'Openlijk gebruik harddrugs straffen'
Eindelijk gerechtigheid voor Willem Oltmans
Binnenland
CDA verwijt VVD demagogie
Met frituurvet langs bij de Keuringsdienst
Mogelijk kleiner aantal
mariniers naar Cambodja
Ombudsman wijst Kamer
op belang van zijn werk
DONDERDAG 25 MAART 1993
Mis van verdriet voor bisschop Bar
Rotterdam In de kathedrale kerk van Rotterdam wordt zondag
een dienst van woord en gebed gehouden naar aanleiding van
het plotselinge ontslag van bisschop Bar. Gelovigen uit het bis
dom Rotterdam kunnen zo uiting geven aan hun gevoelens van
verdriet om het vertrek van hun bisschop en bidden om uit
komst voor hem, het bisdom en zichzelf. De dienst wordt voor
bereid door zes gelovigen, onder wie de vroegere vicaris-gene
raal van het bisdom, W. van den Ende.
Militaire training voor journalisten
den haag De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ)
gaat in samenwerking met het ministerie van defensie een spe
ciale training verzorgen voor journalisten die naar oorlogsgebie
den worden gestuurd. De verslaggevers wordt onder andere ge
leerd hoe ze dekking moeten zoeken, wat het verschil is tussen
in- en uitgaand vuur en hoe verschillende wapens er uit zien. De
opleiding begint in september en zal worden gegeven op het op
leidingscentrum van de commando's in Roosendaal.
Vier jaar cel wegens doodslag baby
arnhem» Een 22-jarige man uit Veenendaal is gisteren door de
rechtbank in Arnhem veroordeeld tot een gevangenisstraf van
vier jaar. De man heeft vorig jaar zijn enkele weken oude doch
ter, net uit de couveusè, diverse malen ernstig mishandeld, met
de dood als gevolg.
D66 vraagt andere verkiezingsdatum
den haag D66 wil dat het kabinet een oplossing zoekt voor het
probleem dat de gemeenteraadsverkiezingen op 2 maart 1994
samenvallen met de voorjaarsvakantie in het midden en noor
den van het land. De kamerleden Scheltema en Nuis noemen
die samenloop ongewenst wegens de mogelijk lage opkomst bij
die verkiezingen.
Wegenbouwers betalen schikking
Maastricht» Vier Limburgse wegenbouwers di^ worden ver
dacht onderling afspraken te hebben gemaakt om opdrachten in
de wacht te slepen, hebben gisteren een schikking van justitie in
Maastricht aanvaard van in totaal 775.000 gulden. Een vijfde on
dernemer weigert de boete te betalen en moet nu 5 april voor de
economische politierechter in Maastricht verschijnen.
Voorstel burgemeester Van Thijn van Amsterdam:
Amsterdam moet in de algemene plaatselijke verorde
ning (APV) een artikel opnemen waarmee het mogelijk
wordt openlijk gebruik van harddrugs strafbaar te stellen.
Burgemeester Van Thijn zei dat gisteravond tijdens een
PvdA-bijeenkomst over de veiligheid en leefbaarheid in
de stad.
Van Thijn zei in het Vakbonds
museum zich te ergeren ,,aan
het geblaat" over verscherping
van het soft-drugsbeleid en de
..paniekvoorstellen" die mo
menteel in Den Haag over tafel
vliegen. „Laten we toch bij het
ergste beginnen."
De burgemeester erkent dat
een Amsterdamse maatregel ei
genlijk een noodgreep is. „Het
zou wettelijk moeten worden
geregeld en het cellentekort
mag daarbij niet in de weg
staan." Momenteel heeft Am
sterdam uitsluitend door het
opleggen van zogenoemde
acht-uurs of veertiendaagse ver
boden de mogelijkheid junks
die zeer veel overlast veroorza
ken, enige tijd de toegang tot
een bepaald deel van de stad te
verbieden. Per week gebeurt dat
zeker vijf a zes keer.
Hoofdcommissaris van politie
Nordholt pleitte voor een inte-
gralere aanpak van het crimina
liteitsprobleem. De tweehon
derd cellen extra die Amster
dam onlangs toegezegd heeft
gekregen, zijn volgens hem een
sluitstuk en geen oplossing:
„We kunnen er momenteel wel
tweeduizend vullen.
Huisvesting, scholingen werk
zijn volgens hein zaken waar
aan meer aandacht moet wor
den besteed. De hoofdcommis
saris pleitte voor een baanga
rantie voor criminele jongeren
die in wat hij noemde „rijks-
vakinternaten" worden ge
schoold. Momenteel gaat ze
ventig procent van de Amster
damse jongeren die zich schul
dig hebben gemaakt aan straat
roven of overvallen opnieuw het
criminele pad op wegens ge
brek aan uitzicht op een baan of
een huis. Volgens Nordholt
moeten radicale keuzen worden
gemaakt om te voorkomen dat
de jeugdcriminaliteit nog ster
ker groeit.
Staatssecretaris Kosto van
justitie waarschuwde voor de
gevaarlijke kant aan dit op zich
zelf „goede recept". Banen en
woningen zijn een schaarste-
goed, aldus Kosto. „Je moet je
afvragen of je die dan bij voor
rang moet geven aan mensen
die op het verkeerde pad zijn
gegaan. Dat is een wezenlijk
probleem dat we onder ogen
Politie pakt
'Joegoslavische'
overvallers op
rotterdam» anp
De Rotterdamse politie heeft sa
men met andere regionale
korpsen de afgelopen weken
negentien overvallers opgepakt.
Zij pleegden in wisselende sa
menstelling uiterst gewelddadi
ge roofovervallen op woningen
en bedrijven in en om de Rijn-
mond. Vijftien van de verdach
ten komen uit het voormalige
Joegoslavië. De overige vier zijn
Nederlanders.
Na overvallen in Rotterdam,
Rhoon, Moerdijk en Nieuwer-
kerk aan den IJssel formeerde
de politie eind vorig jaar een
team van tien rechercheurs.
De overvallers gebruikten vol
gens de politie veel geweld.,Bij
twee overvallen in woningen
werden de bewoners vastge
bonden en opgesloten. Eén keer
waren dat kinderen van 14 en
17 jaar die alleen thuis waren.
Bij de overvallen ojb winkels, ca
fés en een hotel werden aanwe
zigen onder bedreiging van
vuurwapens geboeid, geschopt
Einde Ramadan:
Wat heb ik nu
zin in koffie
den haag anp
„Een kop koffie. Ik heb nu ont
zettend veel zin in koffie." De
Haagse imam Abdulwahid van
Bommel speurt tussen het eten
op de vloer van de moskee naar
de koffiepot. Koffie mag vanaf
gisteren weer door iedere mos
lim overdag worden gedronken.
Islamieten mogen overdag weer
eten, drinken, een sigaret opste
ken en desgewenst aan de 'ech
telijke verplichtingen' voldoen.
Het grootste deel van de Ne
derlandse islamieten vierde gis
teren Eidul Fitr, de feestdag van
het verbreken van de Ramadan.
De opkomst van de nieuwe
maan markeert het einde van
deze vastenmaand. „De Rama
dan is een periode van overpe
inzing", zegt Van Bommel.
„Een inspiratiebron waar we
kracht uit putten om de rest van
het jaar verder te gaan."
In de moslimgemeenschap
bestaan verschillende bereke
ningsmethoden voor het ver
schijnen van de eerste maansik
kel aan de hemel. De Marok
kaanse moslims, die een afwij
kende berekening hanteren,
vierden dinsdag reeds Eidul
Fitr. Maar voor Van Bommel is
de maand waarin Allah zich
voor het eerst aan de profeet
openbaarde, niet de hoofdzaak.
„Het belangrijkste is dat we de
kracht van Allah extra ervaren.
Moge Allah ons vasten van de
afgelopen maand aanvaarden."
Over wet bodemsanering
den haag gpd
CDA en PvdA wijzen de kritiek
van de WD van de hand dat
huiseigenaren op grond Van de
nieuwe wet bodembescherming
opdracht kunnen krijgen tot bo
demsanering. „Dat is demago
gie", aldus CDA-kamerlid Esse-
link. De meerderheid van de
Tweede Kamer stemde gisteren
tijdens de afronding van het de
bat in met de wet.
Het WD-kamerlid Te Veld
huis stelde vast dat de staat be
ter wordt beschermd dan de
burgers, omdat ook onschuldige
huiseigenaren een zogeheten
'saneringsbevel' kunnen krij
gen. De liberaal wil alleen dat
particuliere woningen op ver
vuilde grond door de eigenaar
moeten worden gesaneerd als
deze de vervuiler zelf is of „ver
wijtbaar gedrag" kan worden
Van der Vaart (PvdA) ver
wierp deze interpretatie van de
nieuwe wet, na de toezegging
van minister Alders (milieube
heer). Particulieren krijgen geen
bevel tot het schoonmaken van
de bodem, tenzij in het geval
van een „lekkend olievat" in de
tuin.
Ook de CDA'er Esselink sloot
zich hierbij aan. Samen met de
PvdA heeft het CDA de minister
gedwongen juist ruimhartiger te
zijn en alle huizen op vervuilde
grond door gemeenten de
Vereniging van Nederlandse
Gemeenten is hier overigens fel
tegenstander van te laten op
kopen. Ook als de grond nooit
door gemeenten is uitgegeven.
De WD creëert „verwarring" en
„onrust" onder de mensen, al
dus Esselink.
Alders liet weten dat Te Veld
huis een 'karikatuur' van de wet
maakt, omdat eigenaren van
huizen op vervuilde bodems al
leen een plicht tot schoonma
ken kunnen krijgen als ze in
staat zijn de sanering zelf te la
ten uitvoeren. Dat geldt dus al
leen voor bedrijven en in het
geval van uitzonderingen als
een vervuild stuk tuin, aldus de
minister.
Gratis test op open dag Bedorven vet kan kanker veroorzaken
den haag gpd
Als met een plas naar de dokter.
Zo hopen de dertien afdelingen
van de Keuringsdienst van Wa
ren in Nederland dat aanstaan
de zaterdag tienduizenden con
sumenten een beetje frituurvet
ter analyse komen aanbieden.
„Opdat de mensen een idee
krijgen of het vet dat ze gebrui
ken nog goed is", legt Fred Star
renburg, algemeen secretaris
van de Keuringsdienst uit.
Zaterdag is het de eerste keer
dat er een open dag is van de
Keuringsdienst van Waren, met
één thema in alle vestigingen:
'de veiligheid in de keuken'.
'Kom eens kijken in de keuken
van de Dienst die andermans
keuken inspecteert en daarmee
uw gezondheid beschermt',
port de instelling het publiek op
toch vooral aan de uitnodiging
gehoor te geven.
De gratis analyse van het
frituurvet is een service voor de
bezoekers, die de uitslag van de
test, naar gelang de grootte van
de toestroom, binnen enkele
weken schriftelijk krijgen thuis
gestuurd. Het onderzoeken van
frituurvet is geen willekeurige
keuze geweest. Bedorven vet
kan door een teveel aan di- en
polymeretriglyceriden (DPTG's)
zelfs kanker veroorzaken.
In Nederland hebben jaarlijks
zes miljoen mensen last van
darm- en maagklachten. In an
derhalf miljoen van de gevallen
worden die veroorzaakt door
min of meer bedorven voedsel.
Na de schokkende resultaten
van een onderzoek naar de ge
middelde temperatuur in de
Nederlandse huishoudkoelkas-
ten, waarvan veertig procent te
hoog was, leek het de Dienst
voor de hand te liggen meer
voorlichting te geven over de
hygiëne rond voedsel. „Want
voedselvergiftiging door te hoge
bewaartemperatuur, onbekend
heid over de verspreiding van
de bacteriën en onvoldoende
kennis over de houdbaarheid
van frituurvet komt dagelijks
voor", aldus Starrenburg.
In tegenstelling tot professione
le fritesbakkers, die door een
zelfde dagelijkse produktie
exact weten hoe lang het vet
meegaat, tasten huishöudens
juist als gevolg van ongeregeld
gebruik hierover in het duister.
En of er vis, een kroket of patat
in het vet gaat, maakt ook nogal
wat uit.
Starrenburg kan maar één ding
over de houdbaarheid van
frituurvet met zekerheid zeg
gen. Als het bruin of zwart ziet
en stroperig is, moet je het weg
gooien. En ook als het al begint
te walmen wanneer het maar
net op het vuur staat. Duur vet
of goedkoop vet, dat maakt niet
uit. De secretaris van de Keu
ringsdienst raadt de mensen
daarom aan een goedkoop al
ternatief te kiezen en dikwijls te
haarlem ronald frisart
Uit het onderzoek is gebleken
dat de overvallers kort voor hun
acties wapens kregen, die zij na
afloop weer inleverden. Van de
totale buit (ongeveer 100.000
gulden) is niets teruggevonden.
Veertig j'aar is Willem Oltmans getrei
terd en belasterd. Door het Nederland
se overheidsapparaat en door collega
journalisten. Vandaag is er echter ein
delijk een beetje gerechtigheid voor
Oltmans. Achter gesloten deuren buigt
de vaste Tweede-Kamercommissie voor
buitenlandse zaken zich met de Neder
landse Vereniging van journalisten
(NVJ) over het 'geval' Oltmans en de
persvrijheid.
Al tientallen jaren laat de nu 67-jarige
Oltmans weten dat op aangeven van het
ministerie van buitenlandse zaken en
niet té vergeten de baas daar: Joseph
Luns uitbundig is getracht zijn naar
waarheid strevende joupialistenpen te
breken.
De ellende begon eind 1956, toen Neder
land op een dwaze manier Nieuw-Gui-
nea probeerde te behouden. Oltmans
was los medewerker voor De Telegraaf in
Rome, waar de Indonesische président
Sukarno toen op bezoek kwam. De jaren
die volgden stonden voor Oltmans in het
teken van de Nieuw-Guinea-kwestie. Hij
reisde naar Jakarta, kwam er achter dat
Nederland een verloren strijd streed die
alleen maar schade zou opleveren en
sprak zich op dit punt uit tegen het
Haagse beleid in het algemeen en dat
van minister Luns in het bijzonder.
Luns en zijn ministerie reageerden furi
eus. Ze probeerden Oltmans ip binnen-
en buitenland onmogelijk te maken en
deden aan regelrechte broodroof door
Oltmans' opdrachtgevers te bewegen
geen artikelen meer van hem af te ne
men. Meestal met succes.
Velen hebben die versie van het verhaal
beschouwd als opgeklopte praat of regel
rechte verzinsels van Oltmans. In 1991
kreeg hij echter met een beroep op de
Wet Openbaarheid van Bestuur vierhon
derd diplomatieke telegrammen in han
den waaruit zonneklaar blijkt dat Buiten
landse Zaken wel degelijk alles in het
werk heeft gesteld om hem het zwijgen
op te leggen. Dat is nu voor de journalis-
tenbond NVJ reden met de kamercom
missie te gaan praten.
Waarom het ging, blijkt zonneklaar uit
een passage die het dagblad Trouw gis
teren citeerde uit een telegram dat Bui
tenlandse Zaken in november 1962 zond
aan Harer Majesteits ambassadeurs:
„Met een aantal posten is in het verleden
reeds correspondentie gevoerd betref
fende de heer Willem L. Oltmans, die
meermalen gedurende de afgelopen ja
ren op onbehoorlijke en met de journa
listieke fatsoen volkomen strijdige wijze
heeft gehandeld. Het komt mij thans
echter dienstig voor alle posten te waar
schuwen tegen deze journalist."
Oltmans' hinderlijke geschrijf moest
maar eens ophouden. Daartoe werd de
Amerikanen verzocht Oltmans geen vi
sum te geven, werd contact gelegd met
de Amerikaanse inlichtingendienst CIA
en werden Oltmans' opdrachtgevers en
collega's bewerkt.
Over dat laatste aspect publiceerde hij in
het maart-nummer van De Mediakrant
een paginagrote scheldkanonnade. Hij
haalt uit naar toenmalige collega's van
Elsevier, Het Parool, de VARA, de NRC,
De Telegraaf, Het Vrije Volk, Trouwen de
NCRVdie zich voor Luns' karretje lieten
spannen. Over het latere PvdA-kamerlid
Roethof, destijds buitenlandredacteur
van de NRC, noteert Oltmans: „Hqin
Roethof schreef me dat ik (met artikelen
uit Jakarta, red.) gelijk had, maar dat de
lezers van de NRC nog niet rijp waren
voor mijn verslag. Dit beschouwde ik als
ongeoorloofde censuur.
En toen hij de Nederlandse gemeen
schap in Indonesië was langsgegaan met
een petitie om de Staten-Generaal te
vragen Nieuw-Guinea aan Indonesië
over te dragen, bralde Pasquino alias Jo-
han Luger in De Telegraaf. „Politieke ver
schillen brachten Van Oldenbarneveldt
op het schavot. Wat zal straks de justitie
doen wanneer deze Nederlander in het
moederland terugkeert?"
Bijna alle media keerden Oltmans in
1957 de rug toe omdat ze hem maar een
verdacht mannetje vonden. Alleen Vrij
Nederland ging (nog) niet door de knie-
en. Oltmans over VN-hoofdredacteur
Mathieu Smedts: „Hij was een vriendelij
ke man. maar zoop helaas te veel. Dus
hij zwalkte jarenlang van pro- naar con-
tra-Oltmans. Ik nam hem volledig in
vertrouwen en veronderstelde met een
collega-journalist te maken te hebben.
Maar ook Smedts, zo zou ik in 1991 ont
dekken, was een ordinaire verrader".
„Een andere slijmjurk was Floris Canté,
correspondent (in New York, red.) van
Trouwen NCRV." Can té waarschuwde
de hoofdredactie van het Amerikaanse
blad Christian Science Monitor dat het
beter geen stukken van Oltmans kon af
drukken. „Ook zon fijne meneer" noemt
Oltmans Paul Sanders van Het Parool
Uit een telegram van Buitenlandse Za
ken blijkt namelijk dat Sanders graag zou
zien dat Vrij Nederland de toen nog be
staande relatie met Oltmans zou verbre
ken.
Tot slot Oltmans typering van Maarten
Bolle, die hem bij Het Vrije Volk onmo
gelijk maakte: „Ik had hem wel eens in
de UNO (de Verenigde Naties, red.) zien
schuifelen en concludeerde dat hij een
vakantie in het bio-vakantie-oord zou
kunnen gebruiken".
Voor de zekerheid maar eens het knip
selmapje Oltmans uit het archief van de
ze krant opgediept. Er zitten allerlei fei
telijke verslagen in over zijn rellerige we
derwaardigheden in Nederland, Surina
me, de VS en Zuid-Afrika. Maar ook een
min berichtje uit april 1958: „Willem Olt
mans schijnt weer op het vredespad te
zijn. Deze zich journalist noemende jon
ge Nederlander wilde een jaar geleden
de Nederlands-Indonesische betrekkin
gen verbeteren door zich bij Sukarno
binnen te vleien". Een beschamend las
terlijk stukje, dat echter precies past in
het geschrijf van de Nederlandse pers in
die dagen.
In zijn boek Den Vaderland Getrouwe
(1973) over de Nieuw-Guinea-kwestie
toont Oltmans warme gevoelens voor
slechts één Nederlandse krant, waarvan
de titel overigens begin 1992 verdween:
„Ik ben de afgelopen vijftien jaar slechts
vast medewerker van Cees Meijer,
hoofdredacteur van het dagblad De Ty
phoon geweest".
Datzelfde boek bevat een foto van Olt
mans die op Kalimantan naast president
Sukamo op een podium staat tegenover
een grote schare toehoorders. ,,lni, war-
tawan baik, Willem Oltmans", schrijft de
Nederlander er ijdeltuiterig onder
„Hier, een goede journalist, Willem Olt
mans". Maar hij mag dan een ijdeltuit
zijn, hij mag dan een groot talent heb
ben mensen tegen zich in het harnas te
jagen, hij mag dan een vreemde snuiter
zijn, niets gaf het Nederlandse staatsap
paraat het recht op grove wijze te probe
ren 's mans pen te breken. Vandaag
heeft de kamercommissie van buiten
landse zaken de gelegenheid die schan-
den haag gpd
Weisglas eerder had gedaan.
Het mandaat van Untac loopt
eind dit jaar af. Tegen die tijd
moeten de verkiezingen van
eind mei hebben geleid tot een
nieuwe regering in Phnom
Penh. Nederland heeft zich vol
gens minister Kooijmans (bui
tenlandse zaken) bereid ver
klaard eventueel een bijdrage te
leveren aan een nieuwe VN-
operatie na december.
Ter Beek voelt er ondertussen
niets voor een kleine extra ge
nie-eenheid naar Cambodja te
sturen. Enkele kamerleden die
begin maart in Cambodja zijn
geweest, hadden daarop aange
drongen. De genisten zouden
volgens hen moeten helpen met
het slaan van waterputten en de
aanleg van bruggen.
Minister Ter Beek (defensie) on
derzoekt in overleg met de Ver
enigde Naties of het derde en
laatste bataljon mariniers voor
Cambodja met ongeveer 125
man kan worden ingekrompen.
Het derde bataljon gaat de hui
dige 750 mariniers die deelne
men aan Untac, de VN-macht
in Cambodja in juni aflossen.
Ter Beek zei dit gisteren tijdens
een mondeling overleg in de
Tweede Kamer.
Ter Beek herhaalde nog eens
dat hij niet van plan is de mari
niers voortijdig uit Cambodja
terug te trekken ten gunste van
de VN-vredesmacht in het voor
malige Joegoslavië, een sugges
tie die WD-woordvoerder
den haag gpd
De Tweede Kamer moet vaker
een beroep doen op de Natio
nale Ombudsman om een on
derzoek in te stellen naar klach
ten over het optreden van amb
tenaren. Dit stelt ombudsman
Oosting inliet boekje 'Rondom
de Nationale Ombudsman', dat
het wetenschappelijke bureau
van de WD vanmorgen heeft
gepresenteerd.
Oosting, sinds 1982 ombuds
man, wil dat de Kamer meer ge
bruik maakt van de „vergaande
onderzoeksbevoegdheden" die
hij heeft. De aandacht van het
parlement voor zijn werk dreigt
toch al af te nemen omdat de
vaste kamercommissie voor de
Nationale Ombudsman binnen
kort wordt opgeheven. De Ka
mer heeft de eigen werkwijze
onder de loep genomen en wil
het aantal commissies vermin
deren.
Oosting is bang voor verlies
van samenhang in de aandacht
voor zijn werk, als elke departe
mentale commissie de afhande
ling van de klachten op het ei
gen beleidsterrein gaat beoor
delen. Hij vraagt zich dan ook
cynisch af of de opheffing Van
zijn commissie „een wezenlijke
bijdrage zou betekenen aan het
overigens alleszins begrijpe-
diging van de commissie-inde-
ling".
Het WD-Tweede Kamerlid
Wiebenga pleit in het boekje
voor Instelling van apn om
budsman in elke provincie. De
ze dient dan alle klachten over
het optreden van de provinciale
overheid te behandelen, maar
ook klachten uit gemeenten die
geen eigen ombudsman heb
ben. Eventueel zal daarbij de
behandeling van klachten over
het optreden van de nieuwe re
gionale politie kunnen worden
betrokken.
