Cultuur Kunst
Horror en
science fiction
ff
iÉÉuit de
ffiibfence.
Haasse en Mulisch bij
nominaties AKO-prijs
Uitmarkt Amsterdam rond Museumplein Cabaretetalage met grote verscheidenheid
'De zee heeft dorst': veel te lang
DONDERDAG 1 APRIL 1993
9
Boeken
y« Aan de meeste volwassenen
I <2 is wel een klein steekje los.
Wie heeft er geen lastige eigen
schappen? René Diekstra schrijft er
over in zijn laatste boek 'Persoonlijk
onderhoud'.
Film
Een geleerde travestiet, een
I I baby in de strijd tegen luste
loosheid, een man die een industrië
le stofzuiger speelt. De Leidse film
huizen LVC, LAK en X draaien een
week lang maffe films
AMSTERDAM ANP
De jury van de AKO Literatuur
Prijs heeft gisteren in Amster
dam de namen van de zes ge
nomineerde boeken voor
1993 bekendgemaakt. Het
gaat om 'Heren van thee' van
Hella S. Haasse, 'Kerst en an
dere liefdesverhalen' van Kris-
tien Hemmerechts, 'De ont
dekking van de hemel' van
Harry Mulisch, 'Het grote ver
langen' van Marcel Möring,
'De wijde blik' van Willem Jan
Otten en 'Het verkoolde alfa
bet' van Paul de Wispelaere.
Wie de prijs, waaraan een
geldbedrag van 50.000 gulden
is verbonden krijgt, wordt 11
mei bekendgemaakt tijdens
een diner in het Amstel Hotel
in Amsterdam. De prijsuitrei
king wordt rechtstreeks uitge
zonden op televisie in het
programma NOVA.
Drie van de genomineerden
- Mulisch, Otten en Möring -
hebben de bekendmaking
van de nominaties bijge
woond. Mulisch, die gisteren
ook de Multatuliprijs 1993
won, verklaarde desgevraagd,
wel te denken dat hij een kans
maakt op de AKO Literatuur
Prijs 1993.
Óit jaar heeft de jury zich
moeten buigen over in totaal
239 boeken, die elk door ten
minste twee juryleden zijn ge
lezen, zo vertelde juryvoorzit
ter dr. Mark Eyskens. Het
aanbod was aanmerkelijk
groter dan in voorgaande ja
ren. Eyskens is voormalig eer
ste minister van België en
hoogleraar aan de Katholieke
Universiteit van Leuven. An
dere juryleden zijn Marja
Brouwers (auteur), Anthony
Mertens (criticus), prof. dr.
Anne Marie Musschoot
(hoogleraar Nederlandse lite
ratuur aan de Universiteit van
Gent) en Wim Vogel (criticus).
De grote verschillen tussen
de afzonderlijke boeken
maakte volgens Eyskens een
vergelijkend oordeel moeilijk.
Na acht vergaderingen bleek
er wel eensgezindheid over de
boeken die zeker niet in aan
merking kwamen voor een
nominatie. Een probleem
vormde de bepaling in het re
glement, dat slechts bij hoge
uitzondering een werk van li
teraire non-fictie mag worden
genomineerd. Rudy Kous-
broeks 'Het Oostindisch
kampsyndroom', het reisboek
van Cees Nooteboom 'De
omweg naar Santiago' en de
essaybundel van Piet Meeuse
'De jacht op Proteus' zijn
daardoor niet op de lijst van
nominaties terechtgekomen,
aldus Eyskens.
Van de zes genomineerde
auteurs zijn er twee -Hemme
rechts (1959) en De Wispelae
re (1928)- afkomstig uit Bel
gië. Het boek van Hemme
rechts is een verhalenbundel,
dat van De Wispelaeres werk
een dagboek. De overige boe
ken zijn romans. De Belgische
auteurs werden ook in eigen
land al bekroond. In Neder
land zijn Mulisch (1927) en
Haasse (1918) veelvuldig in de
prijzen gevallen. Beiden zijn
onder meer onderscheiden
met de Constantijn Huygens-
prijs en de P.C. Hooftprijs.
Marcel Möring (1957) ont
ving eerder de Geertjan Lub-
berhuizenprijs voor het beste
debuut voor zijn roman
'Mendels erfenis', die in 1990
verscheen. Het nu genomi
neerde boek 'Het grote ver
langen' is Mörings tweede ro
man. Ook Willem Jan Otten
(1951) heeft een prijs op zijn
naam staan, de Jan Campert-
prijs 1992, die hij ontving
voor zijn meest recente dicht
bundel 'Paviljoenen'.
Week van de fantastische film in Amsterdam
Het 'Weekend of terror' is niet meer. De jaarlijkse nacht
marathons met horror-, science fiction- en fantasyfilms
zijn uitgebreid tot een hele week in dit genre. Ter gele
genheid van de tiende editie zijn zaal 1 en 2 van theater
Alhambra in Amsterdam afgehuurd. Vanaf vandaag tot
en met woensdag 7 april wordt dagelijks van 15.00-24.00
uur een programma afgerold voor de groeiende schare
fijnproevers onder de liefhebbers.
AMSTERDAM GPD
Dit 'Tiende festival van de fan
tastische film' staat vooral in
dienst van de rustige filmkijker,
nu is afgestapt van de nachtelij
ke uren van het 'Weekend of
terror'. Het festival ontaardde in
voorgaande jaren steeds meer
in een luidruchtig avondje uit
van een op de harde kern van
voetbalsupporters lijkend pu
bliek. Zo moest de serieuze lief
hebber vorig jaar zijn aandacht
verdelen over het witte doek en
rondvliegende bierflesjes en
blikjes.
De organisatie, de stichting
Film Events, heeft voor deze
harde kern (die het festival toch
mede groot heeft gemaakt) een
speciale 'Night of terror' in pet
to, van zaterdag 3 op zondag 4
april.
Premières
Het aanbod in Alhambra is even
groot als afwisselend. Liefst 21
films beleven er hun Neder
landse première of eenmalige
bioscoopvertoning, waaronder
'klappers' als Clive Barkers
'Candyman' en 'Army of Dark
ness: Evil Dead 3' van Sam Rai-
mi. Als rode draad door de week
is een retrospectief gewijd aan
het oeuvre van de Italiaanse ci
neast Dario Argento. Herhalin
gen van klassiekers uit de afge
lopen tien jaar, zoals 'Heriry',
The Silence of the Lambs' en
'Tetsuo 2' completeren het fes
tival.
De films van de genre-tove
naar Argento vertolken een
hoofdrol. Elke dag zijn er spe
ciale voorstellingen met afwiss-
selend 'Bird with the Crystal
Plumage', 'Cat O'Nine Tails',
Four Flies on Grey Velvet', 'In
ferno', 'Tenebrae', 'Phenomena'
en 'Opera'. Helaas ontbreken
Deep Red' en 'Suspiria' alsme
de zijn zelden vertoonde schel
menepos 'Five Days of Milan'.
Op 5 april gaat zijn nieuwste
psycho-thriller 'Trauma' in pre
mière.
Anne Parillaud als de mooie vampiere in 'Innocent Blood'.
De controversiële filmer be
gon zijn carrière in 1968 als
tekstschrijver voor Sergio Leo
ne's beroemde Once upon a ti
me in the West' en bestormde
daarna in 1970 met zijn eerste
ling 'Bird with the Crystal Plu
mage' het witte doek. Na 'Bird'
volgde een serie spectaculaire
rolprenten, vol gekken, serie
moordenaars, heksen en alche
misten. In 1978 produceerde hij
samen met George Romero de
geruchtmakende zombie-film
'Dawn of the Dead'. In 1989
hernieuwde Argento deze sa
menwerking in het op verhalen
van Edgar Allen Poe gebaseerde
'Two Evil Eyes'.
Censuur
Argento wordt zowel door critici
als collega-regisseurs op han
den gedragen, vooral in Europa
en Japan. In Amerika is het en
thousiasme duidelijk minder,
waarschijnlijk door slechte dis
tributie en de door de fijngevoe
lige Amerikanen nogal willekeu
rig gehanteerde censuur-schaar.
Voorstanders noemen Argento
een barokke stilist met een ver
fijnde techniek en een Grand
Guignol-achtige grandeur. Te
genstanders vinden hem een
sadistische zwartkijker, dol op
bloed en geweld. Zijn films wor
den gekenmerkt door gedurfde
camera-bewegingen, een uit
bundig kleurgebruik (voorna
melijk rood en blauw), zeer
sterk vertraagde special effects
en keiharde soundtracks.
AMSTERDAM ANP
De Uitmarkt, de traditionele opening van het cul
turele seizoen in Amsterdam, wordt dit jaar op en
rond het Museumplein gehouden. Het Koninklijk
Concertgebouworkest verzorgt op vrijdagavond
27 augustus de opening met een openluchtcon
cert met de vijfde symfonie van Tsjaikowsky. De
Uitmarkt duurt tot en met zondagavond 29 au
gustus.
In deze rubriek komen al of
niet bekende
streekgenoten aan het
woord die hetzij direct
hetzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
hebben. Zij praten over
een kunstvoorwerp
waaraan zij bijzondere
waarde hechten. Van de
snuifdoos van oma tot het
grijsgedraaide muziekstuk
en alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt Ben
Geerts, beeldend
kunstenaar en germanist
uit Leiden zijn
bewondering uit: „Een
viool is als een goede
vriend."
Een jaar of tien
geleden zag ik hem
liggen. Deze altviool.
Ik heb er tijden
omheen gedribbeld,
had het geld niet. Hij was erg
duur. Gemaakt naar het
voorbeeld van een Stradivarius.
Door Enzo Bertelli in 1953 in
Verona. Ik heb het geld
moeizaam bij elkaar moeten
schrapen. Hij past bij mij. Een
viool moet bij je passen. Hij
heeft mijn mensuur, is aan mijn
lichaam aangepast.
Het verschil tussen een altviool
en een gewone is de klank. Dat
komt omdat een altviool anders
van grootte is. En er is tussen de
ene en de andere altviool ook
verschil in afmeting. Dat kan
variëren van 38 tot 43,45
centimeter. Hoe groter de viool
des te zwaarder de klank.
Deze 'Italiaan' heeft een vrij
brede taille, hij is niet zo lang.
Een viool is een afspiegeling van
je eigen karakter. Je moet de
klank zélf maken, naar de viool
luisteren, wat voor stemming
hij heeft. Dat hangt van de
weersomstandigheden af. Een
viool is als een goede vriend.
Ik zag meteen dat dit een
bijzondere viool was. Aan de
krul, maar toen ik goed keek
ook aan de stapel, dat stokje dat
je in de kast ziet zitten. Die
stapel is belangrijk voor het
klanktimbre. Het achterblad is
van esdoorn. Het voorblad
meestal van vuren of grenen.
De hoge welving, de zangbalk,
de inleg, de krul daaraan herken
je een viool.
Dit is de laatste viool die ik
koop. Dat heeft ook met mijn
leeftijd te maken. Op een
Uit tweemaal één en éénmaal
twee bestaat de 'cabaretetalage'
van dit seizoen. Twee solisten
voor de pauze, een (gelegen-
heids-)duo erna. Reinder van
der Naait en Jeroen van Merwijk
zijn de solisten, Bert Klunder en
Mylou Frencken degenen die
op dit ogenblik samen een
avondvullend programma ver
zorgen. Evenals de cabarestafet-
tes tonen dit soort combinatie
avonden een staalkaart van ont
wikkelingen op cabaretgebied.
En bijna altijd levert dat mede
door de verscheidenheid van
het aanbod iets aardigs op.
Van Merwijk is kwalitatief de
sterkste, omdat zijn liedteksten
dikwijls van goed niveau zijn.
Duidelijk, gevat en origineel laat
hij zijn licht schijnen over tal,
van zaken. Het milieu bijvoor
beeld komt aan bod, wanneer
hij wenst dat er 'nieuwe dieren
komen die leven van afval, van
gif en van lood'. En aangezien
hij het leed in de wereld niet
meer kan volgen, pleit hij ter-
wille van de overzichtelijkheid
voor één oorlog tegelijk. Ziin
presentatie is afstandelijk, lich
telijk cynisch en mijdt opdrin
gerig engagement.
De opening van de avond was
in handen van Reinder van der
Naait die een prettige prater
blijkt te zijn. Tegen het publiek
babbelt hij op vriendelijke toon
honderduit over tal van zaken.
Dat reikt van een ultrakort
sprookje via ademhalingsoefe
ningen tot imitaties van 'regio
gebonden klaarkomen' en clow
neske flauwekul. De boodschap
is dat hij géén boodschap heeft,
doch de mensen wat wil amu
seren. Vaak gaat hem dat rede
lijk goed af.
Helaas vertoont de avond
geen stijgende lijn. De ruwe
bolster taal van Bert Klunder is
in het begin hoogst vermakelijk,
maar vervalt dan toch te veel in
herhaling om leuk te kunnen
blijven. Levensgroot lijkt de te
genstelling met zijn partner die
met een iel stemmetje 'Piep,
piep, piep, ik ben zo vrolijk,
piep, piep, piep, ik ben zo blij'
zingt. Maar na verloop van (vrij
veel) tijd komt de diepere be
doeling naar voren: in wezen
zijn beiden bange wezentjes die
tenslotte steun bij elkaar zoe
ken.
Dit bangige typetje speelde
Mylou Frencken ook al tijdens
'Cameretten 91'. waarmee ze
toen een prijs won Datzelfde
materiaal hebben Klunder en
Frencken nu verwerkt in een
avondvullend programma on
der de titel 'Visch en Fruit'. Wat
ze daarvan gisteravond lieten
zien, leek op het aan elkaar kop
pelen van twee afzonderlijke so
lo-optredens. De eventuele
meerwaarde daarvan was nau
welijks zichtbaar.
bepaalde leeftijd koop je ook je
laatste fiets, je laatste paar
schaatsen.
Vrouwen vinden een altviool
vaak mooi, alhoewel hij
eigenlijk te groot is voor
vrouwen. Je moet dikke vingers
hebben om twee snaren te
kunnen spelen. Het fantastische
is dat hij tweestemmig is, je
kunt erop zingen. Een eindeloze
toon aanhouden, wel drie
minuten lang. Dat kan
trouwens op elk
strijkinstrument. Een
strijkinstrument klopt, een
klavier niet, vind ik.
Vroeger waren de strijkstokken
meer gebogen. Dan kon je vier
snaren tegelijk spelen. Daarmee
kon je vier klanken in één keer
spelen, zoals in de solosonates
van Bach. Nu met die rechte
strijkstokken, kan dat niet.
Luister maar. Die solosonates
moet ik arpeggio spelen, vier
klanken na elkaar. Nu gaan ze
oude muziek weer op originele
instrumenten spelen. Ik hou
ontzettend van oude muziek
waarin de viool klinkt zoals hij
toen ontwikkeld is.
Het is moeilijk voor een
amateur zoals ik om die
solosonates van Bach te spelen.
Daar moet ik erg veel moeite
voor doen. Het is trouwens ook
het hoogste dat ik bereiken kan.
Je moet volstrekt ontspannen
zijn. Het lichaam moet niet
tussen de uitvoering staan.
Vooral als je een tremolo wilt
maken. Luister maar.
Jarenlang heb ik in het Leids
Kamerorkest en in het
Toonkunstorkest gespeeld. Met
heel veel plezier. Nu houd ik me
voornamelijk met beeldende
kunst bezig. Ik open meestal
mijn eigen tentoonstelling. Met
stukken van Monteverdi, mijn
lievelingscomponist.
Na Monteverdi komt er wel van
alles bij, maar wat
meerstemmigheid en
schoonheid betreft was het er
al. De mooiste muziek na
Monteverdi vind ik
strijkkwartetten. Dat is niet
bombastisch, terwijl alles
mogelijk is. En hedendaagse
componisten hebben ook m'n
hart gestolen: Ton de Leeuw,
Sjostakovitsj, Schönberg.
Naast m'n studie Duits heb ik
altijd geschilderd en altijd
muziek gespeeld. Dat ik
uiteindelijk voorde
schilderkunst als hoofdvak heb
gekozen, komt omdat ik wilcfé
scheppen. Muziek spelen is
uitvoerend, naspelen wat een
ander gecomponeerd heeft. Het
valt me op dat beeldend
kunstenaars vaak met muziek
bezig zijn. Dat stamt nog uit de
Romantiek. Wagner, die het
'Gesammtkunstwerk'
propageerde, dat de grenzen
tussen de disciplines in de
kunsten verdwenen. Hier in
mijn atelier speel ik veel. Op
m'n viool, maar ook op
iatonische
harmonica. Kijk,
heel eenvoudig. Een
driekwartsmaat.
TEKST» ANNEMIEK RUYGROK
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
Na in diverse groepen als dan
seres gewerkt te hebben legt de
Belgische Ria de Corte zich de
laatste jaren toe op het maken
van choreografieën. De Corte
houdt niet van dans die alleen
uit mooie bewegingen bestaat.
Emoties en een herkenbaar the
ma zijn voor haar een absolute
voorwaarde.
In 'La mer a soif/De zee heeft
dorst' is het thema het verlan
gen, dat in de jeugdjaren onbe
zorgd kan worden uitgeleefd,
maar waarvan later, als die ver
langens al dan niet vervuld zijn,
alleen bedaarde resten overblij
ven. De choreografie bestaat uit
eenvoudige dansbewegingen
waarin het dartele óngeduld
van vier jonge meisjes wordt
uitgebeeld en die afgewisseld
worden door scènes waarin de
spelletjes letterlijk te zien zijn.
Deel één is een solo. Een dan
seres danst op de sneeuw,
draait wild rond in haar wijde
jurk, maar de muziek uit de
'Vier letzte Lieder' van Richard
Strauss met zijn herfstachtige
stemming drukt weemoed uit
om iets dat voorbij is. In deel
twee volgt dan een vrolijke aan
eenschakeling van spelletjes
met sneeuw, met bromtollen,
het eten van taartjes enz.
De voorstelling heeft weinig
pretenties, er zitten veel aardige
bewegingen in, maar een be
zwaar is dat de dans en de spel
letjes te weinig tot een geheel
verwerkt zijn. Veel scènes zijn
daardoor rommelig en duren te
lang. Het eten van taartjes, het
eindeloos lachen van één van
de meisjes, het kon niet blijven
boeien, ook omdat de bewegin
gen en de mimiek onecht aan
deden.
Natuurlijk zijn er ook mooie
momenten. Aandoenlijk werd
uitgebeeld hoe een klein, verle
gen meisje zich op het podium
aan het publiek moest presen
teren. En de scène van de pu
bermeisjes die bij de klanken
van 'Only you' op hun stoelen
langs de kant hun mooie benen
lieten zien en daarna uit afgunst
elkaar wegduwden was precies
goed. Ook het roepen van typi
sche puberzonen in te hoog
opgehangen microfoons ('Staat
mijn neus scheef? Heb je me
daarom alleen gelaten? was
mooi getroffen. Jammer dat er
niet meer van dit soort momen
ten waren en dat de voorstelling
niet veel compacter was.
Deze lavendel 'Munstead'.
Hi) bloeit met lilakleunge
bloemen van |uni t/m au
gustus. En geuren datne
doet! Hoogte max. 50cm
Per stuk van
6,95 voor t
