep aan de or
thodoxe broeders in Rus
land hebben vier servisch-
orthodoxe bisschoppen
Rusland opgeroepen de
dreigende 'vernietiging' van
het Servische volk te voor
komen. De oproep werd af
gedrukt in de Pravda. In het
licht van de toenemende
druk op de Servische rege
ring, de 'niet gerechtvaar
digde' beschuldigingen en
nieuwe sancties van de in
ternationale gemeenschap
groeit het lijden van het
Servische volk. De demo
cratische wereld heeft 'haar
totalitaire gezicht' aan Ser
vië laten zien.
Poolse kerk
De Rooms-Katholieke Kerk
in Polen mengt zich teveel
in overheidszaken en wak
kert controverses aan tus
sen kerkelijke en wereldlijke
leiders. Deze beschuldiging
komt van Tadeusz Zielinski,
die door het Poolse parle
ment is aangewezen om de
rechten van burgers te ver
dedigen. De kerk bemoeit
zich volgens Zielinksi te
veel met het bestuur van
het land, de wetgeving en
de justitie. „Ik vrees dat we
op de drempel van een reli
gieuze staat staan", zei hij
tegen verslaggevers. Hij
deed een dringende oproep
i tot wettelijke scheiding van
kerk en staat. Zielinski's
waarschuwing past in een
reeks protesten van liberale
Polen die moeite hebben
met de rol van de Rooms-
Katholieke Kerk sinds de
ondergang van het commu
nistisch bewind in 1989.
Bond van Nederlandse Predikanten viert morgen 75-jarig jubileum
De dominee is terug van
weggeweest. Even zag het
ernaar uit dat de kerk geen
domineeskerk meer wilde
zijn en dat de maatschap
pij geen oog meer had voor
de herder met zijn alsmaar
kleinere kudde. Maar het
tij lijkt te keren. „Hij komt
terug", zegt voorzitter ds.
L. de Liefde van de 75-jari-
ge Bond van Nederlandse
Predikanten.
AMSTELVEEN
BERT VAN DER KRUK/ANP
Maar onverdeeld gelukkig is de
hervormde predikant uit Am
stelveen er niet mee. Want met
name de onkerkelijke buiten
wacht ziet de predikant in toe
nemende mate 'los van zijn ge
loofsgemeenschap, als een een
ling, een deskundige, een ritua
list'. De dominee mag als een
soort ceremoniemeester komen
opdraven bij trouwerij, begrafe
nis en 'andere momenten waar
op men de kerk nog es nodig
heeft', zegt De Liefde, net terug
van een begrafenisdienst.
Deze opvatting getuigt vol
gens hem van weinig eerbied
voor het ambt van de predikant,
voor de kerk waarin hij wortelt.
„Ik ben niet los verkrijgbaar, ik
ben geen solist. Een predikant
runt meer dan alleen zijn eigen
winkeltje." De Liefde vertelt dat
verhaal er altijd bij wanneer
mensen die nooit een kerk van
binnen zien, opeens op de
stoep staan voor een doop of
een huwelijk. Maar wegsturen
zal hij ze nooit.
De predikant grijpt dit soort
momenten graag aan als 'kan
sen om op heel authentieke wij
ze in het leven van mensen iets
te betekenen'. Zelfs in de gese
culariseerde Randstad heeft de
kerk nog mogelijkheden genoeg
om haar boodschap op een zin
volle manier uit te dragen. „Zij
heeft nog voldoende in huis aan
boodschap, traditie en wijsheid.
En de predikanten hebben nog
steeds een groot krediet."
De veranderende maatschap
pelijke positie van de predikant
is één van de belangrijkste aan
dachtspunten voor de Bond van
Nederlandse Predikanten, die
morgen in Utrecht zijn 75-jarig
jubileum viert. De bond telt bij
na 3600 leden, voor het meren
deel uit de Nederlandse Her
vormde Kerk. Drie jaar geleden
Dominee L. de Liefde: „Ik ben niet los verkrijgbaar, ik ben geen solist. Een predikant runt meer dan alleen zijn eigen winkeltje."
zijn de 800 leden van de Gere
formeerde Predikantenvereni
ging ingestroomd. Verder zijn
lutherse, doopgezinde en re
monstrantse predikanten lid en
een enkele verdwaalde baptist.
'Geen vakbond'
De bond werd in 1918 opge
richt, toen de Hervormde Kerk
nog sterk onder invloed stond
van de overheid en plaatselijke
regenten. Predikanten bevon
den zich in een penibele situa
tie, zegt De Liefde. Een aantal
van hen begon in deze crisisja
ren 'een emanciperende bewe
ging uit de bevoogdende insti
tuten die de vrijheid van de ver
kondiging in de weg stonden'.
Behartiging van de maat
schappelijke en materiële be
langen (in die volgorde, bena
drukt De Liefde) heeft altijd
voorop gestaan. Vanaf het begin
is de bond betrokken geweest
bij het arbeidsvoorwaarden
overleg voor predikanten. Dat
heeft hervormde predikanten
kennelijk aangesproken, want
hun organisatiegraad is altijd
hoog geweest (op dit moment
95 procent). Bij gereformeerden
ligt dit percentage (ruim 40 pro
cent) volgens De Liefde veel la
ger, omdat hun vereniging pas
in de jaren '80 bij dit overleg be
trokken is geraakt.
De belangenorganisatie ('wij
zijn geen vakbond') neemt het
collectief op voor de Nederland
se predikanten en springt waar
nodig in individuele gevallen bij
met juridische, pastorale en
diakonale hulp. De bond geeft
adviezen bij het invullen van
belastingformulieren en het af
sluiten van verzekeringen, want
bij menig collega 'is het zakelijk
inzicht niet zo ontwikkeld'.
De Liefde houdt niet van het
geklaag waaraan heel wat colle
ga's zich geregeld overgeven.
„Kijk", verzucht hij, „ik kan ook
een klachtenverhaal ophouden,
maar dat doe ik bewust niet."
Predikanten die klagend over
hun te drukke bestaan en te ge
ringe inkomsten door het kerke
lijk leven gaan, doen er mis
schien beter aan een ander be
roep te kiezen.
„Ik doe dit werk met veel ple
zier: ik ben heel dankbaar dat ik
dit doen mag." De Liefde weet
dat veel collega's hem dat niet
nazeggen. Een paar jaar geleden
wees onderzoek uit dat één van
de tien predikanten er serieus
over nadenkt het ambt neer te
leggen en twee overwegen een
functie buiten de kerkelijke ge
meente te zoeken. Predikanten,
die gemiddeld zestig uur per
week werken, worden in toene
mende mate geconfronteerd
met teleurstellingen, frustraties
en conflicten.
Werkgelegenheid
Maar er zijn dan ook tal van an
dere zaken die de aandacht vra
gen. Zoals de acceptatie van de
homoseksuele predikant, bin
nen de meeste kerken ondanks
fraaie synode-uitspraken toch
nog een ongewenst fenomeen.
De bond geeft de collega's in
kwestie 'morele support' en
probeert een klimaat te schep
pen waarbinnen zij gewoon
kunnen functioneren. „Maar
verder kunnen we er er niet zo
veel aan doen, want uiteindelijk
beslist de gemeente."
Bezinning vraagt ook het af
kalvende ledenbestand van de
kerken. Dat doet De Liefde als
predikant uiteraard 'pijn', maar
als voorzitter van de bond denkt
hij meteen aan de gevolgen
voor de werkgelegenheid. Door
het afnemende financiële
draagvlak wordt het aantal pre
dikantsplaatsen kleiner. Tegelijk
neemt het aantal parttime-pre
dikanten toe.
De Liefde vindt dat het mo
ment gekomen is waarop de
kerken zich moeten afvragen 'of
de part-timer wel zo'n zegen is'.
Door de opkomst van de partti
me-predikant krijgt de fulltimer
er steeds meer taken bij, zoals
de vertegenwoordiging in clas
ses en synodes. Gemeenten met
een deeltijd-predikant blijven
op deze manier verstoken van
'vruchtbare' informatie uit de
rest van de kerk. „Bovendien is
het gevaar niet denkbeeldig dat
de parttimer slechts een aantal
hobbies kan uitleven."
NUNSPEET» ANP
Confessionele gereformeerden
beginnen met eigen uitgeverij
„Het confessionele denken
wordt op dit moment binnen de
Gereformeerde Kerken doodge
zwegen", zegt Duijker, die de
beschuldigende vinger wijst in
de richting van het Toerustings
centrum in Leusden. Gesprek
ken over samenwerking zijn op
niets uitgelopen. De nieuwe uit
geverij, die samenwerkt met
Kok in Kampen, hoopt naast ve
le brochures vier tot vijf boeken
per jaar op de markt te brengen.
Het Confessioneel Gerefor
meerd Beraad (CGB) heeft een
eigen uitgeverij opgericht. De
stichting CGBoek brengt con
fessioneel verantwoorde lectuur
op de markt, waaraan volgens
directeur J.G. Duijker binnen de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland wel degelijk behoefte
bestaat.
Rabbijnen en rooms-katholieke priesters in En
geland treden tegen e.kaar in het strijdperk in
een quiz, die vanaf 6 juni onder de naam 'God
delijke Inspiratie' door het commerciële televi
siestation ITV wordt uitgezonden. De rabbijnen
en priesters zullen berichten uit de krant in ver
band moeten brengen met bijbelverhalen. Zo
verwijst de kop 'Hoe een schaapsvacht mij kan
helpen mijn zegeningen te tellen' naar het veel
kleurig gewaad dat de aartsvader Jacob zijn
zoon Jozef gaf.
Redacteur Dagmar Charlton van 'Goddelijke
Inspiratie' spreekt tegen dat haar programma
wil choqueren. „Wij willen niemand kwetsen,
het is geenszins godslasterlijk", zei Charlton.
„Het is een godsdienstig programma en allen
die eraan deelnemen, zijn gelovig.'-' Een ander
onderdeel van de quiz is dat mensen van ver
schillende godsdiensten een preek van 60 se
conden houden naar aanleiding van een spitse
openingszin.
HILVERSUM ANP
Opnieuw is vanuit Nijmegen aangedron
gen op het aftreden van kardinaal Simo
nis. „Het verstandigste is zonder enige
twijfel dat hij aftreedt", zei de vorige rec
tor magnificus van de Katholieke Uni
versiteit Nijmegen, dr. B. van Iersel, afge
lopen zaterdag voor de KRO-radio. De
emeritus-hoogleraar theologie vergeleek
Simonis met aangeschoten wild. „De
voorzitter van de Nederlandse bisschop
penconferentie is zijn gezag zo goed als
kwijt."
Maar misschien, zo zei Van Iersel,
konden de bisschoppen na het aftreden
van Gijsen en Bar ook niet anders dan
'erg draaierig' optreden. Ze hebben
daarmee wel hun geloofwaardigheid
goeddeels verloren.
Ook dr. Tine Halkes, oud-hoogleraar
feministische theologie in Nijmegen,
pleitte voor het aftreden van Simonis en
de andere bisschoppen. Halkes sloot niet
uit dat de bisschoppen 'graag zouden
willen aftreden' als hun dit zou worden
gevraagd. De nieuwe bisschoppen zou
den in overleg met de gelovigen dezelfde
lijn moeten volgen en niet van bovenaf
gedropt moeten worden.
HET WEER
ROB GROENLAND
Sein groen voor lente
Het weerbeeld in het afgelopen
weekeinde mag rustig een meteo
rologisch dieptepunt in dit voorjaar
worden genoemd. Ons land bevond
zich maar liefst twee dagen lang
precies onder het scheidingsfront
tussen koude droge lucht in het
noorden en zachte vochtige lucht
het zuiden. Het frontvlak lag
neerslagintensiteit verhoogden.
Overigens op zaterdag bleef de to
tale hoeveelheid neerslag in onze
regio beperkt tot 1-3 liter per vier
kante meter en klaarde het later op
de avond zelfs op. Op zondag werd
het aanzienlijk natter met op de
route van Leiden naar Utrecht een
hoeveelheid neerslag van 7-10 liter
water per vierkante meter. Tussen
de IJmond en Haarlem kwam het
zondagtotaal op 4-7 liter per vier
kante meter.
Al dit slechte weer zal de komende
dagen gecompenseerd worden,
want de atmosfeer bereidt een (tij
delijke) periode van lenteweer
voor. De computerkaarten met
daarop het berekende patroon van
de bovenluchtstroming schetsen
voor morgen en overmorgen een
golvend patroon. Een diepgolfdal
wordt vandaag ten westen van
Spanje verwacht, gevolgd door een
golfrug boven onze omgeving. Deze
configuratie zorgt voor een opgang
komende zuidelijke stroming die
steeds warmere lucht laat binnen
stromen. Vandaag blijft het schei-
dingsvlak nog te dicht in de buurt
en is het grotendeels nog bewolkt.
Vanavond en de komende nacht
moet een warmtefront onze regio
definitief gaan verlaten, waarna de
wind de zuidhoek gaat opzoeken.
Morgen vinden we op de grond-
weerkaart een hogedrukcelvan
1020 mb boven Duitsland en een
985 mb depressie even ten noord
westen van Ierland. Tussen deze
twee druksystemen in wordt de len
telucht vanuit Frankrijk ons land
ingezogen en kan het 's middags
bij redelijk wat zon en een zuiden
wind 4-6 bftal 17-19 graden Celsi
us worden.
De grote hamvraag is wat er op
woensdag gaat gebeuren. De com
puterkaarten schetsen dan alweer
een koufront boven Oost-Engeland
en Normandië, dat snel lijkt te
gaan doorstoten naar de Neder
landse kust. Mocht dit in de na
middag of vooravond gebeuren dan
zijn zelfs enkele onweersbuien niet
ondenkbaar. De dagen daarna
wordt het iets minder warm bij een
verhoogde buienkans.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
dinsdag.
Engeland, Schotland,
n Ierland, Schotland
n mogelijk ook in Wales
regen. Mor-
maar ook enkele buien, in
Engeland mogelijk met
onweer. Middagtempera-
tuur rond 14 graden, van
daag in Schotland wat la
ger, morgen in het oosten
van Engeland enkele gra
den hoger.
België en Luxemburg:
Vandaag nog wolkenvel
den, morgen flinke perio
den met zon. Droog. Mid-
dagtemperatuur oplopend
tot ongeveer 19 graden
rijk:
Midden-Frank-
flinke perioden
met zon. Morgen in Bretagne en Nor
mandië toenemende bewolking, gevolgd
door regen, mogelijk ook onweer. Mid-
dagtemperatuur oplopend tot 15 graden
aan de Kanaalkust en 22 graden elders.
Portugal en Madeira:
Portugal: vandaag van het westen uit ge
leidelijk toenemende bewolking, maar
tot in de avond droog. Morgen verander
lijk bewolkt en vooral langs de westkust
enkele buien, mogelijk met onweer.
Middagtemperatuur vandaag van 19
graden bij Porto tot 24 graden aan de
Algarve, morgen flink koeler. Madeira:
vandaag flinke perioden met zon, mor
gen meer bewolking. Droog. Maximum
temperatuur ongeveer 22 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: vandaag droog en zonnig, maar
aan de noordwestkust meer bewolking.
Morgen veranderlijk bewolkt en vooral in
het westen van Spanje een enkele re
gen- of onweersbui. Vandaag middag-
temperatuur aan zee rond 20 graden,
landinwaarts enkele graden hoger. Mor
gen maxima uiteenlopend van 15 gra
den aan de Golf van Biskaje tot 23 gra
den in het zuiden en oosten van Spanje.
Canarische Eilanden: Droog en zonnig,
aan de noordzijde van de eilanden mor
gen ook enkele wolkenvelden. Middag-
temperatuur ongeveer 25 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: vandaag droog en zonnig. Mor
gen enkele wolkenvelden en in het noor
den een kleine kans op een bui. Maxi
mumtemperatuur aan de stranden tus
sen 20 en 24 graden. Tunesië: Droog en
flinke perioden met zon. Middagtempe
ratuur ongeveer 22 graden.
Zpid-Frankrijk:
Droog en zonnig. Morgen later op de dag
aan de Atlantische kust kans op een on
weersbui. Middagtemperatuur tussen
20 en 24 graden.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag droog en zonnig. Morgen enke
le wolkenvelden en later een kleine kans
op een bui. Middagtemperatuur onge
veer 22 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Droog en flinke perioden met zon. Mid
dagtemperatuur ongeveer 21 graden.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon en voornamelijk van
daag kans op een regen- of onweersbui.
Maximumtemperatuur rond 18 graden,
morgen enkele graden hoger.
Turkije en Cyprus:
Flinke perioden met zon, maar vandaag
in het oostelijk deel van de Turkse zuid
kans op een regen- of onweersbui. Mid
dagtemperatuur ongeveer 22 graden,
vandaag aan de Turkse westkust enkele
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
DINSDAG 20 APRIL 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.30 Zon onder 20.42
Maan op 05.31 Maan onder 19.30
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 3.29en 15.39
Laag water 11.26
Weerrapporten 18 apr 20 uur:
Den Helder
Rotterdam
Twenthe
Vlissmgen
ww9 13 7 10
Bordeaux licht bew.
w8 12 9 0.2
wnw5 20 9