ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Doodgewone
"ongens met
Dlauw bloed
mm
ZATERDAG 27 MAART 1993 i
Prins Constantijn (23) en prins Johan-Friso (24), de jongste twee
zonen van koningin Beatrix en prins Claus, zijn voor liet
Nederlandse volk onbekende jongens. Zelden treden ze in het
openbaar op. Ze worden nog niet klaargestoomd tot hulpkoning
van hun broer Willem-Alexander (25).
De prinsessen Christina, Margrieten Irene hadden op die leeftijd
wèl veel publieke optredens. De jonge vrouwen bezochten
zelfstandig diverse provincies en reisden zonder vaderen moeder
naar de 'West'.
Een vergelijking leert, dat Constantijn en Johan-Friso nog steeds
anonieme 'studentjes'zijn, terivijl de prinsessen op die leeftijd door
hun publieke optredens, maar ook door hun eigenzinnige
opvattingen over huwelijk en geloof, al persoonlijkheden waren.
Koningin houdt jongste zoons in de luwte
Ongemakkelijk zitten de drie
prinsen achter een grote tafel.
Hun bruinverbrande gezichten
staan gespannen. Op een verkrampte manier
formuleren ze dat de reisboeiend, leerzaam
en interessant was". Het is 19 november
1992: Willem-Alexander, Johan-Friso en Con
stantijn geven na hun bezoek aan de Neder
landse Antillen en Aruba een persconferen
tie.
Voor de twee jongste prinsen is dit optreden
hun debuut. Nooit eerder hebben zij de pers
officieel te woord gestaan. Prins Constantijn,
de derde troonopvolger, is het minst gespan
nen en heeft een aardig gevoel voor publici
teit. Om het beeld van zwemmende prinsen
in de 'West' af te zwakken, gaat hij uitgebreid
in op de milieuproblematiek var
Bonaire. Dan durven de andere
twee broers ook wat algemene
kreten te slaken over het milieu.
De volgende dag blijkt dat over
de publiciteit van de prinsen niet
goed is nagedacht. Deden ze op
de persconferentie voorkomen
dat ook prinsen begaan zijn
het milieu, nu maken ze in open
jeeps een 'off the road tour',
dwars door het ongerepte na
tuurlandschap van Aruba. Het
beeld van een stel uitgelaten jon
gens, die met vader en moeder
op stap zijn in het tropische
overzeese koninkrijk, is weer te
rug.
Geen beleid
Koningin Beatrix stippelt geen
publiciteitsbeleid uit voor haar
jongste twee zonen. Ze vindt dat
de prinsen geen public relations
nodig hebben. Publiciteit is nut
tig voor artiesten en bedrijven,
niet voor haar kinderen, zo luidt
de redenering van de vorstin. Of
ficiële optredens houdt ze dan
ook zo veel mogelijk af. Zij is im
mers degene die alle aanvragen
voor bijeenkomsten behandelt
en bepaalt welk lid van het Ko
ninklijk Huis afreist.
De afgelopen drie jaar heeft prins
Constantijn vijf klusjes gedaan,
zijn broer Johan-Friso vier. Sa
men hebben ze onder meer twee
i Martinair
Constantijn opende
een naar hem vernoemde hal en
Johan-Friso loste het startschot
van een trimloop die in het teken
stond van de hulpactie voor Afri
ka.
De anonimiteit van de prinsen staat lijnrecht
tegenover de bekendheid van de prinsessen
Christina, Margriet en Irene toen zij de vol
wassen leeftijd hadden bereikt, be prinses
sen hadden regelmatig officiële optredens.
Het bleef niet bij de onthulling van een beeld
of het openen van een gebouw. De jonge
vrouwen bezochten provincies, woonden
congressen bij en hielden in 1963 alle drie
voor radio en televisie een toespraak ter gele
genheid van 150 jaar onafhankelijkheid.
Margriet was 19 jaar oud toen zij samen met
haar zus Irene (23) een maand lang door Su
riname en de Nederlandse Antillen reisde.
Irene liet in de zomer van 1961 een vakantie
met haar familie in Porto Ercole schieten en
bracht op verzoek van prins Bernhard een
bezoek aan Mexico.
De prinsessen hadden op die leeftijd ieder
een eigen secretaresse. Die hielden hun
agenda bij, behandelden brieven en bereid
den bezoeken voor. De twee prinsen hebben
het eiland
Koningin Wilhelmina: 'Landgenoten
Prins Constantijn doopt het vliegtuig van Martinair dat zijn
draagt
Prinses Juliana, prins Berhard en de prinsesjes (vlnr) Margriet, Beatrix en Irene bij hun terugkomst uit Canada na de bevrij
ding.
geen eigen secretaris nodig. Als ze optreden,
is dat meestal samen met hun vader en moe
der, zoals op prinsjes- en koninginnedag. De
prinsen blijven langer steken in hun puber
teit, terwijl de prinsessen toen al rijpe, zelf
standige vrouwen waren.
pottekijkers
Juliana werd meer dan Beatrix nu door
het Nederlandse volk onder druk gezet om
haar prinsessen te tonen. Toen het koninklij
ke gezin na de Tweede Wereldoorlog uit Ca
nada terugkeerde, werden zij op handen ge
dragen. Opdringerige pottekijkers togen naar
paleis Soestdijk om maar een glimp op te
vangen van de prinsessen die zij zo lang niet,
of zelfs nog nooit, hadden gezien.
Prinses Juliana hield vlak na haar thuiskomst
een indringende toespraak voor de radio,
waarin zij het publiek smeekte „om belang
stelling te matigen: laat de kinderen op
groeien met hun leeftijdgenootjes. Ik herin
ner mij hoe naar ik het vond dat de i
mij zo aanstaarden toen ik een kind was. Wij
willen onze kinderen graag een zonnige
jeugd geven. Helpt ons daarin..."
Het volk negeerde haar wens. Tijdens de oor
log hadden de mensen hun vrijheid om te
doen en te laten wat ze wilden, al te lang in
geleverd. Bovendien had koningin Wilhelmi
na het Nederlandse volk als het ware door de
oorlog heen gesleurd en werd zij daardoor
beschouwd als een heilige. Het koningshuis
was een boven alles verheven instituut. De
prinsessen moesten noodgedwongen optre
den als vertegenwoordigers van het Huis van
Oranje.
Wijsheid
Terwijl de prinsessen, met name Margriet en
Irene, tijdens hun studietijd werden Idaarge-
stoomd tot 'hulpkoningin', is van iets derge
lijks bij Constantijn en Johan-Friso niets te
merken. Nu hebben de prinsen het geluk dat
er nog veel andere hulpjes zijn. Prinses Mar
griet en mr. Pieter van Vollenhoven, maar
ook prins Bernhard en prinses
Juliana, nemen de koningin veel
werk uit handen. Toen Juliana
koningin was, kon zij alleen een
beroep doen op haar dochters.
Volgens Gijs van der Wiel, die
van 1968 tot 1983 directeur van
de Rijksvoorlichtingsdienst
houdt koningin Beatrix haar t
bewust in de luwte. „De
tijd is anders. Het volk verlangt
deze studerende
prinsen, dat ze straks
lijk linten doorknippen en beel
den onthullen.
Het is goed mogelijk dat de jon
gens straks een baan krijgen in
het bedrijfsleven. Als de prinsen
nu voortdurend bejaarden- en
ziekenhuizen bezoeken, wordt
dat straks ook van hen verwacht.
Het lijkt een wijze strategie van
de koningin om de prinsen zo
lang mogelijk in de anonimiteit
te houden. Dan hebben de jon
gens straks meer kans om op éen
normale manier in de samenle
ving te integreren", aldus Van
der Wiel.
Johan-Friso studeert economie
in Rotterdam en lucht- en ruim
tevaarttechniek aan de TH in
Delft. Hij kan straks zo aan de slag bij een
Nederlandse vliegtuigmaatschappij. De Leid-
se rechtenstudent Constantijn zal zeker geen
probleem hebben om als jurist bij een maat
schappelijk instituut of in een groot bedrijf
een baan te vinden. De verwachting is, dat de
afgestudeerde prins zich als advocaat niet
met het strafrecht zal gaan bezighouden,
omdat dat politiek veel te gevoelig zou liggen.
Zodra Willem-Alexander nieuwe troonopvol
gers op de wereld zet, zullen de prinsen Con
stantijn en Johan-Friso steeds meer vrijheid
in hun beroepskeuze krijgen. Politieke func
ties als kamerlid, burgemeester of minister
kunnen zij als lid van het Koninlijk Huis ech
ter nooit bekleden.
Eigenzinnig
Door hun eigenzinnige gedrag waren Christi
na, Margriet en Irene eerder persoonlijkhe
den dan de twee zonen van Beatrix en Claus.
Irene veroorzaakte veel commotie, toen zij
als 24-jarige besloot katholiek te worden.
Vlak daarna trouwde ze zonder toestemming
van het parlement met de Spaanse prins Ca-
rel Hugo de Bourbon Parma. Margriet was
braver, maar kreeg veel belangstelling toen ze
op haar 23ste als eerste prinses met een Ne
derlandse burger in het huwelijk trad.
Christina presenteerde zich al heel jong als
een bijzonder mens. Ze was zestien toen ze
haar naam Marijke „om persoonlijke rede-
Christina veranderde. Wars van pro
tocol en publiciteit vluchtte ze op haar 21ste
Montreal, waar ze vijf jaar een muziek-
opleidingvolgde.
De prinsen lijken nog niets te voelen voor
een huwelijk. Constantijn heeft volgens inge
wijden al wel enige tijd een vaste vriendin,
maar een verloving is nog niet in zicht. En als
hij zijn rechten op de troon niet wil verliezen,
moet hij zijn trouwplannen door middel van
een verloving bekendmaken. Dan kan het ka
binet een wetsvoorstel 'ter goedkeuring van
het huwelijk' voorbereiden
FOTO'S UNITED PHOTOS DE BOER. GPD, t
Johan-Friso zou volgens de roddelbladen
verkering hebben met een zekere Marieke
(„balletstudente, intelligent, lief en mooi"),
maar de Rijksvoorlichtingsdienst meent dat
hij nog vrijgezel is. Pas als de prinsen zich
gaan verloven, worden de partners officieel
door de RVD gepresenteerd.
Voor de prinsen, die in de eindfase van hun
studie zijn, is de periode aangebroken dal ze
hun grenzen kunnen verleggen en meer aan
het maatschappelijke leven kunnen gaan
deelnemen. Tot op de dag van vandaag is
daar nog weinig van terecht gekomen omdat
moeder Beatrix haar kroost kort hield.
Zelf hebben de prinsen kennelijk ook geen
behoefte hun nek uit te steken. Op paleis
Huis ten Bosch weten ze maar al te goed dat
het koningshuis een kwetsbaar instituut is,
dat niet in opspraak mag komen. Zolang de
jongens buiten de publiciteit'blijven. kan van
de prinsen ook geen kwaad worden gespro-
Kroonprins Willem Alexander (rechts) en zijn broer Johan Friso snorkelend voor de Arubaanse
kust. 'Een stel uitgelaten jongens, die met vader en moeder op stap zijn in het tropische over
zeese koninkrijk' van premier Liberia-Peters (foto linksboven).
