Leidse musea: samen
tonen wat er in huis is
Trio Ibert vertolkt
Ibert het mooist
Finkers: flitsend
en spitsvondig
Cultuur&Kunst
Geromantiseerde foto's van emanciperende Indianen
Jongensclub kan lekker dollen met Kaatje
Erepenning voor Leidse
architect Bob van Beëk
Kunstschilder Erik
Andriesse overleden
VRIJDAG 26 MAART 1993
chef annemiek ruycrok. 071-161423, f
gen, in warme hartstochtelijke
'grote lijnen' of in introverte in-
tiem-zingende korte melodie-
Aan het begin was er van deze
uitstraling weinig te bemerken.
De Partita Van AJbrechtsberger
(1736-1809) klonk keurig, maar
zonder kleur of geur. De cello
was hier bepaald slordig, niet
altijd zuiver, weinig zeker van
zijn zaak. Het werd duidelijk be
ter in de Sonate van Ravel, maar
ook hier speelde de viool in de
thema's die de cello overnam
markanter en meer trefzeker.
Ravel ziet hier af van zijn kleur-
rijke harmoniek en Gimeno
probeerde zoveel uitdrukkings
kracht als mogelijk is te leggen
in een van alle 'charme' ontda
ne compositie. Ernestine Stoop
vormde met haar harp fantasie
in c klein van Louis Spohr een
mooi intermezzo, waarbij mij
de sterke concentratie op haar
partituur opviel, die jammer ge
noeg iets afdeed aan de vrij we
ke chromatische 'romantiek' die
Spohr ook in zijn solistische
harpwerken tentoonspreidt,
wellicht omdat hij ze voor zijn
vrouw, de harpiste Dorette
Scheidier componeerde.
harp, Angel Gimeno, viool en Eduard v
Regteren Altena, cello. Gehoord: 25/3,
Oudshoornse Kerk te Alphen aan den Rijn
Het Trio Ibert doet zijn naam
eer aan: het laatste werk op jiet
programma, het Trio voor viool,
harp en cello dat Jacques Ibert
in 1945 schreef, werd verreweg
het mooist en het meest geïn
spireerd vertolkt. Vooral de vio
list Angel Gimeno speelde
hierin een glansrol. Hier had het
Trio voor 't eerst een heel eigen
klankidioom, gedragen door het
intense spel van Gimeno. Ibert
(1890-1962) is een onafhanke
lijk componist, niet in een hokje
onder te brengen. Hij hield van
contrasten, maar essentieel was
voor hem het wéten het juiste te
kiezen. Al naar gelang van zijn
intenties maakt hij gebruik van
impressionistische effecten, van
romantisch élan, van klassieke
vormen die hij met grote vrij
heid weet te hanteren en die hij
vervolgens tezamen weet te
smeden tot één geheel. Die wist
het Ibert Trio goed over te bren-
Derde Pleinpop in augustus
leiden Voor de derde keer wordt op 14 augustus het Leidse
Pleinpopfestival gehouden. Bands uit Leiden en omgeving kun
nen zich daar aan een groot publiek presenteren. Wie interesse
heeft om mee te dingen naar een plaats op het podium van het
Vrouwenkerkplein kan een demo, biografie en foto opsturen
naar de Stichting Pleinpop, Mus'senplaats 16,2317 WB Leiden.
John Mayall is in aantocht
utrecht» John Mayall, die beschouwd kan worden als 'de aarts
vader van de white blues' komt in het voorjaar met zijn Blues
Breakers naar het utrechtse Vredenburg. Daar treedt hij op 19
mei op. In het voorprogramma staan Magic Dick J. Geils Bluesti-
me en Charles Musselwhite Band. De kaartverkoop begint
morgen.
Telefooncellen als kunstcellen
amsterdam Het Institute of Contemporary Art/Amsterdam
heeft een project met afgedankte PTT-telefooncellen opgezet.
De manifestatie is getiteld 'Sound Vision' en zal in tien steden
plaatsvinden. Het project bestaat uit veertien vierkante telefoon
cellen die door evenzovele kunstenaars zijn ingericht als kunst
cellen. De cellen vormen een route die vanaf het ICA/Amster-
dam in de Nieuwe Spiegelstraat onder het Rijksmuseum door
loopt tot aan het Stedelijk Museum. Ze zullen van 1 tot 14 mei
dag en nacht te bezichtigen zijn. Hierna gaan de cellen naar an
dere steden. Van 25 tot 28 september zijn ze terug in Amsterdam
voor een slotmanifestatie rondom De IJsbreker.
Expositie Rodin in Den Haag
den haag/uren Het Haags Gemeentemuseum en het Singer
Museum in Laren houden in het najaar van 1995 gelijktijdig een
tentoonstelling met werk van de Franse beeldhouwer Rodin
(1840-1917). In het Paleis aan het Voorhout in Den Haag zal de
nadruk liggen op de aquarellen en tekeningen, terwijl in Laren
het zwaartepunt ligt op zijn beeldhouwwerken en foto's. Voor de
voorbereiding van de grote tentoonstelling is alle steun toege
zegd door het Rodin Museum in Parijs, dat onder meer enkele
bruiklenen zaTafstaan. Het Singer Museum beschikt zelf over
zeven kleine bronzen beelden. In de tuin van het museum staat
een kleine denker. Thema van de tentoonstelling is de relatie
tussen Rodin en Nederland en de invloed van de Franse beeld
houwer op Nederlandse collega's.
toch niet nodig'; techniek: Wilko de Rui
ter, Wilfred Finkers en Ton Telgenhof, ge
zien: 25/3 schouwburg, Leiden, aldaar
nog te zien: vanavond en morgenavond.
'Melig' is veelal het predikaat
dat op de humor van Herman
Finkers wordt geplakt. Maar
melig kun je het overgrote deel
van zijn zevende programma
moeilijk noemen. Want om
schrijft Van Dale 'melig' niet als
'flauw en grappig tegelijk'? En is
vooral het eerste gedeelte van
'Dat heeft zo'n jongen toch niet
nodig' niet flitsend, spitsvondig?
Finkers heeft een menu vol
doordenkertjes samengesteld,
vol typische 'Finkers-kronkels',
onverwachte wendingen en veel
verrassingen. Dat begint al - tra
ditiegetrouw - bij zijn opkomst.
Perfect getimed in een Tarzan-
scène, waardoor je als bezoeker
even van je stoel opveert van
aangename schrik. „Zo daar
zijn we dan", glinsteren de jon
gensachtige pretogen van de ca-
Bent u geïnteresseerd in het Leidse en
regionale erfgoed dan wordt u natuurlijk lid
van OUD LEIDEN.
U ontvangt in oktober het beroemde
LEIDS JAARBOEKJE
en u blijft op de hoogte door mededelingenblad,
lezingen en excursies.
Gireer 28,- op gironummer 175228
met de vermelding 'nieuw lid'
recensie onno schilstra
'Ecuadoraanse Hoogland Indianen', foto's
van Hape Smeele, te zien tot 23/4, ma
Plaatjes van de gegroefde ge
zichten van bejaarde werklie
den, aandoenlijke moedertjes
met mooie (doch ongewassen)
kinderen, de beoefening van
merkwaardige ambachten in
fleurige klederdracht: het zijn zo
de standaard-onderwerpen van
de sociale fotograaf. Niet zelden
blijft zijn genre daarom hangen
in een twijfelachtig vertoon van
schilderachtigheid, die armoede
en achterstand neutraliseert tot
een aangenaam tijdverdrijf voor
voyeurs.
Even ontstaat de indruk dat
ook de nieuwste tentoonstelling
in Fotogalerie de Kleine Klup-
door dat euvel gevloerd wordt,
want de twaalf foto's van Hape
Smeele voldoen geheel aan het
stereotype van de sociale repor
tage.
Smeele reisde vorig jaar in ge
zelschap van de journaliste Stel
la Braam naar Ecuador en foto
grafeerde daar de Hoogland In
dianen in hun dagelijkse be
staan. Het resultaat - een serie
zwartwit-prenten en een reis
verslag - werd reeds gepubli
ceerd in weekblad Elsevier.
Hoewel de getoonde foto's
prachtig ^ijn van compositie,
sfeer en afdrukkwaliteit, zeggen
ze de leek vrij weinig. Door ech
ter de bezoekers van de ten
toonstelling gratis kopieën van
het Elsevier-ariikel te verstrek
ken, maakt de Kleine Klup ge
lukkig toch nog wat meer dui
delijk over de achtergrond van
de geportretteerde mensen.
De Hoogland Indianen - zo'n
3,5 miljoen in getal - blijken een
bevolkingsgroep te zijn, die zich
langs nationalistische weg pro
beert te emanciperen. Zij voe
len zich onderdrukt door de
Mestiezen. Deze afstammelin
gen van de Spanjaarden, die
verantwoordelijk worden ge
houden voor het uitmoorden
van naar schatting 70 miljoen
Ifidianen sinds zij 500 jaar gele
den het continent veroverden,
zijn dan ook zeer gehaat. Tot
voor kort was Ecuador nog een
feodale samenleving waarbij de
Indianen horig aan de Mestie
zen waren. Opstanden in de ja
ren zestig en landhervormingen
maakten een einde aan die situ
atie, maar nog steeds leven de
Indianen in armoede. Ze stre
ven nu naar zelfbestuur en het
consolideren van de eigen cul
tuur.
De maatschappelijke situatie
in Ecuador polariseert, zo lijkt
het, wanneer je leest wat de bei
de bevolkingsgroepen zoal over
elkaar te zeggen hebben: 'India
nen zijn lui en dom,' aldus een
Mesties. 'Ze stinken zo erg, dat
je een zuurstofmasker nodig
hebt.' Een Indiaan over 'de
Mesties': 'Hij is arrogant, egoïs
tisch, racistisch en onverschillig
jegens anderen.'
Het beeld van de Indianen
dat opdoemt uit de foto's van
Smeele is dat van een vreedza
me gemeenschap die in dunbe
volkte streken, verstoken van de
meeste hedendaagse 'verwor
venheden' werkt, eet, de luizen
kam hanteert, feestviert en
sterft. Van de troebelen tussen
de verschillende bevol-
kingssgroepen is niets te zien.
Dat wijst erop dat het beeld,
zoals bij zoveel sociale fotogra
fie, toch weer te veel geromanti
seerd is.
Thema nationaal museumweekeinde is verzamelen
Grimeren, films, rondleidingen, knutselen, spreekuren en
lezingen. Leiden barst in het museumweekeinde van 17
en 18 april van de activiteiten. Het thema is dit jaar ver
zamelen. En voor het eerst hebben de musea een geza
menlijk programma opgezet. ,,Met zijn allen hebben we
een breed aanbod", vertelt Frits de Leeuw die door de in
stellingen tot woordvoerder is gebombardeerd. „Het na
tionaal museumweekeinde is een goede gelegenheid om
te laten zien wat we allemaal in huis hebben."
leiden letty stam
ir Volkenkun
de, het Rijksmuseum van Oud
heden, het Penningenkabinet,
de Hortus, het Nationaal Na
tuurhistorisch Museum, Boer-
haave, het stedelijk museum de
Lakenhal, molen de Valk en het
Pijpenkabinet zijn de deelne
mers aan het weekeinde. „De
meesten van ons geven rondlei
dingen om te laten zien wat we
zelf in de loop der tijd hebben
verzameldzegt De Leeuw.
„Het Nationaal Natuurhisto
risch Museum, zeg maar mijn
eigen museum, is weliswaar
dicht vanwege de verhuizing
naar het Pesthuis. We laten nu
een deel van het magazijn zien
met onze verzameling dieren en
skeletten."
„Boerhaave stelt zijn restau
ratie-afdeling open zodat men
sen kunnen zien hoe dat in zijn
werk gaat. De Lakenhal draait
films. In molen De Valk is er een
expositie. We hebben veel aan
dacht besteed aan kinderen.
Volkenkunde geeft die zondag
bij voorbeeld les in grimeren
zoals gebruikelijk was bij india
nen of Afrikaanse stammen. Bij
het museum van Oudheden zijn
er speurtochten en is er een
knutselmiddag. En zo heeft het
Penningenkabinet een leuke
wedstrijd rond munten."
Plantendokter
In de diverse deelnemende mu
sea zijn lezingen over hoe de ei
gen verzameling is ontstaan.
,,En mensen kunnen zelf spul
len van huis meenemen om te
laten bekijken door een deskun
dige. In de Hortus zit een plan
tendokter gereed en iemand
van het Natuurhistorisch n
um om te vertellen over de her
komst van bij voorbeeld schel
pen of vogels. Boerhaave houdt
een spreekuur over weten
schappelijke instrumenten. En
in het museum voor Volken
kunde kun je terecht met vol
kenkundige curiosa zoals bij
voorbeeld een lap batik.
Kortom: je kunt tijdens het
seumweekeinde van het ene
museum naar het andere
ven. Overal is wat te doen."
De deelnemers zetten zater
dag- en zondagmiddag de deu
ren open. De toegang is gratis
Wel heffen de Lakenhal en het
museum voor Oudheden een
toeslag voor de lopende ten
toonstellingen.
baretier. Het programma kan
beginnen.
En dan vent de Almeloër zijn
filosofietjes en theorieën uit.
Over het milieu, de stijging van
de zeespiegel, racisme en dia
lecten, om maar een kleine
greep in zijn onderwerpenzak te
doen. Theorieën die vanzelf
sprekend niet kloppen, maar zo
ingenieus naar die onzin-pointe
toeredeneren, dat je verbaasd
bent hoe hij zich er met zijn
droge humor uit kletst. En dat
allemaal in zo'n razend tempo,
dat de pauze als een soort
stoorzender fungeert, die te
vroeg is aangezet bovendien.
- Na de pauze keert iets van de
beroemde meligheid in het pro
gramma terug. Finkers gaat dan
sprookjes en verhaaltjes vertel
len, spint onderwerpen te lang
uit en neemt voor de zoveelste
keer zijn broer Wilfred op de
hak. Het is best aardig, er klin
ken nog heel wat lachsalvo's,
maar wat mij betreft had hij de
stijl van vóór de pauze mogen
handhaven. Zoals gezegd: flit
send en spitsvondig.
Kaatje is Verdronken van en met Alex van Warmerdam (rechts) en Kees van der Vooren, Eddie B. Wahr, en Joost Belinfante (vlnr).
FOTO CLEMENS BOON
allemaal uitverkocht.
De muren zijn erg oranje, de deuren en het
plastic tafelkleed giftig groen en samen roe
pen ze: het stuk speelt in de jaren zestig!
Het stuk, dat is Kaatje is verdronken van
Alex van Warmerdam. Dat betekent een ge
zin, weet ieder die zijn films Abel en De
noorderlingen kent, en inderdaad: daar is
vader Johannes (Aat Ceelen), een machtelo
ze schreeuwer, moeder Irma (Olga Zuider-
hoek), ook schreeuwerig, maar ook weer
wonderlijk nuchter, en Kaatje (Ariane
Schluter), wereldwijs verlangend en toch
naïef, lila jurkje, roze lippenstift, bloemetjes
in haar haar. Verder verschijnen er op de
sleetse grijze linoleum keukentegels regel
matig vier muzikanten: Alex van Warmer
dam zelf met zijn oude makkers Eddie
Wahr, Joost Belinfante en Kees van de
Vooren.
Vader wil vergaderen over de tuin en de
hitsigheid van Ka; we schrijven tenslotte de
jaren zestig. De tuin heeft structuur nodig,
vindt pa, en Ka een vriend, vindt Ka. Irma
verzet zich tegen een tuinman, maar die
komt er toch in de persoon van Koppe (Alex
van Warmerdam).
Wie Koppe is, wordt niet helemaal duide
lijk. Uiteraard levert hij conflicten en dus
handeling op; er wordt een verband gesug
gereerd met de mysterieuze dood van Ir-
ma's zus Kaatje. Zij verdronk bij de poel bij
het gemaal, maar daar zat een luchtje aan,
en Johannes kent Koppe mogelijk nog uit
die tijd. Dat kan de reden zijn voor Koppes
macht. De mysteries worden met een dun
potlood geschetst en niet opgelost. Koppe
komt om Kaatje op te fleuren met kabou
ters op de proppen (gespeeld door de me
demuzikanten), maar voor een sprookje is
het allemaal te onduidelijk. De
maakt een abrupt slot aan de voorstelling
door er met de dochter vandoor te gaan.
Het is mooi, fascinerend en vaak erg ko
misch dat Van Warmerdams wereldje net
uit het lood staat. Hoe effectief dat werkt,
zie je aan de wereldreputatie van een toren
in Pisa. De gezinsleden praten net iets an
ders en doen net iets meer of juist minder
dan je zou verwachten. Uitgevoerd door
vier uitstekende acteurs is het genoeg om
met een aardige, maar rammelende tekst
een heel onderhoudende avond te maken.
Kaatje is verdronken heeft nogal wat losse
stukjes, de muziek is lekker en de liedjes
zijn aardig. de dialogen zijn vaak grappig,
maar het geheel is zeker niet briljant. De
laatste voorstelling van de verwante groep
Orkater, Asvers, was bijvoorbeeld een stuk
creatiever. Maar leuk was het zeker, dus wie
zou Alex van Warmerdam en zijn jongens
club zijn uitstapje naar het theater en de
popmuziek niet gunnen?
ratie van kasteel Oud Poelgeest,
Endegeest (belde in Oegstgeest)
en het Leidse Pesthuis onder
zijn leiding tot stand.
De architect Bob C. van Beek
krijgt de erepenning van de Ver
eniging Oud-Leiden. De vereni
ging vindt dat Van Beek de pen
ning verdient, orqdat hij zoveel
bijdraagt aan het behoud en
herstel van het historisch stads-
schoon van Leiden. De penning
wordt hem op 30 maart tijdens
de jaarvergadering van de ver
eniging in De Lakenhal uitge
reikt.
Bij het overgrote deel projec
ten en objecten die de commis
sie voor toekenning van de ere
penning bekeek, kwam naar vo
ren dat Van Beek als bouw
meester niet alleen de restaura
tie van hofjes en woonhuizen
begeleidde. Ook die van kerken
en beeldbepalende objecten in
de directe omgeving van Leiden
nam hij onder zijn hoede. Zo
kwamen onder meer de restau-
amsterdam
Het juryrapport spreekt zich
ook uit voor de architect omdat
hij niet alleen grote objecten ter
hand neemt, maar tevens met
grote liefde bouwhistorische de
tails als stoepen aanpakt. „Hij
kruipt daarbjj als het ware in de
huid van de bouwmeesters uit
het verleden. Met respect voor
hun gedachtengoed conserveert
hij de objecten om ze voor de
toekomst te bewaren."
„Van Beek", aldus het jury
rapport, „stemt zijn ontwerpen
af op de wensen en mogelijkhe
den van zijn opdrachtgevers.
Daarbij stelt hij zijn eigen vorm
gevingsideeën op de achter
grond, maar behoedt zijn cliën
ten voor architectonische avon-
De kunstschilder Erik An
driesse is woensdag op 35-ja-
rige /leeftijd overleden. An
driesse werd dood in zijn wo
ning in Amsterdam aange
troffen. Volgens de politie is
er geen sprake van een mis
drijf.
Erik Andriesse, die gold als
talentvolle kunstvemieuwer,
genoot vooral bekendheid als
schilder van grote bloemen,
schedels, skeletten en Schel
pen. Andriesse heeft tentoon
gesteld in vele musea en gale
ries, waaronder in de Laken
hal in Leiden.
In het Van Goghmuseum in
Amsterdam werd in 1988 een
overzichtstentoonstelling van
zijn werken gehouden. Dit
museum heeft een „enorm"
zonnebloemenschilderij in
permanente bruikleen van
hem. Andriesse beschouwde
dit schilderij als één van zijn
hoofdwerken en was er zeer
aan gehecht, aldus een
woordvoerder van het muse-
Binnenkort wordt bij Gale
rie Metis in Amsterdam een
herdenkingsexpositie van zijn
oeuvre gehouden. Erik An
driesse wordt begin volgende
week op Zorgvlied in Amster
dam begraven.
