NAVO: Vliegverbod afdwingen
China dreigt Londen
weer over Hong Kong
Buitenland
India gaat damproject na ajwijzen Wereldbank zelf betalen
Vietnamezen
op de vlucht
Gedeporteerde Palestijnen zinnen op volgende stap
Geweld hoog op agenda
gesprekken Zuid-Afrika
Buthelezi voltooit speech van 18 dagen
ulundiOnder een vurig applaus van de parlementariërs van
Kwazulu heeft Mangosuthu Buthelezi gisteren zijn jaarlijkse
troonrede voltooid. Hij begon de toespraak, die op papier 427
pagina's telt, op 12 maart. Achttien dagen later was hij er mee
klaar. Buthelezi, tevens leider van de Inkatha Vrijheispartij, sprak
alleen op werkdagen. Tijdens het voorlezen werden belangrijke
passages van het Engels in het Zulu vertaald en vice versa, wat
het tempo drukte.
Ondergang Cubaanse economie nabij
Washington De economie van Cuba zal binnen acht maanden
compleet zijn verwoest als aan de huidige verslechtering geen
einde komt. Dat staat in een vertrouwelijk, voor de Cubaanse
president Fidel Castro opgesteld rapport waarmee een in de Ver
enigde Staten gevestigde oppositiegroep naar buiten is getreden.
Gebrek aan financiering uit het buitenland vormt h£t grootste
struikelblok voor Havana om de het tij te keren.
Mokhehle premier van Lesotho
maseru De voormalige banneling Ntsu Mokhehle (75) is giste
ren benoemd tot premier van Lesotho. Zijn partij, de Basotho
Congrespartij, haalde bij de zaterdag gehouden verkiezingen 63
van de 65 parlementszetels. Ook in 1970 kwam de Basotho Con
grespartij als winnaar uit de bus. De toenmalige premier echter
verklaarde de uitslag ongeldig, toen bleek dat zijn partij, de
Basotho Nationale Partij, had verloren.
Schoonmaak van Mount Everest
Barcelona Een groep van negen bergbeklimmers is gisteren uit
Barcelona naar Nepal vertrokken om de Mount Everest schoon
te maken. De Spaanse expeditie, die op het dak van de wereld
hulp krijgt van 20 sherpa's, is van plan ongeveer tien ton vuilnis
op te ruimen die diverse ploegen alpinisten hebben achtergela
ten, sinds de Nieuwzeelander Sir Edmund Hillary in 1953 de vlag
op de top plantte.
Homo's: waarnemersstatus bij VN
new vork Aan de Internationale Vereniging van Homo's en
Lesbiennes (ILGA) heeft de officiële status van VN-waarnemer
gekregen. Dat betekent dat de organisatie schriftelijke verklarin
gen kan indienen bij vergaderingen van de Ecosoc, de Economi
sche en Sociale Raad van de VN.
Muiters Ivoorkust geven bezetting op
abidjan Soldaten van de Republikeinse elitetroepen van Ivoor
kust hebben gisteren na twee dagen de bezetting van het presi
dentiële paleis in Abidjan opgeheven. Militaire officieren ter
plaatse zeiden dat president Houphouet-Boigny in een gesprek
met hun vertegenwoordigers aan hun eisen tegemoet is geko
men.
Speciale VN-gezant naar Oost-Timor
new york» Een speciale afgezant van VN-secretaris-generaal
Boutros Boutros-Ghali gaat komende week naar Oost-Timor om
onderzoek te doen naar de situatie van de mensenrechten.
Boutros-Ghali praat op 20 april met de ministers van buiten
landse zaken van Indonesië en Portugal over de situatie op het
door Jakarta bezette Oost-Timor.
Shell loopt gevaar bij voortduren conjlict
Algemeen Nederiands Persbore.
OPA Deutsche Pres se Agentur
Gemeenschappe*|Le Persd-enst
new delhi Rtr
India gaat het enorme damproject in de
Narmada-rivier verder zelf financieren.
Dit omdat de Wereldbank volgens New
Delhi te lang treuzelt en te veel voor
waarden stelt aan het project. India
overweegt obligaties uit te geven om de
financiering rond te krijgen, aldus de
minister Vidya Char an Shukla (water).
Het zal voor India echter moeilijk zijn
om de naar verwacvhting benodigde 5
miljard gulden binnen te halen.
De Indiase regering had dinsdag al
aangekondigd dat zij geen prijs meer
stelde op verdere hulp van de Wereld
bank bij het project, dat de bouw be
helst van een serie dammen langs de
Narmada-rivier, die door de staten
Madhya Pradesh, Gujarat en Maha-
rastra stroomt. „De Wereldbank stelde
dwaze zaken aan de orde zoals men
senrechten. Er worden geen mensen
rechten geschonden in dit project", be
toogde de minister.
Mensenrechtengroeperingen hebben
het omstreden project eerder echter
een ecologische ramp genoemd. De
Amerikaanse mensenrechtenorganisa
tie Asia Watch beschuldigt de drie sta
ten waar de dam gebouwd wordt van
buitensporig gebruik van geweld tegen
de tegenstanders van het project die al
jaren een campagne van burgerlijke on
gehoorzaamheid voeren.
Alleen al de bouw van de Sardar Saro-
var-dam, die onderdeel uitmaakt van
het project, leidt ertoe dat 248 steden
en dorpen onder water verdwijnen. Er
is ook veel kritiek op de de manier
waarop de Indiase autoriteiten de ver
huizing regelen van de ruim 300.000
mensen die voor het project moeten
wijken.
De Indiase regering verdedigt zich
door erop ie wijzen dat als het dam-
menstelsel eenmaal voltooid is, er een
semi-woestijnachtig gebied geïrrigeerd
wordt, 30 miljoen mensen van drinkwa
ter verzekerd zijn en er goedkope ener
gie beschikbaar komt.
De Wereldbank had oorspronkelijk 1
miljard gulden uitgetrokken voor de 30
grote dammen, 135 middelgrote en
3.000 kleine dammetjes in de rivier. Van
dat geld is zo'n 700 miljoen gulden al
toegekend.
Evacuatie Bosnische moslims voorlopig gestopt
Kroaten en Serviër* werden het gisteren eens over een staakt-het-vuren van minimaal een
week langs hun frontlijn in Kroatië, die vanaf de Adriatische havenstad Zadar het binnen
land in loopt. Dat hebben waarnemers van de Europese Gemeenschap gezegd. Deze Ser-
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft van
nacht na weken overleg en drie uitgestelde stemmingen
eindelijk bepaald dat NAVO-vliegtuigen het recht hebben
Servische toestellen neer te schieten die het VN-vliegver-
bod boven Bosnië-Hercegovina negeren. Maar aanvallen
op andere Servische doelen worden in de resolutie na
drukkelijk uitgesloten.
viër nam nog het zekere voor het onzekere en speurde in de omgeving van Slunj naar mo
gelijke tegenstanders. foto
DONDERDAG 1 APRIL 1993
PEKING Rtr-UPI
China heeft gisteren opnieuw
gezegd dat Britse economische
belangen schade kunnen on
dervinden als gevolg van het ge
schil over Hong Kong. Premier
Li Peng liet echter weten dat Pe
king bereid is tot nieuw overleg,
maar dat het initiatief daartoe
van de Britten moet uitgaan.
Li sprak tijdens een perscon
ferentie na afloop van de jaar
lijkse bijeenkomst van het Na
tionale Volkscongres, het Chi
nese parlement. Het Volkscon
gres ging eerder op de dag ak
koord met het opzetten van een
werkgroep die de overdracht
van Hong Kong aan China in
1997 moet voorbereiden.
Met deze werkgroep zou Chi
na druk willen uitoefenen op de
gouverneur van Hong Kong,
Chris Patten. Peking zou Patten
ertoe willen bewegen zijn voor
stellen voor democratische her
vormingen in de kolonie terug
te nemen. China is fel gekant
tegen de plannen van de gou
verneur die de inwoners van
Hong Kong vóór de machts
overdracht meer zeggenschap
in het bestuur van de kolonie
geeft.
De Chinese premier herhaal
de dat de Britse handelsbelan
gen en investeringen gevaar
zouden kunnen lopen indien
het geschil voortduurt, maar dat
hij hoopte dat dat niet zo ver
zou komen. Li haalde het enor
me project van de Nederlands-
Britse oliemaatschappij Shell in
de provincie Guangdong aan als
voorbeeld van de manier waar
op Britse bedrijven op dit mo
ment profiteren van^ China's
economische groei.
Het parlement ging woensdag
ook akkoord met een „Basis
wet" voor Macau, de Portugese
kolonie die in 1999 opnieuw in
Chinese handen komt. Voor
Hong Kong bestaat reeds zo'n
mini-grondwet die in werking
treedt na de terugkeer van de
kolonie onder Chinees gezag.
NEW YORK HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Dat laatste is een concessie aan
Rusland. Moskou wil niet dat
NAVO-vliegtuigen aanvallen
doen op Servische vliegvelden
of de kanonnen waarmee al
maanden Bosnische steden
worden beschoten. De NAVO-
vliegtuigen, waaronder waar
schijnlijk ook Nederlandse, zul
len alleen in actie komen in het
Bosnische luchtruim.
Rusland hield de stemming in
de Veiligheidsraad lang op uit
vrees voor problemen voor pre
sident Jeltsin. Diens tegenstan
ders in eigen land willen geen
harde aanpak van Servië, een
oude bondgenoot van Moskou.
De resolutie wordt over een
week van kracht, zodat er tijd is
om extra VN-eenheden naar
Bosnië te sturen. NAVO-vlieg
tuigen patrouilleren al boven de
Adratische Zee.
Nederland heeft zich al eerder
bereid verklaard F-16s te leve
ren voor het afdwingen van het
vliegverbod, en dat aanbod
geldt volgens minister van bui
tenlandse zaken Kooijmans nog
steeds.
In de VN-resolutie worden
ook scherpere economische
sancties tegen Servië aangekon
digd. Daarmee hoopt de Veilig
heidsraad druk uit te oefenen
op Servië en Montenegro om,
als laatste, het door de bemid
delaars Owen (EG) en Vance
(VN) opgestelde vredesplan
voor Bosnië te tekenen. Acht
van de negen partijen hebben
dat al gedaan, maar Belgrado
blijft dwarsliggen.
Onze correspondent in Oost-
Europa, Runa Hellinga, voegt
daar aan toe dat de VN-vluchte
lingenorganisatie Unhcr voorlo
pig is gestopt met evacuatie van
mensep uit de belegerde Bosni
sche stad Srebrenica. Dat is ge
beurd nadat gisteren zes men
sen, onder wie twee kinderen,
in het gedrang om het leven wa
ren gekomen. De hulporganisa
tie wil het transport van vluch
telingen pas hervatten als er
JOHANNESBURG P. VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Het geweld in het land zal hoog
op de agenda staan van de con
ferentie over de toekomst van
Zuid-Afrika, die vandaag en
morgen in het World Trade
Centre bij Johannesburg wordt
gehouden. Aan de conferentie
die de onderhandelingen over
een nieuw politiek bestel weer
op gang moet brengen, nemen
26 partijen deel. Deze onder
handelingen, het Codesa-over-
Icg, zijn bijna een jaar geleden,
in mei 1991, vastgelopen.
De regering wil eerst de kwes
tie van het geweld afhandelen,
voordat andere zaken aan de
orde kunnen komen. Pretoria
staat op het standpunt dat al
leen partijen die het geweld
hebben afgezworen, kunnen
deelnemen aan de onderhande
lingen en hoopt op een veroor
deling van het PAC, dat sinds
kort aan de onderhandelingen
deelneemt.
Of zij daarin zal slagen, zal
vooral afhangen van de opstel-
meer VN-medewerkers ter
plaatse zijn die voor een gere
gelder vertrek kunnen zorgen.
Van moslimzijde wordt de
evacuatie van Srebrenica met
gemengde gevoelens bezien. De
Serviërs laten alleen vrouwen en
kinderen vertrekken, maar voor
de achtergebleven mannen
wordt de situatie daarmee al
leen maar gevaarlijker. De mos
lims hebben de VN zelfs verwe
ten mee te werken aan etnische
zuiveringen. VN - medewerkers
noemen het een dilemma: niet
evacueren betekent namelijk
dat duizenden verhongerende
mensen aan hun lot worden
overgelaten.
ling van het ANC. Naar verluidt
zou de grootste zwarte opposi
tiebeweging er weinig voor voe
len om de conferentie te laten
beheersen door een discussie
die weinig zal opleveren. Het
ANC wil politiek-inhoudelijk
spijkers met koppen slaan aan
om de weg vrij te maken voor
de eerste non-raciale verkiezin
gen die volgend voorjaar gehou
den moeten worden.
Voor het zover komt zullen de
nieuwe deelnemers aan de on
derhandelingen, zoals de reac
tionaire blanke Konservatieve
Partij (KP) en het PAC. maar
ook de Zulu-partij Inkatha, er
van overtuigd moeten worden
de besluiten van eerdere onder
handelingsronden te aanvaar
den.
Zuidafrikaanse troepen heb
ben gisteren het in naam onaf
hankelijke thuisland Transkei
omsingeld. Dit om, zoals minis
ter Kotze (wet en orde) uitlegde,
een einde te maken aan de aan
slagen op blanken door leden
van APLA (Azania Volksbevrij
dingsleger) vanuit Transkei.
Opperrechter
wil Thatcher
en Major horen
londen AFP-Rtr
De Britse premier Major, zijn
voorganger Thatcher en oud-
minister van defensie Clark
moeten getuigen over de leve
ring van militaire apparatuur
aan Irak in een tijd dat de Britse
regering daar tegen was. In be
ginsel moeten de premier en
zijn voorgangster in een open
bare zitting verschijnen. Dit
heeft opperrechter Scott giste
ren gezegd.
Alleen als Major en Thatcher
aannemelijk kunnen maken dat
een openbaar optreden slecht is
voor het staatsbelang wil de
Lord Justice erover denken hen
achter gesloten deuren te ho
ren. De hoorzitting begint waar
schijnlijk op 4 mei en gaat een
paar maanden duren.
Vorig jaar begon het proces
tegen toplieden van ingenieurs
bureau Matrix Churchill, dat het
wapenembargo tegen Irak zou
hebben geschonden. De zaak
liep echter vast toen Clark ver
klaarde dat zijn ministerie in de
jaren tachtig de verkoop van be
paalde militaire goederen aan
Irak had aangemoedigd.
Een eventueel proces tegen
Clark zou de Conservatieve re
gering ongelegen komen omdat
de Labour-oppositie haar ervan
heeft beticht dat ze Irak aan wa
pens hielp in strijd met haar ei
gen richtlijnen.
Franse premier
Balladur houdt
ministers kort
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De nieuwe Franse premier, Bal
ladur, is opvallend begonnen
met bezuinigen. Hijzelf en zijn
29 ministers moeten als eersten
de broekriem aanhalen. De
dinsdag benoemde bewindslie
den krijgen om te beginnen
voorlopig geen nieuwe dienst
auto's. Balladur heeft boven
dien het budget voor ministe
riële vliegreizen met dertig pro
cent verlaagd. Hij riep zijn col
lega's op hun ministeriële le
vensstijl van onnodige franje te
ontdoen.
Met deze maatregelen wil Bal
ladur kennenlijk 'goodwill' kwe
ken voor het omvangrijke en
ongetwijfeld pijnlijke pakket be
zuinigingen dat de Franse bur
gers te wachten staat. De nieu
we Franse premier wil op korte
termijn 20 miljard franc (bijna
zeven miljard gulden) bezuini
gen. Met dat geld wil hij de in
het slop geraakte bouwsector
weer op gang helpen.
Balladur heeft intussen dui
delijk zijn prioriteiten aangege
ven: bestrijding van werkloos
heid, onveiligheid en illegale
immigratie. Om de Europese
gezindheid van zijn kabinet te
onderstrepen, wil Balladur snel
een ontmoeting met de Duitse
regeringsleider, Kohl.
PHNOM PENH AP
Meer dan 3.000 etnische Vietna
mezen zijn de afgelopen dagen
op de vlucht geslagen uit Cam
bodja als reactie op een reeks
gewelddadige aanslagen op
Vietnamezen. Een konvooi van
500 bootjes zakte dinsdag de ri
vier Tonle Sap af, die in Viet
nam uitmondt. In Phnom Penh
stapten veel Vietnamezen uit
om bezittingen te verkopen en
het benodigde geld te verzame
len om de reis te kunnen voort
zetten.
Veel Vietnamezen zeiden dat
ze zich in de stad veiliger voelen
dan op het platteland. Toch
werd ook de Cambodjaanse
hoofdstad maandagnacht opge
schrikt door aanslagen die zeer
waarschijnlijk tegen Vietname
zen waren gericht. Bij geweld
dadigheden tegen de Vietna
mese minderheid in Cambodja
zijn dit jaar meer dn 80 mm
sen gedood. Eenenveertig daar
van vielen in de laatste drie we
ken.
De Rode Khmer, die tijdens
het schrikbewind in de jaren ze
ventig veel etnische Vietname
zen doodde, krijgt de schuld
van de aanslagen. De Rode Kh
mer eist het vertrek van alle et
nische Vietnamezen uit Cam
bodja. Pas dan is zij bereid uit
voering te geven aan het VN-
vredesplan voor Cambodja.
Bij een aanval op een dorp in
centraal Cambodja zijn afgelo
pen nacht 27 mensen omgeko
men. Volgens de eerste berich
ten zijn de vermoorde dorpelin
gen etnische Cambodj.mrn
MARJ AL-ZOHOUR ROBERT FISK
THE INDEPENDENT
Het doek voor de ingang van de tent be
woog plotseling en een gedeporteerde
Palestijn in een rood trainingspak kroop
over het grondzeil in onze richting, een
transistorradio tegen zijn oor gedrukt.
„Zij hebben twee politieagenten neerge
schoten twee Israëli's zijn dood",
schreeuwde hij. Van opwinding, vreugde
of wanhoop? „Zij zeiden dat onze depor
tatie bedoeld was om een einde te ma
ken aan het geweld en zie wat ze hebben
gekregen meer verzet dan ooit."
Het bericht deed snel de ronde in de
vochtige warmte van de lente in het
kamp in Marj al-Zohour. De Israëli's
hadden de Westelijke Jordaanoever afge
sloten. Palestijnse jongeren in de Gaza-
strook waren door Israëlisch geweervuur
gewond geraakt. Het was alsof de door
Israël bezette gebieden net achter de vol
gende heuvel lagen, wat natuurlijk ook
Vanaf hun frontlinie aan Libanese kant
en vanuit het oosten vanaf de Golan-
hoogte, waar de sneeuw aan het smelten
is, kunnen de Israëli's de 396 Palestijnen
in de'gaten houden. Zij bewegen zich
heen een weer tussen de tenten, niet
meer in de ijskoude buitenlucht en tus
sen de rotsen, maar omgeven door bo
men in bloesem. Marj al-Zohour Ara
bisch voor 'veld van bloemen' wordt
nu echt omgeven door een kleed van
paarse en gele bloesems. De rivier de
Hasbani kronkelt donkerblauw door de
bedding beneden langs de tenten. Maar
103 dagen hebben hun tol geëist.
De Arabische landen zijn van plan de ge
deporteerden toch nog te verraden en op
20 april in Washington de vredesbespre
kingen over het Midden-Oosten bij te
wonen. Zo luidt althans het minst popu
laire gerucht. Onmiddellijk gevolgd door
een tweede bericht, eveneens onbeves
tigd maar evenzeer geloofwaardig.
De gedeporteerden, zo kan in het kamp
worden vernomen, krijgen toestemming
binnen een maand uit Libanon te ver
trekken om een pelgrimstocht te ma
ken naar Mekka. Saudi-Arabië zal de he
le zaak organiseren, en de Palestijnen op
eigen kosten onderdak bieden voor
een onbepaalde periode. Daarmee zijn
zowel Israël als Libanon van hun aanwe
zigheid verlost.
„Persoonlijk zou het me niet kunnen
schelen", merkt dr. Abdullah al-Awaissi
op met iets dat in de buurt komt van ver
moeidheid. „Ik ben nog nooit op bede
vaart naar Mekka geweest. Maar het is
duidelijk een middel om ons uit de weg
te krijgen er zou geen verschil van
mening tussen de Amerikanen en de
Saudi's over bestaan. Koning Fahd is
Amerika's vriend."
De ongeveer 50 mannen van de Islami
tische Jihad in het kamp Marj al-Zohour
hebben begrepen waar het om gaat en
weigeren een reis naar Saudi-Arabië als
uitweg uit de impasse te overwegen.
Sjeik Abdullah Shami, woordvoerder van
de groep, hield staande dat hij en zijn
collega's alleen maar zouden vertrekken
om terug te keren naar de bezette gebie
den.
Hij is niet meer op Saudi-Arabië gesteld
dan op Egypte, waarvan hij de regering
nu regelmatig kapittelt vanwege de ma
nier waarop de el-Gamaat el-lslamiya
(de Islamitische Groep) wordt behan
deld, die tegenwoordig zowel toeristen
als Egyptische politiemannen aanvalt.
Sjeik Shami's afwijzing heeft de woede
gewekt van de meeste andere gedepor-
teerden, die sympathiek staan tegenover
de minder fundamentalistische Hamas-
beweging.
En dus heeft zich in Marj al-Zohour
voorgedaan wat alle samenlevingen die
traditioneel eenheid zweren tot in de
dood als het meest pijnlijke van alle ver
schijnselen treft: De Breuk. Harnas heeft
met de Islamitische Jihad een felle woor
denwisseling gevoerd over Egypte. Egyp-
tes steun voor de gedeporteerden is
dankbaar in ontvangst genomen door
AbdulAziz Rantisi, woordvoerder van
Harnas. De twee groepen betwisten el
kaar het recht om persverklaringen af te
leggen. Rantisi vindt dat de gedeporteer
den niet betrokken moeten raken bij in
terne Arabische ruzies.
Naarmate het weer warmer wordt, zullen
we, tot tevredenheid van de Israëli's, on
getwijfeld meer horen over De Breuk. Al
le 396 gedeporteerden weten dat als zij
inderdaad naar Saudi-Arabië worden ge
stuurd, het nog maanden kan duren
voordat zij naar huis kunnen en zelfs
dan in kleine aantallen om Israël niet in
verlegenheid te brengen.
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
