Afgedwongen huwelijk
brengt familie op
rand van de afgrond
Indiase spoorwegen proberen eind te maken aan zwart rijden
Extra
DONDERDAG 25 MAART 1993
Getrouwd met een spookfiguur
Vader zit al vier weken in de ziekte
wet. Moeder is meer kilo's kwijtge
raakt dan gezond voor haar is. Sinds
twee maanden leven ze onder hoog
spanning. Dochter Carmen wordt
bedreigd door een man, die de ou
ders nog nooit hebben gezien. Wet
telijk is het hun schoonzoon, maar
Carmen kent hem eigenlijk ook niet.
Daarvoor hadden hun schaarse ont
moetingen een te kortstondig karak
ter.
CAREL VAN DER VELDEN GPD
Deze spookfiguur heeft de familie de laatste
maanden enkele keren met de dood be
dreigd. Hij eist van het meisje dat zijn wetti
ge echtgenote hem begeleidt naar het poli
tiebureau voor het verkrijgen van 'een
nieuw stempel in zijn paspoort. De man
heeft daar veel belang bij, want als Carmen
verstek Iaat gaan verliest hij zijn legale sta
tus in Nederland.
Carmens verhaal lijkt in eerste instantie op
dat van een meisje dat haar ongehuwde
status voor veel geld heeft opgegeven. Er
zijn vrouwen en mannen die in ruil voor
een bedrag met vijf nullen iemand aan een
verblijfsvergunning helpen. Daar is in totaal
drie jaar voor nodig, maar het kost weinig
werk.
Even snel in ondertrouw gaan en dan twee
weken later een al even korte huwelijksce
remonie. Jaarlijks een gezamenlijk bezoekje
aan de vreemdelingenpolitie en na drie jaar
de echtscheiding. Doorgaans is dit traject
voldoende om het gewenste permanente
verblijf van de partner in Nederland veilig
te stellen.
Was Carmen zo'n meisje, dan had ze om de
ellende die haar is overkomen gevraagd.
Het valt te verwachten dat een partner ver
haal komt halen als je gekochte huwelijks
partner zich niet aan de afspraken houdt.
Zeker als het gevolg kan zijn dat de onwil
ligheid van de ander er toe leidt dat je het
land wordt uitgezet en de Turkse legercom
mandant bij wijze van spreken al klaar staat
om je in zijn gelederen op te nemen.
Bij Carmen ging het echter heel anders, be
zweert zij zelf. Voor haar medewerking aan
het huwelijk ontving zij geen cent. Zij werd
bedreigd met de dood en ging daarom met
haar bedreiger in zee. Op dat moment
stond zij reeds maandenlang bloot aan
schriftelijke en telefonische bedreigingen.
De huwelijksceremonie vormde voor haar
het begin van een bizar dubbelleven. Vooral
na de huwelijkssluiting voelde de geïntimi
deerde Carmen zich gedwongen haar Kaf
kaiaanse situatie tot in het absurde door te
voeren. Een voorbeeld uit een lange rij
vormt een gebeurtenis in april vorig jaar.
Toen werd uit de relatie met haar huidige
vriend een kind geboren.
Tot verbazing van haar familie stond Car
men er op hel kind zelf aan te geven bij de
burgerlijke stand. Zij bedacht dat anders
haar huwelijkse staat aan het licht zou ko
men. Wat ze over het hoofd zag, is dat haar
chanteur nu vermoedelijk ten eeuwige dage
als de wettelijke vader te boek zal staan.
Zelfs een echtscheiding of een nietigverkla
ring van het huwelijk kan daar vermoedelijk
niets meer aan veranderen.
Slagerij
De aanloop tot het gedwongen huwelijk be
gint in de zomer van 1990. Het meisje werkt
op dat moment in een Turkse slagerij in de
Rotterdamse wijk Lombardijen. De verhou
ding met haar baas is meer dan vriend
schappelijk te noemen. Dat verandert op
slag als Carmen een opdracht krijgt die ze
ker niet binnen haar taakomschrijving past.
„Hij vertelde dat ik moest gaan trouwen
met een kennis van hem", zegt het meisje.
Haar reactie was lacherig en afwerend.
„Nee, echt niet hoor. Dat doe ik niet. Je
bent gek."
Vat Carmen de opmerking in eerste instan
tie op als een grap, achteraf blijkt het de in
leiding te zijn tot een lange serie bedreigin
gen. Als de toon van haar baas grimmiger
wordt, besluit zij ontslag te nemen bij de
slagerij. In een eveneens in Rotterdam ge
vestigde groentewinkel vindt zij nieuw em-
plooi.
De hoop dat de bedreigingen na de over
stap ophouden, blijkt ijdel. Haar oude baas
kent haar adres. Gemiddeld twee keer per
week ontvangt het zelfstandig wonende
meisje vanaf dat moment een brief, waarin
de dreiging langzaam wordt opgevoerd.
„Als je niet trouwt maken we je dood. We
weten waar je ouders wonen. We hebben je
daar en daar gezien." Het zijn slechts enke
le passages uit de brieven die Carmen ont
vangt. Waarom sla je op zo'n moment geen
alarm? „Ik nam de dreigementen zeer seri
eus. Daarom durfde ik er met niemand over
te praten."
Pakkie chic
Het meisje zwicht als ze een brief ontvangt,
waarin wordt gemeld op welke datum en
hoe laat ze bij de burgerlijke stand wordt
verwacht. „Samen met de jongen ben ik
naar binnen gegaan. Twee andere jongens
hielden buiten de wacht. We stonden zo
weer buiten."
De huwelijksvoltrekJdng verliep enkele we
ken later al even vlot. „Hij had twee getui
gen opgetrommeld. Ik zat er maar zo'n
beetje bij. Het ging volledig langs mij heen.
Het was binnen vijf minuten afgelopen."
Het meisje maakte haar opwachting in haar
dagelijkse kloffie. Haar huwelijkspartner
was pakkie chic. Buiten de twee getuigen
woonde niemand de plechtigheid bij. Rook
de ambtenaar van de burgerlijke stand geen
onraad? „Ze vroeg wel of we een feest ga
ven. De jongen vertelde toen dat het echte
feest pas een paar weken later in Turkije
zou plaatsvinden."
De maandag na de plechtigheid ziet Car
men haar officiële partner voor het laatst.
Op het politiebureau halen ze een stempel,
waarmee de jongen zijn verblijf in Neder
land officieel met een jaar verlengt.
Problemen
Carmen meent na het bezoek van haar
kwelgeest verlost te zijn. De gevolgen van
de huwelijkse verbintenis grijpen echter
dieper in dan zij op dat moment vermoedt.
Haar schaduwbestaan blijkt het enige te
zijn dat de autoriteiten erkennen.
In haar echte leven is zij een zelfstandig le
vende vrouw, die na de huwelijksdatum een
dochter baart uit de relatie met haar vriend.
De kans om zijn dochter te erkennen, wordt
de vriend echter ontnomen. Voor de wet
maakt het niets uit dat Carmen nooit intie
me betrekkingen heeft gehad met haar
echtgenoot. Hij geldt als de wettige vader
en het kind draagt ook zijn naam.
De bizarre werkelijkheid weet zij bijna twee
jaar verborgen te houden. De angst moet er
bij Carmen diep in zitten, want van haar
huwelijkse staat ondervindt zij alleen maar
last. In de beginperiode voorziet zij in haar
eigen inkomen. Later is zij aangewezen op
een werkloosheidsuitkering.
De financiële'problemen beginnen als zij de
bijstand in moet. Aan Carmens verhaal dat
zij een alleenstaande moeder zonder inko
men is, heeft men bij de sociale dienst geen
boodschap. „Kom maar langs met je man",
krijgt zij te horen. „Jullie moeten eerst aan
tonen dat je niet over voldoende inkomen
beschikt."
Gedwongen
Haar schaduwleven krijgt haar vanaf dat
moment volledig in zijn greep. Een inko
men heeft zij niet en een ziekteverzekering
al evenmin. De huur en andere rekeningen
betaalt ze vanaf dat moment niet meer.
„Ten einde raad ben ik die jongen gaan bel
len", zegt Carmen. „Hij beloofde me geld te
geven en de verzekering te regelen. Daar
kwam echter niets van terecht." Alhoewel
zij financieel aan de rand van de afgrond
stond, zwijgt Carmen nog steeds in alle ta
len. Om in haar levensonderhoud te voor
zien, klopt ze aan bij familieleden. Haar
moeder mag nooit mee naar de dokter,
want dan zou ze zich gaan afvragen waar
om de rekeningen contant worden betaald.
Het hele verhaal wordt de familie pas ge
openbaard als twee jaar na het afsluiten van
het huwelijk Carmens kwelgeest haar weer
lastig gaat vallen. Carmen is inmiddels on
bereikbaar voor hem, waarop de man con
tact zoekt en vindt met haar vriend. De
echtgenoot komt in actie, omdat Carmen
hem naar zijn zeggen moet vergezellen
naar het politiebureau ter verlenging van
zijn verblijfsvergunning.
„Hij vertelde dat hij met mijn vriendin ge
trouwd was", zegt Carmens vriend. „En dat
ons kind zijn naam heeft. Ik zei dat ik dat
niet kon geloven. Wij zijn al 2 'A jaar samen,
's Avonds ontkende Carmen het verhaal,
maar later kwam het er toch uit."
De familie onderneemt op dat moment di
rect actie. Een advocaat wordt ingeschakeld
en die raadt Carmen aan direct naar de po
litie te stappen. Op haar advies doet het
meisje aangifte van bedreiging met de dood
en het gedwongen sluiten van een huwelijk.
Omdat hij Carmen regelmatig telefonisch
lastig valt, vraagt zij de politie haar gesprek
ken af te luisteren.
De dienstdoende agent zegt aanvankelijk
niets voor haar te zullen doen, aldus Car
men. Pas als de advocate op hoge poten het
bureau belt, komt men in actie. „Durft u
het risico te lopen dat de man zijn dreige
menten uitvoert en mijn cliënte ver
moordt?" vraagt de advocate. Hierop biedt
Van de vermoedelijk dui
zenden schijnhuwelijken
die in Nederland zijn ge
sloten, is een aantal on
vrijwillig tot stand geko
men. De Schiedamse ad
vocaat mr. B. J. van Wijn
gaarden kent uit de eigen
praktijk twee Nederlandse
vrouwen die werden ge
dwongen met een illegale
vreemdeling in het huwe
lijk te treden. Ze sluit niet
uit dat dit het topje van de
ijsberg is. „Ik kan me best
voorstellen dat de politie
verhalen over afgedwon
gen schijnhuwelijken in
sommige gevallen met een
korreltje zout neemt.
Maar een aangifte van
dwang en dreiging met de
dood dient naar mijn me
ning altijd diepgaand te
worden onderzocht." Van
Wijngaarden vermoedt
dat de slachtoffers met
zorg worden gekozen.
„Het zijn doorgaans men
sen die snel bezwijken on
der de druk van bedrei
gingen." De advocaat
hoopt dat slachtoffers van
'huwelijksafpersing' in de
toekomst op meer begrip
kunnen rekenen. Betere
voorlichting in de richting
van potentiële slachtoffers
zou ook geen kwaad kun
nen. „Ik wil andere meis
jes waarschuwen", zegt
een van de slachtoffers,
wier relaas hier staat afge
drukt. „Als je wordt be
dreigd, is het het beste om
direct de politie of iemand
anders te waarschuwen.
Anders haal je je enorme
problemen op de hals."
de ageht zijn excuses aan en belooft de aan
gifte van Carmen in behandeling te nemen.
Voor het meisje wordt een ander huis gere
geld en de familie krijgt een geheim tele
foonnummer. Tot afluisteren van de tele
foon komt het echter niet. „Dat kan alleen
als er een gerechtelijk vooronderzoek wordt
gestart", zegt een politiewoordvoerder. „En
dan nog alleen na toestemming van de
rechter-commissaris. Daar is in dit geval
geen aanleiding toe."
„Of er op hem wordt gejaagd, weet ik niet",
zegt de advocaat. „Ik vind het jammer dat
ik na het telefoongesprek met de politie
niks meer heb gehoord. De politie wordt
soms kopschuw als er een advocaat aan de
lijn hangt. Maar ik bel om samen te werken,
om dit probleem op te lossen."
De politie zegt naar de jongen uit te kijken,
maar dat dit moeilijk is, omdat zijn verblijf
plaats niet bekend is. Justitie is inmiddels
wel geadviseerd om de beschikking tot het
verstrekken van een verblijfsvergunning af
te wijzen. „Volgens het meisje heeft het
echtpaar nooit samengewoond. En dat is
een eis die de wet stelt", zegt de politie
woordvoerder.
Bij Carmens familie is de spanning intussen
tot ondraaglijke hoogte gestegen. De advo
caat heeft de echtgenoot gedagvaard in een
procedure die tot nietigverklaring van het
huwelijk moet leiden. De man heeft echter
geen vaste woon- of verblijfplaats. Wellicht
onwetend van de laatste ontwikkelingen
poogt hij Carmen nog steeds te verleiden
tot een bezoekje aan het politiebureau.
Hierbij maakt hij gebruik van grove intimi
datie. 's Nachts wordt de familie regelmatig
opgeschrikt door gebel en gebons op de
deur. Carmen durft al lang niet meer alleen
naar buiten. Een deel van de angst wordt
verklaard door het gesprek dat Carmens
vriend kort geleden met de echtgenoot
heeft gehad.
„Hij dreigde dat hij haar desnoods zou ver
moorden", zegt de jongen. „Hij zei dat hij
lièver tien jaar de gevangenis ingaat dan te
rug naar Turkije. Op een ander moment
ging hij telefonisch op de zielige toer. Hij
vertelde dat hij de huwelijkskoppelaar
17.000 gulden heeft betaald en dat hem in
Turkije een vreselijke tijd te wachten staat."
Carmens familie wil niets liever dan dat zijn
arrestatie een einde aan hun nachtmerrie
maakt. „De politie moet snel iets doen",
zegt de vriend. „Die jongen is een gevaarlij
ke idioot. Hij weet dat Carmen heel bang
De zwarte bladzijde is nog niet omgeslagen.
Toch kijkt Carmen voorzichtig uit naar een
betere toekomst. Ze wil trouwen met haar
vriend en hoopt dat hij als vader van hun
kind kan worden erkend. Ook de andere
scherven uit haar schaduwbestaan hoopt zij
dan snel op te ruimen.
De totale schade die haar ongewenste echt
genoot heeft aangericht, is voorlopig nog
niet te overzien. Psychisch blijft de episode
wellicht niet zonder gevolgen. Verder heeft
Carmen de afgelopen jaren ook een enorme
schuld opgebouwd.
Voor haar is te hopen dat haar opgedron
gen echtgenoot de laatste jaren schulden
vrij door het leven is gegaan. Omdat ze in
gemeenschap van goederen zijn getrouwd,
is het niet eens ondenkbaar dat zijn schuld
eisers zich uiteindelijk ook nog bij haar
melden.
NEW DELHI DILIP GANGULY
De spoorwegpolitie liet de trein midden
in een mosterdveld stoppen om de 350
passagiers en levende have van 15 gei
ten en 100 kippen op kaartjes te contro
leren. Niemand had er een.
De vangst, in de oostelijke staat Bihar,
H was de grootste van bijna een miljoen
onverwachte controles die de spoorwe
gen het afgelopen jaar hebben laten uit
voeren om iets te doen aan het miljar-
denverlies tengevolge van zwart rijden.
In India hoeven passagiers pas bij het
verlaten van het station van bestem
ming hun kaartje te laten zien. Meestal
staat er slechts een enkele controleur op
het perron, zodat velen ongezien weg
kunnen glippen. Anderen springen uit
de trein als deze voor het station vaart
mindert.
„Het is een zeer groot euvel. Wij willen
daar een eind aan maken", zei Bhimsen
Sharma, hoofdinspecteur bij de contro
ledienst van de spoorwegen.
Elke dag reizen zo'n 16 miljoen Indiërs
met de 1.270 treinen van de staats
spoorwegen. In de eerste negen maan
den van het afgelopen jaar werden 3,4
miljoen mensen betrapt op hel reizen
zonder kaartje, maar Sharma schat dat
Zwart rijden is in India de gewoonste
zaak. Zakenlieden, regeringsfunctionaris
sen, politiemensen, hindoekluizenaars en
journalisten, iedereen maakt zich er schul
dig aan. foto harry janmaat
het werkelijke aantal zwartrijders vijftig
keer zo hoog ligt.
Het verlies dat de spoorwegen maken
moet worden aangevuld uit de schatkist.
„Het was een grote vangst en zeer bevre
digend, toen we een hele trein te pakken
hadden", zei woordvoerder Kaushal Kis-
hore Chaudhary van de spoorwegen.
De spoorwegpolitie houdt niet alleen
treinen aan op onverwachte plaatsen,
maar gaat ook toiletten binnen om reizi
gers zonder kaartje op te sporen en ge
bruikt honden om passagiers te beletten
van de treinen te springen.
In tegenstelling tot vliegen is het reizen
per trein in India een goedkope manier
van transport waar de bevolking van 875
miljoen dan ook veelvuldig gebruik van
maakt. Een vliegticket voor een afstand
van 800 kilometer kost 270 gulden, een
zelfde reis per trein slechts een tiende
van dat bedrag. Terwijl de meeste In-
diers nog nooit een vliegtuig van dichtbij
gezien hebben, laat staan gevlogen,
maakten in 1991 3,6 miljard mensen ge
bruik van de trein.
Bij acties met codenamen als Controle
Fort, Controle Hinderlaag of Controle
Magistraat worden treinen aangehou
den in het oerwoud, op bruggen over ri
vieren, midden in de woestijn en in uit
gestrekte mosterdvelden.'
Kortgeleden zwaaide een stationschef
met een rode vlag om een trein te laten
stoppen voor het station van Khurja, een
kleine honderd kilometer van New Delhi
en 110 jaar geleden door de Britten ge
bouwd. Terwijl de trein vaart minderde
vielen politieagenten en tientallen
spoorwegfunctionarissen de twaalf wa
gons binnen. De deuren van de toiletten
werden met geweerkolven opengebro
ken om eventuele zwartrijders te voor
schijn te brengen.
Onder de personen die zonder kaartje
betrapt werden waren zakenlieden, re
geringsfunctionarissen,politieagenten,
hindoekluizenaars, pelgrims en een
paar journalisten.
Allen kregen door de rechter een boete
opgelegd. Een handelsreiziger in moto
ren voerde vergeefs aan dat hij geen tijd
had gehad om een kaartje te kopen. In
de tien treinen die bij de actie in Khurja
tot staan werden gebracht trof de politie
in totaal 5.000 zwartrijders aan.
„Laatst sprong er een man in de rivier
toen we een trein op een brug lieten
stoppen", zei H.V. Sharma. een ver
keersagent die aan meer dan honderd
controleacties heeft deelgenomen.
Sinds in 1853 de eerste trein begon te
rijden zijn de Indiase spoorwegen uitge
groeid tot de grootste van Azie. India
neeft 38.810 kilometer spoor, waarlangs
7.083 halteplaatsen liggen. De grootste
afstand - 3.717 km - wordt afgelegd
door de Himsagar Express, die in drie
dagen van het Himalayagebergte naar
de zuidkust rijdt.
Hard rijden de treinen niet, de allersnel
ste haalt 140 km per uur. Veel sporen
zijn oud en onbeschermd. Bij bijna een
tiende van de 40.000 spoorwegovergan
gen moet de bestuurder volgens in
structie voorrang geven aan overste
kend vee. De stations varieren van het
statige, in 1887 gebouwde Victoria Ter
minus in Bombay tot dorpsstationnetjes
die tevens dienst doen als stadhuis of
activiteitencentrum.
