Baby krijgt
genetische
cellen terug
Bijstandsfraude moeilijk te bestrijden in Bollenstreek
'Amerika is erg in de mode'
Provincie niet op
hoogte asfaltstort
'Sociaal-democratie heeft antwoorden'
'Alleen provincies bij
twee grootste steden'
Randstad
Kind volgens Valerio in goede conditie
De ernstige zieke Britse baby Carly Todd heeft de in Rijs
wijk genetisch gemanipuleerde beenmerg-stamcellen
met een infuus toegediend gekregen. Dit gebeurde
maandag onder to.eziend oog van de Leidse hoogleraar
prof. dr. D. Valerio, verantwoordelijk voor de genthera
pie. Volgens Valerio, net terug uit Engeland, is de toe
stand van het acht maanden oude kind dat aan een ern
stige aandoening aan het afweersysteem lijdt, stabiel. De
door Valerio ontwikkelde gentherapie is in deze vorm
nog nooit eerder bij de mens toegepast.
Het kind lijdt aan de zeldza
me ziekte ADA-SCID wat bete
kent dat HET afweersysteem
niet werkt en ze bijzonder
kwetsbaar is voor gewone infec
ties. Haar broertje is inmiddels
aan dezelfde ziekte overleden.
Prof. Valerio heeft stamcellen
uit het beenmerg van het kind
in het TNO-laboratorium in
Rijswijk met genetische ma-
nupulatietechnieken voorzien
van een ontbrekend ADA-gen.
Hierdoor zou het afweersys
teem weer gezond moeten wor
den. Valerio: „Maar het duurt
nog maanden voordat we weten
JE ZIT
ALTIJD GOED
MET EEN LENING
VAN DE GKB
Natuurlijk gaat u voor uw lening
naar een vertrouwd adres.
Zoals de GKB Leiden dus.
Daar maken ze uw persoonlijke
lening of doorlopend krediet
prima in orde voor u.
Snel, zonder poespas en tegen
aantrekkelijke voorwaarden.
Kom maar langs.
Op werkdagen van 9.00 -12.30
uur en donderdagavond van
17.30- 19.30 uur.
Of bel voor informatie.
^NK GOED VOOR
VJTB UW LENING
Gemeentelijke Kredietbank
Leiden
Breestraat 24,
Postbus 11300,2301 EH Leiden
tel. 071-254145
of de gentherapie inderdaad is
aangeslagen."
Het kind wordt nu in het zie
kenhuis in Londen geobser
veerd in een 'schone kamer'.
Volgens Valerio kan het meisje
echter binnenkort naar huis.
„Maar de baby moet dan nog
wel preventieve anti-biotica
krijgen omdat het afweersys
teem nog steeds defect is. Die
anti-biotica moet infecties te
gengaan. Maar klinisch gezien
is het kind best in een goede
conditie: ze is nu infectievrij."
Lange dagen
Het technische proces, de
gentherapie met de beenmerg-
stamcellen, is in elk geval goed
verlopen in het Rijswijkse lab,
verteit Valerio. „We hebben er
hard aan gewerkt, lange werk
dagen gemaakt. Kinderarts Pe
ter Hoogerbrugge, die bij het
Academisch Ziekenhuis Leiden
werkt en de TNO-promovendus
Victor van Beuseghem hebben
het voorbereidend werk gedaan
en het virus voor de cellen ge
maakt. Het is erg spannend ge
weest, maar de stamcel-zuive
ring is goed verlopen."
Maar het spannendste werk
komt nog voor Valerio en zijn
collega's: bloedmonsters van de
baby analyseren om te kijken of
de gentherapie is aangeslagen.
„Over drie en vervolgens zes
maanden gaan we de imuun-
cellen bekijken. Dat is een tijd
rovend werkje: we zullen daar
weer maanden mee bezig zijn.
Pas in de herfst weten we
FOTO HENK BOUWMAN
PvdA-fractieleider Wöltgens: stille dromen over een coalitie met WD en D66.
Wöltgens in Leids Academiegebouw:
LEIDEN ERIC JAN WETERINGS
De sociaal-democratie is een
modern, flexibel instrument dat
bij uitstek geschikt is de maat
schappij in te richten. Dat was
gisteravond de boodschap van
PvdA-fractieleider Wöltgens in
het Leidse Academiegebouw.
Frappant genoeg had hij een
lang citaat van voormalig partij
ideoloog Jacques de Kadt uit
1948 nodig om zijn lofzang in te
leiden. Anders dan bij collega
fractieleiders die in voorgaande
weken spraken bleven politieke
proefballonnen uit.
Wöltgens sprak in het kader van
een door de Leidse universiteit
georganiseerde cyclus met als
titel 'Ideologieën voorbij? Poli
tieke partijen en hun program
in de jaren negentig.' Eerder
hadden Beckers, Bolkestein en
Van Mierlo hun licht over deze
kwestie laten schijnen en vol
gende week volgt Brinkman
nog. Volgens Wöltgens is de so
ciaal-democratie ook in de ja
ren negentig 'het model met de
beste antwoorden.'
Een echte ideologie is de soci
aal democratie niet, dat klinkt
allemaal zo beladen, doceerde
de fractieleider. De PvdA begon
na de oorlog als 'doorbraakpar
tij' en is toen tegen haar zin in
een zuil gestopt. Steeds heeft de
PvdA het ideaal gekoesterd van
'een samenleving van gelijk
waardige en weerbare burgers'
en dat doet ze al consequent
'sinds de dagen van de oude
heer Drees.' („Die overigens
thans de heilige is van heel
rechts Nederland.")
Overwonnen
De materiële problemen zijn
voor de meeste mensen in Ne
derland wel zo'n beetje over
wonnen en dat is vooral een
verworvenheid van de sociaal-
democratie, zei Wöltgens. Dat is
geen reden om zelfgenoegzaam
achterover te gaan zitten. De
maatschappij worstelt met pro
blemen als werkloosheid en
milieuververvuiling en ook daar
heeft zijn partij een duidelijk
antwoord op.
Zo wijkt de visie van sociaal
democraten op werkloosheid
'essentieel' af van alle andere
partijen. „Wij zien de arbeids
markt als meer dan zo maar een
markt waarop overschot en te
korten kunnen ontstaan. Wij
willen menselijk kapitaal orga
niseren, want met nog zoveel
onvervulde behoeften als nu is
grote werkloosheid niet accep
tabel." De conducteur op de
tram en de conciërge in de flat,
noemde Wöltgens als nieuwe
werkterreinen.
De huidige arbeidsmoraal
noemde hij 'volstrekt onaccep
tabel'. Deze richt zich niet op
het sociaal-democratische ide
aal van 'zelfvervulling', maar
produceert 'aan de lopende
Rijnland zou verantwoordelijk zijn
JACOBSWOUDE/DEN HAAG
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De provincie Zuid-Holland, die
sinds een jaar een bv heeft om
het verder volstorten van de put
te leiden, was niet op de hoogte
van de aanwezigheid van het
asfalt in de Braassem. Maar vol
gens woordvoerer M. Weste-
neng is wat er in het verleden is
gestort ook helemaal geen zaak
van de provincie. De stort van
asfalt in de Braassem viel tot,
voor kort onder de verantwoor
delijkheid van het hoogheem
raadschap. „Wij kregen de ver
gunningen alleen ter kennisna
me toegezonden", zegt hij.
Eric Bosch van de stichting
tot behoud van het Braassemer-
meer kan zich maar moeilijk
voorstellen dat de provincie
echt van niets wist. „Ze heeft al
tijd gezegd dat ze geen onder
zoek wilde naar wat er in het
verleden is gebeurd. Maar wan
neer je als provincie die put
gaat exploiteren, dan wil je toch
weten wat je eigenlijk gaat ex
ploiteren. Als je tegenwoordig
een stukje grond koopt, wordt
toch ook altijd onderzocht of de
bodem niet vervuild is?"
„Je zou zeggen: wat doet as
falt nou? Als het op de weg ligt
is er niets aan de hand. Maar in
het asfalt zitten pak's (policycli-
sche aromatische koolwater
stoffen - red.) en doordat het
hier om asfaltschraapsel gaat,
spoelt dat gemakkelijk uit. Ver
der neem je bij asfalt ook de on
derlaag van verontreinigde sin
tels en verontreinigd zand mee.
Op de weg heb je tenslotte olie,
lood en andere rotzooi."
Saneren
Saneren is dan ook eerste prio
riteit van de stichting. „Wij wil
len er maar mee aantonen dat
het een Janboel is en dat die
stort meteen moet stoppen. We
hebben steeds gezegd dat het
een oncontroleerbare situatie is.
En als dit al legaal kon gebeu
ren, dan vraag ik me af wat er
allemaal illegaal in de Braassem
is gestort."
Woordvoerder Muilerman
van de Zuidhollandse milieufe
deratie wil niet van een tijdbom
in de Braassem spreken. „De
put was al verontrustend en is
dat nog weer een graadje erger
geworden."
band arbeidsongeschikten'. „Als
ik de gemiddelde personeelsad
vertentie bekijk dan lijkt het wel
of er alleen maar jonge, au
tochtone en goed opgeleide
mensen worden gevraagd die
hun hele leven in dienst van
hun carrière willen stellen. Zo
vraag je om een overvolle
WAO."
De lauwe discussie na de
pauze gaf de avond toch nog
een authentiek Leids tintje. Een
blauw geblazerd jongmens met
JOVD-tongval wilde weten 'hoe
sociaal-democratische idealen
worden verwezenlijkt zonder
staatsdwang'. (Antwoord: „Wij
zijn per definitie democraten").
De onvermijdelijke vraag naar
een 'paarse coalitie' van PvdA,
WD en D66 leidde ook al niet
tot schokkende politieke uit
spraken: „Ook ik heb mijn stille
droompjes over een coalitie
waar dat eindeloze CDA niet in-
DEN HAAG GPD
Alleen rond Amsterdam en Rot
terdam mogen provincies-nieu-
we-stijl worden gevormd. De
andere vijf grootstedelijke ge
bieden die door staatssecretaris
De Graaff-Nauta zijn aangewe
zen voor de .uiteindelijke vor
ming van nieuwe provincies,
mogen hooguit een hechte
vorm van gemeentelijke samen
werking aangaan.
Dit heeft de commissaris van
de Koningin van Noord-Hol
land, Van Kemenade, gezegd bij
de presentatie van het rapport
'Naar provincies nieuwe stijl'.
De werkgroep verzet zich te
gen de vorming van zeven re
gionale besturen, die na maxi
maal acht jaar over dienen te
gaan in een provincie-nieuwe-
stijl. Dit omdat de bestuurlijke
problemen best in een minder
zware bestuursvorm kunnen
worden opgelost. Alleen voor de
stedelijke regio's Amsterdam
(ROA) en Rotterdam (OOR) kan
een nieuwe provincie de beste
oplossing zijn. De vijf stedelijke
gebieden die overblijven (rond
Den Haag, Utrecht, Eindhoven
en Enschede/Hengelo) kunnen
beter een hechtere samenwer
king aangaan en eventueel ge
meentelijk heringedeeld wor
den.
Hiermee gaan de provincies
in tegen het kabinetsvoorstel,
dat de provincies al sterk tege
moet kwam. Het 1PO heeft
daarvoor een succesvolle lobby
gevoerd om de provincies te
redden en de regionale opde
ling van Nederland tegen te
gaan.
Bijstandsfraude in de Duin- en Bollenstreek
bestaat voornamelijk uit geknoei met 'econo
mische eenheden'. De twee sociale recher
cheurs die in de tien gemeenten in de Duin
en Bollenstreek en Oegstgeest fraudeurs op
sporen, hebben vooral te maken met mensen
die niet opgeven dat ze samenwonen, op een
andere wijze steun krijgen van een partner of
onderverhuren. Anders dan in overige delen
van het land komt de sociale recherche fraude
met inkomsten niet of nauwelijks tegen.
Dat bleek gisteravond tijdens een bijeen
komst van gemeentelijke bestuurders in Lisse.
Fraude met economische eenheden is in de
praktijk moeilijker aan te pakken dan bijvoor
beeld het niet opgeven van inkomsten, laegen
zij te horen. „Het is ontzettend moeilijk om
dergelijke fraude te bewijzen", aldus H. Ver
haar, voorzitter van het regionaal werkoverleg
sociaal rechercheurs in Zuid-Holland-Noord.
„Ten eerste moet je aantonen dat het gaat om
een duurzame eenheid. De lat-, wol- en an
dersoortige relaties van tegenwoordig maken
het niet makkelijker. En bij bijvoorbeeld
schijnverlatingen is een postadres voor hon
derd gulden te koop." Overigens bestaat niet
de indruk dat in de elf gemeenten bijstands
fraude vaker voorkomt dan elders.
De twee sociale rechercheurs bedienen nu
sinds een jaar de elf gemeenten van het sa
menwerkingsverband. Zij meldden gister
avond dat zij te vaak geen deugdelijk onder
zoek kunnen doen naar vermeende fraude
omdat op de gemeentelijke afdelingen sociale
zaken de inkomstenformulieren slecht wor
den ingevuld.
De sociale recherche wil daarom dat er in
alle gemeenten in haar gebied uniforme in
komstenformulieren in gebruik worden geno
men. Bovendien hebben de rechercheurs een
verificatieplan opgesteld waarmee de bij-
standsmaatschappelijk werkers al bij de aan
vraag voor een uitkering kunnen nagaan of zij
met een fraudeur van doen hebben. De uitke
ringsaanvragers krijgen in de toekomst tijdens
het kennismakingsgesprek direct al een folder
waarin de maatregelen tegen fraude staan op
gesomd.
Vooral de roep om fraude te voorkomen,
bleek gisteravond sterk. Volgens D. Vrauw-
dêunt, voormalig hoofd Sociale Dienst in Alk
maar en tegenwoordig organisatie-adviseur, is
bijscholing van de bijstandsmaatschappelijk
werkers noodzakelijk. „Op die manier kunnen
we de drempel om te frauderen verhogen. Het
gebeurt vaak dat de bijstandsmaatschappelijk
werkers in de spreekkamer merken dat er iets
niet klopt maar er toch langs heen kijken. Ze
hebben niet geleerd om met fraude-gevallen
om te gaan."
Officier van justitie E. Hartjes, werkzaam in
het Haarlemse arrondissement, pleitte boven
dien voor een strenger gemeentelijk beleid.
Hij stelde de kaal-pluk-teams, die in Neder
land geld terughalen uit het criminele circuit
als voorbeeld. „Soortgelijke maatregelen kun
je ook als gemeente nemen. Het zou niet
slecht zijn als de gemeenten tot incasso zou
den overgaan. Het komt hard aan als de deur
waarder voor de deur staat om beslag te leg
gen op je spulletjes."
WOENSDAG 24 MAART 1993
Au pair wil steeds verder weg
ALPHEN AAN DEN RIJN»
EVELYNE LAMMERDING
Het fenomeen au pair bestaat al
zo'n vijftien jaar en was vooral
bij meisjes populair. Tegen
woordig schijnen ook jongens
belangstelling te krijgen voor
deze vorm van werken. „Ameri
ka is nu erg in de mode. Negen
jaar geleden was het Engeland,
maar ze willen verder weg. Ze
vragen zelfs of ze in Australië te
recht kunnen! Ik stuur ze alleen
naar landen in Europa," vertelt
Carmel Herikhuisen, eigenares
van het Alphense 'Carmel's au
pairburo'. Ze heeft negen jaar
haar eigen kantoor op de bene
denverdieping van haar huis
aan de Edelsteensingel 43.
Een au pair is iemand tussen
de 17 en 28 jaar oud. die in het
buitenland op kinderen past en
licht huishoudelijk werk doet,
legt Herikhuisen uit. Via een au
pairbureau, dat je als bemidde
laar kan zien, kom je in een
gastgezin terecht.
Naast het naar school bren
gen van de kinderen, stofzuigen
en de afwas doen, is het moge
lijk om een cursus in de taal van
het land te volgen. Herikhuisen:
„Stel dat je je opgeeft als au pair
in Italië. Je hoeft geen Italiaans
te kunnen spréken, want Engels
wordt ook geaccepteerd. Dan is
het misschien leuk als je een
cursus Italiaans volgt. En na
tuurlijk kan je gewoon uitgaan
en vrienden ontmoeten. Het is
de bedoeling dat je een zelf
standig leven opbouwt en je
niet helemaal richt op het leven
in het gezin."
Dublin
Vier jaar voordat ze het au pair-
bureau opzette, verliet ze haar
geboorteplaats Dublin in Ier
land. „Ja, daarom voel ik mij
ook aangetrokken tot dit werk:
die meisjes gaan allemaal naar
het buitenland en ik ken het ge
voel om als meisje in een
vreemd land te zijn. Als ze pro
blemen hebben, kunnen ze me
altijd bereiken en ik kan ze goed
helpen. Ook omdat ik een klein
bureau heb en persoonlijker
met ze kan omgaan.
„In het begin had ik alleen
contacten in Ierland. Dus kon ik
de meisjes alleen daar plaatsen.
Een tijdje later organiseerde het
overkoepelende orgaan Exis een
internationale bijeenkomst.
Daar heb ik veel contacten kun
nen leggen en mensen ook naar
andere landen dan Ierland stu
ren. Als een meisje zich bij mij
aanmeldt om als au pair naar,
bijvoorbeeld, Engeland te gaan,
geef ik dat door aan het Engelse
bureau, dat in Engeland een ge
zin voor haar zoekt. Hoe meer
contacten je hebt, hoe sneller je
de meisjes een adres kan ge
ven."
Als Herikhuisen over haar
klanten praat, heeft ze het con
sequent over 'de meisjes'. Ze
zegt: „Ik werk niet met jongens.
Daar is niet zoveel vraag naar,
dus als ik 'jongens aanneem,
duurt het heel lang voordat ze
een adres hebben. Een groter
bureau kan dat toch makkelij
ker aan. Bovendien vind ik dat
een meisje meer in een huis
past. Jongens houden niet van
stofzuigen en heb jij wel eens
een jongen zien strijken?"
Bemiddeld
Ze kan zich nog goed herinne
ren dat het eerste meisje voor
wié ze had bemiddeld, uit
Leeuwarden kwam. „De meeste
meisjes die zich aanmelden, ko
men uit Friesland, Utrecht of
Limburg. Dat eerste meisje uit
Leeuwarden vergeet ik nooit
meer. Zij ging een jaar naar Ier
land. En ze is daar getrouwd
met een Ierse jongen. Nu woont
ze in Wales."
Maar het is niet alleen leuk:
„In de zomer word ik atijd moe
van die meisjes die net zeven
tien zijn en als zomer-au pair
weggaan. Die krijgen bijna alle
maal heimwee en vertrekken
heel snel. Ziek word ik ervan. Er
was een meisje dat een adres in
Italië had. Haar ouders brach
ten haar met de auto. Die Itali
aanse familie had ze ontvangen
met een uitgebreide maaltijd en
hadden voor haar ouders een
slaapplaats in de buurt gere
geld. De volgende dag gingen ze
weg. De volgende dag stond ook
dat meisje met haar koffers
klaar om met hen mee te rijden.
En het gebeurt vaak dat ouders
de reis regelen, maar dat doch
terlief dan binnen een paar da
gen terug is in Nederland."
Nog geen kwart van de meis
jes die informatie aanvraagt,
gaat au pair naar het buiten
land. De meisjes die vertrekken,
moeten een vragenlijst invullen.
Die gaat naar het gastgezin, zo
dat dit kan besluiten het meisje
wel of niet aan te nemen. Daar
naast worden er tegenwoordig
veel niet-rokende meisjes ge
vraagd, zegt Herikhuisen. „Dat
is een verschil met negen jaar
geleden. Toen maakte het voor
de meeste gezinnen niet uit of
je rookte of niet. Maar de laatste
tijd hoeven rokende meisjes
zich bijna niet aan te melden.
En sinds aids in het nieuws is
gekomen, bestaat er vanuit de
gastgezinnen veel belangstelling
voor de gezondheid van de
meisjes."
C Herikhuisen: „Ik werk niet met Jongens. Daar is niet zoveel vraag naar. Het duurt heel lang voordat ze een adres hebben." foto ben de bruyn
