Bedje lijkt gespreid voor de
beste 'jonge kok van Nederland'
'Soms mag je het niet oplossen
Helaas,
deze snip knispert niet
Het Gesprek van de Dag
'Verplicht pensioen,
wat is dat eigenlijk?'
DINSDAG 6 APRIL 1993
19
Wilfred Tegelaar: uitgekookte carrièreplanner
Wilfred Tegelaar: „Uiteindelijk wil ik een eigen zaak beginnen". foto hielco kuipers
Roggebrood met varkensvet
Voor de oorlog reikten de goudgele akkers en groene u •ei-
den 's zomers nog tot aan de horizon i<an het Sallandsc
boerenland. Hier en daar onderbroken dooreen berken
bosje. een rafelige kraag in een i<erder strak landschap. Toch was het
voorde kinderen geen zonnig feest temidden van de lammetjes en
kalfjes. Tijd om lekker te poedelen in een van de kleine kolken, ven
netjes, was er nauwelijks.
De jeugd werd op de boerderij in dat jaargetijde ondenvorpen aan
een knellende discipline. Hoe jong ze óok waren, kinderen hadden
geen vakantie nodig. Zij moesten helpen op het land. Vroeg uit bed.
een ontbijtje pannekoeken zonder beleg en dan de akker op. Aard
appels rooien, rogge binden en haver. Zwaar werk dat met gestrekte
benen uitgevoerd diende te worden en niet gezeten op de knieen. Dat
was niet flink en dus uit den boze. „Hebt mugg'n ok rugg'n?" was
wat dat betreft het credo van de boer. Hebben muggen, kleine kinde
ren. ook een rug waarvan ze last kunnen hebben?
Rugklachten of niet, de arbeid was al energieverslindend genoeg.
Dus spoedden de stoffige lijven en lijfjes zich tussen de middagsnel
huiswaarts voorde warme maaltijd. Die zonder uitzondering zon
der franje was. Op het bruine zeil van de tafel stond meestal een for
se pan aardappelen metspek te dampen. Of bruine- en witte bonen,
erwten, uien. rode- of witte kool, en af en toe wat sla. Calvijn was
keukenmeester. Pure luxe gaf dus geen pas. Zat er zand in het eten.
dan klonk het uit ouderlijke mond „Zand schoert de mage. "Zand
schuurt de maag.
's Avonds na de arbeid volgde nog een simpel maaltje roggebrood.
Roggebrood zonder boter, maar met het wittige, smakeloze varkens
vet. Het veel gelere rundervet was veel harder en dus moeilijker te
smeren. Alleen op zondag kregen de kinderen een stukje wittebrood,
met slechts een dun laagje suiker. Want „dubbel zo dik is net zo lek
ker. En dus was een enkel laagje voldoende. Later op de avond
kreeg men dan nog wel eens pap van roggemeel voorgezet, ofkarne-
melksepap met bloem.
Toch kende het kinderleven nog ivel een aantal bescheiden, gastro
nomische hoogtepunten. Elke zaterdag kregen de kinderen het dun
ne reepje chocola te verdelen dat bij de boodschappen zat. Boven
dien zat er op kerstavond spek op de pannekoeken. En de keren dat
er visite was, werd een Edammertje uit de kast gehaald, met een ro
de 'schil'. Dan. maar alleen dan. kon er wel een boterham met kaas
vanaf.
Als kind hoorden we die verhalen vaak genoeg wanneer we onze
schoolvakantie in Sallanddoorbrachten. We konden nauwelijks ge
loven dat de vertellers toch tevreden terugblikten op wat zij noem
den 'een fijne jeugd'. Ze denken er nog steeds hetzelfde over, ook nu
het oude Sallandsc boerenleven aan het verdwijnen is. Eén groot
pluspunt zien de boeren wel, de echte armoe is verdwenen. Hun kin
deren hebben het beter.
Daaraan moet ik denken bij het tv-verslag van de CDA - bijeen koms t
in Woerden. Een somber ogende Lubbers zegt tot zijn gehoor „Er is
voor ons land alle reden terug te keren naar de boterham met tevre
denheid. Niet dat extra plakje kaas willen hebben.
Een boterham met tevredenheid is een eufemisme voor roggebrood
met varkensvet. En die kun je niemand meer met goed fatsoen voor-
HERMAN JOUSTRA
DE GAVE
Soms denkt Carry Tegelaar, de
moeder van Wilfred Tegelaar,
een eenvoudige maaltijd op ta
fel te zetten. Gewoon een stukje
kabeljauw koken in de oven en
wat knoflooksaus uit een flesje.
..Dan stapt Wilfred de keuken
binnen en stelt voor er iets an
ders van te maken. Met wat uit
jes, paprika en kruidenazijn be
reidt hij in een vloek en een
zucht een compleet ander ge
recht."
Carry Tegelaar heeft er wel eens
aan gedacht de keuken uit te lo
pen. „Maar dan leer ik er niks
van". Haar zoon Wilfred is vori
ge week uitgeroepen tot de bes
te jonge kok van Nederland (on
der 23 jaar) en werkt bij het
meest gerenommeerde restau
rant van Nederland, De Bokke
doorns in Overveen.
Wilfred Tegelaar won afgelopen
donderdag in Utrecht de finale
van de jonge-kokwedstrijden in
de Jaarbeurs in Utrecht. Met
overmacht. Hij behaalde 177
punten, de concurrentie eindig
de met 148 en 149 punten op
straatlengte achterstand. Door
dit resultaat mag hij in juni drie
weken naar Taiwan om mee te
doen aan de wereldkampioen
schappen.
Al voor de wedstrijd in Utrecht
dacht de Leidenaar een goede
kans te maken. Al weken voor
de finale was hij met niets an
ders bezig geweest. In de vrije
uurtjes in De Bokkendooms oe
fende hij met het menu, dat te
voren was opgegeven. Ook liet
hij de chef-kok Lucas Rive zijn
gerechten proeven. „Toen de
jury de uitslag voorlas, begreep
ik het eigenlijk al. De jury vertel
de dat bij de nummer 2 bepaal
de gerechten niet helemaal gaar
waren. Ik wist dat ik zelf geen
grote fouten had gemaakt en
daarom wel als eerste zou eindi
gen".
Tegelaar besloot al na de lagere
school het koksvak in te gaan.
Hij volgde op de lts de keuken
opleiding. Daarna ging hij naar
de streekschool voor de oplei
ding tot restaurantkok. Dat be
tekende een dag in de week
naar school en vier dagen aan
het werk in een restaurant.
De Leidenaar had al snel zijn
zinnen gezet op het werken bij
een toprestaurant en plande
zijn stageplaatsen dan ook met
zorg. Na een jaartje Allemans-
geest naar Hotel des Indes in
Den Haag, daarna naar de Beu-
kehof in Oegstgeest en tot slot
van zijn opleiding werkt hij nu
bij het vermaarde De Bokke
doorns in Overveen. Dat restau
rant is in bezit van twee Miche-
lin-sterren.
„Ik vind het leuk om met bij
zondere gerechten te werken,
zoals kreeft en kaviaar. Bij een
middenklasse-restaurant komt
O, lieve snip, gaat heen en ver
menigvuldigt u! O, kostbare vo
gel, broedt honderden, duizen
den kinders uit en wij zullen uw
hele gezin liefdevol verzorgen.
Want is het met z'n allen niet
heerlijk nestelen in een warme,
zachte portemonnee van soepel
leer? Wij leren uw kroost wel
vliegen over de toonbanken van
meubeltoonzalen, makelaars
kantoren en garages.
Ach ja, het is toch wat. De Ne
derlandse valsemunter heeft de
kleurenkopieermachine ont
dekt. Waarom allerlei ingewik
kelde toeren uithalen als het
ook simpel kan? Eén riks in het
apparaat en er rolt weer zo n
guitig fladderaartje uit. Of een
vrolijk knipogend vuurtorentje.
Zo eenvoudig is het, een kind
kan de was doen.
We dwalen dus hoopvol van het
rechte pad af en stappen naar
Printer Copyservice BV in de
Morsstraat. Of er een kleuren
kopie gemaakt kan wordén? Na
tuurlijk, geen probleem, volgens
het meisje achter de toonbank.
Tegelijkterijd twee kanten ko
piëren? Nee, dat kan niet, alleen
eenzijdig. lammer, maar we
kunnen de twee plaatjes na
tuurlijk altijd nog op elkaar
plakken. Waar het voor is? Ze
tertrekt geen spier bij de uitleg.
Ze bedient de machine, die vlak
naast de toonbank staat, zelf.
Het lijkt warempel wel of ze ons
niet vertrouwt. Even later
spuugt het apparaat een vers
flapje uit. De voorkant van een
honderdje. Hmm, beetje donker
deze snip. En de bruin-gele
6treep aan de onderkant van het
het niet voor dat je de telefoon
pakt om 20 kreeften te bestel
len. Dat betekent dat je bij een
toprestaurant terecht komt. En
het voordeel daarvan is dat er
topchefs werken, waarvan je
ontzetten veel kan leren", zegt
Tegelaar.
Ook de sfeer bij die restaurants
spreekt hem aan. „Er heerst een
flinke spanning in de keuken.
Mensen hebben maanden ge-
biljet staat er niet op. En waar is
de naam van drukker Joh. En
schedé?
Nog maar een keer gekopieerd.
Dit exemplaar lijkt er meer op.
Behoorlijk goed zelfs. Alleen het
papier is veel te glad, het knis
pert niet lekker tussen de vin
gers. Maar toch, deze snip
schreeuwt om een achterkant.
Het meisje kijkt wat sip. „Even
vragen", zegt ze en ze beent
naar achteren. Een oud vrouw
tje stoot ons aan en nodigt zich-
spaard om eens in zo'n restau
rant te eten, dan wil je aan dat
verwachtingspatroon voldoen.
Keuken en bediening moeten
daarom altijd een topprestatie
leveren."
Met de uitverkiezing tot 'jonge
kok van het jaar' lijkt het bedje
voor Wilfred Tegelaar gespreid.
„Er zullen misschien aanbiedin
gen komen van andere restau
rants. Uiteindelijk wil ik een ei-
zelf brutaal uit. „Als je het gaat
uitgeven, loop ik met je mee."
Aha, mevrouw heeft interesse in
valsemunterij? „Eèh, nou eigen
lijk toch niet. Met z'n tweeën in
de bak zitten, lijkt me geen
pretje." Dan komt het meisje
weer binnen met een ontnuch
terende mededeling. „Nee, het
mag niet. De baas zegt dat ik de
voorkant trouwens ook al niet
had mogen kopiëren."
Drukkerij Sparta in de Heren
straat. Helaas geen kleurenkopi-
gen zaak beginnen, tussen nu
en vijf jaar. Ik wil niet meteen
met een toprestaurant starten,
daarvoor heb je zo verschrikke
lijk veel geld nodig, alleen be
stek en servies kosten al kapita
len. Ik denk zelf aan een zaak,
die wel chique is, bijvoorbeeld
een brasserie waar je een goede
brunch kan krijgen."
WILLEM SPIERDIJK
eermachine. Wel zwart-wit,
eventueel met een steunkleur.
Een blauwe snip? Daar trapt na
tuurlijk niemand in. Teleurge
steld dribbelen we naar Copy-
shop, ook in de Herenstraat.
Hier staat wèl een kleurenkopi
eermachine, maar achter de
toonbank. Geen mogelijkheid
dus om op eigen houtje te
knoeien. We halen onze liefste
glimlach tevoorschijn. Gunt u
ons alstublieft een achterkantje,
mevrouw! „Nee, geld, legitima
tiebewijzen en dergelijke ko
piëren wij niet. Dan zijn we
strafbaar. We letten goed op wat
we kopiëren. Of er geen fraude
mee mogelijk is."
Multicopy dan, in de Sint Joris-
steeg. Ook hier staat de poten
tiële geldspuwer te blinken ach
ter de toonbank. Kijk eens wat
een lief snipje mevrouw, zij wil
graag gezelschap! „Daar doen
we niet aan. Er komen hier wel
eens mensen met parkeerkaar-
ten en OV-kaarten. Tja, dan we
ten wij natuurlijk wel wat hun
bedoeling is. Als we meewerken
zijn we strafbaar."
O, lieve snip, onze droom is uit
eengespat. U geen kindertjes en
wij geen poen. Aan de andere
kant is dat toch ook wel een
rustig idee. Want stelt u zich
eens voor dat u op een dag in
de krant zou lezen: 'De 36-jarige
valsemunter H.J. hoorde negen
jaar tegen zich eisen'. Wie zou
er dan voor u moeten zorgen, o
snip?
HERMAN JOUSTRA
„Pensioen? Pensioen? Wat is
dat? Ik ga door met werken tot
de dood! Een verplicht pen
sioen? Dat kan toch van z'n le-
Rijnsburger C. Leeuwenburg is
nq 74 jaar en werkt nog net zo
hard als vroeger. Hij is het hele
maal eens met de uitspraak die
WD-fractievoorzitter Bolke-
stein zaterdag deed op een par-
tijberaad over het ouderenbe
leid. Volgens Bolkestein moet
de overheid de regels afschaffen
die ouderen nu nog belemme
ren hun baan te houden na de
pensioengerechtigde leeftijd.
Leeuwenburg heeft zijn bloe
mengroothandel zo'n tien jaar
geleden overgedaan aan zijn
zoons, maar hij is eigenlijk
nooit met pensioen gegaan. Hij
werkt nog steeds. „Van 's och
tends vroeg tot 's avonds laat. Ik
zit al 61 jaar in de bloemenhan
del, maar het werken is voor mij
een zegen. Dat heb ik meege
kregen van degene die mij ge
maakt heeft. Ik ben het hele
maal eens met Bolkestein. Je
kan iemand toch niet verplich
ten te stoppen met werken,"
zegt hij resoluut.
H. Beenhakker van de Protes
tants Christelijke Ouderenbond
in Leiden sluit zich bij Leeu
wenburg aan. Hij had graag ge
zien dat Bolkestein vijf jaar eer
der met zijn uitspraak was ge
komen. „Als ik vijf jaar geleden,
toen ik 65 was. diep in mijn hart
had gekeken en het was moge
lijk geweest, dan was ik blijven
werken."
Negenendertig en een half jaar
heeft Beenhakker gewerkt als
groepsleider/constructeur bij de
NEM in Leiden. Volgens de toen
geldende regels moest hij stop
pen met werken, hoewel hij niet
wilde. „Toen ik vijfenzestig
werd heb ik er toch maar een
punt achter gezet. Maar ja, je
hebt het er al die tijd naar je zin
Paragnosten, waarzeggers,
handlezers. Veel mensen wil
len meer weten over dit soort
'bovennatuurlijke' gaven. In
een korte wekelijkse serie be
steedt Het Gesprek van de Dag
aandacht aan 'De Gave'.
Is er leven na de dood? Ja, zegt
het Spiritisch Genootschap Lei
den al 57 jaar. Sterker nog, je
kunt het nodige horen van de
herborenen. Ook gisteravond
weer, in het vrolijke gebouwtje
van speeltuinvereniging ,Mor-
schkwartier'.
Zo'n dertig belangstellenden
hebben foto's en sieraden mee
genomen, zoals gevraagd in de
krante-advertentie. Voor de
Amsterdamse mevrouw
Vroegop kan gaan 'waarnemen',
is er eerst een soort paasdienst
met psalmen en preken over
het optrekken van de laatste
ziel tot het eeuwige licht'.
Volgens de voorzitter willen de
leden, afkomstig uit verschillen
de christelijke en niet-christelij-
ke hoeken, dat zo. De vele geïn
teresseerde 'buurvrouwen' lij
ken echter voor wat anders ge
komen. Ze willen oplossingen
voor hun problemen. En als ze
het hier niet krijgen, zoeken ze
het wel bij paragnosten of 'hoe
heette die knakker van vorige
week ook al weer?'.
De waarneemster, die de ene
keer een voorwerp vastpakt en
de andere keer zo een bood
schap doorkrijgt, doet wat ze
kan. Zo krijgt de moeder van
een gespannen kind te horen
dat dat kind maar eens aan yo
ga moet doen. En de moeder
moet wat afstandelijker worden.
Ze mag wel meeleven, maar
niet meelijden met het kind op
de neergelegde Foto.
Een ander hoort slechts dat een
man met een a-klank ('zal wel
Johan zijn') blij is dat hij is
'overgegaan': dat zijn ziel een
nieuw mensenlichaam heeft ge
vonden. „Want hij vond dat hij
geen leven meer had. Aan een
ander, waar hij zeer op gesteld
was, wil hij de groeten doen."
En wat te denken als je herbo
ren moeder bloemen wil geven
aan de man die zo van septem
ber houdt? De dochter In de
zaal weet het niet, maar volgens
de waarneemster weet ze het
morgen om deze tijd wèl.
Zweverig en algemeen? De Am
sterdamse psychometriste.
want zo heet dat waarnemen,
doet er alles aan om gewoon te
lijken. In haar grijze mantelpak
je ziet ze eruit als een gezellige
tante Pollewop. Ze praat de taal
van het volk in de zaal en scha
tert het soms uit.
Dan moet ze doorgeven dat een
oude oma "een fijne meid' of
zingt ze 'Oh. m'n lieve Matilde,
ik wou dat ik wist wat ik wilde'
voor een kind dat niet kan kie-
gehad dus heb ik later nog wel
eens een paar weekjes bij de
NEM gewerkt, op de momenten
dat ze erg omhoog zaten met
personeel. Dat doe je dan na
tuurlijk graag", zegt hij. „En het
werk dat ik nu bij de bond doe,
is best wel een goede vervan
ging voor mijn oude baan. Ik
ben niet het type dat in een
hoekje duimen gaat zitten
draaien."
Het is de vraag of er meer men
sen zijn als Beenhakker en
Leeuwenburg, die vijf jaar gele
den nog lang geen zin hadden
om met pensioen te gaan. Maar
het is moeilijk na te gaan wie
graag door zouden willen gaan
met werken na de pensioenge
rechtigde leeftijd. Veel vakbon
den en andere organisaties zijn
heel strikt met de privacy van
hun leden. Meneer Spui van de
Kostersbond CNV in Leiden wil
er wel wat over zeggen. „Er zijn
geen kosters die ouder zijn dan
65 jaar. Daar is het een veel te
zwaar beroep voor. Van kosters
die na hun vijfenzestigste nog
door zouden willen gaan heb ik
nog nooit gehoord."
Hannie van Dijk. directrice van
de I>eidse Vrouw en Werkwin
kel, kent ook geen 65 plussers
die door willen gaan met wer
ken. „Bij ons komen wel vrou
wen die bijvoorbeeld 59 zijn, en
nog willen werken. Maar vrou
wen die vijfenzestig of ouder
zijn, die hebben we hier nog
nooit gehad. Het wordt nu nog
algemeen aanvaard dat je na je
pensioengerechtigde leeftijd
lekker gaat uitrusten en genie
ten van je welverdiende rust. Er
moet eerst een hele omslag
plaatsvinden in het denken van
mensen, voordat het gewoon
wordt dat iemand door gaat
met werken na z'n vijfenzestig
ste."
VALERIE LEENHEER
zen. Kort daarop ontvangt ze de
pijnen en mankementen van
mensen voor hun dood en her
rijzenis of zegt ze, wrijvend over
haar kin: 'Ik voel een baard'.
Voor alle duidelijkheid: de
waarneemster zoekt niet zelf
contact met geesten. Ze merkt
wel wie er in haar 'voelherse-
nen' komen. Alleen die termen..
Zo heet een levende 'iemand in
de stof. 'Iemand die zo ver nog
niet is', is wel dood maar zoekt
nog een lichaam voor zijn do
lende geest.
Op de vraag of het publiek de
woorden kan plaatsen, klinkt
keer op keer een snel en gretig
'ja'. Slechts een toehoorder
waagt te zeggen dat het wel al
lemaal wat algemeen is. Een
vrouw die tijdens de voorstel -
ling ronduit twijfelt, komt na af
loop snel op de journalist af. Ze
legt uit dat ze op het verkeerde
been was gezet doordat ze het
neergelegde kettinkje van een
man had gekregen en niet van
een vrouw, zoals de waarneem
ster dacht. Maar na afloop her
innert ze zich dat er wel degelijk
Anderen blijven zoekende. Wat
moeten ze met hun problemen?
Een toehoorster denkt dat ze
geduld moeten hebben. „Soms
mag je het nog niet oplossen",
zegt ze. „Dan moet je eerst lou
teren". Een paar jaar geleden
merkte ze dat zelf. Avond na
avond legde ze voorwerpen
neer bij mensen met gaven, ho
pend op een oplossing voor
haar probleem. Toen ze de op
lossing gevonden had, kwam
ook de waarneemster er mee.
En toen wist ze dat ze op de
goede weg was.
Voor de dolenden is er de 26-s(e
een bloemenseance in het club
gebouw. waarbij mensen bloe
men kunnen meenemen die
een dag bij een foto. voorwerp
of lichaam hebben gestaan. Ho
pelijk komt dan iedereen aan
bod. Nu kreeg de waarneemster
halverwege de voorwerpen een
waarschuwende hoofdpijn, pre
cies na het uur dat de voorzitter
had voorspeld.
PAUL VAN DER KOOU
Moeder snip en twee kleintjes. Alleen, wie is de moeder?
foto jan holvast
