1
Duitse bemanning blijft
aan boord van Awacs
President Suriname houdt
onderonsjes met officieren
Bosnië krijgt steun
van Internationaal Hof
Balladur heeft vijfjaar
nodig voor hervormingen
Buitenland
Rabin bepleit scheiding Israëli's en Palestijnen
Armenië en Azerbajdzjan
sluiten wapenstilstand
Armenië wint land maar verliest toekomst
VRYDAG 9 APRIL 1993
Schadevergoeding voor Siemens
wiesbaden» De Duitse deelstaat Hessen is gisteren veroordeeld
tot het betalen van een schadevergoeding aan het Siemens-con
cern. De deelregering zou de belangen van Siemens hebben ge
schaad door het concern uit milieu-oogpunt te dwingen tot de
sluiting van een filiaal waar kembrandstofstaven worden gepro
duceerd. De hoogte van de schadevergoeding is nog onbekend,
maar Siemens had 35 miljoen gulden geëist.
Ex-baas Hongaarse geheime politie dood
Budapest» Eén van de meest gevreesde en gel
Hongarije, de ex-baas van de geheime politie AVH, Gabor Peter,
is gisteren op 86-jarige leeftijd overleden. Peter wordt verant
woordelijk gehouden voor de dood van duizenden mensen.
VN handhaven embargo tegen Libië
new York. De VN-Veiligheidsraad heeft gisteren het lucht- en
wapenembargo gehandhaafd, dat een jaar geleden werd inge
steld tegen Libië. De sancties werden opgelegd om Libië te
dwingen de twee mannen die worden verdacht van de bomaan
slag op een PanAm-toestel boven het Schotse Lockerbie uit te le
veren. Libië heeft dat tot op heden geweigerd.
Macedonië lid van VN
new York. De Algemene Vergadering van de VN heeft zich giste
ren uitgesproken voor toelating van Macedonië tot de VN onder
de voorlopige naam „de voormalige Joegoslavische republiek
Macedonië". Voor die naam is gekozen omdat Griekenland zich
verzet tegen erkenning van de republiek onder de naam Mace
donië.
Massale asielaanvraag
frankfurt» De 123 inzittenden van een Aeroflot-vliegtuig uit de
voormalige Sovjet-republiek Armenië hebben gisteren na de
landing op de luchthaven van Frankfurt politiek a -.iel in Duits
land aangevraagd. Het toestel vervoerde asielzoekers uit India,
Sri Lanka en Pakistan.
Leger des Heils loost fraudeurs
londen. Het Leger des Heils heeft als reactie op de miljoenen
fraude die in februari aan het licht kwam, een hoge functionaris
ontslagen en drie anderen naar nieuwe posten gedirigeerd. Het
Leger, met zijn hoofdkantoor in Londen, gaf twee maanden ge
leden veertien mensen bij justitie aan op verdenking van fraude.
In totaal zouden zij 8,8 miljoen dollar (ongeveer 16 miljoen gul
den) achterover hebben gedrukt.
PARAMARIBO ANP
In een nieuwe poging om de
impasse rond het aantreden
van de nieuwe bevelhebber
Gorré op te lossen, is de Suri
naamse president Venetiaan ge
sprekken onder vier ogen be
gonnen met afzonderlijke leger
officieren. De president ontving
gisteren zeven oversten. De ge
sprekken worden na de paasda
gen voortgezet.
Vorige week liet de legerlei
ding weten Gorré niet te accep
teren als bevelhebber. In Para
maribo bestaat echter de indruk
dat de meningen binnen het of
ficierscorps zeer verdeeld zijn.
Venetiaan zou de werkwijze van
de afzonderlijke gesprekken
hebben gekozen om van die
verdeeldheid gebruik te maken
bij het oplossen van de crisis.
Alleen de oppositiepartij Pen-
dawalima vindt dat de benoe
ming van Gorré 'zonder meer'
moet worden gehandhaafd.
„Officieren die dit niet wensen
te accepteren, moeten dan
maar plaatsmaken, want bin
nen ons democratische bestel
heeft de regering het laatste
woord", aldus de partij.
Bevelhebber VN-macht terug naar Sarajevo
DEN HAAG/SREBRENICA
Het Internationaal Gerechtshof
in Den Haag heeft Klein-Joego-
slavië (Servië en Montenegro)
opdracht gegeven maatregelen
te nemen die een einde moeten
maken aan alle vijandelijkhe
den tegen Bosnië. De uitspraak
betekent een belangrijke rugge
steun voor de Bosnische rege
ring in Sarajevo.' Het Hof deed
zijn uitspraak in een zaak die
Bosnië had aangespannen te
gen Klein-Joegoslavië* Sarajevo
heeft Belgrado beschuldigd van
volkenmoord.
Het normaal gesproken trage
Gerechtshof kwam opmerkelijk
snel met zijn uitspraak. Eind vo
rige week werden de hoorzittin
gen in de zaak afgesloten.
Na afloop zei de advocaat van
Bosnië de uitspraak te beschou
wen als een overwinning voor
Sarajevo. Voor Belgrado is spra
ke van „een nederlaag noch een
overwinning", zo oordeelde de
vertegenwoordiger van Klein-
Joegoslavië.
Een hulpkonvooi van de VN
heeft gisteren op de terugweg
1.400 moslims uit Srebrenica
geëvacueerd. Ze zijn momen
teel op weg naar Tuzla.
De bevelhebber van de VN-
vredesmacht in Bosnië, de
Franse generaal Philippe Moril-
lon, die met 150 Canadese
blauwhelmen op weg was naar
Srebrenica, is weer terugge
keerd naar Sarajevo. Hij wilde
met zijn aanwezigheid in Sre
brenica het oog van de wereld
op het lot van de tienduizenden
vluchtelingen gevestigd hou
den. Morillon kwam echter niet
verder dan Sokolac, 45 kilome
ter ten oosten van Sarajevo.
PARIJS. HANSGERTSEN
CORRESPONDENT
Vijf jaar. Dat is de termijn die de
nieuwe Franse premier Edouard
Balladur nodig denkt te hebben
om het land weer op poten te
zetten. Of, zoals hij het gisteren
zelf uitdrukte, „om van Frank
rijk weer een voorbeeld te ma
ken".
De regeringsverklaring was
weinig verrassend. Balladur
heeft de afgelopen maanden al
uitvoerig uiteengezet wat er vol
gens hem moet gebeuren. Hij
wil de onveiligheid en illegale
immigratie drastisch terugdrin
gen, de in het slop geraakte eco
nomie een forse injectie geven
en vervolgens de schrikbarend
hoge werkloosheid terugdrin
gen. Tenslotte wil hij de plaats
van Frankrijk in de wereld op
nieuw definiëren, frankrijk
hoort in zijn ogen een vooraan
staande rol te blijven spelen op
het wereldtoneel en dat begint
met Europa.
De nieuwe Franse premier
stelde gisteren in het parlement
opnieuw dat de toekomst van
Frankrijk volgens hem valt of
staat met het slagen van de Eu
ropese eenwording. De in de
versukkeling geraakte Europese
eenwording wil hij opnieuw op
gang helpen door de banden
met zowel Duitsland als Groot-
Brittannië nauwer aan te halen.
Op economisch gebied wil hij
op korte termijn een aantal
maatregelen nemen om de in
het slop geraakte bouw- en wo
ningbouwsector weer op gang
te helpen. Huurders zullen via
belastingvoordelen worden
aangemoedigd een huis te ko
pen. Meer in het algemeen wil
hij het bedrijfsleven tegemoet
komen door de sociale lasten,
met name voor de lagere inko
mens, drastisch terug te snoei-
The Independent IPS*
xJ Press International
Jeltsin blijft bij
helft-plus-één
Een orthodoxe jood gebruikt twee hoeden om zijn gezicht af te schermen als de hogepriesters hun zegen uitspreken. Zijn geloofsgenoten hebben hun gezichten bedekt met gebeden
sjaals. FOTO» AP
JERUZALEM. AFP-Rtr-AP
Alleen een scheiding tussen Israëli's en
Palestijnen kan de veiligheid in Israël ga
randeren. Dat heeft de Israëlische pre
mier Rabin gisteren betoogd. „Hoe die
per de scheiding, des te groter de veilig
heid." Rabin gaf overigens niet aan wat
hij precies onder die scheiding verstaat.
Rabin kondigde verder aan dat hij van
plan is de afsluiting van de bezette Gaza-
strook en de Westelijke Jordaanoever,
die vorige week inging, te handhaven tot
na het joodse paasfeest dat 13 april af
loopt. „De bezette gebieden zijn nu acht
dagen dicht. Dat is niet lang, maar er is
al een verandering van sfeer merkbaar.
Momenteel is er zelfs sprake van een
vermindering van het geweld in de ge
bieden", aldus Rabin.
Maar dat is betrekkelijk. Op de Gaza-
strook schoten Israëlische militairen gis
teren een 13-jarig Palestijns meisje dood.
Volgens Palestijnse ooggetuigen waren
er geen gevechten, maar werd het meisje
doodgeschoten toen zij voor haar huis
stond te wachten. De legerautoriteiten
gaan de zaak onderzoeken.
Uit een onderzoek van de Deense pa
tholoog Jordan Dalgaard blijkt dat een
23-jarige Palestijn in een Israëlische le-
gergevangenis is overleden aan een te la
te medische behandeling en mogelijk
mishandeling door zijn ondervragers. De
man werd verdacht van contacten met
de militante beweging Harnas Arenden.
De gevangenisdirectie heeft de bevindin
gen van Dalgaard verworpen.
Om de Palestijnen terug naar de on
derhandelingstafel te krijgen, hebben de
VS voorgesteld dat Israël een Palestijn uit
Jeruzalem toelaat bij het Midden-Oos-
tenoverleg. Als het Amerikaanse voorstel
wordt aangenomen, kan Faisal Husseini
aan het overleg deelnemen. Husseini is
nu nog adviseur van de Palestijnse dele
gatie.
De Russische president Jeltsin
vindt een absolute meerderheid
van het aantal uitgebrachte
stemmen bij het referendum
(25 april) over zijn functioneren
voldoende om aan te blijven.
Slaagt Jeltsin er evenwel niet in
de helft-plus-één van de stem
men in de wacht te slepen, dan
stapt hij op. Vice-premier Sjoe-
mejko en Jeltsins woordvoerder
Arfenov hebben dat gisteren
verklaard.
Jeltsin gaat met een dergelijke
interpretatie van de uitslag in
tegen de wens van het Congres
van Volksafgevaardigden, het
uitgebreide en overwegend
conservatieve Russische parle
ment. Het Congres bepaalde tij
dens zijn laatste zitting dat Jelt
sin bij het referendum een
meerderheid van het totale aan
tal kiesgerechtigde burgers ach
ter zich moet zien te krijgen, wil
hij kunnen aanblijven.
Man vermoordt
aanrander van
zijn dochtertje
HALBERSTADT AP
Een 42-jarige man is gisteren in
zijn woning in Halberstadt in de
Duitse staat Sachsen-Anhalt
doodgeslagen door de vader
van een 9-jarig meisje dat hij
zou hebben proberen te ver
krachten. De politie vond de
man dood op de bank in zijn
flat waar zij naartoe gingen na
een telefoontje van buren dat er
een kind werd gemolesteerd.
Het meisje zou door de man
naar zijn flat zijn gelokt waar zij
zich onder bedreiging met een
mes moest uitkleden. Doordat
een van de buren aanbelde, kon
het meisje ontsnappen voor de
man haar kon verkrachten. Ze
rende naar huis en vertelde
haar vader wat er was gebeurd.
De vader ging in gezelschap van
twee vrienden naar de flat waar
zij gezamenlijk de fatale klap
pen uitdeelden.
Toezicht op vliegverbod begint maandagmiddag
Strijd Nagomo Karabach gaat toch door
De Duitse bemanningsleden van de Awacs-toestellen van
de NAVO, die het vliegverbod boven Bosnië moeten con
troleren, mogen voorlopig aan boord blijven. Een kort
geding om dit te verbieden, dat was aangespannen door
de regeringspartij FDP en de oppositionele SPD, werd
niet in behandeling genomen. Dat besloot het Duitse
Hooggerechtshof (Bundesverfassungsgericht) gisteravond.
BERLIJN HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
Daarmee kregen de christen
democraten van kanselier Kohl
gelijk. De FDP en de SPD had
den de hoogste rechters inge
schakeld om een kabinetsbe
sluit van 2 april waarin het
groene licht voor de Duitse
deelname aan de Awacs-vluch-
ten was gegeven, door middel
van een kort geding ongedaan
te maken.
Tegen de wil van de liberale
coalitiepartner hadden de chris
ten-democraten met hun kabi
netsmeerderheid besloten dat
de Duitse militairen aan boord
zouden blijven. De liberalen en
de sociaaldemocratische SPD
zijn van mening dat een derge
lijke stap in strijd is met de
grondwet, die de inzet van de
strijdkrachten buiten het
NAVO-gebied verbiedt. De FDP
dreigde zelfs uit de coalitie te
stappen indien Kohl zijn zin
zou doordrijven.
Maar daar was in liberale
kringen gisteravond echter geen
sprake meer van. Minister van
buitenlandse zaken en vice-
kariselier Kinkel en fractieleider
Solms noemden het een groot
winstpunt dat duidelijkheid is
geschapen over de vraag of de
Awacs-militairen legaal of ille
gaal vliegen in VN-opdracht.
„De soldaten weten nu dat ze
juridisch gedekt zijn", aldus
Solms.
De hoogste rechters besloten
dat de Duitse bemanningsleden
aan boord kunnen blijven tot
dat een definitief besluit over de
rol van de Duitse strijdkrachten
buiten de eigen grenzen is ge
nomen. Ze onderstreepten dat
het besluit van gisteren om het
kort geding van de liberalen en
sociaal-democraten niet in be
handeling te nemen, uitsluitend
voor deze Awacs-maatregel
geldt. Doorslaggevend voor het
besluit van het Hooggerechts
hof was de internationale scha
de die de Duitse geloofwaardig
heid zou oplopen indien de sol
daten nu van boord zouden
gaan.
De NAVO begint overigens
maandagmiddag om 12 uur
met het toezicht op het vlieg
verbod boven Bosnië. De Ko
ninklijke Luchtmacht zal een de
operatie deelnemen met 12 F-
16'sen rond 100 manschappen.
LONDEN» JOHN ROBERTS
Armenië mag dan terreinwinst boeken; op
andere fronten verliest het land elke slag.
De economie is er het slechtst aan toe van
alle GOS-landen. De woede van de buurlan
den over de agressie tegen Azerbajdzjan zal
deze rampspoed alleen maar vergroten.
De GOS-republiek is rijk aan mineralen,
maar de exploitatie daarvan heeft Moskou
ten tijde van de Sovjetunie nooit gestimu
leerd. De aardbeving van december 1988
schakelde bovendien de twee kernreactoren
in Armenië uit. Sindsdien heeft de vijf jaar
durende oorlog om Nagomo Karabach, de
Armeense enclave die in 1923 door Stalin
aan Azerbajdzjan werd toegewezen, de
energiemalaise alleen maar verergerd.
Armenië is voor zijn energievoorziening
geheel aangewezen op de buurlanden Azer
bajdzjan en Georgië. De toevoer van gas uit
Azerbajdzjan is ruim vier jaar geleden al
stopgezet vanwege het conflict om Nagomo
Karabach.
Armenië importeert zijn gas traditiege
trouw uit Turkmenistan, maar deze pijplei-»
dingen zijn vele honderden kilometers lang
en daardoor kwetsbaar. Drie van de vier lei
dingen lopen via Azerbajdzjan en zijn door
dat land afgesloten. De vierde loopt via Ge
orgië. Maar die heeft een geringe capaciteit
en bereikt alleen het noorden van Armenië
en de hoofdstad Jeravan. Het zuiden blijft
van gas verstoken.
De 3,5 miljoen inwoners van Armenië
hebben door dit alles een barre winter ach
ter de rug, met een groot gebrek aan ener
gie en voedsel. Er is slechts twee of drie uur
per dag elektriciteit, soms alleen 's nachts.
De regering is bovendien selectief in het
verdelen van de schaarse energie: de indu
strie en het leger krijgen de voorkeur boven
particulieren.
Het conflict in Georgië over de provincie
Abchazië heeft ook de olietoevoer van de
raffinaderij in Poli, aan de Zwarte Zee, on
mogelijk gemaakt. Daarom heeft Armenië
zich tot de islamitische buren Iran en Tur
kije gewend om het omsingelde land van
energie te voorzien. Deze week liet de Turk
se regering weten dat alle bijstand aan Ar
menië wordt beëindigd nadat Armeense
'zelfverdedigingseenheden' strategische
plaatsen in Azerbajdzjan hadden veroverd.
De grens tussen beide landen is hermetisch
afgesloten.
Het huidige Armenië, de kleinste repu
bliek van het GOS, is nog maar een fractie
van het rijk dat zich ooit uitstrekte tot diep
in het huidige Turkije en noord-Syrië. De
herinneringen aan de Turkse genocide op
anderhalf miljoen Armeniërs in 1915 zijn
nog niet vervaagd. Het bericht dat Turkije
troepenversterkingen naar de Armeense
grens zal sturen, zal dan ook veel zout in de
wonden wrijven.
De klinkende overwinningen van de Ar
meense strijdkrachten tegen Azerbajdzjan
ten spijt, vormt de oorlog een grote hinder
nis voor investeringen. De Europese Bank
voor Herstel en Ontwikkeling (EBRD) heeft
57,4 miljoen dollar toegezegd voor reparatie
van de energievoorzieningen, maar dat geld
is er nog niet.
Op lange termijn heeft Armenië kans een
.bloeiende economische natie te worden.
Het heeft in grootte de vierde mijnindustrie
van de voormalige Sovjetunie binnen de
grenzen, en het heeft aanzienlijke goud-,
koper- en zoutreserves. In 1983 werd er olie
gevonden, maar de exploratie van dat olie
veld gaat traag wegens geldgebrek.
De mijnen waren in het verleden verant
woordelijk voor 18 procent van Armenië's
produktie en droeg aan het einde van de ja
ren tachtig 600 miljoen dollar bij aan de
economie. Maar de afzetmarkten lagen alle
maal in de Sovjetunie. Nu zal het land an
dere markten moeten aanboren en zal het
veel kapitaal nodig hebben om de exploita
tie van mineralen mogelijk te maken. Alleen
dan wordt Armenië beter voor zijn kostbare
bezit beloond dan onder het centrale gezag
in Moskou. Maar zolang de oorlog met
Azerbajdzjan voortduurt, zal die beloning
uitblijven.
Een Azerbajdzjaanse soldaat rust
even uit tussen de gevechten met
Armeense troepen door. De twee
strijdende partijen kwamen een
MOSKOU DPA-Rtr
Armenië en Azerbajdzjan zijn
onder bemiddeling van Rusland
gisteren een staakt-het-vuren
overeengekomen in de strijd
om de Armeense enclave Na
gomo Karabach in Azerbajd
zjan. Vanaf vanmiddag moeten
de wapens zwijgen. De wapen
stilstand moet dinsdag worden
gevolgd door besprekingen tus
sen de regeringsleiders van bei
de landen. De Russische minis
ter Gratsiov (defensie) trad bij
de onderhandelingen op als be
middelaar. Volgens Gratsiov
had Azerbajdzjan om de be
sprekingen gevraagd.
Ondanks de toenadering tus
sen Armenië en Azerbajdzjan
wapenstilstand overeen maar de
wapens zwegen tot nu toe nog
niet.
FOTO REUTER VICTOR KOROTAEV
gaat de strijd om de Azerbajd
zjaanse landengte die Nagomo
Karabach van Armenië scheidt,
gewoon door. Armeense eenhe
den zouden aanvallen hebben
uitgevoerd op dorpen aan de
grens met Azerbajdzjan. Ook
zouden de Armeniërs troepen
hebben samengetrokken bij de
Azerbajdzjaanse stad Keihad-
zjar, die afgelopen weekeinde in
Armeense handen viel. Het op
perbevel van de Armeense
strijdgroepen in Nagomo Kara
bach meldt dat Azerbajdzjaanse
troepen vannacht de stad Mar-
toeni, in het oosten van de en
clave. hebben aangevallen. De
tofs zouden (laarbij ge
vechtsvliegtuigen hebben inge
zet
