Italiaanse premier
overweegt aftreden
r:
Giulio Andreotti heeft nu echt problemen
Buitenland
Balladur nieuwe Franse premier
Rusland helt over
naar totale anarchie
Tweeduizend vluchtelingen uit Srebrenica bereiken Tuzla
DINSDAG 30 MAART 1993
:e Presse ANP* Algemeen Nederlands Persbureau AP Assooated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Serv-.ce RTR Reuter
UPI United Press International
Gevaar 'meeroken' onderschat
Belgische premier zoekt uitweg crisis
brussel» De Belgische premier Jean-Luc Dehaene heeft gisteren
van koning Boudewijn officieel de opdracht gekregen na te gaan
of de breuk in zijn rooms-rode kabinet gelijmd kan worden.
Dehaene bood vorige week het ontslag van zijn regering aan, na
dat socialisten en christendemocraten het niet eens waren ge
worden over een pakket bezuinigingsmaatregelen van zes mil
jard gulden.
Mobutu benoemt nieuwe premier
Kinshasa De omstreden Zaïrese president Mobutu heeft een
nieuwe premier benoemd. Gisteren maakte de televisie bekend
dat Faustin Birindwa de nieuwe regeringsleider is. Birindwa is
de laatste in een reeks medestanders die Mobutu naar voren
schuift om zijn rivaal Etienne Tschisekedi als minister-president
van de interim-regering weg te krijgen.
Nepal knipt langharigen kort
kathmandu Mensenrechtenorganisaties zijn de langharige
jeugd van Nepal te hulp geschoten, nadat de regering van het
Himalaya-koninkrijk in het kader van de wet tegen vandalisme
is begonnen jongeren met lange haren op te pakken en te kort
wieken. De politie heeft het haar geknipt van circa 500 jongeren
tussen de 16 en 26 jaar oud, die waren opgepakt in de hoofdstad
Kathmandu. „Deze campagne zijn we begonnen omdat is geble
ken dat de meeste mensen die zich schuldig maken aan drugs
gebruik en andere vergrijpen, lange haren blijken te hebben", al
dus een politieagent.
VN handhaven sancties tegen Irak
new york» Volgens de BBC-radio zouden de VS en Groot-Brit-
tannië niet langer het vertrek van president Saddam Hussein ei
sen voor de sancties tegen Irak kunnen worden opgeheven. De
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft gisteren overigens
wel besloten de strenge economische sancties tegen Irak te
handhaven. De VS beschuldigen Iran ervan de boycot te hebben
geschonden.
Duitse agenten aangeklaagd
kiel» Een Duitse politieman die vorig jaar tijdens een inval in
een asielzoekerstehuis een Est heeft geslagen en geschopt en
„buitenlanders eruit" zou hebben geroepen en zijn superieur,
die rustig toekeek, zijn gisteren in Kiel aangeklaagd wegens
openlijke geweldpleging.
Russen blijven aan de Oostzee
brussel Rusland schort de terugtrekking van zijn troepen uit
Estland, Letland en Litouwen op. Dat heeft minister Gratsjov
(defensie) gisteren gezegd tijdens overleg van de NAVO en Oost-
europese landen in Brussel. Gratsjov zei dat Rusland teveel soci
ale problemen heeft om alle soldaten 35.000 man nu naar
huis te kunnen halen. De minister bedoelde daarmee vooral het
woningtekort. De Baltische staten hebben er herhaaldelijk bij
Moskou op aangedrongen de terugtrekking te versnellen.
Beschermde status minderheidstalen
flensburg Het Saterfries, Noordfries, Sorbisch, Deens en Ro
manes, talen die in Duitsland door verschillende minderheden
worden gesproken, zoeken naar garanties voor hun voortbe
staan. Het Duitse Comité voor Minderheidstalen gaat bij het
parlement in Bonn pleiten voor een beschermde status voor de
talen in de grondwet en ook de deelstaatregeringen zullen wor
den benaderd.
Man had baarmoeder en zaadleiders
new delhi» Indiase dokters hebben bij een 30-jarige man een
volledig ontwikkelde baarmoeder verwijderd. De man had al
vanaf zijn jeugd een zwelling in zijn lies. De eileiders bleken
rechtsstreeks verbonden te zijn met de zaadleiders. Dat de man
zichzelf niet voortdurend zwanger maakte, is alleen te danken
aan het feit dat hij geen eierstokken had.
VS-leger Europa
met 100.000 man
brussel peter de vries
correspondent
De Amerikaanse strijdkrachten
in Europa zullen de komende
vier jaar worden ingekrompen
tot ongeveer 100.000 man. De
Amerikaanse onderminister
Perry heeft dat maandag in
Brussel gezegd tegen de minis
ters van defensie van de NAVO-
en de Oosteuropese landen.
NAVO-topman Manfred Wör-
ner toonde zich 'tevreden' dat
de VS niet zakken onder de psy
chologisch en militair belangrij
ke grens van 100.000 man
schappen. President Clinton
had zich daar tijdens zijn ver
kiezingscampagne nog voor
stander van getoond.
RAF laat zien
wat'Ze nog kan
karlsruhe ap
Volgens veiligheidsexperts heeft
de terreurorganisatie Rote Ar
mee Fraktion zaterdag de bom
aanslag op de gevangenis in
Weiterstadt, nabij Darmstadt,
gepleegd om aan te geven dat
ze als de nood aan de man
komt in staat is om gevangen
kameraden te bevrijden en om
te laten zien dat de organisatie
nog bestaat.
Vorig jaar had de toenmalige
minister van justitie Kinkel ge
opperd een aantal RAF-leden
vervroegd vrij te laten. Daarvan
is nog niets gekomen. Reden
voor de RAF de autoriteiten
hardhandig wakker te schud
den.
Er is een beloning van hon
derdduizend mark uitgeloofd
voor tips die leiden tot de aan
houding van de daders. Het on
derzoek wordt vertraagd door
dat het instortingsgevaar bij de
door de bom getroffen nieuw
bouw groot is.
Afgetreden DC-lid: 'Partij open voor corrupt en en inafiosi'
De politieke situatie in Italië is na de laatste aanval van
de rechters op de belangrijkste politici van het land ui
terst troebel geworden. Premier Amato overweegt af te
treden omdat, zo zei hij gisteravond, de protagonist van
de politiek niet meer de regering is maar de rechtelijke
macht en de door haar gestarte juridische procedures te
gen de politici.
Edouard Balladur, de nieuwe premier van Frankrijk.
FOTO RtfCARETH WATKINS
rome eelco van der linden
correspondent
Dat de woorden van Amato se
rieus moeten worden genomen,
blijkt uit het feit dat president
Scalfaro de voorzitters van bei
de kamers van het parlement
vandaag zal ontmoeten. Als
Amato aftreedt, is de kans groot
dat een soort noodregering
wordt gevormd onder leiding
van Napolitano, voorzitter van
de Kamer van Afgevaardigden,
of Spadolini, voorzitter van de
Senaat.
Amato viel niet de Italiaanse
rechters maar de politici aan
omdat die volgens hem hun be
stuurstaken verzaken. Hij verge
leek de situatie in Italië met die
van 8 september 1943, toen de
politici massaal het zinkende,
fascistische schip verlieten en
kozen voor het verzet. Amato
liet doorschemeren dat hij wil
aanblijven tot de referenda die
op 18 april worden gehouden,
maar alleen als hij kan rekenen
op steun van de regeringspartij
en.
Die steun wordt echter met
de dag minder. Gisteren trad se
cretaris Vizzini van de kleine so
ciaal-democratische regerings
partij af. Hij vindt dat zijn partij
moet opgaan in een nieuwe,
progressieve partij waarvan ook
de socialistische partij, de ex-
communistische PDS en de re
publikeinse partij deel van
moeten uitmaken. Secretaris
Benvenuto van Amato's eigen
(socialistische) partij, liet zich in
soortgelijke bewoordingen uit.
Maar de grootste ldap was
voor de christen-democratische
partij. Na anderhalf jaar aarze
len besloot de dissident Segni,
de belangrijkste promotor van
de referenda, uit de partij te
stappen. Segni zei dat de DC el
ke band met het gezonde deel
van het land heeft verloren en
'een apparaat is geworden dat
de deuren heeft geopend voor
corrupten en mafiosi'.
parus hans gertsen
correspondent
De Franse president, Mitter
rand, heeft volgens verwachting
de 63-jarige gaullist Edouard
Balladur benoemd tot opvolger
van premier Pierre Bérégovoy.
Mitterrand maakte de benoe
ming gisteravond bekend in een
rechtstreekse uitgezonden TV-
toespraak, een etmaal na de
enorme stembusoverwinning
van de rechts-liberale oppositie.
Bérégovoy had eerder op de dag
zijn ontslag aangeboden.
De 76-jarige president zei dat
hij de wens van de Franse kie
zers heeft begrepen: „Door een
belangrijke nieuwe meerder
heid te kiezen, heeft u duidelijk
gemaakt dat u een ander soort
beleid wilt. Die wens zal zorg
vuldig worden gerespecteerd".
De socialist Mitterrand be
loofde dat hij de nieuwe, recht
se regering niets in de weg zal
leggen. Hij zal zich beperken tot
de taken die hem volgens de
grondwet toekomen: waken
over de naleving van de grond
wet en de continuïteit garande
ren van het beleid op sleutelge-
bieden als Defensie en Buiten
landse Zaken. Gisteravond
maakt de president vast duide
lijk dat hij erop zal toezien dat
de nieuwe regering een duide
lijke pro-Europese koers vaart.
Die opmerking is van belang
omdat er binnen de rechts-libe
rale meerderheid een belangrij
ke anti-'Maastricht'-vleugel be
staat. Premier Balladur staat
overigens bekend als een over
tuigd Europeaan.
Naar verwachting zal de nieu
we premier op zeer korte ter
mijn de samenstelling van zijn
regering bekend maken. Vol
gens de Franse pers heeft hij
zijn kabinet op papier al zeker
een week rond.
Het gevaar van passief roken
wordt zwaar onderschat.
Slechts de helft van de Europea
nen is zich ervan bewust dat het
inademen van andermans ta
baksrook ernstige ziekten kan
veroorzaken. Dat concludeert
de Europese Commissie uit een
opinie-onderzoek in de twaalf
EG-landen.
Bijna tachtig procent van de
ondervraagden bleek geregeld
te worden blootgesteld aan ta
baksrook. Volgens wetenschap
pelijk onderzoek 'kan 'meero
ken' longkanker en andere ge
zondheidsproblemen veroorza
ken. Slechts 52 procent van de
Europeanen weet hiervan. Van
de niet-rokers zei 83 procent
last te hebben van tabaksrook.
Een op de drie rokers vindt an
dersmans tabaksrook hinderlijk
maar de meeste niet-rokers to
lereren roken in hun nabijheid.
Slechts 38 procent zegt er wel
eens iets van. Een grote meer
derheid (82 procent) van de Eu
ropeanen is voorstander van
een rookverbod in openbare ge
legenheden. En ook een strikte
scheiding van rook en rookvrije
vertrekken op de werkplek
wordt door een grote meerder
heid (88 procent) toegejuichd.
Uitgeputte vluchtelingen uit de door Serviërs belegerde stad Srebrenica in oost-Bosnië vertrekken in een overvolle truck naar Tuzla, ten noorden van Sarajevo. Meer dan 2.000 moslims
konden gisteren de stad verlaten.
Meer dan tweeduizend uitgeputte vluch
telingen uit het door Serviërs belegerde
Srebrenica hebben gisteren gebruik ge
maakt van een staakt-het-vuren en zijn
met een vrachtwagenkonvooi van de
Verenigde Naties meegereisd naar het 70
kilometer naar het noordwesten gelegen
Tuzla. Vanmorgen werden door radio
amateurs overigens de eerste nieuwe ge
vechten rond Srebrenica gemeld sinds
het bestand dat zondagmiddag inging.
De moslim-vluchtelingen, vrouwen,
kinderen en oudere mannen, zwaaiden
toen ze na een dag reizen in het door
Bosnische regeringstroepen beheerste
Tuzla arriveerden. Velen hadden de reis
in een overvolle open vrachtwagen ge
maakt. Medevluchtelingen zouden van
de vrachtwagens zijn gevallen en kenne
lijk waren enkelen onderweg gestorven.
De Nederlandse minister Kooijmans
(buitenlandse zaken) is het niet eens met
het Amerikaanse dreigement om het VN-
wapenembargo tegen de Bosnische
moslims op te heffen, als de Bosnische
FOTO ap» MICHEL EULER
Serviërs blijven weigeren het VN-vredes-
plan te tekenen. Kooijmans vindt wel dat
de vredesmacht die naar Bosnië-Her-
cegovina gaat als dat akkoord eenmaal is
getekend, de mogelijkheid moet hebben
om de Serviërs eventueel met geweld te
verjagen uit de gebieden die zij bezet
houden.
Na de socialisten, de christendemocra
ten. Na het noorden van Italië, het zui
den. Na de corruptie, de maffia. De
richting waarin de politieke tragedie in
Italië zich spoedt, gaat van kwaad tot
erger. Vergeleken met de problemen
waarmee de christendemocratische
partij (DC) in het zuiden te maken lijkt
te krijgen, zullen de moeilijkheden van
de socialisten (PSI) in het noorden
slechts kinderspel blijken.
Tot afgelopen weekeinde bleef het
schandaal, waaronder het politieke en
maatschappelijke bestel in Italië beeft,
beperkt tot een steeds groter wordende
corruptie-affaire. De 'Operatie Schone
Handen' trof vooral de socialisten in het
noorden, met name in Milaan, waar de
meeste industrie is gevestigd en waar de
partij van Craxi haar machtsbasis had.
PSI-leiders waarschuwden echter dat de
christendemocraten in veel grotere pro
blemen zouden komen zodra de Itali
aanse justitie in het zuiden het deksel
van de beerput zou lichten.
Dat moment is aangebroken. Giulio An
dreotti ontelbare malen minister en
zeven keer premier en drie christen- V
democratische leden van zijn laatste re
gering, worden er door justitie van ver
dacht samen te hebben gewerkt met de
maffia. Een van de zeven belangrijkste
geïndustrialiseerde landen ter wereld lei
den en tegelijk samenwerken met de ge
organiseerde misdaad. Zoiets tart elke
verbeelding. Daarmee vergeleken zijn de
schandalen die Craxi dwongen af te tre
den als leider van de socialistische partij
een peuleschil.
De gevolgen bleven gisteren niet uit. De
lire stortte in en de centrale bank van
Italië werd gedwongen in te grijpen, zon
der veel resultaat overigens. De regering
kwam in ernstige problemen want de
christendemocraten zijn met negen mi
nisters de voornaamste partij binnen de
coalitie.
Het ondenkbare is gebeurd. De man die
sinds de Tweede Wereldoorlog het poli
tieke gezicht van Italië is geweest en die
jarenlang handenschuddend met de
machtigen der aarde op de televisie te
zien was, wordt officieel aangepakt. Ge
ruchten over zijn banden met de mis
daad deden al jaren de ronde, maar de
beschuldiging tegen hem staat er nu
zwart op wit en is ondertekend door
rechter Casselli uit Palermo.
Andreotti is door leden van de maffia die
zijn gaan samenwerken met justitie, de
pentiti', beschuldigd van collaboratie
met de Cosa Nostra op Sicilië. Voormalig
minister Gava (binnenlandse zaken)
verantwoordelijk voor-de strijd tégen de
georganiseerde misdaad en voormalig
minister Cirino Pomicino (begroting)
worden verdacht van banden met de
maffia in Napels, de 'Camorra', en voor
malig minister Misasi (onderwijs) van
connecties met de 'Ndrangheta', de mis
daadorganisatie van Calabria.
Allen ontkennen de beschuldigingen.
Andreotti en Cirino Pomicino zeggen dat
dit de wraak is van de maffia voor de
strenge anti-maffia wetgeving die door
de regering-Andreotti is aangenomen.
Zij vergeten daarbij gemakshalve dat zij
slechts op het allerlaatst en onder grote
druk vanuit de samenleving ertoe kon
den worden overgehaald harde maatre
gelen tegen de georganiseerde misdaad
te nemen.
De christendemocraten sluisden tiental
len jaren grote sommen geld naar Zuid-
Italië en werden daarvoor beloond met
stemmen bij de verkiezingen. Het verkie
zingsprogramma maakte er vorig jaar
trots melding van dat de DC er voor had
gezorgd dat de afgelopen 40 jaar 225
miljard gulden aan overheidsgelden naar
het arme zuiden was gestroomd.
Critici zeggen dat de christendemocra
ten daarmee de stemmen kochten die
hen 40 jaar lang in het zadel hielden. Het
was een vicieuze cirkel: het arme zuiden
met zijn vele werklozen had steun nodig,
de DC zorgde daarvoor en werd bij ver
kiezingen beloond met stemmen. En
tussen de geldstroom en de bevolking
zat en zit de maffia.
Na de oorlog wendderi de christendemo
craten zich tot het conservatieve zuiden
om de communisten van de macht af te
houden. In de strijd tegen het rode ge
vaar was de maffia in Sicilië, toen nog
een geheim genootschap dat haar han
den weigerde te bevuilen met zaken als
prostitutie en drugs, een natuurlijke
bondgenoot. Van het een kwam het an
der. Met hulp van politieke beschermhe
ren groeide de oude maffia uit en rijk
dom kwam met cement dankzij de
bouwcontracten die rijkelijk werden ver
leend.
De eerste tekenen van problemen voor
Andreotti, kwamen vorig jaar oktober
toen de rechterlijke macht de in maart
vermoorde Lima aanwees als de verbin
dingsman tussen de maffia en het poli
tieke establishment. Justitie stelde dat
Lima was omgebracht omdat hij er niet
meer in slaagde te zorgen voor genoeg
hulp voor de maffia vanuit Rome. Met
'Rome' werd Andreotti bedoeld. Lima,
Europees parlementslid voor de DC en
voormalig burgemeester van de Sicili-
aanse hoofdstad Palermo, was vele jaren
de vertrouwensman van Andreotti.
Hoewel het nu menens lijkt, is nog lang
niet zeker dat het is afgelopen met An
dreotti. Al bijna dertig keer eerder is ge
tracht hem te betrekken in allerlei schan
dalen en iedere keer gleden de beschul
digingen van hem af als waterdruppels
van een eend. Zo was hij betrokken bij
de zaak Sindona. bankier van de maffia,
de beruchte loge P2 en hfet Vaticaan. Dat
de christendemocratische partij er niet
zonder kleerscheuren afkomt, lijkt ech
ter onontkoombaar.
moskou hans geleunse
In Rusland lijkt de totale anar
chie een feit, nadat het Volks
congres gisteren zijn ingelaste
zitting afsloot. Parlementsvoor
zitter Chasboelatov concludeer
de dat het parlement een staats
greep heeft voorkomen. „We
hebben verhinderd dat de pre
sident een totalitair regime zou
vestigen, dat wellicht tot burge
roorlog had geleid."
Maar de tegenstellingen tus
sen president Jeltsin en het par
lement zijn alleen maar ver
scherpt. Conflicten lijken onver
mijdelijk. Zo verbood het parle
ment. Jeltsins 'volksraadpleging'
op 25 april. In plaats daarvan
besloot het Congres zelf een re
ferendum te houden. Daarin
komen vier vragen aan de orde:
Heeft u vertrouwen in presi
dent Jeltsin
Keurt u het sociale en econo
mische beleid sinds 1992 goed
Bent u voorstander van ver
vroegde presidentsverkiezingen
Bent u voorstander van ver
vroegde parlementsverkiezin
gen.
Jeltsins woordvoerder Kostik
ov achtte het niet uitgesloten
dat de president zijn eigen 'opi
niepeiling' op 25 april gewoon
zal doorzetten. Jeltsin zal bo
vendien het Constitutienele Hof
vragen of de besluiten van het
Congres wel rechtsgeldig zijn.
Het grote verschil tussen refe
rendum en 'opiniepeiling' is,
dat bij het referendum een
meerderheid van het totale aan
tal kiesgerechtigden nodig is
voor een bindende uitslag. Alge
meen wordt aangenomen dat
de opkomst gering zal zijn, zo
dat Jeltsin waarschijnlijk een
nederlaag lijdt en het parlement
vervroegde verkiezingen ont
loopt. Het Congres is in 1990,
nog onder communistische
wetgeving, voor een periode
van vijf jaar gekozen.
Overigens bewees defensie
minister Pavel Gratsjov gisteren
dat het politieke steekspel voor
lopig over zijn hoogtepunt heen
is. Hij dook onverwacht op in
Brussel, waar hij op een bijeen
komst van NAVO-landen en
Oosteuropese staten benadruk
te dat „het Rode Leger een fac
tor van stabiliteit is, trouw aan
de Grondwet en loyaal aan het
wettig gezag".
Botha wilde
atoombom op
Luanda gooien'
johannesburg «jonhcarlin
the independent
Zuid-Afrika heeft bijna de
atoombom gebruikt toen haar
leger in 1987 op het punt stond
de oorlog in Angola te verliezen
en in regeringskringen werd ge
vreesd dat Cuba luchtaanvallen
zouden uitvoeren op Zuidafri
kaans grondgebied.
Een kemproefgebied, dat in
1977 na internationale druk was
gesloten, werd in 1987 weer in
gebruik genomen, zo werd afge
lopen weekeinde bekend. Eer
der onthulde president De Klerk
dat Pretoria tot voor kort be
schikte over zes atoombom
men. Lang daarvoor voorspel
den kernwapendeskundigen al
dat de Angolese hoofdstad
Luanda waarschijnlijk doelwit
was van een nucleaire aanval
door Zuid-Afrika.
In 1987 werd Zuid-Afrika ge
leid door president Botha en
een militaire elite. Hun beslis
singen waren gekleurd door de
overtuiging dat de Russen kwa
men. Zuid-Afrika vocht al sinds
1975 in Angola met het idee dat
het land deel zou nemen aan
een door de Sovjets beraamde
op Pretoria, met Mandeia's
ANC in de voorhoede.
