Londen, stad van musicals,
musea en buikdanseressen
voeten willen
Toerisme
ZATERDAG 27 MAART 1993
REDACTIE ROB V
op stap in
eigen land.
Voor uw
advertentie
op deze
plaats lopen
ze warm.
Bel onze
advertentie
afdeling.
Nederlands bezoek
aan Spanje is
weer iets gedaald
Het aantal Nederlanders dat vo
rig jaar Spanje bezocht is in ver
gelijking met 1991 met 1,9 pro
cent gedaald. Twee jaar geleden
trokken 2.157.079 Nederlanders
naar het Iberisch schiereiland;
in 1992 waren dat er 2.114.850.
In totaal boekte Spanje op het
gebied van buitenlands bezoek
een winst van 3,4 procent.
Brachten in 1991 ruim 53 mil
joen buitenlanders een bezoek
aan het land; vorig jaar waren
dat er meer dan 55 miljoen. Een
betrekkelijk geringe toename
gezien het feit dat Spanje in
1992 twee grote manifestaties
binnen de grenzen had: de we
reldtentoonstelling in Sevilla en
de Olympische Spelen in Bar
celona. Ook was Madrid de cul
turele hoofdstad van Europa.
Overigens ziet het er naar uit,
dat in 1993 opnieuw minder
Nederlanders naar Spanje zul
len reizen. De boeldngsstand
van eind februari liet op het ge
bied van vliegreizen een daling
zien van 16 procent ten opzich
te van vorig jaar.
Noord-Amerika
blijft in lift
Berekeningen van het Ameri
kaans Verkeersbureau USTTA
in Amsterdam, hebben uitgewe
zen dat vorig jaar ongeveer
340.000 Nederlanders een be
zoek hebben gebracht aan de
Verenigde Staten van Amerika.
Dat is een stijging van 8 procent
ten opzichte van 1991. Florida
(met het in Orlando gelegen
Disneypark als grootste lokker)
dat door 65.423 Nederlanders
werd bezocht, is nog steeds de
belangrijkste bestemming in
Amerika, New York (47.734 is
tweede) en het aan een enorme
opmars bezig zijnde California
bezet met 46.891 bezoeken een
derde plaats.
Opmerkelijk is ook de opkomst
van de twee meest westelijke
staten van Canada. Alberta en
British Columbia. Uiteraard is
Ontario (52.000 bezoeken) bij
familie opzoekende Nederlan
ders nog steeds veruit favoriet,
maar British Columbia (18.108)
en Alberta (8.661) vertonen een
enorme progressie. De USTTA
en het Canadees Verkeersbu
reau te Den Haag verwachten
voor 1993 een verdere toename
van de cijfers.
Reisboeken
Bulgarije
Bulgarije, Beishandboek. Weinig
op aan te merken. Veel infor
matie, heldere plattegrondjes
en overzichtelijk gerangschikt.
Maar kan de ouderwetse lay-out
die deze goede reeks kenmerkt
nu niet eens worden herzien?
Register, 34,50.
Brazilië
Te Gast in Brazilië. Uit de lan-
denreeks Toerisme Derde
Wereld. Reisverhalen afgewis
seld met een aantal toeristische
tips. Meer sfeertekening dan
praktische informatie. Geeft
goede indruk van het land. Uit
geverij Toerisme Derde We
reld, prijs 8,75 (overmaken op
giro 23.29.340).
Indonesië
ANWB Reisgids van Indonesië.
Enige bezwaar tegen de beken
de langwerpige boekjes met af
wasbarc kaft zou de kleine letter
kunnen ziin. Niet te verslaan op
het gebied van praktische infor
matie. Overzichtelijke lay-out,
veel plattegronden. Register.
Uitgeverij ANWB, prijs 33,50
(leden/29,50).
Scheldemond
ANWB Grenzeloze Reisgids Eure-
gio Scheldemond. Bestrijkt ge
bied tussen Schouwen Duive-
land en zuidpuntje Belgische
kust (inclusief Antwerpen). Vak
werk in klein handzaam boekje
Tekst graaft niet te diep. Leuke,
informatieve kaders. Register.
Uitgeverija\wh.prije j 17, EO
Alternatief
reizen in
Mandeia's land
LEIDEN «JAN PREENEN
Het Robbeneiland, waar Nelson
Mandela tot 1990 gevangen zat,
als pretpark. Met als extra at
tractie naast glijbaan, golfslag-
bad en knuffeLmuur een nachtje
in Mandela's cel.
Toen Evelien Groenink en
Bart Luirink lazen dat een za
kenman in Kaapstad plannen
heeft om op deze manier „nog
meer geld te verdienen aan de
zwarte ellende" wisten zij het
zeker: zij zouden zelf naar Zuid-
Afrika gaan.
Tot dat moment twijfelden
zij. Kon je het als leden van de
anti-apartheidsbeweging wel
maken om naar Zuid-Afrika te
reizen? Het Afrikaans Nationaal
Congres van Mandela had dan
wel de toeristische boycot opge
heven, maar zwart werd nog al
tijd vernederd.
Het resultaat van hun reis is
'Zuid-Afrika tussen township en
Tafelberg'. In deze nieuwste uit
gave van de Odyssee-reisgidsen
wordt het alternatieve toerisme
naar Zuid-Afrika beschreven.
De schrijvers richten zich niet
alleen op degenen die zijn geïn
teresseerd in het Voortrekkers
monument in het centrum van
Pretoria, de Tafelberg ten zui
den van Kaapstad of het
Krugerpark. Groenink en Lui
rink zijn ook dè townships inge
gaan, waar de zwarten door de
blanken zijn opgeborgen.
Gewezen wordt bijvoorbeeld
op het graf van de zwarte leider
Steve Biko, de nederzetting van
de geweldloze verzetsstrijder
Mahatma Ghandi en de beel
dende kunst in het Soweto
Neighbourhood Museum dat is
opgezet door toneelschrijver en
regisseur Matsemela Manaka.
Wie het land wil bezoeken,
krijgt het advies de townships
niet alleen in te gaan. Dat geldt
ook voor Natal, het gebied in
het oosten van het land. Daar
over wordt opgemerkt dat het
weliswaar in de jaren '80 hèt
slagveld was in de oorlog tussen
het ANC en Inkatha, maar dat
er nu nog slechts sporadisch
wordt gevochten. Die informa
tie is inmiddels door de massale
slachtpartijen in Natal achter
haald, waaruit blijkt dat het
boek geen garantie is voor vei
ligheid.
Groenink en Luirink hebben
die pretentie ook niet. Ondanks
de uitgebreide historische infor
matie die zij over Zuid-Afrika
geven, hebben zij ook niet de il
lusie volledig te zijn. Daarom
worden de lezers opgeroepen
fouten en tekortkomingen te
melden.
'Zuid-Afrika tussen township
en Tafelberg1 van Evelien
Groenink en Bart Luirink, uit
gegeven door Odyssee, prijs
f39,90-.
Bonaire heeft eigen
toeristenbureau
Bonaire heeft sinds kort een ei
gen toeristenbureau in Neder
land. Het is gevestigd aan de
Visseringlaan 24, 2288 ER Rijs
wijk. Het telefoonnummer is
070-3905159.
REISBERICHTEN
Oriënt-Express in Holland
Wie compleet overzicht wil, schaffe zich Time Out aan
'Crossfietsen brengen natuur veel schade toe'
ANWB brengt twee
recreatiegidsen
voor Nederland
Bij de ANWB zijn maar weer
eens twee recreatiegidsen ver
schenen. Een over attractie
parken en een over de toeristi
sche mogelijkheden in een
vijftiental min of meer beken
de Nederlandse regio's. In de
eerstgenoemde uitgave wor
den 31 attractieparken be
schreven: 24 in Nederland en
zeven in het buitenland (Bel
gië, Duitsland en Frankrijk).
Informatie wordt onder
meer gegeven over bereik
baarheid (per auto en per
openbaar vervoer), openingstij
den en toegangsprijzen. Ook
wordt een korte schets gegeven
van datgene wat de bezoeker in
het park kan verwachTbn.
De brochure met 15 Nederland
se regio's (titel: 'Op Stap in Ne
derland') geeft een overzicht
van de toeristische mogelijkhe
den die de betreffende streek
biedt. Uiteraard komen bereik
baarheid, fiets-, wandel- en
autoroutes uitgebreid aan bod
en wordt een aanbeveling ge
daan op het gebied van te ge-
Bijna 400.000 Nederlandse toeristen
bezoeken jaarlijks Londen. Samen
geven zij in de Britse hoofdstad een
kleinè 225 miljoen gulden uit, waar
van 75 miljoen aan vermaak. Hoewel
de belangstelling voor stedenreizen
onder druk van de recessie duidelijk
terugloopt, zullen vanwege het goed
kope pond de komende maanden
opnieuw veel Nederlanders in Euro
pa's grootste stad neerstrijken. Ge
wapend met reisgidsen doemen zij in
dichte drommen op bij de klassie
kers: de Tower, Westminster Abbey,
St Paul's. Maar wat de reisgids niet
vermeldt, zijn de tijdelijke tentoon
stellingen, concerten en theaterpro-
dukties.
Wie een compleet overzicht van alle cul
turele evenementen wil, schaffe zich Time
Out aan. Dit is de bijna 200 pagina's dikke
uitgaansbijbel voor Londen die wekelijks
verschijnt en informatie bevat over zowel
de laatste produkties in de Royal Opera
House als de nieuwste bar voor zwarte les
biennes. Maar omdat lezing van Time Out
tenminste een volle vakantiedag vergt, zoe
ken de meeste toeristen op een andere ma
nier hun weg door het labyrinth van musi
cals, opera's en tentoonstellingen. Om dit
proces iets te vergemakkelijken, volgt hier
onder een wegwijzer.
Kaartjes
Wie een musical wil zien, moet vooral de
ticket-kantoortjes mijden die de laatste ja
ren bij tientallen als paddestoelen uit de
grond zijn geschoten. Deze kantoortjes zien
er heel officieel uit, maar verkopen vrijwel
altijd kaartjes tegen zwarte-marktprijzen,
hetgeen in Londen niet illegaal is.
Wie een ticket wil kopen, doet er het bes
te aan zich bij het Tourist Office op Victoria
Station te vervoegen dat standaardprijzen
rekent. Bij wijze van alternatief is er een tic
ketkantoortje op Leicester Square dat te
herkennen is aan de rij van honderden
wachtenden. Dat bureau verkoopt kaartjes
voor de halve prijs, maar alleen voor dezelf
de avond.
Vrijwel alle grote musicals (Cats, Miss
Saigon, Carrousel, The Phantom of the
Opera, Joseph and the Amazing Technico-
lour Dreamcoat) zijn uitverkocht, behalve
voor wie zich op de zwarte markt begeeft.
Voor alle andere produkties zijn evenwel
nog tickets te krijgen. Relatief nieuw zijn de
musicals Kiss of the Spider Woman, Car
rousel en Robin (over het leven van Robin
Hood). Maar daarnaast is er ook een heel
scala aan gewone toneelstukken. Een van
de beste is waarschijnlijk An Inspector
Calls, dat wordt opgevoerd in de National
Theatre. Dit theater maakt onderdeel uit
van 's werelds grootste cultuurcomplex, het
South Bank Center op de zuidelijk Theems-
Musea
Het British Museum was altijd al interes
sant voor wie belang stelde in het oude
Egypte, maar sinds 19 november is er ook
een tentoonstelling te zien van het leven
van Howard Carter. Het was de Engelsman
Carter die in november 1922 in de Vallei der
Koningen bij Luxor het graf vond van Tu-
tankhamon, het enige graf dat daar vrijwel
ongeschonden werd aangetroffen.
In het Natural History Museum is nog
steeds de vorig jaar geopende dinosaurus
tentoonstelling te zien, die reeds door meer
dan een miljoen toeristen is bezocht. Daar
naast is er ook een expositie van het werk
van de natuurfotografen die bekroond zijn
met de titel 'Wildlife Photographer of the
Year'. Het Victoria Albertmuseum, even
als het Natural History museum in South-
Kensington gelegen, poogt dit voorjaar be
zoekers te trekken met een speciale
brunch' (combinatie van ontbijt en lunch).
Tussen 11 en 15 uur kunnen bezoekers er
Crossfietsen tasten flora, fauna
en bodem aan. Dat blijkt uit het
rapport 'Groen voor Buiten
sport' waarvan de resultaten in
het maartnummer van het blad
Rekreaksie werden gepubli
ceerd. Het grootste probleem is,
zo geeft het rapport aan, dat
veel fietsers (ongeveer vijftig
procent) van de paden afwijken.
Zij brengen de meeste schade
toe aan de natuur. Boomwortels
en vegetatie worden vernield,
dieren worden in hun rust ge
stoord en er treedt een verre
gaande erosie van paden op.
Ook laten de berijders van de
zogenaamde ATB's of moun
tainbikes, afval achter tijdens de
rustpauzes.
De onderzoekers, die in op
dracht handelden van de Stich
ting Recreatie, zouden graag
zien dat vooral gebieden met
een kwetsbare vegetatie verbo
den worden voor crossfietsen.
Juridisch lijkt dat echter onmo
gelijk te zijn. Wel kan een ge
bied worden afgesloten voor al
le fietsen. De onderzoekers plei
ten daarom voor duidelijk aan
gegeven crossfiets-trajecten.
Op het strand kan een ATB weinig kwaad.
archieffoto united photos de boer
Maar dan moet er tegelijkertijd
voldoende mankracht zijn om
te controleren of inderdaad nie
mand van die routes afwijkt.
Hier en daar zijn overigens al
van dergelijke trajecten aange
bracht. Onder meer over de Sal-
landse Heuvelrug. Volgens sur
veillanten van Staatsbosbeheer,
die zelf op ATB's rijden, werkt
het systeem daar naar ieders te
vredenheid.
Een van de stationnetjes die de Oriënt-Express passeert is dat van
Twisk, vooral in het voorjaar een van de mooiste dorpjes van West-
Friesland. foto rob van den dobbelsteen
Neêrlands eigen Oriënt-Express dokkert op 14 mei voor de eerste
keer dit jaar door de dreven van West-Friesland. Op de route
Hoorn-Medemblik vice versa wordt de passagiers tijdens de rit van
het oude stoomtreintje een rijsttafelbuffet geserveerd en wie een
half uurtje voor het vertrek (18.15 uur) aanwezig is, krijgt nog een
rondleiding door de werkplaats bovendien. Om 22.15 uur is de
trein weer terug in Hoom. Op 11 juni, 10 september en 15 oktober
rijdt de Oriënt-Express eveneens.
Info: De Museum Stoomtram te Hqorn, telefoon 02290 -14862
Madurodam met Oostindiëvaarder
In Madurodam, dat afgelopen donderdag 25 maart z'n poorten
voor het nieuwe seizoen opende, dobbert nu ook een kleine Oost
indiëvaarder. Het is de Amsterdam en net als in de hoofdstad, ligt
het schip afgemeerd aan de kade van 's Lands Zeemagazijn, tegen
woordig beter bekend als het Nederlands Scheepvaartmuseum. Ter
gelegenheid van de komst van de Amsterdam wordt in Madurodam
tot 13 juni de expositie 'Schip Ahoy!' gehouden. Op deze tentoon
stelling wordt aan-de hand van video-opnamen en foto's een over
zicht gegeven van de bouw van het VOC-schiD.
Info: Madurodam Den Haag, telefoon 070 - 3553900.
Landschapsbeheer door jongeren
Het IVN, de Vereniging voor Natuur- en Milieu-educatie, organi
seert ook dit jaar weer een flink aantal actieve vakantieweken of,
zoals ze officieel heten, natuurvakanties. Tijdens deze weken wor
den jongeren van 15 tot 30 jaar in de gelegenheid gesteld mee te
werken aan het behoud van de natuur. Er worden kampen georga
niseerd in onder meer de Eendekooi bij 't Zand in Noord-Holland,
de Weerribben in Overijssel en het Staalduinse bos bij Hoek van
Holland.
Info: Marc van Schie in Haarlem, telefoon 023 - 351239.
Velorama eert Vlaanderen
SJEDERIANDHET LAND VAtfefeOT-P-ENS EN DEGAZELLEN
Een ontwerp dat André Vlaanderen maakte voor Gazelle.
In het Nationaal Fietsmuseum Velorama te Nijmegen wordt van 2
april tot 2 oktober een overzichtstentoonstelling gehouden van het
werk van André Vlaanderen. De reclamekunstenaar werd vooral
bekend door zijn ontwerp van het AVRO-embleem, maar ook
maakte hij naam met zijn ontwerpen voor het ANWB-tijdschrift De
Kampioen en de Gazelle Rijwielfabriek. Voor dat bedrijf gaf hij on
der meer het befaamde, nog steeds gebruikte balhoofdplaatje
vorm. Ook zijn Piet Pelle-boekjes waren een groot succes.
Info: Velorama Nijmegen, telefoon 080 - 225851.
Kinderhotels in Oostenrijk
Een aantal Oostenrijkse hoteliers heeft zich verenigd in een organi
satie die zich speciaal toelegt op het ontvangen van gezinnen met
kinderen. Zo is er in de aangesloten hotels gratis oppas gedurende
zeven uur per dag, zijn er beveiligde speelplaatsen, volop kinder
bedden, flessenwarmers, kinderpo's en luieremmers en ook wor
den er speciale kindermenu's geserveerd. In de meeste gevallen be
vindt zich in het hotel tevens een mini-zwembad. Indien gewenst
worden de kinderen de hele dag bezig gehouden met sport en spel.
De kindervriendelijke hotels maken zich bekend via een brochure
met de afbeelding van een fopspeen.
Info: Oostenrijks Verkeersbureau in Amsterdam, telefoon 020 -
6129682.
Bakken in het voorjaarszonnetje aan de voet van de Big Ben. Het hoort bij een beetje goed weer
ongetwijfeld tot de genoegens van Londen in de lente. foto archief
tegen betaling van 7,50 pond een maaltijd
gebruiken onder het luisteren naar live jazz
muziek.
Buikdanseressen
Wie naar Istanbul had willen afreizen maar
in Londen uitkwam, hoeft ook niet meer te
wanhopen, want de laatste rage heet buik
dansen. De dames kunnen worden aan
schouwd in de meeste Arabische, Turkse en
Griekse restaurants, maar een van de beste
is Maroush II op 21 Edgware Road (op loop
afstand van Marble Arch). De voorstelling
begint om 22 uur en duurt vier uur. Het
standaardmenu, met inbegrip van drank, is
vanaf 38 pond.
Verdere informatie: Brits Toeristenbureau
(BTA) in Amsterdam, telefoon 020 -
6855051.
bruiken landkaarten. Naast een
beschrijving van de regio, vindt
de gebruiker van de 146 pagi
na's tellende gids ook een over
zicht met de gegevens van bij
voorbeeld musea, restaurants,
evenementen en attractiepar
ken. Tevens is er een lijstje met
belangrijke adressen en tele-
foonummers.
Beide brochures zijn voor
ANWB-leden ^r.ilis .il ie h.ilen
bij de ANWB-kantoren en de
ANVÜ i'. VVV ërtghigMi
të.
