Robert Downey brengt Chaplin tot leven
Hollywood gelooft niet in koopjes
Ga ook na
dit weekend
gratis naar
het museum.
Cultuur&Kunst Film
Lotti Huber als oude,
excentrieke naaktdanseres
DONDERDAG 15 APRIL 1993
Braindead krijgt Silver Scream Award
amsterdam De komische horrorfilm Braindead van de Nieuw-
zeelandse regisseur Peter Jackson is door de bezoekers van het
tiende Festival van'de Fantastische Film dat afgelopen week in
in Amsterdam werd gehouden, uitgekozen als winnaar van de
publieksprijs, de Silver Scream Award. Al eerder won Braindead
pers- en publieksprijs van het festival van Avoriaz. De Silver
Scream Award werd in voorgaande jaren onder meer toegekend
aan The Silence of the Lambs en Akira. Braindead zal nog deze
maand in Nederland in première gaan.
Breed uitgemeten hommage van Richard Attenborough
FILMS IN LEIDEN
overzicht letty stam
X, Haarlemmerstraat 52, Leiden. Phantom
of the Opera woe 21/4,21 00 uur LAKcj-
nema, Cleveringaplaats 1, Leiden: Antita.
Tanze des Lasters, di 20/4, 2000 uur en
Berlin, Stadt der verlorenen Seelen. di
20/4, 22 00 uur Bioscoop Joop. Wete
ringkade 2, Noordwijk Pump up the volu
me, vrij 16/4,20.30 uur
In 1925 maakte Rupert Julian
Phantom of the Opera, deze
week te zien in de X. Het ver
haal van het spook is gebaseerd
op een boek van Gaston Leroux.
In de catacomben van de Parij-
se Opera huist de wraakJustige
componist (Lon Chaney sr.). Hij
ontvoert de jonge Mary Philbin
en neemt haar als bescherme
linge onder zijn vleugels. De
misvormde en naar liefde hun
kerende psychopaat wordt ten
slotte ontmaskerd in een bij
zondere scène. Het spook is
hierna nog vijf keer verfilmd
maar die versies halen het niet
bij deze zwijgende klassieker
van Julian.
LAKcinema zet regisseur Rosa
von Praunheim in de schijnwer
pers. In Berlin, Stadt der verlore
nen Seele portretteert hij de be
woners van hamburgerpaleis
Hamburg Queen. Zoals het
mensen betaamt, hebben ze
hun eigenaardigheden alleen
zijn die ietsje vreemder dan
normaal. Dat resulteerde in een
grappige en vrolijke film.
In Anita, Tanze des Lasters
speelt Lotti Huber, een bijna
vergeten actrice in Duitsland,
een prachtige rol als oude,
dwarse dame. Ze denkt dat ze
Anita Berber is, een voormalig
naaktdanseres die begin deze
eeuw triomfen vierde in alle
grote Europese steden. Als ze
een striptease opvoert op straat,
wordt ze opgepakt en afgevoerd
naar een psychiatrische kliniek.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
ALFA 1
Leidseplein tel. 6278806
The crying game 16 j., dag. 13.30,
16.19.30,22
ALFA 2
Henry 16 j.. dag. 13.30, 16, 19.30,
22
ALFA 3
Daens 12 j., dag. 13, 15.45, 18.45.
21.30
ALFA 4
Jungle Book a.l., dag. 13, 15.45,
18.45
Indochine 12 j., dag. 20.45
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
Blade Runner 16 j., dag. 13.15,16,
18.45.21.30
ALHAMBRA2
The story of Qui Yu 12 j., dag. 18.45,
21.30, do vr ma di ook 13.15, 16
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Chaplin a.l., dag. 13.15,16.15,
20.15
CINERAMA 2
De Zevende Hemel a.l., dag. 13.15,
16. 18.45,21.30
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Scent of a woman a.l., dag. 13.15,
16.45,20.30
CALYPSO 2
Dracula 12 j., dag. 13.15,16.
18.45,21.30
CINECENTER-CINEMACORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Artikel L 627 16 j., dag. 14.30, 19.
22
CINECENTER-CINEMA PEPPE-NAPPA
II ladrodi Bambini a.l., dag. 14.30,
17, 19.30. 22.15
CINECENTER-PIERROT
Les nuitsfauves 16 j., dag. 14.
16.45, 19.30,22.15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Of mice and men a.l., dag. 14.30,
17. 19.30, 22
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
The distinguished gentleman a I.,
dag. 19, 21.45, zazo ook 13.15, 16.
wo ook 13.30
CINEMA 2 INTERNATIONAL
De kleine blonde dood a l dag.
18.45.21.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
The distinguished gentleman a.l.,
dag. 13.15, 16,18.45,21.30
CITY 2
Forever young a.l., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 4
City of joy 12 j.. dag. 13.15, 16.
18.45,21.30
CITY 5
Under siege 16j..dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 6
Bodyguard a I., dag. 13.15, 21.30
Unforgiven 12 j., dag. 16. 18.45
CITY 7
Candyman 16 j dag. 13.15. 16,
I 18.45,21.30
6273434
Lechênedag. 19,21
La chasse aux papillons dag. 20. zo
ook 13
C'est arrivé prés de chez vous dag
22.15
Late night movie dag. 23, zo 16
Gay Cinema za 24, zo 16.15
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel6231708
Urgadag. 17.45
The crying game dag. 20. 22.15, di
alleen 20
Sneak Preview di 22.15
KRITERION 2
The long day closes dag. 19.30
Cul-de-sac dag. 17.30
Rosa Luxemburg ma 19.30
Bitter moon dag. 21.45
RI ALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Les nuits fauves dag. 22
De gevlekte hond dag. 19.30
De stoomwals en de viool dag. 18
RIALTO 2
De Nederlandse documentaire: De
ijstijd dag 17.45
ook 15, 16.30
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Indochine dag. 2115, za zo ma ook
14.30
THE MOVIES 4
Vals licht dag. 17. vr za ook 00.15
Of mice and men dag. 17.15
Raise the red lantern dag. 19.30
De Noorderlingen dag. 22
TUSCHINSKI1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
De kleine blonde dood a.l., 13.15,
16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 2
A few good men a.l., dag. 13.15, 16,
18.45.21.30
TUSCHINSKI 3
Consenting adults 16 j., dag. 13.15,
16. 18.45,21.30
TUSCHINSKI 4
Dracula 12 j., dag. 18.45, 21.30, do
vr ma di ook 13.15, 16
TUSCHINSKI 5
Death becomes her, dag. 13.15,16,
18.45.21.30
TUSCHINSKI 6
Sneakers a l .dag. 13.15,16,
18.45.21.30
TUSCHINSKI CINEAC
De Johnsons al. doorlopende voor
stelling vanaf 11laatste 21
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
The story of Qui Ju 16 j dag. 18, 20,
22. zo 15
De patiënte zet daar vervolgens
met hgar excentrieke gedrag de
boel flink op stelten.
Von Praunheim weeft heden
en verleden vervolgens op een
knappe manier door elkaar.
Anita ziet in één van de ver
pleegsters zichzelf als jonge, be
roemde ster. De psychiater doet
haar denken aan haar danspart
ner Sebastian Droste. In haar
hallucinaties vertelt ze over het
leven van toen, hoe ze mannen
het hoofd op hol joeg terwijl Se
bastian hetzelfde deed met de
vrouwen. Of andersom, want
Anita en Sebastian zijn biseksu
eel.
De beelden van de kliniek
wisselen elkaar af met de hallu
cinaties van Anita over een op
windend leven vol met mooie
kleren, drugs, juwelen, casino's
maar ook zelfmoordpogingen,
prostitutie, bedrogen teleurstel
lingen. Von Praunheim geeft
een prachtig beeld van het
Duitsland tussen 1910 en 1928.
De carrière van Anita raakt dan
in het slop omdat naaktdansen
wordt verboden. Von Praun
heim zou zichzelf niet zijn als
hij geen kritiek heeft op de
strenge seksuele moraal. Ook
neemt hij de psychiatrie op de
korrel.
Bioscoop loop draait vrijdag
Pump up the volume van Alan
Moyle. Mark (Christian Slater) is
overdag een wat timide school
jongen. 's Nachts is hij radiopi
raat Hard Harry. Al snel is zijn
programma heel populair bij
zijn medescholieren. Hard Har
ry draait niet alleen lekkere mu
ziek (onder anderen The Pixies,
Concrete Blonde en Urban
Dance Squad) maar tussentijds
spuit hij zijn ongenoegen over
van alles en nog wat. En daar
jaagt hij het 'gezag', schoollei
ding en ouders, mee op stang.
Robert Downey jr. als Charlie Chaplir
Morgen is het precies 104
jaar geleden dat in Londen
Charles Spencer Chaplin
werd geboren. De man die
wereldberoemd werd als
Charlie Chaplin. Een man
die unieke films maakte als
The Kid, The Goldrttsh, The
Circus, Modern Times en
The Great Dictator, maar
die ook op andere manie
ren de aandacht op zich
wist te vestigen door zijn
affaires en huwelijken met
meestal minderjarige meis
jes. Kort geleden verscheen
de Nederlandse vertaling
van zijn omvangrijke auto
biografie en nu kunnen we
de verfilming daarvan gaan
bekijken in de bioscoop.
Dat boek en film zo kort achter
elkaar worden uitgebracht is
puur toeval, want regisseur Ri
chard Attenborough kwam al in
1988 op het idee om een film te
maken over het leven van
Chaplin. Daarbij baseerde hij
zich niet alleen op diens auto
biografie, maar ook op David
Robinson's boek Chaplin, His
Life and Art. Het gevolg is een
film die vrij nauwkeurig de le
vensloop van Charlie volgt, te
beginnen met zijn eerste optre
den als 5-jarige jongen in de
Londense revue bijna hon
derd jaar geleden tot de toe
kenning van een Oscar voor zijn
totale oeuvre in 1972, vijf jaar
voor zijn dood.
Natuurlijk valt of staat een
film over een zo markante per
soonlijkheid met de rol van de
acteur die hem moet uitbeel
den. Attenborough heeft daarbij
een gouden greep gedaan met
de keuze van Robert Downey
jr., een in ons land eigenlijk
nauwelijks bekende acteur, on
danks de circa twintig films
waarin hij tot dusver is opgetre
den. Zonder dat er sprake is van
een look-a-likeweet Downey op
een overtuigende manier Char
lie's zwerverstype tot leven te
brengen. Attenborough begint
zijn film heel geraffineeerd met
een demasqué van de zwerver
Charlie (in zwart-wit), die zich
afschminkt tot we (in kleur)
hebben kennis gemaakt met
Robert Downey, de man die
Chaplin speelt. Tas daarna kan
het chronologisch vertelde le
vensverhaal beginnen.
Attenborough heeft daarbij
haarlem mark van den tempel
Uit het succes van The Crying
Game, The Player, Howard's
End en Reservoir Dogs zou
Hollywood een wijze les kunnen
leren. Het zijn allen betrekkelijk
goedkope films (ruim onder de
tien miljoen dollar), maar met
veel prestige, internationale uit
straling èn vooral een uitzon
derlijk hoge winstmarge. Zeker
als je kijkt naar recente, peper
dure flops als Malcolm X, Hoffa
en Toys lijkt het wel of goed
koop toch geen duurkoop is.
Een blik op de agenda's van
de grote filmstudio's leert dat
deze zich niets lijken aan te
trekken van het succes van de
kleine, veelal onafhankelijk gefi
nancierde filmprodukties. De
films die het dit jaar moeten
gaan maken zijn duur, heel
duur. Het gemiddelde budget
ligt momenteel op veertig mil
joen dollar, inclusief marketing.
Dat is een stijging van vijf pro
cent in vergelijking met het vo
rig jaar.
Er zijn verschillende oorzaken
aan te geven waarom Holly
wood maar niet genoeg kan
krijgen van geldverslindende
mega-produkties. De belang
rijkste is: acteurs. Met sterren
trek je meer bezoekers, en ster
ren kosten geld. Een logische
verklaring, maar toch klopt er
iets niet. Dat Arnold Schwarze
negger voor The Last Action
Hero vijftien miljoen dollar plus
een winstaandeel vroeg, is nog
wel te verklaren. Niemand heeft
momenteel zo'n aantrekkings
kracht als Arnold, en afgezet te
gen omzetten die lopen in de
honderden miljoenen, is zo'n
exorbitant salaris nog wel te
rechtvaardigen.
In dat licht is twaalf miljoen
voor Kevin Costner (The Body
guard) ook niet ongewoon.
Maar wat te denken van Sylves
ter Stallone. Voor zijn nieuwste
film Cliffhanger bedong hij vijf-
Sylvester Stallone doet het niet voor minder dan vijftien miljoen.
tien miljoen dollar, terwijl zijn
grootste successen reeds jaren
achter hem liggen. Recente
flops als Rocky V en Oscar
brachten niet eens voldoende
geld op om Stallone's salaris te
kunnen dekken. Ook Eddie
Murphv, volgens insiders al eni
ge tijd op zijn retour, vraagt nog
steeds negen miljoen per rol.
Een andere reden voor de al
maar oplopende produktiekos-
ten: never change a winning
team. Sequels, vervolgen dus,
zijn vrijwel altijd duurder dan
de oorspronkelijke films, en zel
den winstgevender. Toch is het
Hollywoods meest geliefde for
mule. Want hoe slecht een se
quel ook moge zijn, met de
naamsbekendheid trek je altijd
wel publiek. Voor Home Alone 2
moest Fox heel wat dieper in de
buidel tasten, maar de film
bracht zijn geld dubbel en
dwars op. Ook Batman Returns
was lang niet zo succesvol als
zijn voorganger en veel kost
baarder, maar ook dit extra geld
werd terugverdiend. Maar ook
hier bestaat geen zekerheid. Zo
komt er geen Alien 4. Niet om
dat Sigourney Weaver in deel
drie stierf, maar omdat de for
mule uitgewerkt was en teveel
mensen thuis bleven. Ditzelfde
geldt voor Godfather3.
Een derde factor in de kost
prijs-escalatie is het vertrouwen
in filmmakers die in het verle
den voor succes zorgden. Ste
ven Spielberg heeft zoveel geld
verdiend voor Universal, dat de
studio hem nog steeds niets kan
weigeren. Zelfs nadat film als
Always en Hook hun aanzienlij
ke budgetten amper terug ver
dienden, kreeg Spielberg voor
zijn recente Jurassic Park een
budget van tussen de zestig en
Chaplin brengt een van zijn actrices tot wanhoop door de zoveelste her
haling van een scène.
gekozen voor de structuur van
een raamvertelling. Het verhaal
blijkt voor een groot deel off
screen te worden verteld in
een dialoog tussen Charlie en
zijn uitgever George Hayden
(Anthony Hopkins), terwijl zij
materiaal voor Chaplin's auto
biografie selecteren.
In Attenborough's recon
structie van Chaplin's leven zijn
drie hoofdlijnen te onderschei
den. Na zijn armoedige jeugd in
Londen en zijn start als
kindster, concentreert de film
zich grotendeels op de filmcar
rière van Chaplin in Hollywood.
Een tweede lijn in de film wordt
gevormd door de amoureuze
affaires met diverse minderjari
ge vrouwen. De derde verhaal
lijn wordt gevormd door de re
latie die Charlie had met Ameri
ka, waar hij 42 jaar woonde
zonder ooit Amerikaan te wor
den. Iets wat hem niet in dank
werd afgenomen door mensen
als I. Edgar Hoover en senator
McCarthy die hem beschuldig
den van een anti-patriottische
houding en communistische
sympathieën.
Uiteraard ontkomt Atten
borough in zijn hommage aan
Chaplin niet aan oppervlakkig
heid. Daarvoor moet er gewoon
teveel verteld worden in een te
korte tijd. Toch komen er hap
snap een hoop zaken aan de or
de die een aardig beeld geven
van de stormachtige carrière
van Chaplin in Amerika en bij
voorbeeld de ontroerende een
voud van de zwijgende film,
met Dan Aykroyd als Mack Sen-
nettt die als eerste het talent
van Chaplin op zijn juiste waar
de wist te schatten.
Robert Downey is vooral in
deze scènes een magistrale
body-double van Chaplin. Hij
blijkt net als de grote meester
zelf over een groot mimisch ta
lent te beschikken en zijn atleti
sche capriolen bij het naspelen
van een dronkelap doen niet
onder voor die van Chaplin zelf.
Naarmate Chaplin ouder
wordt gaat Downey helaas min
der op hem lijken. De zwakste
scènes zitten dan ook aan het
eind van de film, waarin een in
middels 82-jarige, overgegri-
meerde Chaplin in het Dorothy
Chandler Pavilion de ere-Oscar
krijgt uitgereikt. Dat biedt At
tenborough de gelegenheid om
in een korte compilatie de hig
hlights uit Charlie's films nog
eens op een rijtje te zetten,
waarbij hij Chaplin met tranen
in zijn ogen laat terugkijken
naar een van de mooiste films
die hij ooit heeft gemaakt, na
melijk The Kid uk 1921.
Hoewel het zonder twijfel
mogelijk moet zijn om een 20-
delige televisieserie te maken
van Chaplin's lange en gevari
eerde leven, zijn de 144 minu
ten die Attenborough nodig
heeft toch iets teveel van het
goede. De scènes tussen
Chaplin en zijn uitgever bij
voorbeeld zijn overbodig en een
vertragende factor in de levens
geschiedenis zoals die zich voor
onze ogen ontrolt. Ook zouden
mensen zich kunnen storen aan
de persoonsverheerlijking waar
aan Attenborough zich ongege
neerd schuldig maakt, al laat hij
tussen de bedrijven door ook
wel even zien dat Chaplin een
workaholic en perfectionist was,
met alle kwalijke eigenschap
pen die daarbij horen.
Chaplin is toch in de eerste
plaats een hommage aan
Chaplin. Een filmisch monu
ment voor een van de grootste
filmmakers aller tijden, wiens
films nog altijd mensen aan het
lachen weten te krijgen. Door
Chaplin weten we nu ook iets
meer over de man achter de ko
miek en vooral ook de omstan
digheden waaronder veel van
die prachtige films van hem tot
stand zijn gekomen.
tachtig miljoen dollar. Chaplin
is ook een goed voorbeeld. Re
gisseur Richard Attenborough
kon puur op zijn goede reputa
tie de aanzienlijke financiering
van zijn filmbiografie van Char
lie Chaplin rondkrijgen. Nu
dreigt de film één van de pijn
lijkste flops van het jaar te wor
den.
Hollywood weet best dat met
kleine, intelligente en goedge
maakte speelfilms goed geld te
verdienen valt. Maar nog altijd
is de zekerheid van de hierbo
ven genoemde factoren belang
rijker dan de gok van een goed
koop, maar volstrekt onbekend
produkt. Liever wordt achten
veertig miljoen dollar gestoken
in een verfilming van een com
puterspelletje: Super Mario Bro
thers. Zo'n naamsbekendheid is
pas echt goud waard.
Gratis Muscumjaarkaart bij ccn Europas
van de Rabobank. Daarmee heeft u tot 1 januari
1995 toegang tot ruim 400 musea, li kunt bij al
die musea dus ook na het Museumweckend
(17 en 18 april) gratis terecht. Rabobank S
Rabobank. Aangenaam.