r('^,
Otine Van Erp
wint concours
Cultuur&Kunst
'Ne m'oublie pas'
smaakt naar meer
Prijs voor Jenny Arean
Eenheid ontbreekt
bij 3 'grootheden'
Lionel Hampton op
Jazz Festival Breda
Spel Theater Publiek van hoge kwaliteit
Lachen en huiveren om Ayckbourns huwelijksleed
MAANDAG 22 MAART 1993
chef annemiek ruygrok. 071-161423. plv -chef» jan RIJSDAM, 071-161415
Theateraffiches van Roosenburg
Amsterdam» Het Theatermuseum in Amsterdam toont van 1
april tot en met 16 mei veertig affiches van grafisch ontwerper
Olivier Roosenburg. De tentoonstelling bestaat uit een selectie
affiches die hij onder meer maakte voor de theatergroepen Het
Vervolg, Maccus, Tryater, Mevrouw Smit, l'Infini Théêtre (Brus
sel) en Dans Compagnie Limburg. Roosenburg is docent aan de
Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht.
Scheepvaartmuseum in teken VOC
Amsterdam Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam staat het
komende seizoen in het teken van de Verenigde Oostindische
Compagnie, de VOC. De eerste activiteit in dit kader is het ron
selen van een nieuwe bemanning voor de 'Amsterdam'. Van 27
maart tot 31 oktober zal de bemanning weer dagelijks aan boord
van dit schip zijn. Zij laat daar het harde zeemansleven uit de
tijd van de VOC voor een breed publiek herleven. De 'Amster
dam' ligt afgemeerd voor de steiger van het Scheepvaartmuse
um en is een replica van het schip dat in 1749 bij Hastings voor
de Engelse kust verging.
Expositie dierenschilder in Boymans
Rotterdam In museum Boymans-van Beuningen in Rotterdam
zijn van 21 maart tot en met 23 mei schilderijen van de Rotter
damse dierenschilder Kees Timmer te zien. Timmer, die begaan
was met het lot van dieren schilderde jachtluipaarden, slingera
pen, honden en jaguars. De dieren staan eenzaam in getraliede
ruimtes. De tentoonstelling geeft met 35 doeken een overzicht
van de ontwikkeling in zijn thematiek en stijl.
m
Kamermuziek op de accordeon
Accordeoniste Otine van Erp heeft zaterdag het Zuidhol
lands Kamermuziekconcours, gewonnen. Dankzij subsi
die van de Culturele Raad Zuid-Holland kon deze finale,
na een voorselectie op 20 februari, in de Leidse Stadsge
hoorzaal worden gehouden. Door deze voorronde waren
niet meer alle instrumenten vertegenwoordigd, zoals
dwarsfluit, harp en gitaar. Toch bleef er een opmerkelijke
keur aan muziekinstrumenten over, solo of in ensemble
vorm: van piano tot saxofoonkwartet, van accordeon tot
marimba duo.
Om negen uur 's ochtends klon
ken in de foyer al de arpeggio's
en akkoorden van de eerste pia
nokandidaat, die om half tien
het spits moest afbijten met een
ballade van Chopin. Opvallend
was weer het schijnbaar span-
ningsloze optreden, géén ner
veuze bewegingen, geen gallen
de partituren, geen hapering,
slechts concentratie: daar zit al
die professionaliteit. In de loop
van de dag leek het voor de jury
een moeilijk opgave om slechts
drie solisten of ensembles te se
lecteren voor de prijzen. Boven
dien krijg je nog het gevoel dat
je appels met peren vergelijkt
als er bijvoorbeeld gelcozen
moet worden tussen een klari
netkwartet en twee marimba's.
Wat ondanks deze bedenkin
gen als een paal boven water
stond tegen het eind van deze
rijkgeschakeerde en enerveren
de dag, was dat de accordeonis
te ptine van Erp het moest gaan
winnen. De tweede prijs werd
uitgereikt aan de pianiste Hiro-
ko Yano voor haar interpretatie
van onder meer vijf préludes
van Cl. Debussy, gespeeld met
een ongelooflijke souplesse en
muzikaliteit. De derde prijs ging
naar het Wiener Klavier Trio uit
Oostenrijk dat 's ochtends in
grote concentratie het pianotrio
in C gr. van Brahms speelde,
maar zich nog overtrof met het
zelfde werk in het avondcon
cert, in bijna adembenemende
spanningen intens samenspel.
Het publiek dat de hele dag
door in- en uitliep, mocht
meestemmen en de gezamenlij
ke hoogste beoordeling voor
één kandidaat vormde de 'pu
blieksprijs', die toegekend werd
aan het Marimba duo 'Per Due',
dat ook 's avonds de harten
won van het treurig kleine aan
tal toehoorders. Deze finale had
veel meer publiek verdiend,
want het gehalte van alle kandi
daten was hoogwaardig en uit
nodigend.
De winnares Otine van Erp
herhaalde als klap op de vuur
pijl van het avondconcert de
Partita van de Russische com
ponist W. Solotarjow, een van
z'n laatste werken die hij com
poneerde voordat hij de hand
aan zichzelf sloeg. De treurnis,
woede, vertwijfeling en tenslot
te berusting werden zo treffend
en door en door menselijk door
van Erp vertolkt, dat het goed
was deze dag hiermee te beëin
digen.
Het is de bedoeling, aldus K
O-directeur en juryvoorzitter
Tjitte Weber om dit kamermu
ziekconcours tot een jaarlijke
traditie te maken.
Philippe Genty; regie Philippe Genty; cho
reografie: Mane Underwood; muziek: Re-
né Aubry; techniek: Thierry Bouwquet;
gezien: 20/3, schouwburg, Leiden.
Wanneer je het programma 'Ne
m'oublie pas' van de Com
pagnie Philippe Genty in het
monumentale Muziektheater
hebt gezien, grijpt huivering je
aan wanneer dit spektakel op de
planken van de Leidse schouw
burg moet worden gebracht.
Komt het nog wel uit de verf?
Blijft de magie gehandhaafd en
kan Genty ook hier toveren en
betoveren?
De twijfel werd zaterdag
avond al snel weggenomen. De
compagnie is subliem. Of zij nu
op het grote Amsterdamse po
dium staat of in de knusse om
geving van de Leidse schouw
burg. Zonder woorden, alleen
uit louter suggestie en techni
sche vernuftigheden bestaat de
ze voorstelling die nog het best
kan worden omschreven als be
wegingstheater.
Genty is van huis uit poppen
speler en de pop speelt dan ook
een grote rol in zijn program
ma. Poppen dansen als mensen
over het toneel, mensen bewe
gen zich houterig als poppen.
En dat alles in een zee van para
chutedoek, waarmee met be
hulp van lucht wordt gemani
puleerd en gesuggereerd.
Dat Genty een hele filosofie
achter zijn programma heeft
ontwikkeld, ach dat is eigenlijk
niet zo belangrijk. De toeschou
wer vult zelf wel in wat hij be
doelt met de nu eens drama
tisch dan weer grappig bewe
gende figuren. En dat de aap
staat voor de moeder der moe
ders, de tweeslachtigheid van
de mens, dat zal het publiek
ook een zorg zijn. Belangrijk is
het schouwspel dat zich in ruim
een uur voltrekt en waarvan je
niet genoeg kan krijgen.
Het publiek liet het merken
ook: de bijna volle zaal bracht
het gezelschap een langdurige,
welverdiende ovatie. Het is te
hopen dat Genty's vindingrijk
heid snel voor een volgend pro
gramma zorgt. Want 'Ne m'ou
blie pas' smaakt naar veel meer.
De Annie M.G. Schmidtprijfe voor het beste Nederlandse cabaret
lied in 1992 gaat naar Jenny Arean, Jan Boerstoel en Martin van
Dijk voor het lied „Iemand moet het doen". De tekst van het num
mer is van Boerstoel en de muziek van Van Dijk. Het werd geschre
ven voor Jenny Areans theaterprogramma „De dame zet zich
schrap". De prijs, een zeefdruk en een bedrag van 7500 gulden,
wordt op 28 maart in het Theater Bellevue in Amsterdam uitgereikt
door minister D'Ancona van wvc.
.Mirwei/ intense samenspel pas op gang
in het vierde stuk van Bruch's
opus 83 (1910), waarin wee
moedige donkere melodielijnen
op elkaar gestapeld werden of
vloeiend in elkaar overliepen.
Een werk dat echt wakker
schudde was de eerste rhapso-
die 'l'Etang' van Loeffler
(1861-1935). Hoewel hij een
groot deel van zijn leven in
Amerika woonde en misschien
wel nooit Debussy ontmoet
heeft, was het soms of flarden
van deze componist opwoeien
uit de overigens zeer sombere
(be)spiegelingen in de vijver.
Het was in feite de eerste keer
dat de échte communicatie tot
stand leek te komen, tussen de
leden van het trio onderling en
tussen uitvoerenden en de luis
teraar.
Het 'Kegelstatt' Trio (1786)
van Mozart klonk tenslotte het
best op elkaar ingespeeld: toch
had ik ook hier 't gevoel dat
Han de Vries méér dan Ivo Jans
sen, met diens lichte maar wat
softe legato-aanslag, de muziek
Zondagavondconcert door Ha
hobo, Henk Guittart, altviool e
sen, piano, met werken var
Bruch, Loeffler en Mozart; 21 r
i de Vries,
i Ivo Jans-
Klughart,
Groene Kerkje
Henk Guittart, Ivo Janssen en
Han de Vries: drie grootheden
op he gebied van hun eigen in
strument. Techniek en podium
ervaring maakten dit trio als
professionals zeer aanvaardbaar
en bewonderenswaardig, maar
als hechte eenheid was het niet
om te juichen. In Klughart's
(1847-1902) 'Schilflieder' (zang
van riet en biezen) was de ba
lans nog bepaald niet gevon
den, de piano te overheersend,
de ldank van de altviool zeker in
de zachte en lang aangehouden
tonen te onzeker en de hobo
nog niet 'warm' gespeeld. Ei
genlijk kwam de Schwung, het
Otine van Erp, winnares Zuidhollands Kamermuziekconcours: treurnis, woede, vertwijfeling en tenslotte be
rusting treffend vertolkt. foto loekzuyderduin
De pianiste Hiroko Yano kreeg voor haar interpretatie v
prijs.
Tijgers van Kees Timmer in museum Boymans.
Lionel Hampton wordt de grote
trekpleister van het 23ste Jazz
Festival Breda. Ter gelegenheid
van zijn 85ste verjaardag geeft
hij samen met zijn zeventien
mans orkest een concert geti
teld Happy Birthday. Het Breda
se Jazz Festival wordt dit jaar
gehouden van 20 tot en met 23
Voor de eerste keer zal er een
duidelijke scheiding bestaan
tussen het buiten- en het bin-
nenprogramma. Het buitenpro
gramma speelt zich overdag af
tot negen uur 's avonds. Er zul
len dan op acht podia in de bin
nenstad concerten worden ge
geven. Het aantal uren buiten-
muziek zal in vergelijking met
vorig jaar stijgen met ongeveer
30 procent.
Het binnenprogramma in Het
Turfschip wordt gehouden van
af 's avonds half negen. Volgens
de organisatie van het jazz-fes
tival wordt een zeer attractief
programma geboden met tien
tallen orkesten en solisten van
over de gehele wereld. Zo zal
onder anderen de 80-jarige En
gelse pianovirtuoos Jules Ruben
voor de eerste keer in Neder
land optreden. Verder spelen uit
de Verenigde Staten onder meer
het Howard Alden-Dan BaiYett
Quintet, zangeres Topsy Chap
man en de 92-jarige klarinettist
Willie Humphrey.
recensie conny van der zande
De droom van Amerika van Edward Albee door Theater Pu
bliek; regie: Bert Jonk; spel: Eva van Thiel, Henk Lardee, Mar
leen van der Geest, Mirjam van der Henst, Edwin Weers; licht-
/geluid Jan-Bart Masurel, decor Joke van Bilsen; gezien 19/3
in Cultureel Centrum 'X', aldaar nog te zien 26/3 en 27/3.
Als we de Amerikaanse televisie-comedys moe
ten geloven is het leven in Amerika ongecom
pliceerd en geweldig. Amerika's grootste absur
distische toneelschrijver Edward Albee schreef
in 1961 'De droom van Amerika' waarmee hij
wilde laten zien dat dit idee niet verder gaat
dan de buitenkant.
Dertig jaar later laat Theater Publiek met
haar eerste voorstelling zien dat het stuk nog
steeds actueel is. De versie van regisseur Bert
Jonk begint met dia's die een indruk geven van
een zorgeloos bestaan.
Daarna maken we kennis met paps en
mams, twee echtelieden zonder naam en iden
titeit die in een kil appartement samenwonen
met een oma van wie ze eigenlijk verlost willen
worden. Oma is de enige die zinnige dingen
zegt waarmee ze de boel op genadeloze wijze
ontluistert. Zij vertelt dat paps en mams een
kindje hadden geadopteerd dat ontzettend te
genviel. Bij de dame van de liefdadigheids-
dienst willen paps en mams nu hun beklag
doen, maar dat lijkt niet meer nodig als er een
beeldschone jongen uit het niets opdoemt. De
ideale zoon, blijkt al snel; de droom van Ameri
ka, mooi, jong maar nietszeggend.
De enscenering is helder. Paps en mams zit
ten op meters afstand van elkaar te praten over
niets. Tussen hen in staat een vuilnisemmer
waarop Oma mag zitten. Oma als het symbool
voor de ouderen die in Amerika zonder pardon
aan de kant worden geschoven. Marleen van
der Geest zet haar geloofwaardig neer als een
murmelende oude vrouw en met haar perfecte
timing heeft ze de lachers op haar hand. Het
spel van de overige spelers is vetter, maar ook
van hoge kwaliteit. Zij spelen geconcentreerd
en geven de voorstelling de vaart die zij nodig
heeft.
Het zogenaamde happy-end, waarin de
droom van Amerika binnengehaald wordt,
wordt ontkracht door de dia's die naast de glit
ter en glamour ook de zelfkant van de Ameri
kaanse maatschappij laten zien. Deze toevoe
ging, die in de oorspronkelijke versie ontbreekt,
verduidelijkt de thematiek van het toneelstuk.
Theater Publiek heeft een onderhoudende de-
buutvoorstelling gemaakt die nieuwsgierig
maakt naar volgende produkties.
Gestolen Rubens
na 7 jaar terug
Zeven jaar na de tot dusverre
grootste kunstroof in Ierland
heeft de Britse politie vrijdag
in een huis in Borhamwood,
in het noorden van Londen,
een op ruim twaalf miljoen
gulden geschatte Rubens te
ruggevonden. Het schilderij,
met de voorstelling van een
Dominicaner monnik, was
verstopt achter meubelen. In
verband met de vondst zou
den zaterdag een man en
een vrouw worden voorge
leid aan de rechter.
Het schilderij werd in 1986
samen met 16 andere oude
meesters gestolen uit het
landhuis van de diamantmil
jonair en vroeger Lagerhuis
lid Sir Alfred Beit in het Ierse
grafschap Wicklow. Zes stuk
ken waren al kort na de roof
teruggevonden. Een jaar ge
leden legde de politie bij een
heler in Londen beslag op
een zevende, het Portret van
Madame Bacelli van Thomas
Gainsborough.
Gestolen kunst uit
Rusland terug
naar Duitsland
MOSKOU REUTER
Een museum in Duitsland heeft
vrijdag ruim honderd zeer
waardevolle schetsen en aqua
rellen in ontvangst genomen
die tijdens de Tweede Wereld
oorlog door het Rode Leger wa
ren gestolen.
De kunstwerken, onder meer
van Dürer, Goya en Toulouse-
Lautrec, waren van Bremen
overgebracht naar een kasteel
ten noorden van Berlijn. Beslo
ten werd de werken weg te ha
len uit een museum in Breinen
vanwege de heviger worden ge
allieerde bombardementen. De
meesterwerken verdwenen te
gen het einde van de oorlog.
Volgens museumdirecteur
Siegfried Salzmann maken de
101 kustwerken onderdeel uit
van een veel grotere collectie
die tijdens de oorlog verdween.
Sommige deskundigen schatten
dat de nu teruggeven stukken
mogelijk 20 miljoen dollar
waard kunnen zijn.
Juliana mèt geluid
amsterdam anp
In het Nederlands Filmmuseum
(NFM) in Amsterdam is binnen
kort de eerste film met geluids
opname te zien die ooit van een
lid van het Koninklijk Huis is
gemaakt. Het gaat om een film
pje uit 1931 waarin prinses Juli
ana op paleis Het Loo een
boodschap voorleest.
Het filmpje maakt deel uit
van het programma dat op 3 en
I april tijdens het weekeinde
'Door de Geluidsbarrière' wordt
vertoond
theater
recensie wunand zeilstra
'Verre vrienden' van Alan Ayckboum door
Toneelgroep Amsterdam Regie: Gijs de
Lange. Spel Catherine ten Bruggencate,
Celia van den Boogert, Marjon 8randsma,
Hajo Bruins, Fred Goessens en Han Kerck-
hoffs Gezien 20/3, Parktheater. Alphen
a/d Rijn Nog te zien: 23/3 schouwburg
Leiden
Toneelgroep Amsterdam speelt
één van de zogenaamde well-
-made-plays van Ayckbourn.
Eigenlijk is dat op zichzelf al
een nieuwsfeit, want met name
het al wat oudere werk van de
veelgespeelde Engelse toneel
schrijver werd hier in Neder
land tot nog toe hoofdzakelijk
door de vrije sector uitgebracht.
En uitgerekend het gesubsidi
eerde gezelschap dat experi
menteren hoog in het vaandel
heeft staan, neemt 'Verre vrien
den' van Alan Ayckbourn op het
repertoire.
Vernieuwingsdrang mag voor
het theater van wezenlijk belang
zijn, maar niet per se altijd en
ten koste van alles. Daarom is
het zo verheugend, dat regis
seur Gijs de Lange bij Toneel
groep Amsterdam zonder de
toeters en bellen van een of an
der alternatief regieconcept een
deugdelijke Ayckboum-produk-
tie heeft durven maken. Vele
theaterbezoekers zullen hier
met groot genoegen naar ko
men kijken.
Het is een avond vol schimp
scheuten en steken onder wa
ter, maar dan wel zo veel moge
lijk verborgen achter een dun
vemislaagje van sociale beleefd
heden. De humor van het stuk
zit in de manier waarop Ayck
bourn laat zien hoe er grote
Celia van den Boogert, Han Kerckhoffs en Hajo Bruins: een sterke bezetting van 'Verre Vrienden'.
barsten in dat vemislaagje ko
men.
Vijf mensen komen bijeen om
hun vroegere vriend Colin een
beetje op te vrolijken. Onlangs
is namelijk de vriendin van deze
Colin verdronken. Echt veel zin
in die ontmoeting heeft men
niet. Colin is dan wel eenzaam,
maar hun eigen relaties zijn ver
re van bevredigend. En aange
zien al gauw blijkt dat twee van
hen met elkaar wat hebben ge
rotzooid, is er een gespannen
sfeertje waarbij je aanvoelt dat
het uit de hand gaat lopen.
Alle onderhuidse spanningen
dienen la Ayckbourn met raf
finement en scherpe timing op
gebouwd te worden. Op dat
punt laten de acteurs van het
Amsterdamse gezelschap zich
zonder uitzondering van hun
beste kant zien. De zelfingeno
men kwast van Hajo Bruins, de
op den duur irritante naïeveling
van Han Kerckhoffs of het uit
onvrede in overdreven zorg
zaamheid vervallen typje van
Marjon Brandsma zijn perfect
gespeelde rollen. Zelfs de delle-
rige Evelyn met haar korte sne
rende opmerkingen zou gezien
FOTO SERGE LIGTENBERG
het stuk enigszins overtrokken
kunnen lijken, als niet Catheri
ne ten Bruggencate daar zo'n
prachtrol van maakte.
Sterke individuele prestaties
dus. en het alerte ensemblespel
doet de rest. Daardoor kan het
publiek lachen en huiveren om
Ayckboums scherpe analyse
van diverse soorten huwe
lijksleed.
