Paradijs voor lekkerbekken langs A4
'Anders praten met patiënten'
'Rodney King-achtige taf reien'
Randstad
Acht instanties waken
over milieu luchthaven
ZATRERDAG 27 MAART 1993
chef willem spierdijk, 071 -161440, plv.-chef meindert van d
Bex biedt DAF'ers reis aan
alphen aan den run Bex-Reizen uit AJphen aan den Rijn biedt
ontslagen werknemers van DAF en hun gezinnen een goedkope
busvakantie naar het Spaanse Callela aan. De actie is er een van
de vele die door het actiecomité 'AFgedankt maar niet vergeten'
worden georganiseerd.
Met de eigenaren van een aantal Spaanse hotels werden symbo
lische prijzen overeengekomen, busondernemers die voor Bex
werken rijden voor minder dan de kostprijs en de chauffeurs of
feren vrije dagen op voor deze actie. Ontslagen DAF-werkne-
mers kunnen contact opnemen met Bex-reizen (06-8340).
BUMA pakt 'onbetaalde' muziek aan
den haag/leiden De BUMA spant een kort geding aan tegen een
shoarmazaak in de Morstraat, een patisserie aan de Nieuwe Rijn
en een pizzeria aan de Hogewoerd in Leiden. De eetgelegenhe-
den zouden niet of onvoldoende rechten hebben betaald over
de muziek die ze in hun zaak draaien. Ook een party-centrum
bij Plet Gijs in Noordwijkerhout en een cafetaria in Woubrugge
moeten voor de Haagse rechtbank verschijnen. Het kort geding
dient aanstaande dinsdag.
schiphol theo van der kaau
Acht instanties hebben gisteren
een intentieverklaring onderte
kend om met elkaar samen te
werken bij het milieutoezicht
op de luchthaven Schiphol. Het
gaat om de gemeente Haarlem
mermeer, de provincie Noord-
Holland, het hoogheemraad
schap Rijnland, de regionale in
spectie van het ministerie
VROM, het arrondisse
mentsparket Haarlem, de Rijks
politie, de Koninklijke Mare
chaussee en de luchthaven
Schiphol.
Bij de ondertekening werd
opgemerkt dat het niet om een
'heksenjacht' gaat. De partijen
zullen eerst bekijken wat de
.milieuproblematiek op de
luchthaven precies inhoudt. Er
komt een milieukaart van
Schiphol, waarop alle bedrijven
staan vermeld en de gevaarlijke
stoffen waarmee zij werken.
Ook is op deze kaart te zien
over welke vergunningen het
bedrijf beschikt en wie de lei
ding heeft.
In de praktijk zal er
milieutoezicht zijn door middel
van een patrouilleauto met des
kundige bemanning. Om met
kennis van zaken te kunnen op
treden krijgen agenten van
rijkspolitie en marechaussee
een milieucursus.
Op de tweeduizend hectare
grondgebied van de luchthaven
komen steeds meer bedrijven.
Voor de acht instanties die nu
«lk apart hun activiteiten con
troleren is er steeds minder
overzicht. Door intensieve sa
menwerking willen de instan
ties komen tot doelmatiger en
effectievere controle.
Het milieuproject wordt be
geleid door het bureau milieu
delicten van de Centrale Re
cherche van de Koninklijke Ma
rechaussee, Met geld van het
ministerie van VROM is ir
A. Hooymeier van het adviesbu
reau BDO CampObers aange
steld als adviseur. Om de sa
menwerking te bekrachtigen
hebben vertegenwoordigers van
de acht instanties woensdag
ochtend een Japanse noteboom
geplant naast de verkeerstoren.
Food Centre op Forepark Leidschendam
Een moot verse zalm, fruit uit Zuid-Amerika, specerijen
uit het verre oosten, ijsspecialjteiten uit de diepvries, het
hele jaar door asperges en ieder seizoen enige tientallen
primeurs. Zo maar wat mogelijkheden uit het rijke assor
timent van het deze week officieel geopende Food Centre
Leidschendam.
leidschendam rudolf kleun
Het acht hectare grote inkoop
centrum langs de A4 heeft iets
van een riant paradijs voor lek
kerbekken. Zij die er aanschui
ven moeten echter ook een
riante eetlust hebben. Want de
goederen gaan er alleen in grote
hoeveelheden over de toon
bank. De openingsaanbieding
zonnebloemolie waar een van
de veertig groothandels mee
voor het voetlicht treedt is in
derdaad spotgoedkoop per fles.
Maar een doos van twaalf is
toch wel het minste dat moet
worden gekocht. Liever heeft de
leverancier dat de geachte klant
het per pallet meeneemt.
De klanten van het Foord
Centre moeten dan ook gezocht
worden onder groente- en deli
catessenzaken en restaurants,
waaronder een aantal van naam
en faam. De afnemers komen
van heinde en ver, vertelt D. van
Geest, bestuurslid van de on
dernemingsvereniging Food
Centre en zelf eigenaar van een
groothandel in rijst en rijsttafel
artikelen. Zijn uitspraak wordt
direct geïllustreerd. Binnen kor
te tijd meldden zich klanten uit
Maastricht en Lelystad.
De aantrekkingskracht van
het Leidschendamse groothan
delscentrum zit vooral in de
combinatie van zaken die in
hoofdzaak verse artikelen ko
pen. Wie zowel een aantal pri
meurs zoekt als een bijzondere
sambal voor zijn Indisch restau
rant, weet dat hij ze zeker kan
kopen in Leidschendam. In ei
gen omgeving moet daarvoor
lang gezocht worden op ver
schillende adressen.
Markt
Het Food Centre is in alle stilte
eigenlijk al op 1 februari open
gegaan en markeert de feitelijke
verhuizing van de vroegere
Groothandelsmarkt uit het cen
trum van Den Haag. Die markt
was letterlijk alleen toegankelijk
voor ondernemers. De gemeen
te zag daar nauwlettend op toe.
Nu moeten de ondernemers dat
zelf in de gaten houden en dat
blijkt in de praktijk moeilijk te
zijn. Want wat doe je als een
particulier zich meldt om zaken
te kopen. Van Geest bezweert
dat hij zo iemand de deur wijst.
„Het is een principiële zaak je
gens je klanten. Die komen hier
inkopen en verwachten niet dat
hun afnemers ook hier komen."
De Groothandelsmarkt moest
na 60 jaar weg van de Haagse
Hoefkade omdat de gemeente
Den Haag, eigenaresse van het
terrein en inner van marktgel-
den, dat terrein bestemde voor
woningboüw. Dat besluit kwam
in 1986 juist in een periode dat
voor iedereen duidelijk was dat
de markt moest moderniseren.
Jaren van onderhandelingen
volgden en leidden tot afspra
ken tussen de handelaren, Den
Haag, Leidschendam en de pro
vincie. De handel werd via sub
sidies en verhuispremies gesti
muleerd om te verhuizen. Die
prikkels waren noodzakelijk
omdat in Leidschendam grond
gekocht moest worden en er
fors geïnvesteerd moest worden
in nieuwbouw gecombineerd
Achter de toegang van het Food Centre Forepark gaan veertig groothandels in voedingsmiddelen op een oppervlak van acht hectare schuil.
foto henk bouman
met goede laad- en losfacilitei-
ten en vooral veel parkeerruim
te.
Groei
Mede door die nieuwbouw, de
goede bereikbaarheid en de in
voering van gezamenlijke facili
teiten, zoals een centraal betaal
systeem, hebben de handelaren
grote verwachtingen voor de
nabije toekomst. Leidschendam
zou meer klanten moeten kun
nen trekken dan de vroegere
Haagse Groothandelsmarkt. Het
Food Centre wijst niet voor
niets op de aanwezigheid van
15.000 mogelijke afnemers in de
driehoek Amsterdam-Rotter
dam-Utrecht. Uitgegaan wordt
van een jaaromzet van 850 mil
joen gulden, tegen 500 miljoen
aan de Haagse Hoefkade.
Van Geest: „Ik ben daar toch
wat voorzichtig in, maar ik kan
nu al zeggen dat het goed loopt.
Mijn omzet is na de verhuizing
niet teruggelopen, terwijl nor
maal gesproken dan toch een
aantal klanten afhaakt." In de
gekozen opzet heeft het Food-
centre in de Randstad alleen
concurrentie van de Groothan
delsmarkt aan de Jan van Ga
lenstraat in Amsterdam. Maar
tegenover dat centrum heeft
Leidschendam het voordeel van
bereikbaarheid en modernere
voorzieningen, zo stelt Van
Geest.
caroline van ov£rbeeke
„U hebt nog drie' maanden te
leven. Momentje, ik moet even
een telefoontje aannemen."
Een specialist die zijn patiënt
slecht nieuws moet vertellen
neemt tijdens het gesprek ter
loops nog een paar telefoontjes
aan. Tussen de bedrijven door
hoort de patiënt hoe het er voor
staat. Dat moet anders, consta
teert de Tilburgse onderzoeker
dr. P. van den Akker. Hij vindt
dat specialisten onderricht
moeten krijgen in 'gespreks
technieken'.
Dit zou een verplicht vak
moeten zijn in de opleiding
voor specialisten. Nu is dat niet
het geval. „Het hangt van de
persoonlijkheid van de specia
list af hoe hij het er sociaal van
afbrengt", reageert woordvoer
der van het Academisch Zieken
huis Leiden (AZL), D. Ketting.
Patiënten zijn niet altijd ge
lukkig over de manier waarop
specialisten met hen communi
ceren. Het tussen neus en lip
pen door vertellen dat iemand
ten dode is opgeschreven
een slecht nieuws-gesprek is
een voorbeeld. Een ander voor
beeld is de standaardmedede
ling: 'wij kunnen niets meer
voor u doen', die de patiënt
eenzaam achterlaat. Van den
Akker: „En dat terwijl de specia
list behalve genezen, ook een
'zorgende' taak heeft en de pa
tiënt bijvoorbeeld nog kan hel
pen met pijnbestrijding." Van
den Akker, als onderzoeker ver
bonden aan het Instituut voor
Sociaal Wetenschappelijk On
derzoek (IVA) in Tilburg, deed
onderzoek naar de behoeften
van ten dode opgeschreven
kanker-patiënten.
specialist en patiënt laat in een
aantal gevallen duidelijk te
wensen over. Het is zaak dat
specialisten daar zelf meer aan
dacht aan besteden. Een vak als
'gesprekstechnieken' in de spe
cialistenopleidingen, verplicht
stellen, lijkt me een goed idee.
Maar ook na.de opleiding moe
ten specialisten alert blijven op
hun gesprekstechniek en zich
bij tijd en wijle afvragen of ze
het nog wel goed doen. Het ge
vaar zit er in dat het routine
wordt."
In het AZL zijn in elk geval
geen plannen voor een verplicht
vak als geprekstechnieken voor
specialisten, aldus woordvoer
der Ketting. „In de opleiding tot
basisarts wordt er wel het een
en ander aan gedaan. En in de
huisartsenopleiding is veel aan
dacht voor sociale vaardighe
den. Hier worden ook gesprek
ken tussen patiënt en arts nage
bootst en becommentarieerd."
„Maar in de specialistenoplei
dingen is zo'n vak niet gestruc
tureerd terug te vinden in het
onderwijs. Bij het ene specialis
me is er meer aandacht voor
dan bij het andere. Bij kinderge
neeskunde en psychiatrie wordt
er wel wat aan gedaan. Verder
hangt het ook af van de 'oplei
der', degene die de assistent
specialist tijdens de opleiding
onder zijn hoede heeft."
„Het hangt vooral van het in
dividu af', stelt Ketting. „Je mag
natuurlijk wel van een arst ver
wachten dat hij met mensen
om kan gaan. Maar er wordt
ook wel eens geblunderd. Spe
cialisten zijn ook mensen."
Wat vinden de specialisten er
zelf van? De Landelijke Specia
listen Vereniging (LSV) onder
kent het probleem maar voelt
zich er niet verantwoordelijk
voor. „Wij leiden geen specialis
ten op", reageert een woord
voerster. De LSV heeft echter
wel een vinger in de pap met de
visitatiecommissies die zich
over de kwaliteit van de oplei
dingen buigen.
„Die commissies kijken in
ziekenhuizen naar de manco's
in de opleidingen, dat kan ook
te maken hebben met sociale
vaardigheden. Maar er zijn 28
specialismën: bij de een is meer
aandacht voor het onderwerp
dat bij het ander. We werken
wel dat in ziekenhuizen steeds
meer het besef ontstaat dat in
formatievoorziening voor pa
tiënten belangrijk is", aldus de
LSV-woordvoerster.
ACHTERGROND
LEIDEN ANNET VAN AARSEN
'Ook de rechten van een gestoorde worden beschermd'
Volgens de politie, woningbouwverenigin
gen en instellingen voor de geestelijke ge
zondheidszorg in Leiden luidt het antwoord
simpelweg 'nee'. Want ook de rechten en
privacy van gestoorden moeten volgens de
wet worden beschermd. Er moet heel wat
zijn gebeurd, dikke dossiers moeten wor
den aangelegd voordat iemand gedwongen
kan worden opgenomen.
„Als politie sta je in dat soort gevallen vaak
machteloos", zegt bijvoorbeeld politie
woordvoerder D. Graveland. „We moeten
een psychiater inschakelen. Als die van me
ning is dat zo'n persoon wel in de war is
maar dat er onvoldoende gronden zijn om
hem op te nemen, dan is hefeinde ver
haal." Het is volgens Graveland overigens
onzinnig om de situatie in Leiden met het
incident in Amsterdam te vergelijken. Van
alle klachten over buren, die bij de politie
binnenkomen, zou 99,9 procent gaan over
geluidsoverlast. Dat probleem is heel verve
lend maar van een andere orde dan 'de
geestelijk gestoorde buurman'.
Bij burenruzies en -klachten wordt er In de
meeste gevallen vooral veel gepraat. De po
litie is volgens Graveland heel alert en
neemt in alle gevallen een kijkje; bij her
haalde klachten worden al heel snel zaken
als bijvoorbeeld geluidsapparatuur ingeno
men. Helpt dat nog niet, dan wordt de wijk
agent ingeschakeld om te bemiddelen en
als het gaat om een labiel persoon roept de
politie de eerste hulpdienst op. Die schakelt
vervolgens de gemeente-arts of de Riagg in.
Een vervelende buur, daar valt vaak wei
nig aan te doen. Het is haast nog moei
lijker maatregelen te nemen wanneer
deze buur levensbedreigend gevaarlijk
is. Zo bleek dinsdag, toen in Amsterdam
een 33-jarige labiele man een 12-jarig
meisje met een tafelpoot doodsloeg. De
buurtbewoners hadden in dit geval voor
het incident al meerdere malen vergeefs
bij politie, woningbouwverenigingen
GG en GD aangeklopt met een verzoek
om maatregelen. De vraag is of deze in
stanties geestelijk gestoorde mensen ge
makkelijk kunnen aanpakken.
Volgens D. Lien, coördinator crisisdienst.bij
de Riagg, gebeurt het geregeld dat de wijk
agent met een verzoek komt mee te gaan.
„Maar het is heel'moeilijk te bepalen wan
neer iemand gevaarlijk is", aldus Lien. „Er
moet al iets gebeurd zijn of er moet sprake
•zijn van een dreigend gevaar, voordat je ie
mand gedwongen kunt opnemen. Het ad
vies aan mensen die met een labiele buurt
bewoner te maken hebben, is dan ook dat
ze alles aan de politie moeten melden, zo
dat het allemaal geregistreerd kan worden."
De huidige Krankzinnigenwet en ook de
binnenkort in werking tredende wet bijzon
dere opneming psychiatrische ziekenhui
zen zijn gericht op de individuele vrijheid
van de burger. Alleen bij stoornissen waar
bij direct gevaar is voor de persoon zelf of
zijn omgeving, kan op last van de burge
meester worden ingegrepen met een ge
dwongen opname, aldus Lien. „Het is ma-
nouevreren tussen persoonlijke vrijheid en
het gevaar dat iemand oplevert. Of we met
deze regelingen tevreden zijn? In de meeste
gevallen wel maar niet altijd."
Bij Woningbouwvereniging Leiden hadden
ze laatst nog te maken met een labiele
huurder. „In dit geval wilden we een proce
dure aanspannen bij de rechter", zegt Leo-
nie Gon<;alves. „Maar niemand van de om
wonenden wilde getuigen. Het is heel moei
lijk om daar doorheen te breken en zonder
getuigenverklaringen konden we niets be
ginnen. Het vervelende is dat je de omwo
nenden geen veiligheid kunt garanderen in
dat soort gevallen. Ze zijn bang dat de be
trokken persoon er achter komt dat zij heb
ben getuigd."
Overigens komt het in de meeste gevallen
van burenoverlast niet zover, dat dergelijke
ingrijpende maatregelen worden overwo
gen, aldus Gon<;alves. Ook de woningbouw
vereniging probeert het in de meeste geval
len op te lossen met praten. Soms wordt
vervangende woonruimte gezocht voor de
veroorzaker van de klachten. Maar dat
komt in de meeste gevallen neer op een
verschuiving van het probleem. Naar de
rechter stappen is een allerlaatste middel.
Maar dan is het een probleem de bewijslast
rond te krijgen, meent Gon$alves. ..Als ie
mand zegt dat hij met een mes gaat steken,
wil dat niet zeggen dat hij het daadwerkelijk
gaat doen."
Sassenheimer dient klacht in bij politie op Schiphol
leiden meindert van der kaau
Je gaat naar Schiphol om een
nichtje uit te zwaaien, maar be
landt in plaats daarvan in de cel
met een gekneusde rib en ver
schillende blauwe plekken. De
reden? Een niet-betaalde be
keuring van 60 gulden. Maar
misschien ook wel vanwege een
niet-Nederlands uiterlijk en
langhaar.
Bovenstaande overkwam Sas
senheimer Robert Jan de Winter
(24). Hij stond woensdag in de
vertrekhal van Schiphol nog een
sigaretje te roken met zijn moe
der, in afwachting van een
nichtje die bij de balie aan het
inchecken was voor een vlucht
naar de Verenigde Staten.
„Opeens kwam er een agent
met miterailleur op mij af die
op zeer agressieve toon naar
naar mijn legitimatie vroeg. Dat
vond ik wel een beetje gek, want
ik deed tenslotte helemaal niets.
Maar goed, ik gaf hem mijn rij
bewijs en nadat hij via zijn wal
kie-talkie mijn gegevens had
doorgegeven en antwoord had
teruggekregen, moest ik meeko
men. Er stond volgens hem nog
een boete uit."
Dat vond Tito, zoals hij door
bekenden wordt genoemd, alle
maal best, maar hij wilde nog
wel even afscheid riemen van
zijn nichtje, want daarvoor was
hij immers naar Schiphol geko
men. Daar gingen de twee
agenten echter niet mee ak
koord en grepen hem bij zijn
polsen beet om hem mee te
sleuren. „Ik wist niet wat mij
overkwam. Ik rukte mij in een
reflex weer los en het volgende
moment besprongen zij mij en
lag ik voorover op mijn buik.
Even later kwamen er nog an
dere agenten bij. Het ging er be
paald niet lichtzinnig aan toe. Ik
kreeg een knie in mijn rug, een
ander op mijn gezicht. Mijn
moeder en nichtje schreeuwden
het uit van ontzetting, maar
werden ruw opzij geduwd. Er
stonden wel honderd mensen te
kijken, er was een enorme op
loop ontstaan. Als een misdadi
ger werd ik later geboeid afge
voerd. Zij beweren nu dat ik heb
gevochten, maar dat is onzin.
Nadat ik mij had losgerukt
kreeg ik de kans daar niet eens
De Winter moest vervolgens
anderhalf uur in de cel door
brengen, loen bleek dat het ging
om een boete van 60 gulden.
„Het was een bekeuring die da
teerde van mei van het vorig
jaar. Ik denk dat het een par
keerbon is, maar daar ben ik
niet zeker van. In de cel zeiden
die agenten dat mij 'een lesje
moest worden geleerd'. En ver
volgens zeiden zij dat ik 'nog
helemaal niets had geleerd'.
Voor zijn moeder vindt Tito,
afgeleid van de Spaanse verklei
ning Robertito, de affaire nog
het ergst. „Zij is hierdoor erg ge
schokt en over haar toeren ge
raakt. Ikzelf ben alleen nog
maar erg kwaad, maar dat gaat
wel weer over." Over de reden
van het politie-optreden kan De
Sassenheimer alleen maar gis
sen. „Die kerel hield zich bezig
met het 'high risk-werk', is dus
op zoek naar terroristen. Ik ver
moed dat mijn uiterlijk hem
aan een terrorist deed denken.
Mijn moeder is namelijk van
Aziatische afkomst. Ik heb zelf
2eer lang haar en droeg woens
dag een Amerikaans legerpetje.
Dat is niet alledaags, oké, maar
je gaat mij toch niet vertellen
dat iemand die iets kwaads wil
zich zo opvallend kleedt? Bo
vendien, op het moment dat zij
mij te grazen namen, wisten zij
al alles mij en dus ook dat ik
geen gezochte terrorist ben."
Robert Jan is gistermorgen
naar het Meldpunt Discrimina
tie in Leiden gegaan om aangif
te te doen. „Volgens mij over
komt een blanke zoiets niet",
zegt de nog vrij lakonieke Sas
senheimer. Veel minder lako-
niek is echter zijn vader, R.E. de
Winter, die e;en woedende brief
heeft gestuurd naar de com
mandant rijkspolitie Dienst
Luchtvaart. Hij vraagt hem om
'strenge maatregelen tegen
deelnemers aan zulke Rodney
King-achtige taferelen' te ne
men. „Anders lopen wij het risi
co dat ons tolerante en liberale
landje afzakt naar het niveau
van een fascistische staat, waar
in het onmogelijk leven zal
zijn".
Tito heeft geen idee wat er
met de klacht gaat gebeuren.
„Wij willen dat de agenten hun
excuses aanbieden voor het zin
loze geweld, maar ik heb daar
zo'n mijn twijfels over."
De Rijkspolitie op Schiphol
doet over de klacht geen enkele
mededeling. ,,'Die onderzoeken
wij en melden onze bevindin
gen vervolgens aan de klager en
niet aan de krant", aldus een
woordvoerder.
Robert Jan de Winter uit Sassenheim zat op Schiphol anderhalf uur in de cel. „Als een misdadiger werd ik geboeid afgevoerd." foto» jan holvast
4
