Miljoenen liters
benzine vermorst
Plantesoorten worden
zeldzamer door isolatie
'Verwerken KCA
is boerenbedrog'
Paddentrek: op leven en dood
Over leven
Protest tegen afschot
van knobbelzwanen
HETVELD
WOENSDAG 14 APRIL 1993
17
-chef meindert van d
Wandeling Braassemermeer
alphen aan den run» dc Alphense afdeling van de vereniging v
Natuur cn Milieu-educatie organiseert op zaterdag 17 april e
wandeling langs de oeverlanden van het Braasemermeer. Er
wordt gezocht naar de eerste lentebodes zoals nestelende vogels
en uitbottende struiken en bomen. De wandeling begint om
twee uur bij het voetveer Woubrugge-Roelofsarendsveen. Deel
name is gratis. De wandelaars moeten verrekijker en laarsen
Kids for animals
nieuw vennep» Irene van der Mark uit Nieuw-Vennep is winnares
van de slagzinwedstrijd van de Dierenbescherming. De Nieuw-
vennepse krijgt een weekeinde voor vier personen op het attrac
tiepark Duinrell. De wedstrijd was uitgeschreven door de jonge-
renclub van de Dierenbescherming, Kids for animals. Aanleiding
was de introductie van de nieuwe dierenwelzijns-educatieme-
thode 'Leven met dieren'. Met dit lespakket kan in het onderwijs
aandacht worden besteed aan het welzijn van dieren en hetgeen
kinderen op dat gebied kunnen doen.
Gul voor de grutto
wormer» De vereniging Natuurmonumenten geeft op 29 april
het officiële startsein voor de actie 'Gul voor de grutto'. Doel van
de actie is geld bijeenbrengen voor de aankoop van een boerde
rij in het weidegebied Wormer- en Jisperveld. De weilanden van
de boerderij moeten een goed onderkomen bieden aan de wei
devogels. De ledenactie met drie miljoen gulden opbrengen. Na
tuurmonumenten deed al eerder met succes een beroep op de
leden: vorig jaar nog werd meer dan vier miljoen gulden opge
haald bij de actie Goudplevier. Voorzitter Winsemius geeft het
startsein voor de wervingsactie tijdens een feestelijke bijeen
komst in het Wormer- en Jisperveld.
Natuurfoto's in De Oranjekom
vogelenzang» Tot en met 30 april houden de Verenigde Amateur
Natuurfotografen een tentoonstelling van eigen werk in het be
zoekerscentrum De Oranjekom in de Amsterdamse Waterlei
dingduinen. De collectie foto's bestaat uit dertig vergrotingen in
kleur van landschappen, vogels, zoogdieren, planten en insec
ten. De foto's zijn ter plekke ook te koop. Openingstijden di t/m
do 9.30-16 u; za en zo 9-17 u. Ingang Oase; er is een toegangsbe
wijs nodig.
Frans van Rhijn schildert de duinen
overveen Frans van Rhijn exposeert tot en met 13 mei schilde
rijen en aquarellen van duinlandschappen in het bezoekerscen
trum van de Kennemerduinen in Overveen. De schilder is tevens
bioloog en legde de lijnen en schaduwen van zandverstuivingen
vast, merkwaardig gegroeide bomen en de grillige vormen en
kleurschakeringen van verterende boomstammen. Van Rhijn
schilderde in de Amsterdamse Waterleidingduinen en maakte
zijn werk in eigen atelier af. Het bezoekerscentrum aan de Zee
weg, ingang Koevlak, is dagelijks geopenchvan 9-16.30 uur.
Een sterke versnippering van de natuurterreinen maakt het
Zeldzame plantesoorten in Ne
derland groeien vaak op in te
kleine populaties op geïsoleerde
stukjes natuurgebied. Daardoor
treedt een proces van geneti
sche verarming op en worden
deze plantensoorten steeds
zeldzamer. Door natuurgebie
den met elkaar te verbinden,
kan de mens deze ontwikkeling
een halt toeroepen. Dat conclu
deert drs. R. van Treuren in zijn
proefschrift waarop hij deze
week aan de RUG promoveert
tot doctor in de wiskunde en
natuurwetenschappen.
Met genetische verarming be
doelt Van Treuren dat de plan
ten zo zeldzaam zijn of zo geï
soleerd leven, dat ze zich slecht
kunnen voortplanten. De na
tuurgebieden waar ze leven
worden doorkruist door snelwe
gen, steden enzovoorts en daar
door verloopt de uitwisseling
tussen diverse populaties moei
lijk.
De kans wordt steeds kleiner
dat alle erfelijke informatie van
de ene generatie planten op de
andere wordt overgedragen.
Dat betekent bijvoorbeeld dat
eigenschappen als bestand zijn
tegen bepaalde ziekten of ken
merken van de groei niet meer
goed op de volgende generatie
worden overgedragen. Daar
door wordt de plantensoort
steeds minder gevarieerd en
steeds minder sterk.
Van Treuren voerde in zijn
onderzoek een aantal experi
mentele kruisingen uit bij twee
bedreigde plantensoorten, te
weten veldsalie en duifkruid. De
planten waren van dezelfde
soort maar afkomstig uit ver
schillende populaties. Hieruit
bleek dat de kruisingen allerlei
positieve effecten hadden. De
genetische variatie werd her
steld, de kruisingen bleken veel
beter in staat te groeien en de
genetisch verarmde groepen
waren beter in staat te groeien.
Daarom verdient het volgens
Van Treuren aanbeveling om
zoveel mogelijk geïsoleerd lig
gende natuurgebieden met el
kaar te verbinden.
Wie bij de benzinepomp staat om zijn tank 'vol' te gooi
en, morst elke keer een vingerhoedje vol. Al die ogen
schijnlijk te verwaarlozen 'morsingen' bij elkaar opgeteld,
vormden in de achterliggende jaren een hoeveelheid van
ettelijke miljoenen liters brandstof die in de Nederlandse
bodem zijn gesijpeld.
leeuwarden» gpd
„Je moet er niet te lang bij stil
staan wat er jaarlijks in de
grond verdwijnt. Het is een af
grijselijke hoeveelheid", zegt T.
VVijma, bestuurslid van de Ver
eniging van Tankinstallateurs
en directeur van Mokobouw in
Leeuwarden, een bedrijf dat
benzinestations aanlegt en mo
derniseert. Ons land telt afge
rond 5,5 miljoen personenau
to's. Dit wagenpark wordt jaar
lijks naar schatting 192 miljoen
keer bijgevuld. Als al die keren
een vingerhoedje benzine wordt
gemorst (2 kubieke centimeter),
sijpelt er jaarlijks rond de ruim
zesduizend benzinestations in
Nederland 384.000 liter vervui
lende brandstof in de grond.
Daarmee zijn we er niet. De
ruim 600.000 Nederlandse
vrachtwagens zorgen voor
morsverliezen van ruim 500.000
liter brandstof.
Bij het vullen van de onder
grondse tanks van de benzine
stations gaat het nodige mis en
dan zijn er de lekkages uit on
dergrondse tanks. De exacte
omvang is onbekend, maar gro
ve schattingen spreken van
maar liefst 10 miljoen liter per
jaar. Grofweg wordt door water
leidingbedrijven de norm ge
hanteerd, dat een liter aardolie-
produkt één miljoen liter drink
water zodanig vervuilt dat het
niet meer voor consumptie ge
schikt is.
Ernst
De direct betrokkenen (over
heid, pomphouders, oliemaat
schappijen en tankinstallateurs)
zien sinds het midden van de
jaren tachtig de ernst van de si
tuatie onder ogen. Er is daarom
een werkprogramma opgesteld
dat erin voorziet om tussen
1992 en het jaar 2000 de grond
onder en rond alle 6200 benzi
neverkooppunten te saneren en
maatregelen te nemen om lek
kages tq voorkomen.
Bij alle benzinestations wordt
een bodemonderzoek uitge
voerd en moet de aanwezige
vervuiling worden opgeruimd.
Het eerst aan de beurt zijn sta
tions gelegen in een waterwin
gebied. Die veroorzaken im
mers het meeste gevaar door
het drinkwater te vervuilen. Ze
moeten voor 1994 zijn gesa
neerd en gerenoveerd.
Na de bodemsanering moe
ten alle benzinestations op
nieuw worden ingêricht volgens
zeer strenge milieuvoorschrif
ten. Zo moet elke benzinetank
onder meer van een overvulbe-
veiliging worden voorzien. In
een straal van minimaal 5 meter
rond elke pomp moet een vloei
stofdichte bestrating worden
aangelegd met dichtgekitte na
den.
Vernietigend rapport Socialistiese Partij
vlaardingen
De Socialistiese Partij (SP) vindt
dat de overheid het toezicht op
de verwerking van klein che
misch afval (KCA) moet aan
scherpen. Volgens haar is de
verwerking in handen van parti
culiere bedrijven 'vragen om
moeilijkheden'. Uit een onder
zoek dat de SP zelf heeft uitge
voerd blijkt dat van het ingeza
melde KCA hooguit 5 procent
nuttig wordt hergebruikt. „Van
alle KCA wordt 95 procent op
geslagen, gestort of verbrand
aldus de SP. „Schimmig, half
slachtig en soms volstrekt on
aanvaardbaar" is de conclusie
van de partij.
Aandacht
KCA van huishoudens vormt
slechts 1 procent van hët totaal
aan chemisch afval, maar krijgt
bovenmatig veel aandacht. „De
kosten om die ene procent bin
nen te krijgen zijn hoog; in de
nabije toekomst tien tot twintig
gulden per huishouden. Tegen
veel geld en met veel inspan
ning van de burgers wordt een
minimaal deel van het totale
chemisch afval ingezameld.
Daarna wordt het weer diffuus
verspreid in binnen- en buiten
land. Soms komt het weer te
recht in het gewone huisvuil",
aldus de SP. „Als aan dit 'boe
renbedrog' geen einde komt zal
de bereidheid onder de bevol
king om het apart in te zamelen
zienderogen afnemen. De over
heid gooit daarmee haar eigen
glazen in."
De SP vindt dat gemeenten
het aan hun burgers verplicht
zijn het gehele traject van inza
meling tot verwerking te con
troleren. Zij moeten zich niet
verschuilen achter de vergun
ning van de verwerker. Het hui
dige inzamelsysteem moet vol
gens de SP op de helling. Er
moet gericht gezocht worden
naar nuttig hergebruik van in
het bijzonder verfblikken cn
verfresten (ongeveer de helft
van het KCA). Aan export van
dit afval naar de stortplaats
Schönberg in Duitsland moet
direct een einde komen, aldus
de SP.
Ook de Nederlandse Vereni
ging van Huisvrouwen heeft ge
waarschuwd tegen aantasting
van het draagvlak voor geschei
den inzameling van afval. De
burger moet volgens haar de ze
kerheid hebben dat de extra in
spanningen niet voor niets zijn
geweest. Zij vindt dat het uit
gangspunt „de vervuiler be
taalt" moet doorwerken in de
heffingen. Nu is er nauwelijks
een samenhang tussen tarieven
en heffingen die gemeenten op
leggen en de grootte van de
huishoudens, aldus de vereni
ging.
Stankoverlast
Uit onderzoek dat is verricht in
opdracht van de vereniging
blijkt dat burgers zo min moge
lijk last willen hebben van afval
scheiding. „Daarom zijn onder
meer maatregelen nodig om
stankoverlast door GFT-afval te
voorkomen. Dat kan door de
GFT-containers minimaal eens
per week te legen en betere rei-
nigingsmqgelijkheden te bie
den", aldus de vereniging.
amstelveen
Staatssecretaris Gabor (land
bouw en natuurbeheer) moet
maatregelen treffen om het af
schieten van beschermde knob
belzwanen te stoppen. Dit zegt
de stichting Knobbelzwanen -
platform in Amstelveen. Uit een
onderzoek van de Weten
schapswinkel van de Universi
teit van Amsterdam blijkt, dat in
Nederland jaarlijks 3.000 knob
belzwanen worden gedood, een
kwart van de totale stand.
Voor het afschieten van de
beschermde knobbelzwanen
moet een vergunning worden
aangevraagd bij het provincie
bestuur. Die kan de vergunning
afgeven, als blijkt dat zwanen
schade aanrichten aan bij voor
beeld grasland.
Volgens het Knobbelzwanen-
platform moet Gabor onder
zoek laten doen naar de schade
die zwanen aanrichten aan ge
wassen. Tevens zouden proeven
moeten worden gedaan met
vreedzame verjaagacties.
Panda naar India
Een kleine panda uit Blijdorp is dezer dagen naar Darjeeling
Zoo in India verhuisd. Dit gebeurde in het kader van een in
ternationaal fokprogramma. Darjeeling Zoo ligt midden in
het leefgebied van de kleine panda en beschikt sinds enkele
jaren over drie vrouwelijke (wildvang) kleine panda's.
Blijdorp stelde een jong mannetje beschikbaar dat afgelo
pen zomer in Rotterdam werd geboren.
Sinds 1873 ziet de wereld er
heel anders uit. In dat jaar werd
het prikkeldraad uitgevonden.
In Amerika, waar anders? Vanaf
dat moment is moeder aarde er
een stuk minder.aantrekkelijk
op geworden. Dictators, gene
raals en kampbeulen gebruikten
het om hun slachtoffers ergens
binnen óf buiten te houden. En
de boer verving zijn hagen door
het moderne wonderdraad.
Sleedoorn, maar vooral mei
doorn werden uit dank voor
hun eeuwenlange tegenhouden
opgedoekt.
Gelukkig zijn er nog plaatsen
waar meidoom mag blijven
staan. En dan maar hopen dat
mensen niet blijven roepen dat
meidoom iets te maken heeft
met de verspreiding van de ge
vreesde planteziekte perevuur.
Want dat idee heeft aJ duizen
den meidooms het leven ge
kost. Hier in de buurt is de mei
doom nog te bewonderen in de
duinen en het vlakke polder
land boven het kanaal. En... in
mijn tuin.
In mijn achtertuin mag hij zijn
oude, vertrouwde werk blijven
doen: tegenhouden en bescher
men. Niet dat er bij de buren
vee in de tuin rondloopt. Maar
wel katten. En voor meidoom
hebben poezen een heilig ont
zag. Vogelnesten zijn tussen de
wirwar van takken en doornen
van de meidoom a. nauwelijks
te zien en b. ongenaakbaar voor
de meeste rovers. De meidoorn
haag was behoorlijk verwaar
loosd. Hij had dunne buigzame
uitlopers aan de bovenkant ge
kregen. En onderin waren hele
gaten gevallen. Dus heb ik hem
afgelopen winter eens behoor
lijk onder handen genomen.
Ik kwam tussen de scherpe ste
kels maar liefst drie vogelnesten
tegen. Van de merel wist ik het
al. die had ik vorige zomer per
ongeluk betrapt. Maar dat lijs
ternest en dat kleinere ding - ik
denk van een roodborst - daar
wist ik echt niets van. Dat zegt
wel iets, want ik ben zeer geïn
teresseerd in ontluikend vogel
leven.
De knoppen van de meidoom
zijn op dit moment door het
mooie weer van het afgelopen
weekend al aardig uitgelopen.
En dat betekent dat de bloesem
ook niet lang meer op zich zal
laten wachten. Ik kan me nu al
verheugen op die zoete, wat
weeïge geur van meidoornbloe
sem. Heel wat insekten worden
er door aangetrokken. Niet al
leen bijen en hommels, maar
ook keversoorten en vliegen.
Het stuifmeel ligt dan ook voor
het oprapen op die talrijke lan
ge meeldraden.
Aan die voortplantingsorganen
is goed te zien of je met de één-
stijlige of de tweestijlige mei
doorn te maken hebt. Middenin
de witte bloesem zitten name
lijk één of twee stampers. Een
verschil dat je in de herfst bij de
knalrode bessen weer lerug-
vindl /n er één pit in dan is het
een éénstijlige en met twee pit
ten bent u zeker van de twee
stijlige. De zoete geur is bij bei
de soorten gelijk. Die reuk is zo
sterk dat men er heel vroeger de
vloeren van huizen en lirrher
gen mee bestrooide. Het zal wel
nodjg zijn geweest, want in die
tijd had men nooit gehoord van
driedubbele waskracht. Laat
staan van prikkeldraad.
noordwuk adriaan branqenburg
Duizenden padden uit het
Noordwijkse duingebied heb
ben de afgelopen dagen weer de
oversteek gewaagd van de Vo
gelaardreef en Kapelleboslaan
voor een duik in de 'liefdes-
sloot'. Een groot aantal moest
dat ondanks gedeeltelijke afzet
ting van de weg, met de dood
bekopen. De tol van de keuze
voor nieuw leven boven dat van
het eigen leven.
Zodra de eerste lentebuien
vallen, voelen de padden de on
weerstaanbare drang zich in het
water over te geven aan het lief
desspel. De vrouwtjes verlossen
zich van hun snoeren met tien
duizenden eitjes, waarna de
mannetjes er hun sperma over
heen 'sproeien'. Omdat voor ve
le padden in het Noordwijkse
duingebied de dichtstbijzijnde
sloot precies aan de 'verkeerde'
kant van de Kapelleboslaan en
Vogelaardreef ligt, zijn de bees
ten wel genoodzaakt de gevaar
lijke wegen te kruisen.
In het verleden werd er bij de
ze oversteek jaarlijks een ware
slachting onder de padden aan
gericht. Tot verdriet en ergernis
van de Natuur- en Vogelvereni
ging Noordwijk. Om te voorko
men dat de padden nog langer
met honderden tegelijk letterlijk
zouden worden platgereden,
werd in overleg met de gemeen
te Noordwijk besloten een deel
van de wegen af te zetten. Zo
dra de temperatuur in het voor
jaar boven de tien graden stijgt
en de eerste lentebuitjes vallen,
trekken nu de vrijwilligers er op
uit om de afzettingen te regelen.
C. Verweij, secretaris van de
Natuur- en Vogelvereniging
Noordwijk, kan voorlopig met
het 'compromis' leven. „We
hebben afgesproken de zaak
voorlopig een aantal jaren in
ogenschouw nemen, voordat
verdere maatregelen worden
overwogen", zegt Verweij terwijl
hij een pad helpt bij het over
steken door hem op te pakken
en aan de overzijde van de weg
weer los te laten.
Verweij maakt er geen ge
heim van een groot voorstander
te zijn van verdergaande stap
pen. Hij denkt daarbij onder
meer aan een volledige afslui
ting van de Vogelaardreef en
Kapelleboslaan in de avonduren
en de aanleg van speciale pad-
dentunneltjes. Nog meer brood
ziet hij in het graven van poelen
in de duinen of een sloot aan de
'goede' kant van de weg. „Maar
dan praat je wel over een pro
ject dat vele duizenden guldens
kost", weet de Noordwijker.
Momenteel wordt het traject
tussen de jeugdherberg en het
zweefvliegveld afgesloten wan
neer de hemel in de avonduren
zijn poorten openzet. Omdat de
Kapelleboslaan door de ge
meente Noordwijk als een be
langrijke verkeersader wordt be
schouwd, blijft het bij een af
sluiting over een afstand van
zon 2,5 kilometer.
Ook tijdens de paasdagen
moest Verweij weer vaststellen
dat vele padden de overtocht
niet hebben gered. Ook niet op
het gedeelte dat wel met behulp
van hekken, knipperlichten en
schijnwerpers is afgezet. „Men
sen die hier wonen moet je nu
eenmaal de mogelijkheid geven
van de weg gebruik te maken.
Bovendien glippen er nogal
eens automobilisten door de af
zetting heen."
Inmiddels heeft het grootste
deel van de padden de over
steek gewaagd. De meeste
beestjes waren tijdens het paas
weekeinde dan ook weer op de
terugweg. Verweij: „Dat gaat al
tijd sneller dan de heenweg. De
vrouwtjes hebben zich dan ont
daan van hun eitjes en ook ho
gere temperaturen zorgen voor
een vlottere overtocht."
In het duingebied bevinden
zich vele tienduizenden pad
den. Van de padden die de
overtocht vVagen, sneuvelt jaar
lijks ondanks de maatregelen
nog altijd zo'n twintig tot dertig
procent, schat Verweij. „Wij
troosten ons maar met de ge
dachte dat door onze inzet in
elk geval een deel van het nage
slacht toch weer is gered".
De gemiddelde auto slokt jaarlijks 1200 liter benzine op. Bij het tanken
van deze brandstof worden miljoenen liters gemorst.
FOTO HIELCO KUIPERS)
Jaarlijks worden nog altijd honderden padden in Noordwijk letterlijk platgereden
Kapelleboslaan oversteken.
rij, op weg naar de 'liefdessloot', de Vogelaardreef en
FOTO DICK HOGE WONING
