'Ekklesia is geen eigen kerkje'
Kerk Samenleving
ZATERDAG 17 APRIL 1993
REDACTIE DICK VAN D
UIT DE KERKBLADEN
Klokkepraat (1)
Dat de Katwijkse dominee
W.I. Gorissen direct naast
de Oude Kerk woont, heb
ben de lezers van het kerk
blad 'Om de Oude Kerk' ge
weten. Al wekenlang houdt
hij ze op de hoogte van de
vervanging van Het carillon
in de klokketoren. In een
vorige aflevering deed hij
de onthutsende constate
ring dat het klokketouw was
verdwenen. Van die schok
is de predikant deze week
nog niet helemaal beko
men. ,,'k Heb het begrepen.
Volgens hen die het weten
kunnen komt het touw
nooit meer tenig. Nu heb ik
geleerd: zeg nooit nooit. We
zullen dus wel zien. Ineens
overviel mij een onrust. Bij
m'n laatste beklimming van
de toren had ik wel bij de
grote luidklok twee grote
hamers gezien, die aan de
buitenkant elk uur de uur
slag slaan, maar ik wist niet
of ik binnenin de klepel nog
wel had zien hangen. Dus
weer naar boven. Stel je
voor dat die nu ook eens
weg was! Dan zouden we
nooit meer weten waar de
klepel (uit-)hangt.
Via vrij stijle maar rede
lijk stevige trapjes ben ik
poolshoogte gaan nemen."
Klokkepraat (2)
Over het nut van die speur
tocht heeft Gorissen zelf
ook zo zijn twijfels. „U zegt
misschien: waar je je al niet
druk over maakt? U hebt
gelijk, maar hopelijk ook
wat geduld. Weest in ieder
geval gerust: de klepel
hangt er nog! En niet nutte
loos stijf. Want een (te
klein?) motortje zorgt er
voor dat, via een ketting
over een groot rad die aan
de bel bevestigd is, de bel
net zolang het heen en
weer heeft totdat deze de
klepel raakt. Dus niet an
dersom! Niet de klepel raakt
de bel maar de bel de kle
pel. Kent u dat gezegde:
..Als de berg niet naar Mo
hammed komt, dan komt
Mohammed wel naar de
berg?' Nu, zo ook hier. De
bel zoekt de klepel. Wie wat
te boodschappen heeft
maar monddood gemaakt
is, kan hier wat uit leren.
Robuust hangt hij daar in
de klokkestoel, de Andreas-
klok', de slag uit Heiligerlee.
Want daar is hij in 1952 ge
goten door de firma van
Bergem.
Op de klok staan letters,
een rijmpje. Enkele woor
den zijn weggevallen, maar
na enig puzzelwerk lees ik:
't Geschonden Katwijk
kreeg zijn uitzicht weer. De
kerk herkreeg haar toren.
Gecjenke die mij horen de
goedheid Gods en geve
Hem de eer."
Klokkepraat (3)
Veertig-vijfenveertig, zo blik
Gorissen terug. „In oorlog
en in nood was daar 'de
goedheid Gods'. Bevrijding,
herbouw: 'de goedheid
Gods'. Nog steeds vrede,
nog steeds vrijheid, maar
wie geeft Hem daarvan nog
de eer? Elke slag, van één
tot twaalf, roept onze zware
vriend in de opgerichte vin
ger naar Gods hemel, ons
daartoe op. 'Gedenk en eer!
Kijkt omhoog, gaat door de
knieën.' Het is een enorme
klok met een zeer ernstige
boodschap. Alleen gehoor
gestoorden horen die niet.
En dat blijken er veel meer
te zijn dan die daarvoor bij
de dokter lopen."
Vertrekkende studentenpastores huiverig voor nieuwe organisatiestructuur
Over de toekomst van de
Leidse Studenten Ekklesia
klinkt bij de één wat meer
somberheid door dan bij
de ander. De angst van de
hervormde dominee Nico
Bouhuijs is dat 'een nieuw
kerkgenootschapje met le
den' gaat ontstaan. „En het
geheim van de structuur
van de Ekklesia was nu
juist dat er geen structuur
was", zegt hij. De oecume
nische geloofsgemeen
schap moet zich niet ver
liezen in protocollen, on
derschrijft zijn rooms-ka-
tholieke collega Henk van
Breukelen. Maar die heeft
goede hoop dat het team
van pastores daar wel
doorheen weet te breken.
LEIDEN DICK VAN DER PUS
Als buitenstaanders zullen
Bouhuijs en Van Breukelen de
verdere ontwikkelingen moeten
volgen. Ze nemen morgen, na
een dienstverband van respec
tievelijk 24 en 29 jaar, officieel
afscheid van de ekklesia.
Het vertrek van de beide stu
dentenpastores valt in een roe
rige periode waarin de ekklesia
zich bezint op hoe het verder
moet. „Een nieuwe lente, een
nieuw geluid, laat ze het maar
proberen", zo lijkt Bouhuijs
aanvankelijk wat berustend te
gen dit proces aan te kijken.
Maar direct daarop heft hij de
waarschuwende vinger. „Met de
voorstellen die er nu liggen ont
staat het grote gevaar van over-
organisatie. Je moet niet den
ken dat je er bent als je alles in
schema's en verbanden vast
legt. Hoe kan het geheel dan
ooit draaien op een manier die
vanzelf spreekt?"
Waar zowel Bouhuijs als Van
Breukelen voor willen waken is
dat de ekklesia als instituut de
samenwerkende kerken over
stijgt en voor een bepaalde
groep aanhangers tot een com
pleet nieuwe kerkgemeenschap
wordt. Van Breukelen: „Als pas
toraal team hebben wij altijd te
gen de studenten of participan
ten gezegd: blijf bij je eigen
identiteit, je eigen geloofsrich
ting. Probeer van daaruit een
positieve bijdrage tot gezamen
lijke vernieuwing te leveren. Nu
dreigt een beetje de nieuwe
structuur te gaan overheersen."
In de oude opzet werd de
koers vooral uitgezet door het
team van pastores. Daarbij
werd, ogenschijnlijk, met een
grote vrijheid geopereerd. „De
pastores maken de dienst uit.
werd wel gezegd", vertelt Van
Breukelen. „Maar in de praktijk
Henk van Breukelen (links) en Nico Bouhuijs: „We waren ook de dienaren van allen."
was het voor ons ook altijd
schipperen. We waren ook de
dienaren van allen."
Democratisering
De Leidse Studenten Ekklesia
was in 1970 de eerste oecume
nische geloofsgemeenschap
waarin de grenzen tussen de
deelnemende kerken wegvielen.
De eerste gezamenlijke activi
teit van de verschillende ge
loofsrichtingen was een geza
menlijk avondgebed geweest, in
1964. Ook de pastores begon
nen steeds meer met elkaar op
te trekken, al werkte ieder nog
uitsluitend voor de eigen groe
pering. Maar in 1970 begonnen
de gezamenlijke diensten op de
zondag en van daaruit volgde
uiteindelijk een heel breed scala
aan gemeenschappelijke activi-
In het pastoresteam werkte
uiteindelijk niemand meer spe
cifiek voor één bepaalde stro
ming, maar werden de taken op
basis van persoonlijke interesse
en deskundigheid verdeeld. Het
hart van Bouhuijs ging met na
me uit naar het leiden van de
bijbelkringen. Ook bemoeide hij
zich nadrukkelijk met de mu
ziek en de liturgie. „Ik had meer
feeling voor het leerhuis dan
voor het pastoraat", vertelt hij.
„Dat heeft wellicht te maken
met mijn opleiding. In de tijd
dat ik theologie studeerde, was
de oefening in het pastoraat mi
nimaal. Nu is het echt een vak,
maar destijds moest je door
schade en schande wijs wor
den."
Dat pastoraat was Van Breu
kelen juist op het lijf geschre
ven. „Ik heb eindeloos veel
mensen bij elkaar gescharreld."
Daarin ligt volgens hem ook de
kern van het werk. „De ekklesia
moet zich opnieuw oriënteren
op de universiteit en het HBO,
en zich vooral niet vastleggen
op het eigen wereldje. De ekkle
sia is geen doel op zich. Als dit
een eigen instituut wordt, werpt
dat opnieuw een drempel op
waar de argeloze jongere niet
overheen komt. Daar schrikt-ie
net zo van als zijn voorgangers
van de massieve kerkelijke insti
tuten."
Dat de opzet van de Leidse
Studenten Ekklesia als oecume
nische geloofsgemeenschap in
deze tijd nog steeds behoorlijk
uniek is, ervaren Van Breukelen
en Bouhuijs toch wel als frustre
rend. „Het is jammer dat het
proces dat wij in de zestiger ja
ren mede in gang hebben gezet
plaatselijk en ook landelijk zo is
gestagneerd. De kerkelijke ge
meente in de Leidse Merenwijk
is destijds nog opgezet naar het
model van de ekklesia, dus uit
gaande van een volledig samen
gaan van katholieken, gerefor
meerden en hervormden. In de
wijk Stevenshof hadden we dat
ook gewild, maar dat mocht al
niet meer."
Wat Van Breukelen en
Bouhuijs gemeen hebben, is
hun onderwijs-achtergrond. De
in 1930 in Ijsselstein geboren
Van Breukelen werkte na zijn
opleiding en wijding tot priester
als godsdienstleraar aan een in
ternaat voor 'keurige katholieke
meisjes'. Bouhuijs, geboren in
1931 in Amsterdam, was
schoolpastor aan een lyceum in
Amsterdam. In 1969 stapte
Bouhuijs over van Amsterdam
se scholieren naar Leidse stu
denten.
Het werk van studentenpas
tor omschrijft Van Breukelen als
'heel zwaar'. „Je krijgt steeds te
maken met een nieuwe genera
tie, die een hele andere kijk op
dingen heeft en vaak in verzet is
tegen vorige generaties."
Bouhuijs valt hem bij. „In de
meeste kerkelijke gemeenten is
het zo dat de dominees komen
FOTO HIELCO KUIPERS
en gaan. Hier was de pastor de
constante factor en werd de ge
meente gevormd door door
gaande studenten."
In hun werk onderscheiden
de vertrekkende pastores drie
fasen. De periode van 1964 tot
'72/73 wordt omschreven als
de tijd van het enthousiasme,
het geloof in een nieuwe wereld
en het naar elkaar toegroeien
van de kerken. Daama kwam in
de jaren zeventig en tachtig het
besef dat het allemaal toch wel
tegenviel, gevolgd door een toe
nemende ontkerkelijking en
zelfs een anti-kerkelijke stem
ming. Van Breukelen: „Momen
teel zitten we in de derde fase.
De studenten weten bijna niets
meer van het geloof. Zelfs Jezus
Christus is vaak een onbekende
figuur. Dat heeft het voordeel
dat ze zich niet tegen iets kun
nen afzetten, omdat ze nooit
onder, in hun ogen negatieve,
tendensen in de kerk hebben
geleden. En tegelijk constateren
we bij deze nieuwe generatie
wel een hele positieve belang
stellingvoor het geloof."
Het afscheid van Van Breu
kelen en Bouhuys is morgen
om 11.45 uur in de Hoogland
se kerk in Leiden.
Parel van grote waarde
'Een parel van grote waarde' van Gerie Minnesma en
'Doortocht door de tijd' van Diny Beijersbergen-Groot
zijn nieuwe dichtbundels, uitgegeven door Merweboek.
Van de hand van Gerie Minnesma verschenen al twee
bundels met gedichten: 'Mijn wereld, jouw wereld' en
'Het wonder van toen'. Ook schreef zij het dagboekje
'Mag ik alvast danken'. In de eenvoudige gedichten uit
'Een parel van grote waarde' zullen vooral lezers uit
christelijke kringen opnieuw veel herkenbaars vinden.
De schrijfster sluit aan bij de dagelijkse geloofsbeleving
en geeft via haar gedichten troost en bemoediging
door. Het boekje is een getuigenis van een diepe ge
loofservaring in de relatie van mens tot God, van mens
tot medemens en van een mens die in de wereld staat.
De achtergrond en sfeer van 'Doortocht door de tijd'
zijn heel anders. In haar voorwoord schetst Diny Beij
ersbergen-Groot iets van de omstandigheden die tot
het ontstaan van deze bundel hebben geleid. „Twee
wegen ontmoetten elkaar: vanuit het westen en vanuit
BOEKBESPREKING
het oosten, Christin en Messiasbelijdende Jood, elk met
een eigen verhaal." Door haar huwelijk met David Beij-
ersbergen kwamen deze verhalen bij elkaar. De schrijf
ster hoopt dan ook met 'Doortocht door de tijd' een ge
zamenlijke geschiedenis zichtbaar te maken. Veel van
haar gedichten hebben een duidelijke, bijbelse basis.
Maar, vanzelfsprekend eigenlijk, nemen ook Israel en
Jeruzalem een belangrijke plaats in.
Een parel van grote waarde Gerie Minnesma. - Siie-
drecht Merweboek, 1993. - 48 p. ISBN 90-71864-44-8.
Prijs: 9,90 gulden.
Doortocht door de tijd Diny Beijersbergen-Groot. -
Sliedrecht Merweboek, 1993. - 48 p. IS
BN 90-71864-45-6. Prijs: 9,90 gulden.
Een kwestie van waardigheid
Bij de Interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssa
menwerking ICCO verscheen 'Een kwestie van waar
digheid'. In deze bundel zijn alle bijdragen opgenomen
aan het symposium dat werd gehouden bij het afscheid
van prof. dr. B. Goudzwaard als voorzitter van ICCO. De
verschillende sprekers, onder wie minister Pronk van
ontwikkelingsssamenwerking en drs. R. Rahman, het
hoofd van het werelddiakonaat van de Nederlandse
Hervormde Kerk, geven hun visie op wat ontwikke
lingssamenwerking met Afrika zou moeten of kunnen
inhouden. De titel slaat op het besef dat een erkenning
van de eigen waardigheid van de Afrikaan een absolute
voorwaarde is voor een samenwerking met perspectief.
Enkele bijdragen zijn in het Engels afgedrukt, wat het
boekje niet voor iedereen even makkelijk te lezen
maakt.
Een kwestie van waardigheid Ontwikkelingssamen
werking met Afrika: een blijvende uitdaging M. Ka-
nyoro (e.a.). - Zeist ICCO, 1993. - 64 p. ISBN
90-73585-07-4. Prijs 5,00 gulden.
DICK VAN DER PLAS»
COLOFON
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgever!) Dami
DIRECTIE: J de Vries. GP.
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Matoor.
Nypds. Henk van der Post (adj).
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1, 2311 BG Leiden,
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Kanaalstraat 26a Lisse
il: 02521-19353, Fa*: 02521-196
(ad/).
ADVERTENTIES
ma -wij van 08.00-1700 u
Telefoon 071-161400
RUBRIEKSADVERTENTIES
ma -vri| van 8 30-17.00 ut
Mtelties) 1
NEMENTE
•1.071-128030 bi
per kwartaal
per kwartaal (post)
KLACHTEN B EZ0RG?NG
ABONNEMENTEN
HET WEER
ROB GROENLAND
HEINZ
tmf mm jou/£M£Bft
AtMN M/CMA£L JACKSOM
ACOFF/£ MOK <S£-
gAZOACtSM.'??
I/Oog STFCAF B/./JV£AS
Jt/AP£ ALLSA1AAL P£M£iS
FAS /M <JCJll/£ AO AMP .A
AS PAT B£&e£F£/A
Warmtepieken
De huidige serie computerkaarten
projecteert volgende week over on
ze omgeving een radicale omme
zwaai naar warmer weer. Het inte
ressante aan dergelijke warmtepie
ken in het voorjaar is dat ze vaak
weer even snel weggaan als ze ge
komen zijn. De hoofdoorzaak ach
ter de korte duur van dergelijke
aangename perioden moeten we
zoeken in de ligging van Nederland
ten opzichte van de relatief veel
koudere watermassa's van de
Noordzee en de Atlantische Oce
aan. Bij het arriveren van warme
lucht uit het zuiden, wordt er on
middellijk een groot temperatuur
verschil opgebouwd tussen land en
zee. Hierdoor ontstaan er snel ther
mische lagedrukgebiedjes boven
land, die aan hun westzijde auto
matisch koude zeelucht beginnen
aan te zuigen. Je zou dit proces als
een soort automatisch atmosfe
risch regelsysteem kunnen zien:
zodra het warm wordt op het conti
nent in het voorjaar, wordt het re
gelsysteem geactiveerd om het
koeler te maken.
Eén van de meest krachtige en in
drukwekkende warmtepiek die ons
land de afgelopen jaren in het voor
jaar meemaakte, was in de mei
maand van 1992. Binnen een et
maal steeg de temperatuur aan on
ze kust maar liefst met 15 graden
celsius. We gingen dus van de ene
op de andere dag van fris naar
ronduit heet voorjaarsweer. Nog
geen twee dagen later was deze bij
zonder intensieve warmtepiek ver
dreven door het op uitgebreide
schaal instromen van koude zee
lucht. Dit leidde tijdelijk tot spec
taculaire temperatuurverschillen
tussen kusten binnenland. Halver
wege de middag van 15 mei was
de luchttemperatuur op de stran
den van Noord- en Zuid-Holland tot
onder de 14 graden gedaald, ter
wijl men op de Veluwe in de scha
duw 32 graden Celsius kon afle-
Als de lucht ook nog eens vol
doende vochtig is, dan zien je vaak
in het voorjaar dat warmteperioden
snel worden afgebroken door on
weer dat vanuit Frankrijk komt op
zetten. Echte stabiele warmweer-
perioden in Nederland tref je
meestal alleen aan in de maand
september. In die maand heeft het
zeewater voor de kust de hoogste
temperatuur aangenomen. Metals
gevolg dat de temperatuurverschil
len tussen land en zee niet meer zo
hoog kunnen worden en dus de in
stroming van koude zeelucht ach
terwege blijft.
Ons actuele weer wordt vandaag en
morgen nog beheerst door storings-
gebieden met bewolking en vooral
vandaag enige regen bij een frisse
westenwind en hoogstens 12 gra
den. Pas na maandag kan de lente-
vlag buiten worden gehesen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Zaterdag in Schotland wis
selend bewolkt en enkele
buien, mogelijk met hagel.
Verder veel bewolking en
af en toe regen, zondag in
het zuidoosten van Enge
land overwegend droog.
Middagtemperatuur rond
13 graden, in Schotland
wat lager, in de buurt van
Londen enkele graden ho
ger.
België en Luxemburg:
Overwegend bewolkt
van tijd tot tijd regen.
Maximumtemperatuur on
geveer 13 graden.
Noord- en Midden-Frank-
neerslagkansen
en in midden Frankrijk enkele opklarin
gen. Maxima langs de Kanaalkust onge
veer 12, elders ongeveer 15 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Flinke perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur geleidelijk
oplopend naar 22 tot 25 graden. Madei
ra: Zaterdag nog een kleine kans op een
bui, verder geleidelijk meer zon. Maxi
mumtemperatuur iets oplopend tot on
geveer 21 graden op zondag.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Droog en flinke perioden met
zon. Geleidelijk warmer; zondag maxima
van ongeveer 20 graden, in het zuiden
plaatselijk 24 graden. Canarische Eilan
den: Zaterdag nog een kleine kans op
een bui, verder geleidelijk meer zon.
Middagtemperatuur van 21 graden aan
de noordkust tot 25 graden aan de
Marokko en Tunesië:
Marokko: Flinke perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur aan de stran
den bij wind van zee ongeveer 20 gra
den, in de buurt van Tanger mogelijk tot
25 graden. Tunesie: Perioden met zon,
maar ook hier en daar een regen- of on
weersbui. Middagtemperatuur ongeveer
20 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vrijwel overal droog en geleidelijk meer
zon. Middagtemperatuur oplopend tot
15 graden op het Centraal Massief en
rond 20 graden elders in zuid-Frankrijk.
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag nog een kleine kans op een
bui, verder droog en jjerioden met zon.
Middagtemperatuur ongeveer 19 gra-
Italië, Corsica en Sardinië:
Zaterdag wisselend bewolkt en plaatse
lijk een regen- of onweersbui. Zondag
meer zon en op de meeste plaatsen
droog. Middagtemperatuur zaterdag on
geveer 16, zondag rond 18 graden.
Griekenlanden Kreta:
Griekenland: Veranderlijk bewolkt en
voornamelijk in het noorden kans op een
bui, mogelijk met onweer. Kouder, zon
dag maximumtemperatuur rond 17 gra
den. Kreta: Nu en dan zon en vrijwel ze
ker droog. Flinke daling van tempera
tuur, zondag maxima rond 19 graden.
Turkije en Cyprus:
Zaterdag op Cyprus en in het oostelijk
deel van de Turkse zuidkust nog droog,
perioden met zon en maximumtempera
tuur tussen 22 en 27 graden. Verder
half tot zwaar bewolkt en aan de Turkse
zuidkusten een enkele bui, mogelijk met
onweer. Daling van temperatuur; zondag
maxima van 16 graden bij Izmir tot 20
graden op Cyprus.
Duitsland:
Zaterdag van het westen uit toenemen
de bewolking en later af en toe regen.
Maximumtemperatuur circa 14 graden,
zaterdag in het zuiden iets hoger, zon
dag in het noorden lager.
Zwitserland:
Perioden met zon en droog, aan de
noordzijde van het Alpenmassief ook en
kele wolkenvelden en mogelijk wat re
gen. Maxima in de dalen rond 16 gra
den, in Wallis enkele graden hoger.
ZA
70
MA
Dl
o%
10
10
30
60
Neerslagkans
/O
80
30
10
Minimumtemp.
b
b
Middagtemp.
12
12
12
15
Wind
zw4
w4
w2
zoi
ZONDAG 18 APRIL 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.34 Zon onder 20.39
Maan op 04.56 Maan onder 17.17
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 2.13 en 14.33
Laag water 10.17 en 22.46
MAANDAG 19 APRIL 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.32 Zon onder 20.40
Maan op 05.13 Maan onder 18.23
Waterstanden Katwijk
Weerrapporten 16 apr 20 u
ww 4 15 -1
haifbew. nno5 15