ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
'Top Gun' in
Villafranca
Y7
ZATERDAG 17 APRIL 1993
Stoere macho's en
managers met uitstraling
scheren boven Bosnië
De cultuurverschillen zijn
charmant en komisch tegelijk.
Als een vaderlandse F-16 is
geland na een missie boven
Bosnië, springt een van de
'Jannen'op de gitzwarte
dienstpets om de piloot met
een gemoedelijke armzwaai
zijn stek te wijzen. De Italia
nen doen het op hun manier,
als een van de muisgrijze
AMX'en naar een shelter moet
worden gereden. Dan rolt.
met veel drukte en bombarie,
een speciaal wagentje de baan
op. Jammer is dat het af en
toe in de zompige modder van
Villafranca blij ft steken. Een
Hollandse 'hap'in Noord-Ita
lië. Twintig piloten, van onbe
zonnen macho's tot de perfec
te manager met charisma,
300 beroepsmilitairen en een
handjevol dienstplichtigen
doen mee aan de Navo-actie
Deny Flight.
krachten, hij heeft in een F-16-tweezitter de
nodige uren achter de rug. „Als een piloot
een scherpe bocht maakt op topsnelheid
2500 km per uur - gaat je maag bij wijze van
spreken nog een stukje rechtdoor. Je weet
waar je over praat."
De psycholoog, die bij elke luchtmacht
missie van 50 mensen of meer een luisterend
oor leent, verdedigt de snoevende yuppen
„Er is in het bedrijfsleven geen jongen van
die leeftijd met zulke zware verantwoorde
lijkheden. Ze krijgen een brok techniek van
42 miljoen toevertrouwd. Soms moeten ze in
split-seconds beslissingen nemen. Die betref
fen niet alleen de 'kist', maar ook hen zelf
De beste 'reclame' dat de luchtmacht meer
biedt dan holle frasen en agressieve wartaal,
loopt op twee benen en heeft de hele dag een
portable telefoon aan een oor. Luitenant-ko
lonel Dick Berlijn (43), met uitstraling en
klasse. Een perfecte manager, nu al getipt als
nieuwe generaal.
„Hij kan iemand op het ene moment ver
rot schelden en hem vervolgens op de schou
ders slaan om samen een kop koffie te gaan
drinken. Die man is perfect", vertelt een in
gewijde die in de supergeheime ondergrond
se bunker vol communicatie-electronica de
vluchten begeleidt.
Goede zaak
Voor Berlijn heeft deze Deny Flight-operatic
zin. Als hij 's avonds op zijn hotelkamer beel
den van CNN of andere nieuwszenders ziet
met het meest trieste oorlogsleed in het vroe
gere Joegoslavië, gelooft hij in de goede zaak
„Ik kan met onze dokter, die bij me op de ka
mer ligt. een flinke boom opzetten over de
politiële Die heeft ons gevraagd hier te zijn, ik
heb het gevoel dat we een aandeeltje kunnen
leveren om aan deze ellende een einde te
maken."
Het klinkt pathetisch, maar heel wat zinnr
ger dan de triomfantelijke taal van generaal-
majoor Bill Breeschoten. de tweede man van
hare majesteits vliegende brigade. „Een hb
torisch moment", kraait hij. als twee F-16's
terugkeren van hun missie. Commandant
Frank Vogelpoel van de vliegbasis Twenthe
meldt in éën adem dat 'zijn' F-16's als eerste
boven Bosnië hebben gehangen. Hij glimt er
toch een beetje bij.
Een ander krijgt er geen kippevel van. maar
dat zal het cultuurverschil tussen het geste
ven groene vliegpak en bemodderde verslag-
geversschoenen zijn. Er past zelfs een glim
lachje als iemand wat later vertelt hoe ze op
het Amerikaanse vliegdekschip US Roosevelt i
in de Adriatische /ee de operatie met de I
16's hebben gevolgd. De conclusie van de
Yanken bij de eerste vlucht van Deny Flight-'
Toch goed dat die Engelsen meedoen..
en doordeweekse dag in Vil-
j lafranca. Het 'oranjezonnetje'
I van Dick Passchier heeft zich
achter de wolken verstopt. Miezerig, zeg
tar gewoon Hollands, weer. De komst
de Nederlandse luchtmachtbrigade
zorgt in deze Italiaanse garnizoens
plaats voor weinig opwinding. De vlek, pal
onder Verona, is het militaire regime ge
wend. Hier zijn de krap 1500 mannen van het
3e Stormosquadron en het 17e luchtverdedi-
gingsbataljon gelegerd. De basis deed al
dienst toen Mussolini de scepter zwaaide.
Het perfect gerestaureerde fort in het hartje
staaft een eeuwenoude krijgsgeschiedenis in
Op 1251 kilometer van de vliegbasis
Twenthe houden ze er een compleet andere
logica over smaak en planologie op na. Hier
een handelaar in muurverf alleen roest
bruin, licht rose en vaal geel kwijt. Daar moet
e van houden.
Aan stadsplanning doen ze in het slaperige
Villafranca maar matigjes. Om de paar hui-
aan de doorgaande 'strada' worden een
boetiekje, de Banca de Italiana, een kippen-
grill en een enkele bar gedreven. De grote su
permarkt en de overdekte groentehal liggen
tegenover de meubelgigant en de autosloper.
De ontelbare Fiatjes en Lancia's die er over
de klinkers toeteren, moeten tenslotte ergens
-en laatste rustplaats krijgen.
In de supermarkt verbaast de modale Ne
derlander zich over het gigantische rek olijf-
en de containerlading bronwatertjes. De
colibacterie verziekt immers regelmatig de
regionale waterleiding.
Voor de elektronische schuifdeuren van de
supermarkt probeert een Noordafrikaan cas
settebandjes, sieraden en doosjes met tien
Bic-aanstekers te slijten, in een zangerig
mengelmoesje van Italiaans en Frans. De
wegwerpdingen doen eerst 30.000 Lire (35
piek), maar als de potentiële klant wegloopt,
wordt de prijs prompt gehalveerd. .Amigo,
amigo", klopt de verkoper zijn klant op de
schouders. Die Hollanders kunnen pingelen.
Tomaten
'Onze Jannen' kunnen hier amper zonder
Italiaans woordenboekje of een flinke portie
taalgevoel. Bijna geen sterveling spreekt een
stukje over de grens. De communicatie tus-
de 320 Twentse Italië-gangers en de in
heemse bevolking gaat de komende zes
maanden met handen en voeten.
Groenteboer Mario Puccini is een uitzon
dering, hij heeft een paar Duitse woorden pa-
t. Na de gebruikelijke plichtplegingen
komt die ene vraag, even kruideniersachtig
als bij ons. Een glimlach om de lippen, maar
l een serieuze ondertoon. „Komen die
Nederlanders ook tomaten bij me kopen?"
Motor:.Pratt Whitney F100-PW-220 turbofan
Max. snelheid: groter dan Mach 2 Max. hoogte: 15.240 m
Max vltegbereik: 925 km (en 3.890 km met externe brandstoftanks)
Gewicht leeg: 7.618 kg Gewicht bewapend: 11.372 kg Max. startgewicht: 17.000 k
ïrren-hotel. Smullen ge-
dit soort gebral wil ho-
8ewapening: AIM-7 en AIM-9 raketten, e
kanon en 5.440 kg aan ander wapentuig
Het zou 'magnifico' zijn voo
de kaarsrechte winkelstraat
veste.
Een paar kilometer verderop, in de Hol
landse hoek van de militaire vliegbasis, we
ten de logistieke kopstukken het antwoord.
Mario maakt kans dat hij zijn groene waar
aan de Nederlandse brigade mag leveren.
'We' zijn praktisch, maar de maat der dingen
staat ook hier voorop. Italiaanse tomaten?
Prima! Die hoeven dan niet met de dagelijkse
Friendship uit het vaderland te worden over
gevlogen. Ieder kilootje 'ballast' kost harde
duiten: de Hollandse bintjes kunnen tenslot
te niet simpelweg op de imperial.
Maar van die cappucino en espresso heb
ben de maten al na drie dagen de buik vol.
D'r moet een fatsoenlijk bakkie in den
vreemde dampen. „Kanis en Frunnik", grin
nikt kok Mare Baars. Net als Hollandse hagel
slag, 's Middags een 'gewone' snee brood
met een kroketje in plaats van twee keer zo'n
warme hap pasta, 'Het Rad van Fortuin' als
straks de RTL-schotel naar de hemel straalt.
De Navo-operatie Deny Flight, maar niet
zonder Catherine Keijl.
En een proper en rein urinoir, dat spreekt.
Nu nog hangt er een stukje karton boven de
pisbak in hangar 35. 'No Use Off, Neet Ge-
bruukn', heeft een Twentse lolbroek in hane-
poten gekalkt. Het toilet werkt nog niet, de
mannen moeten boven een veredeld riool-
gat. Het wachten is op de eigen hogedruk
spuit om deze zwijnestal tot een hoekje Hol
landse hygiëne om te toveren. „Die Italianen
hebben 't nog nooit zo fris gehad", voorspelt
munitie-specialist Joop Engelen de aanstaan
de voorjaarsschoonmaak.
Onderdeurtjes
Cultuurverschillen, Heieen van de Berg (25)
kan erover meepraten. Deze kranige tante,
verantwoordelijk voor de wapensectie, is
eerst door de locale 'onderdeurtjes' van de
basis genegeerd. Een vrouw met verantwoor
delijkheid in de luchtmacht? Onmogelijk. Tot
ze de fijne kapiteins-streepjes op haar werk
pak hebben ontwaard. De pinken hangen ge
lijk op de broeknaad. Alle Italiaanse charmes
komen sindsdien uit dé kast.
Twee F-16's zijn geland en de knapen van
de groundcrew springen op hun Hollandse
dienstfiets om de jagers hun plak asfalt te
wijzen. Missie geslaagd, piloot veilig. De
spanning is - voor deze middag - weg. Er
wordt weer gezongen. De tophit is Rocco
zaakje, aan Granata, en zijn 'Marina'. Wie zegt dat de
de antieke Nederlanders zich niet, een beetje, willen
Voor de jongens die 't echt moeten doen,
de F-16-piloten, maakt het weinig uit of ze
hun 'kisten' nou in Noord-Italië of Zuid-Zwe
den laten brullen. Op Villafranca mogen ze
hun 'gaspedaal' intrappen, zodat ze met oor
verdovend gedaver en gloeiende uitlaatpij
pen naar de hemel razen.
Stoere binken, macho's, de achterneefjes
van Tom Cruise in 'Top Gun'. Die indruk
wekken sommige vliegeniers. En in hun taal
en antwoord bevestigen ze dat, hoezeer de
luchtmachtleiding ook baalt van dat beeld.
„Ik werd echt een beetje geil toen ik die eer
ste twee zag vertrekken, met afterburn. Dat
mogen we in Nederland bijna nooit", vertelt
een broekie van even in de twintig.
Onbevredigd
Zijn collega heeft net een motor gekocht
waarmee hij met 200 kilometer over de we
gen raast. „Om af te kicken van het vliegen",
vertelt hij onder een versnapering aan de bar
Maar er zijn ook kerels met minder op
pervlakkige teksten. Zoals een teleurge
stelde vlieger van Volkel, die na een
week weer naar moeders kan. Drie
maanden zwanger, dus echt superslecht
komt het niet uit. „Maar toch heb je een on
bevredigd gevoel", vertelt de 26-jarige piloot
die pas met zijn F-16-fotoverkenner over het
Groningse Haren scheerde om stoffelijke
overschotten van gefusilleerde 1
Hij zou liever in Villafranca blijven en
staaft dat redelijk. Zijn verhaal is, vanuit zijn
beroepseer geredeneerd, te vatten. Voor het
eerst treedt de Navo voor een VN-taak buiten
de landsgrenzen. De Nederlandse lucht
macht heeft na de oorlog niet eerder door vij
andelijk luchtruim gescheerd. „Piloten die
geil worden van een F16? Die hebben de ver
keerde instelling en moeten maar afwachten
of ze ooit wel combat-ready wordenver
oordeelt hij de macho-cultuur. „We zijn heel
professioneel met ons vak bezig. Jongens die
bij de selectie al met mouwen vol badges
binnenkomen? Die vallen als eerste af."
Vlieger-psycholoog Willem Klumper (37)
en overste-dominee Anne Schiebaan verzor
gen de 'geestelijke hagelslag' voor het Hol
landse detachement. Klumper kent de G-
Grondpersoneel rust uit onder een F-16 van het Tijgersquadron
