Hardrijders
op de korrel
Minder tijd buitenlandse studie
Wetenschappers bedriegen en
stelen soms ook bij het leven
Randstad
'Verdwijnen kinderzegels niet zeker'
zoekers
CDA bezorgd over
dumpen strijdgassen
ZATERDAG 17 APRIL 1993
leiden caroline van ovewbeeke
Anno 1993 is het flink blokken
geblazen voor een universiteits-
student. Want een studiebeurs
wordt na vijf jaar omgezet in
een rentedragende lening. De
plannen van minister Ritzen
voor een tempobeurs, jaarlijks
een minimum aantal tenta
mens halen, liegen er ook niet
om. Op die manier schiet er
weinig tijd over voor iets extra's:
de belangstelling van Leidse
studenten voor een tijdelijk ver
blijf in het buitenland lijkt ook
af te nemen. De groei is er uit.
„Het aantal beurs-aanvragen
blijft gelijk, terwijl het de voor
gaande jaren juist enorm toe
nam. Studenten hebben minder
tijd voor een studie in het bui
tenland."
Nanda de Bruin van Bureau
Buitenland hoopt dat de recen
te maatregelen van minister Rit
zen om het studietempo te ver
hogen geen voorbode zijn van
een flink dalende belangstelling
voóf het buitenland. Volgens
haar betekent een tijdelijk ver
blijf buiten de landsgrenzen nog
steeds een verrijking voor de
doctoraalstudent „Je moet veel
zelf regelen en daar groei je van.
Ook op een curriculum vitae
mistaat het niet. Het merendeel
van de Leidse studenten komt
heel enthousiast uit het buiten
land terug."
Een daling van het aantal
aanvragen kan bovendien ook
gevolgen hebben voor de subsi-
diepot voor buitenlandse beur
zen. Ook om die reden storten
Bureau Buitenland en het Inter
nationaal Contactpunt zich op
lezingen en voorlichtingsavon
den om studenten te informe
ren over de mogelijkheden.
Ondersteuning
De Leidse student heeft veel
mogelijkheden om - met be
houd van de studiebeurs - en
kele maanden naar het buiten
land te gaan. Voorwaarde voor
financiële ondersteuning is in
elk geval dat de stage/studie in
het buitenland aansluit J)ij het
eigen studieprogramma en stu
diepunten worden behaald.
Hierdoor gaat geen kostbare tijd
verloren. Een verbijf in het bui
tenland duurt minimaal drie
maanden en maximaal een jaar.
Studenten kunnen aansluiten
bij veel vaste uitwisselingspro
gramma's. Zo biedt Erasmus
Leidse studenten 60 door de EG
gesubsidieerde uitwisselings
programma's, Tempus richt
zich meer op studieverblijven in
het Oostblok, Comett biedt
vooral stagemogelijkheden in
Europa voor geneeskundestu-
denten, Lingua is bedoeld voor
talenstudenten en Isep biedt
studiemogelijkheden aan Ame
rikaanse universiteiten.
Daarnaast hebben veel facul
teiten hun eigen uitwisselings-
en samenwerkingsprogramma's
met buitenlandse universiteiten
en kan een student ook zelf iets
regelen. Dit laatste kost veel tijd
en inspanning.
Volgens Nanda de Bruin heb
ben de meeste studenten be
langstelling voor een verblijf in
Engeland. „Vanwege de taal."
Daarna volgen Duitsland,
Frankrijk. Spanje, Italië. Minder
belangstelling is er voor Scan
dinavische landen, onder meer
vanwege de hogere kosten voor
levensonderhoud.
Beurzen
Voor het grootste studiepro
gramma, Erasmus, heeft Bureau
Buitenland 500 beurzen be
schikbaar, maar er zijn slechts
250 aanvragen. Erasmus-stu
denten krijgen tijdens hun ver
blijf in het buitenland maande
lijks minimaal 230 gulden, bo
venop hun studiebeurs/ouder
bijdrage. Volgens De Bruin is er
in Leiden meer vraag naar beur
zen voor een studieverblijf bui
ten Europa.
De Bruin maakt zich voorlo
pig niet al te veel zorgen over
het aantal aanvragen. „Jaarlijks
gaan toch al gauw zo'n 600 a
700 leidse studenten voor korte
of langere tijd naar het buiten
land. En de meesten zijn en
thousiast. Het komt zelden voor
dat iemand eerder terug komt.
Soms heeft dat met huisves
tingsproblemen te maken, soms
met de achtergebleven partner
of familie."
De Leidse Studie-Infotheek aan
het Stationsplein 234 heeft in
formatie over studeren in het
buitenland. Woensdag 23 april
om drie uur geeft Mary Tink-
ham van de Amerikaanse Har
vard Universiteit een lezing over
de 'vooroordelen en valkuilen'
van studeren in Amerika. Plaats:
Faciliteitengebouw, zaal 201,
Cleveringaplaats 1
Leidse studenten raadplegen informatiemateriaal over studiemogelijkheden in het buitenland bij de Studie-infotheek en het Internationaal Contact
punt van de Leidse Universiteit. foto hielco kuipers
Hoofdredacteur Mare vertrekt
amsterdam/leiden. De huidige hoofdredacteur van het Leidse
universiteitsblad Mare, Stan Termeer, is per 1 juni benoemd tot
hoofdredacteur van het maandblad Onze Wereld. Termeer (35)
was eerder eindredacteur van het maandblad Milieudefensie.
Termeer volgt Kees Waagmeester op, die na een tienjarig hoofd
redacteurschap is benoemd tot directeur van het Platform Duur
zame Ontwikkeling.
HSL op palen onmogelijk
leiden Een hoge snelheidstrein op palen is technisch niet haal
baar. Bij het remmen en oppekken van de snelle trein komen
grote krachten vrij. De palenconstructie kan deze krachten niet
opvangen. Tot die conclusie komt het NS-Ingenieursbureau. Het
idee van de snelle trein op palen werd geponeerd door het tech
nisch bureau Grootint. Volgens de NS is de berekening van de
kosten van de hoge snelheidslijn evenmin onderbouwd. Daar
houdt de kritiek niet mee op: de NS-ingenieurs vinden dat de ef
fecten op natuur en milieu van de trein op palen te rooskleurig
zijn afgespiegeld.
leiden «annetv
Het staat nog lang niet vast dat
de kinderpostzegel van het to
neel verdwijnt. Dat zegt de in
Leiden gevestigde Stichting Kin
derpostzegels Nederland. Dë
Stichting heeft volgende week
een gesprek met de PTT, die
met de gedachte speelt om te
stoppen met het uitgeven van
zegels met een toeslag. Naast de
zomerzegel en de zegels van het
Rode Kruis is de kinderpostze
gel;
„We gaan er van uit dat het
vooralsnog een gerucht is. Alles
staat nog open zolang we geen
serieus gesprek hebben ge
voerd", zegt Stephanie Gerwers
van de SKN. Het zeventigjarig
jubileum van de kinderpostze
gel, volgend jaar, wordt volgens
de SKN dan ook absoluut ge
haald.
De argumenten van de PTT
om de toeslagzegels af te schaf
fen zijn volgens haar 'verbijste
rend'. De PTT droeg aan dat de
zegels uit de tijd zijn, dat de
klant zich min of meer verplicht
voelt een toeslagzegel te kopen
maar dat vervelend vindt. Bo
vendien vindt de PTT dat de re
latie tussen een goed doel en
een postzegel net zo absurd is
als het heffen van een toeslag
op bijvoorbeeld een glas bier,
aldus een woordvoerder van
Tante Pos vorige week.
Ook aan het aantal doelen dat
jaarlijks met de opbrengst van
de zegels gesteund wordt, is vol
gens haar af te leiden dat de
kinderpostzegel het bepaald
goed doet. Van alle aanvragen -
zo'n 2500 in een jaar - worden
er maar liefst zo'n twaalfhon
derd gehonoreerd.
De vergelijking met de bier
brouwerij zou al helemaal
waanzinnig zijn. „Een vergelij
king die mank gaat", zegt Ger
wers. De Kinderpostzegel is vol
gens de SKN een volstrekt uniek
fenomeen. „Voor zo ver we we
ten bestaat zoiets alleen in Ne
derland. Nergens in de wereld
zouden soortgelijke zegels be
staan. Ook de manier van actie
voeren is uniek. Maar liefst
300.000 schoolkinderen gaan
elk jaar langs de deur. Dan we
ten ze ook nog eens zo'n drie
miljoen klanten te strikken. Dat
gebeurt nergens", zegt Gerwers.
Het schijnt ook een uitdruk
king te zijn die blijkt te kloppen.
Toen de SKN vorig jaar over
ging op een ander systeem van
ditributie - wat overigens de no
dige moeilijkheden veroorzaak
te - werd tevoren onderzoek
verricht. Uit een steekproef
bleek dat 98 procent van de on
dervraagden van het bestaan
van de zegel afwist.
Woensdag lintcontrole op rijksweg A4
Hardrijders op de snelweg Amsterdam/Rijswijk (A4) lo
pen woensdag grote kans op een proces-verbaal. De poli
tie controleert die dag op vier locaties van de rijksweg de
snelheid van de weggebruiker. Een dergelijke controle,
die weinig wordt gedaan, heet lintcontrole. Om de actie
in goede banen te leiden, is een groot aantal agenten op
de been.
Roland Bal: „Wetenschap bedrijvenis een tamelijk onzekere bezigheid.'
D ys
foto loek zuyderduin
Over het bedrog van Colenbrander en hoe 'Apollo Henkiewerd gefopt
Wetenschappers in de dop heten tegenwoordig: 'assistent in
opleiding' (aio) of'onderzoeker in opleiding' (oio). Mensen
die een wetenschappelijke carrière ambiëren en willen
promoveren, kunnen sinds 1986 solliciteren naar een aio- of
oio-baan. Dat betekent in vergelijking met de situatie vóór
1986: ploeteren op een proefschrift dat binnen vier jaar af
moet zijn vaak ten koste van vrije tijd en privéleven -,
relatief weinig begeleiding en onderzoeksfaciliteiten en dat
alles met een laag salaris en een matig toekomstperspectief.
Wat beweegt iemand om alo/olo in Leiden te worden? In een
serie van vijf afleveringen komen aio's en oio's aan het woord
over hun werk en hun privé.
Roland Bal
27 jaar
Onderzoekscentrum Recht en
Beleid
Aio sinds november 1991
Doet onderzoek naar: de vast
stelling van normen - besluit
vormingsprocessen - bij het
gebruik van chemische stoffen
op de werkplek
Salaris: ruim 1700 gulden net
to
„Ik ben aio geworden omdat ik
wetenschappelijk onderzoek
wilde doen. dat vind ik heel
leuk. En wil je op de universiteit
aan de slag komen, dan moet je
eerst promoveren. Dat betekent
een aio-schap. Ik had geluk: bij
mijn eerste sollicitatie hier in
Leiden, ben ik aangenomen."
„Het is hard werken, publice
ren, lange werkweken maken.
Het salaris valt tegen. Hoewel Je
als student natuurlijk wel ge
wend bent om weinig geld te
hebben. Maar het verschil is: ik
heb als aio geen tijd om een bij
baantje te nemen, als student
kon dat wel."
„Over de begeleiding heb ik
niet te klagen; er is altijd ie
mand aanwezig hier als ik wat
wil vragen. En met de eenzaam
heid van de onderzoeker valt
liet in mijn geval ook wel mee:
hier in het pand werken veel
andere onderzoekers met wie ik
een praatje kan maken. Ik werk
bijna nooit thuis, ook omdat al
mijn spullen in het onderzoeks
centrum staan. Hier is het ge
zelliger."
„Ik ben in de beginfase van
mijn onderzoek en dus niet ver
strikt geraakt in het werk. Soms
denk ik wel: dat red ik nooit in
vier jaar. Maar je werkt toch
met een tamelijk strakke plan
ning. Ik ben nu toch redelijk op
timistisch dat ik binnen de ge
stelde termijn van vier jaar pro
moveer. Maar met een paar te
genvallers schiet je zo over je li
miet heen."
„Over mijn toekomst ben ik
niet pessimistisch. Het ligt aan
je eigen initiatief: je moet wat
netwerken opbouwen in de on-
derzoekswereld. Ik zou eventu
eel in het buitenland onderzoek
kunnen doen want de proble
matiek speelt in alle westerse
landen. Dat zou ik leuk en
spannend vinden."
„Wat collega-aio's betreft:
volgens mij zijn de meesten
heel erg gemotiveerd, want ze
accepteren toch de niet al te
beste arbeidsvoorwaarden.
Maar ik hoor toch wel eens dat
sommigen afhaken. Dat heeft
dan te maken met de hoeveel
heid werk in combinatie met
het toekomstperspectief. Ja, we
tenschap bedrijven is toch een
tamelijk onzekere bezigheid."
„Ik zit in het bestuur van het
Leids Aio-overleg omdat ik het
belangrijk vind dat er een aan
spreekpunt is voor een groep
werknemers zoals de onze. Bo
vendien vind ik het prettig om
andere Leidse aio's te ontmoe
ten want je bent toch wel vrij
geïsoleerd met je eigen onder
zoek bezig."
„Op dit moment lijdt mijn
privéleven nog niet erg onder
mijn werk. Ik woon niet samen
met mijn vriendin. Eigenlijk
hoef ik niks op te geven, hoewel
ik meer dan veertig uur per
week werk. Die werkdruk vari
eert sterk: als ik een stuk moet
schrijven, draai ik soms 80 uur
inde week."
„Waar ik .me aan stoor is de
negatieve beeldvorming over ai
o's: we zouden een lekker le
ventje leiden, een soort veredel
de studenten zijn. Nou. daar
klopt niks van. We hebben een
normale baan. Het is niet leuk
dat je dan niet serieus wordt ge
nomen."
den haag «jan kuys
De CDA-kamerleden Van Vlij
men en Frinking maken zich
zorgen over het toenemend
aantal ongelukken met ge
dumpte strijdgassen in de
Noordzee. Naar aanleiding van
een uitgebreid artikel in deze
krant hebben zij schriftelijk vra
gen gesteld aan minister Maij-
Weggen van verkeer en water
staat.
Zij willen weten of Neder
landse vissers in risicovolle ge
bieden actief zijn en of dit al tot
ongelukken heeft geleid. Voorts
vragen ze welke regels Zweden
en Denemarken hebben opge
steld voor het geval mosterd
gasgranaten in risicovolle gebie
den per ongeluk worden opge
vist.
De twee kamerleden vragen
leiden meindert van der kaaij
Soms zijn wetenschappers
net gewone mensen: sommigen
stelen en bedriegen bij het le
ven. Adriaan van Dis wekte vo
rig jaar diepe verontwaardiging
door wat al te makkelijk enkele
zinnen van een collegaschrijver
te lenen. Maar dat is kinderspel
vergeleken bij wat sommige
'knappe mensen' op dat gebied
presteren. Frank van Kolf-
schooten beschrijft in zijn deze
week uitgekomen boek Valse
Vooruitgang 69 gevallen van
wetenschappelijk bedrog.
Een daarvan gaat over de be
roemde Leidse historicus prof.
Herman Colenbrander, die be
gin deze eeuw de leerstoel va
derlandse geschiedenis bezette.
De toenmalige correspondent
van de NRC in London. Piet van
Eyck, ondekte in 1933 dat een
artikel dat Colenbrander had
geschreven naar aanleiding van
het vierhonderdste geboortejaar
van Willem van Oranje, voor
een groot deel was overgeschre
ven. De commissie die van de
Leidse universiteit dit schandaal
moest uitzoeken, concludeerde
dat de hoogeleraar maar liefst
zich af of het kabinet de kwestie
met de gevaarlijke strijdgassen
wel voldoende serieus aanpakt.
Al in 1990 heeft Ton Frinking
opheldering gevraagd over de
stortlocaties van strijdgassen.
Tevens wilde hij weten of ber
ging en verwerking van het ex
plosieve materiaal noodzakelijk
was. Een helder overzicht heeft
Frinking destijds niet gekregen.
Hij vraagt daarom of een nieu
we beoordeling heeft plaatsge
had en wat de resultaten daar
van zijn.
De beide CDA'ers zijn be
nieuwd of minister Maij de vei
ligheid van vissers en het milieu
gewaarborgd vindt in die gebie
den, waar destijds de strijdgas
sen zijn gestort. Zij vragen de
bewindsvrouw ook toezicht te
houden op de ontwikkelingen
in de stortgebieden.
80 van het 120 bladzijden tel
lende geschrift bijna letterlijk
had overgeschreven uit Histoire
cle Belgique van de Belgische
historicus Henri Pirenne.
Tot grote opluchting van de
universiteit bleek dat de rede
die Colenbrander, nota bene in
aanwezigheid van koningin Wil-
helmina. in het Groot-Auditori
um in Leiden had gehouden,
niet tot plagiaat werd bestem
peld. Hoe een zo intelligente
man op zo'n opzichtige manier
plagiaat kon plegen is nog een
raadsel. Ook de onderzoeks
commissie vond het plagiaat
eerder een kwestie van 'naïvi
teit' dan van 'listigheid'.
Volgens Van Kolfschooten
was een ander plagiaatgeval uit
gegroeid tot een ramp voor de
psychologie wanneer dat in de
openbaarheid was gekomen.
Dit vakgebied stond vlak na de
oorlog nog in de kinderschoe
nen en moest zijn plaats aan de
uiniversiteit bevechten. De eer
ste Leidse hoogleraar. A.M.J.
Chorus, publiceerde in 1953 het
boek Grondslagen der sociale
ps\'chologie Vlak na verschij
ning wezen twee collega's hem
er op dat de nodige passages
leiden monica wesseling
Volgens een woordvoerder van
de politie is voor een lintcontro
le gekozen, omdat de snelweg
berucht staat om de notoire
hardrijders. Automobilisten ne
men na een snelheidscontrole
vaak even gas terug, maar een
paar kilometer verder trappen
ze het gaspedaal weer diep in.
Rijden met een te hoge snelheid
is de oorzaak van veel verkeers
ongevallen.
De radarposten worden ver
spreid over de weg uitgezet,
waarschijnlijk ter hoogte van
Nieuw-Vennep, Leiden, Leids-
chendam en Rijswijk. Ook op de
grote oost-west verbinding Bre
da/Rotterdam wordt die dag
een lintcontrole uitgevoerd.
Actieweek
De lintcontrole is onderdeel van
twee speciale actieweken. In die
periode worden op de Neder
landse snelwegen in totaal 40
controles uitgevoerd. Sinds ok
tober vorig jaar worden- snel-
ten onrechte niet waren voor
zien van een noot. De tekst
werd op die manier aan Chorus
toegeschreven.
In een brief antwoordde
Chorus desgevraagd aan Van
Kolfschooten dat de uitgever
destijds was vergeten in de tekst
noten te plaatsen. Maar Van
Kolfschooten ontdekte even
eens dat er aanhalingstekens in
het boek ontbreken, omdat
sommige passages letterlijke
vertalingen zijn uit een boek
van twee Amerikaanse psycho
logen. De 'verdwenen noten'
hebben geen gevolgen gehad,
zo schrijft Van .JColfschooten,
voor Chorus' positie als hoogle
raar. Na 32 jaar is hij in 1979
met pensioen gegaan.
Onder het kopje Cape War
mond beschrijft Van Kolf
schooten een zeer vermakelijk
geval van boerenbedrog. Het
stamt uit de tijd dat heel Neder
land aan de buis zat gekluisterd
om maar niets te missen van de
Apollo-vluchten. In een van de
uitzendingen van Henk Terlin-
gen, toen beter bekend als
'Apollo Henkie'. was er telefo
nisch contact met de enige Ne
derlander op Cape Kennedy, de
heidscontroles tevoren aange
kondigd. Uit onderzoek van bu
reau Inter View blijkt dat de ac
ties een succes zijn. Afhankelijk
van de locatie neemt het aantal
snelheidsovertredingen met
tien tot tachtig procent af.
Veel mensen vinden dat de
politie te weinig op snelheid
controleert. Voor het begin van
de aangekondigde controles
(eind 1992) vond ruim vijftig
procent, dat er te weinig wordt
gecontroleerd. Nu is dit percen
tage gedaald naar 43 procent.
Naarmate meer automobilisten
het idee hebben dat er intensief
wordt gecontroleerd, zijn er
minder overtredingen.
Het aantal aangekondigde
snelheidscontroles is overigens
nog geen vijf procent van het
totaal aantal controles op snel
heid die de politie uitvoert. Met
de twee actieweken en het voor
af aankondigen van een groter
deel van de controles, wil de po
litie laten zien dat automobilisr
ten meer in de gaten gehouden
worden dan ze denken.
Amsterdamse hersenspecialist
Jos Schadé. Hij sprak over de
medische gevolgen voor de as
tronauten van de ruimtevluch-
De Avro-correspondent in de
Verenigde Staten, Klaas Jan
Hendriks, probeerde Schadé op
te sporen, nadat die wederom
in het programma van Terlin-
gen te horen was geweest. Dat
lukte niet. Dat was niet zo
vreemd omdat later bleek dat
Schadé helemaal niet in Hous
ton was geweest ten tijde van de
vlucht van Apollo 9.
De auto van Schadé werd on
beheerd aangetroffen bij War
mond, langs de A44, met een
compleet draaiboek van de
Apollovlucht. Toch hield hij met
een zeer onwaarschijnlijk ver
haal vol in de Verenigde staten
te zijn geweest. Het vermoeden
is echter dat Schadé zijn infor
matie had verkregen door een
radioverbinding tussen de NA
SA en de Amerikaanse vliegba
sis in Soesterberg af te luisteren.
Hij belde vervolgens met Terlin-
gen vanaf Cape Warmond om
het laatste nieuws door te ge
ven.
