EG dreigt Servië met
verscherping sancties
Azerbajdzjan roept V-raad op tot 'snelle actie
Buitenland
VN willen 15.000 mensen
uit Screbenica evacueren
EG trekt 3,3 miljard uit
voor milieu Rusland
Fujimori jaar na coup stevig in het zadel
Rocard rekende vooral af met mitterrandisme
DINSDAG 6 APRIL 1993
Boeing ramt huizen Guatemala Stad
Guatemala stad Een Boeing 767 van de Salvadoraanse nationale
luchtvaartmaatschappij TACA is bij aankomst op het vliegveld
van Guatemala Stad van de landingsbaan geraakt en heeft ver
volgens twee huizen geramd. Van de 215 passagiers raakten
tientallen licht gewond.
Tien doden in provincie Natal
Johannesburg» Zwarte gewapende mannen hebben gisteren in
de door geweld geteisterde Zuidafrikaanse provincie Natal een
bloedbad aangericht dat zeker aan tien mensen het leven heeft
gekost. De slachtoffers zouden aanhangers van het ANC zijn.
Het afgelopen weekeinde kwamen bij gewelddadigheden in
twee zwarte woonoorden bij Johannesburg acht mensen om.
Studentenrellen in Mali
bamako Scholieren en studenten in het Westafrikaanse Mali
hebben gisteren overheidsgebouwen en woningen van president
Alpha Oumar Konare in brand gestoken. Het waren de ernstigste
rellen sinds de betogingen die twee jaar geleden een einde
maakten aan een generaalsbewind. De politie zette traangas in.
Bij de ongeregeldheden zou een student zijn omgekomen.
Kaping Chinees toestel beëindigd
taipeh Twee Chinezen die gisteren een vliegtuig van een Zuid-
chinese luchtvaartmaatschappij hadden gekaapt, hebben zich
op de luchthaven van de Taiwanese hoofdstad Taipeh overgege
ven. Het toestel, een Boeing 757 met 197 mensen aan boord,
werd gekaapt tijdens een binnenlandse vlucht van Shenzen naar
Peking.
Duitsland neemt chemisch afval terug
bukarest» Duitsland en Roemenië hebben gisteren een milieu
verdrag getekend dat de terugkeer van 500 ton chemisch afval
naar Duitsland mogelijk maakt. I Iet afval werd de afgelopen
twee jaar in de buurt van Sibiu gedumpt. Het verdrag geldt voor
vijf jaar en zal automatisch worden verlengd tenzij een der par
tijen bezwaar maakt.
Marine VS: Vrouwen ook naar het front
Washington De Amerikaanse marine is van plan in de toekomst
ook vrouwen in te zetten bij gevechtstaken. Het ministerie van
defensie in Washington bevestigde maandag dat daarvoor plan
nen bestaan. Vrouwen zijn tot nu toe altijd uit de frontlinies ge
weerd. Het doorgaan van de plannen hangt echter af van de
vraag of het Congres ermee akkoord
VN-toestel beschoten in Angola
harare Een vliegtuig met voedselhulp bestemd voor het noor
den van Angola is gisteren bij een landingspoging beschoten
door aanhangers van de verzetsbeweging Unita. Een Russisch
bemanningslid raakte gewónd door eerfvan de 45 kogels die de
romp van een Antonov-32 doorboorden. Het toestel, dat zes ton
rijst vervoerde, was voorzien van het beeldmerk van de Verenig
de Naties en had toestemming om te landen.
VS en Rusland blokkeren stemming in Veiligheidsraad
De EG dreigt Servië opnieuw de duimschroeven aan te
draaien wanneer president Milosovic de Bosnische Ser
viërs niet onder druk zet om het vredesplan van bemid
delaars Vance en Owen te aanvaarden. De EG wil dat er
een verbod komt op de doorvoer van goederen door
Klein-Joegoslavië (Servië en Montenegro) en dat Servi
sche buitenlandse tegoeden worden geblokkeerd.
LUXEMBURG-MOSKOU
GPD-AP-DPA-Rtr
De Europese Gemeenschap
trekt de komende drie jaar in
totaal 3,3 miljard gulden uit
voor hulp aan de economische
hervormingen in Rusland. Dat
geld moet met name worden
besteed aan scholing voor
milieuprojecten en beveiliging
van kerncentrales. De EG stelt
de Russen daarnaast een vrij
handelszone in het vooruitzicht.
De EG-ministers van buiten
landse zaken hebben dat giste
ren tijdens hun bijeenkomst in
Luxemburg besloten. Europees
commissaris Brittan sprak van
een 'belangrijk politiek signaal'
waarmee de EG de positie van
Jeltsin ondersteunt.
De EG-ministers beloofden
ook een andere opstelling van
Brussel in de onderhandelingen
met Rusland over een 'partner
schap-akkoord'. De EG weiger
de oorspronkelijk de Russen
een gezamenlijke vrijhandelszo
ne, waarin lage douanetarieven
en een minimum aan admini
stratie de handel stimuleren. De
meeste EG-landen waren bang
overspoeld te worden door
goedkope, slechte produkten,
en vreesden bovendien de
dumping van Russisch nucleair
materiaal. Onder voorwaarde
dat de economische hervormin
gen in Rusland slagen en dat
het land zich aansluit bij de we
reldhandelsorganisatie GATT,
heeft de EG alsnog tot vrijhan
del besloten.
Japan werkt aan een eigen
plan voor hulp aan Rusland en
hoopt dit gereed te hebben voor
de ministersbijeenkomst van de
G-7, de rijkste industrielanden,
volgende week in Tokyo. Bij
zonderheden over de omvang
van de hulp zijn nog niet be
kend, maar Japanse media be
richtten dat deze in de miljar
den guldens loopt. Dat zou be
tekenen dat Japan de hulp niet
langer laat afhangen van de te
ruggave van de noordelijke Koe-
rilen-eilanden, die aan het ein
de van de Tweede Wereldoorlog
door de vroegere Sovjetunie
werden ingelijfd.
De conservatieve tegenstan
ders van de Russische president
Jeltsin hebben zich gisteren
misprijzend uitgelaten over de
resultaten van zijn gesprekken
in Vancouver met de Ameri
kaanse president Clinton. Ryb-
kin, het hoofd van de commu
nistische fractie in het Russi
sche parlement, noemde de
door Clinton toegezegde drie
miljard gulden 'erg weinig voor
een land zo groot als Rusland'.
LUXEMBURG «GPO-DPA-Rtr-AFP-AP
De Veiligheidsraad van de VN
heeft gisteren een stemming
over verscherping van de sanc
ties opnieuw uitgesteld. Volgens
diplomaten zal de stemming
niet eerder dan 12 april plaats
vinden.
De stemming werd geblok
keerd door zowel de Verenigde
Staten als Rusland. De VS heb
ben bezwaar tegen het plan van
Vance en Owen. Washington
dringt aan op lossere formule
ringen die het plan flexibeler
kunnen maken en daardoor
door alle partijen kan worden
goedgekeurd. Rusland trapte
gisteren op de rem omdat het
meewerken aan verscherping
van de sancties gevoelig ligt bij
de conservatieve oppositie te
gen president Boris Jeltsin.
De ministers van buitenland
se zaken van de EG besloten
gisteren in Luxemburg dat ze
een VN-resolutie voor scherpere
sancties zullen steunen. De EG
heeft in het verleden al veel va
ker gepleit voor een 'totaal iso
lement' van Servië, zonder dat
die woorden in daden werden
omgezet.
EG-bemiddelaar Owen en de
meeste EG-ministers laakten
een verklaring van de Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken Warren Christop
her, waarin deze met intrekking
van het wapenembargo tegen
Bosnië dreigt. „De vecht-het-
maar-uit-strategie is niet de di
plomatieke strategie", aldus
Owen. De Belgische minister
Claes denkt dat intrekking van
het wapenembargo alleen maar
zal leiden tot nog meer geweld,
bloedvergieten, dood en vernie
tiging.
De Westeuropese Unie
(WEU), het defensiebondge
nootschap van tien EG-landen,
heeft gisteren besloten een 300
man sterke politiemacht naar
de Donau te sturen om de be
staande sancties tegen Servië te
controleren. Nederland levert
aan de politiemacht 24 tot 28
marechaussees of douaniers, al
dus diplomaten.
De patrouilleboten van de
WEU mogen schepen die het
embargo schenden, enteren en
tot stoppen brengen, maar mo
gen enkel uit zelfverdediging
geweld gebruiken. Volgens
WEU-secretaris-generaal Van
Eekelen kan zo de Donau „re
delijk effectief' worden afgeslo
ten.
Wat Nederland en Duitsland
betreft, hangt Milosovic ook de
sluiting van de buitenlandse
consulaten in Belgrado boven
het hoofd. De andere EG-lan
den voleden daar echter nog
niets voor.
sarajevo» ap
De Verenigde Naties willen da
gelijks konvooien naar de door
Serviërs belegerde stad Srebre
nica in het oosten van Bosnië
sturen om zo'n 15.000 mensen
te evacueren. Dat heeft het
hoofd van de humanitaire hulp
operatie van de VN in Bosnië,
José Maria Mendiluce, gisteren
gezegd.
De VN eisen ook dat de Servi
sche belegeraars zo n 150 VN-
militairen doorlaten, die de in
Srebrenica achtergebleven
mensen kunnen beschermen.
Ook willen de VN militaire
waarnemers sturen ter verster
king van de veertien die nu in
de stad zijn gestationeerd.
Afgelopen weekeinde hadden
de moslim-leiders in Srebrenica
de evacuatie van inwoners ver
hinderd. De geschillen tussen
de lokale moslim-functionaris
sen en de VN zijn gisteren ken
nelijk uit de weg geruimd.
Een VN-woordvoerder zei gis
teren dat alleen inwoners van
omliggende dorpen, die eerder
naar Srebrenica zijn gevlucht,
zullen worden geëvacueerd. De
oorspronkelijke inwoners van
de stad zullen zoveel mogelijk
achter blijven.
Woordvoerder John McMillan
van het Hoge Commissariaat
voor Vluchtelingen van de VN
(Unhcr) zei in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo dat zijn or
ganisatie met ingang van van
daag dagelijks twintig vrachtwa
gens naar Srebrenica zal sturen.
Volgens McMillan zijn de Servi
sche troepen en de autoriteiten
in Srebrenica hiervan op de
hoogte gebracht en heeft de
Bosnische president Izetbegovic
toestemming gegeven voor de
evacuatie.
Een staakt-het-vuren tussen
de Serviërs en Kroaten in zuid-
Kroatie, dat vanaf gisteren een
week lang had moeten stand
houden, is bijna onmiddellijk
met voeten getreden. Het be
stand was bedoeld om bij de
frontlinie lichamen te bergen en
gevangenen uit te wisselen. Een
bijeenkomst om de voorwaar
den voor de gevangenenruil af
te spreken werd afgelast nadat
Kroatië had gezegd dat de Ser
viërs weigerden voorrang te ver
lenen aan gewonde gevangenen
die door het plaatselijke Rode
Kruis waren aangewezen.
Koop een olifant
en schiet hem
over 10 jaar neer
TUNtS Rtr
Olifantenjagers krijgen wel
licht binnenkort de kans te in
vesteren in hun eigen toe
komst De Economische Com
missie voor Afrika heeft het
plan opgevat potentiële jagers
een aandeel olifant te laten ko
pen waarmee ze het recht ver
werven om het dier over tien
jaar af te schieten.
De Economische Commissie
legde haar rapport afgelopen
weekeinde voor aan de Afri
kaanse ministers van toerisme.
De commissie hoopt op deze
manier de olifantenstand op
peil te houden en de komst
van kapitaalkrachtige en jacht-
lustige toeristen naar Afrika te
stimuleren.
De eigenaar moet na aan
schaf van het aandeel jaarlijks
een bedrag neertellen waar
mee 'zijn' olifant wordt onder
houden. „Na tien jaar mag de
aandeelhouder vrij en gratis
op het dier jagen", zo staat in
het rapport
Ex-premier Italië
mogelijk corrupt
MILAAN-ROME AFP-Rtr-ANP
Ruim een week nadat hij was
beschuldigd van banden met de
Siciliaanse maffia, is tegen de
Italiaanse oud-premier An-
dreotti gisteren in Milaan een
tweede gerechtelijk onderzoek
ingesteld, nu wegens corruptie.
Ook tegen ex-premier Forlani is
een onderzoek geopend op ver
denking van corruptie.
De beschuldiging tegen An-
dreotti komt van de Milanese
onderzoeksrechters die zijn be
last met de operatie 'Schone
Handen'. Het is voor het eerst
dat de naam Andrcotti wordt
genoemd in het kader van het
corruptieschandaal dat door de
operatie aan het licht kwam. De
ex-premier heeft gisteren ont
kend dat hij schuldig is aan cor
ruptie. Als hij schuldig wordt
bevonden, kan hem dat op vier
jaar gevangenisstraf komen te
Azerische vluchtelingen verlaten de plaats Kelbadjar In de omstreden enclave Nagomo Karabach dat afgelopen weekeinde door Armeense troepen werd geannexeerd. foto reuter
NEW YORK-BAKOE-ANKARA-TEHERAN
Azerbajdzjan heeft gisteren gevraagd om
een spoedzitting van de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties. Deze moet de
toestand in de Kaukasus bespreken na
een offensief van de Armeense strijd
krachten in de regio rond Kelbadjar, een
Azerbajdzjaanse stad tussen Armenië en
de omstreden enclave Nagorno Kara
bach.
President Elchibey dringt bij de V-raad
aan op het 'met spoed' sturen van een
VN-onderzoekscommissie naar het ge
bied. In een offensief dat eind vorige
maand begon, heeft Armenië ongeveer
4.000 vierkante kilometer gebied ver
overd in het westen van Azerbajdzjan.
Dit veroverde gebied ligt tussen Armenië
en de door Armeniërs bewoonde enclave
Nagomo Karabach op het grondgebied
van Azerbajdzjan. De strijd om de encla
ve heeft de afgelopen vijf jaar al aan dui
zenden mensen het leven gekost.
Ook de regering van Turkije heeft de
V-raad opgeroepen maatregelen te ne
men tegen Armenië. Ankara beschuldigt
de regering in Jerevan van agressie tegen
Azerbajdzjan, dat van oudsher een
bondgenoot is van Turkije. Met onmid
dellijke ingang mogen humanitaire
vluchten naar Armenië geen gebruik
meer maken van het Turkse luchtruim.
Het Nederlandse voedsel transport naar
Armenië, dat over twee weken had moe
ten aankomen, is als gevolg van het
Turkse besluit voor onbepaalde tijd uit
gesteld.
LIMA Rtr-ANP
Bij een aanval van vermeende
leden van de maoïstische ter
reurorganisatie Lichtend Pad
op een vrachtwagen van het le
ger in het noorden van Peru
zijn gisteren dertig politieman
nen en soldaten omgekomen.
De aanval vond plaats bij Quis-
quenda in de noordelijke pro
vincie Huamachuco, toen
guerrillastrijders een vracht
wagen onder vuur namen
waarin veiligheidstroepen za
ten. Het is niet bekend of bij de
aanval ook guerrillastrijders
zijn omgekomen. Het was gis
teren precies een jaar geleden
dat de Peruaanse president Al
berto Fujimori alle macht naar
zich toetrok in de strijd tegen
het linkse terrorisme.
Een jaar nadat hij het Congres
ontbond en de rechterlijke
macht reorganiseerde, heeft de
Peruaanse president Alberto
Fujimori zijn greep op de macht
verstevigd. Zijn critici beschul
digen hem ervan dat hij plan
nen maakt voor zijn herverkie
zing en daarvoor de grondwet
wil laten wijzigen.
Dat de eigenzinnige Fujimori,
zoon van Japanse immigranten,
op een niet-conventionele ma
nier zou regeren, liet hij een jaar
geleden zien met zijn 'verkapte'
staatsgreep. De corrupte kJiek
van Peruaanse politici en rech
ters kon in zijn ogen niets doen
om het geweld van de maoïsti
sche terreurbeweging Lichtend
Pad en de drugsmaffia te be
strijden en ze blokkeerde al zijn
economische hervormingen. 'El
Chinito', zoals één van zijn vele
bijnamen luidt, bleef niets an
ders over dan radicale maatre
gelen te nemen, zo meende hij
zelf.
Fujimori staat nog steeds
achter zijn handelwijze van een
jaar geleden, maar ziet het liefst
dat zijn maatregelen een demo
cratische legitimatie krijgen.
Het eind vorig jaar nieuw geko
zen Congres, dat een nieuwe
grondwet zal opstellen, keurde
vorige week een grondwetsarti
kel goed waardoor de president
in tijden van 'nationale crisis'
het parlement kan ontbinden.
Maar Fujimori ziet geen aan
leiding voor een nieuwe 'auto-
golpe' (zelfcoup). „In het alge
meen ben ik blij met de resulta
ten. Ik zie geen noodzaak een
actie als die van 5 april vorig
jaar te herhalen."
Een van de resultaten waarop
Fujimori doelt, is de bestrijding
van het terrorisme, dat met de
arrestatie van Abimael Guzman,
de leider van Lichtend Pad, op
12 september vorig jaar, en van
2.000 van zijn volgelingen een
flinke klap kreeg. Maar Peru is
nog lang niet verlost van het ex
treem-linkse geweld, al heeft
Fujimori zijn landgenoten be
loofd de 'senderistas' vóór 1995
te zullen elimineren.
De vangst van Guzman heeft
de president in elk geval geen
kwaad gedaan in de opiniepei
lingen. Nog steeds zegt een
meerderheid van de Peruanen,
zo'n 60 procent, achter hem te
staan; dit ondanks de economi
sche misère en grote armoede
in het Andesland.
Fujimori kan ook bogen op
een recent succes; de terugkeer
in de internationale financiële
gemeenschap, waardoor Peru
weer in aanmerking komt voor
nieuwe leningen van het Inter
nationaal Monetair Fonds (IMF)
en de Wereldbank. Een bedrag
van 2,5 miljard dollar is al toe
gezegd.
De president heeft herhaalde
lijk ontkend dat hij op een nieu
we ambtstermijn uit is; iets wat
de huidige grondwet verbiedt.
Maar vorige week zei hij dat het
Peruaanse volk maar moet be
slissen over zijn mogelijke her
verkiezing en niet 'vier of vijf
parlementsleden'.
De nieuwe grondwet, die in
juli klaar moet zijn. zal dan ook
volgens Fujimori's critici verge
zeld gaan van volksraadplegin
gen over de herverkiezing van
de president en omstreden on
derwerpen als invoering van de
doodstraf. Lourdes Flores, leid
ster van ,de grootste oppositie
partij in het Congres, zegt; „Het
lijdt geen twijfel dat hij een ei
gen plan heeft om aan de
macht te blijven door middel
van herverkiezing. Hij zal alle
mogelijkheden gebruiken om te
worden herkozen."
PARUS» HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De storm die oud-premier Michel Rocard
het afgelopen weekeinde in Frankrijk ont
ketende met zijn 'coup' tegen partijleider
Laurent Fabius, is nog niet geluwd. Vrijwel
iedere zichzelf respecterende socialist
heeft zich inmiddels gemengd in het de
bat over de vraag of Rocard de partij om
zeep heeft geholpen of juist een grote
dienst heeft bewezen.
Vooralsnog lijkt het eerste het geval te
zijn. De toch al diep gezonken Parti Socia-
liste (PS) wordt bedreigd met een grote
leegloop. Oud-partijleider Lionel Jospin
heeft de politiek voorlopig de rug toe ge
keerd en de leider van de linkervleugel,
Jean-Pierre Chevènement. wil met aan
hang en al opstappen om een eigen partij
op te richten. Ook diverse invloedrijke
oud-ministers zoals Jack Lang, Roland
Dumas en ex-premier Pierre Bérégovoy,
hebben Rocards initiatief scherp veroor
deeld.
Rocard heeft van hen dus niets te ver
wachten. Integendeel; Fabius en de zijnen
doen er alles aan om Rocard af te schilde
ren als een ordinaire machtswellusteling;
iemand die zo bezeten is van zijn ambitie
om het tot president te schoppen dat hij
het lot van zijn partij daaraan onderge
schikt maakt.
Nu heeft Rocard er nooit een geheim
van gemaakt dat hij president Mitterrand
graag in 1995 wil opvolgen, maar zijn
machtsgreep is niet alleen daardoor te
verklaren. Al ruim voor de catastrofaal ver
lopen parlementsverkiezingen brak Ro
card een lans voor drastische vernieuwing
van de partij met zijn oproep tot een 'big
bang', de oerknal waaruil alles is ontstaan.
Een oproep die aan de basis zowaar enig
enthousiasme losmaakte, maar die in de
Parij.se partijburelen vooral voor paniek
zorgde. Fabius en de zijnen vreesden hun
greep op de partij kwijt te raken. Vernieu
wen is best, maar wij willen wel de baas
blijven, zo was het motto.
En daar wringt nu precies de schoen.
Volgens Rocard zijn Fabius en de zijnen
schuldig aan het verkie/mgsd.h.i. Ir n
aan de problemen die de eens zo machti
ge regeringspartij tot een ongeïnspireerd,
ideeënloos. geïsoleerd en machteloos op-
pocttiepattlme hebben (toen afüijden.
Via het uitrangeren van Fabius wil Ro
card echter vooral breken met het 'mitter
randisme'. De PS is sinds de oprichting in
1971 voor alles een soort instrument van
de huidige president geweest. Mitterrand
wist de verdeelde socialisten in 1971 aan
een te smeden tot zijn persoonlijke vecht
machine. Met succes. Hij heeft de partij
groot gemaakt en dankzij de partij werd
hij president.
De PS heeft dank zij Mitterrand gouden
tijden gekend, maar het is dezelfde Mitter
rand die de partij nu mee naar de afgrond
sleept, zo vindt Rocard. De 76-jarige presi
dent heeft al lang geen grote of nieuwe
ideeën meer en heeft nog maar één ambi
tie: zijn tweede termijn die in 1995 afloopt
uitzitten.
Het woord is nu aan de lang verwaar
loosde basis. Michel Rocard hoeft nog niet
te wanhopen. Een groot deel van het par
tijkader is tegen hem. maar onder de le
den geniet Rocard veel sympathie. Voor
velen is hij de enige 'olifant' met ideeën en
een van de weinige prominenten die zich
nooit aan enige vorm van comiptie schul
dig heeft gemaakt. De 'broedermoord'
wordt hem wellicht vergeven als hij er on
danks alle tegenstand in slaagt de partij
een nieuwe toekomst te geven.
