'Ik ben geen babbelende boodschappentas'
Rtv show
Poppenspeler leeft
in een fietsenhok
'Televisie-maken is spannend'
MAANDAG 22 MAART 1993
157
Catherine Keyl schrijft boek over jeugdervaringen en journalistiek
Jozef van den Berg in 'De Stoel'
In haar boek 'Kind van de Feiten' beschrijft Catherine Keyl hoe haar jeugdervaringen invloed op haar latere le
ven kregen. foto henny miltenburg
STARDOM
Met is de droom van elke tie
ner. Duizenden schrijven elke
maand hun idolen of het nu
popsterren, sporthelden of film
acteurs en actrices zijn in de
hoop een afspraakje te kunnen
maken. Dat lukt bijna nooit. De
sterren hebben wel wat anders
aan hun hoofd. Behalve natuur
lijk als je vader president van
Amerika is. Dan is alles anders.
En zo dineerde de 13-jarige
Chelsea Clinton deze week met
haar vader in een sjiek Italiaans
restaurant in Washington in het
gezelschap van acteur Paul Ne
wman en zijn vrouw Joanne
Woodward en acteur en filmre
gisseur Tim Robbins (van onder
ander 'Bob Roberts', de verkie
zingsparodie). Moeder Hillary
was er niet bij. Iemand moet
tenslotte werken.
'Schaamteloos' zo oordeelde
het Britse boulevardblad The
Sun met chocoladeletters over
het voornemen van televisiesta
tion Channel 4 om in een
kunstprogramma tekeningen te
tonen van prinses Diana. Wat
er nu zo schaamteloos was aan
de tekeningen liet de Sun na
tuurlijk ook zien.* De prinses
was getekend met als kleding
stukken een tiara, twee wapen
schildjes op haar borsten en een
miniem slipje. Dit om aan te ge
ven dat de vrouw van prins
Charles van sprookjesprinses nu
sekssymbool is geworden.
Channel 4 heeft inmiddels be
sloten de tekeningen niet te to-
„De enige vrouw die ik ver
trouw is een vrouw die ik in
Afrika splinternaakt op een ze
brapad vind." Die krasse uit
spraak van de Amerikaanse ko
miek en filmacteur F.ddie
Murphy zorgde enkele jaren ge
leden voor nogal wat opgetrok
ken wenkbrauwen. Murphy, in
middels 31 jaar, is ook zonder
bezoek aan Afrika van mening
veranderd. Dit weekeinde geeft
hij zijn vrijgezellenbestaan op;
het fotomodel Nicole Mitchell,
bij wie Murphy twee kinderen
heeft, is de gelukkige.
Eddie Murphy heeft dit weekeinde
zijn vrijgezellenbestaan opgege
ven. foto john de koning
Katherine Kelly Lang alias
Brooke uit de soapserie 'The
Bold and The Beautiful' heeft
het leven geschonken aan een
gezonde zoon. Het is haar twee
de kind. Katherine Kelly is gek
op kinderen en wat haar betreft
zullen er nog veel meer volgen.
Of haar echtgenoot het daar
mee eens is, is nog maar de
vraag, want hij voelt zich zo
langzamerhand het vijfde wiel
aan de wagen. Zij heeft abso-
luuf geen tijd voor hem.
DEN HAAG BERNICE BREURE
Nee, echt erg vindt
ze het niet als men
sen haar alleen
maar kennen van gezellige
praatprogramma's als Service
Salon en de 5 uur Show. Al
heeft ze het grootste gedeelte
van haar journalistieke loop
baan heel wat anders gedaan.
„Maar ik vind het wel verve
lend als ze denken dat ik alleen
maar een babbelende bood
schappentas ben, want dat ben
ik natuurlijk helemaal niet",
aldus Catherine Keyl. En wie
haar net uitgekomen boek
Kind van de Feiten leest, kan
niet anders dan dat beamen.
De 45-jarige presentatrice be
schrijft haar woelige jaren bij de
actualiteitenrubrieken Hier en
Nu (NCRV) en AVRO's Televi-
zier, waar ze van 1976 tot 1988
werkzaam was. In het boek
combineert ze bepaalde span
nende reportages, onder meer
gemaakt in de Sahel, Indonesië
en het toen nog communisti
sche Praag, met herinneringen
uit haar jeugd. Keyl koos bewust
voor deze opzet: „Ik ben ervan
overtuigd dat jeugdervaringen
je karakter sterk beïnvloeden en
uiteindelijk zelfs je verdere le
ven bepalen."
Zo vond vader Keyl, die een
grote rol speelt in het boek, dat
meisjes net zoveel kunnen als
jongens. Om dit te bewijzen
stuurde hij Catherine op 14-ja-
rige leeftijd in haar eentje naar
Parijs, om daar in zijn plaats te
gaan onderhandelen met za
kenrelaties. Het lukte haar om
een goede prijs voor zijn han
delswaar te krijgen.
De heren verslaggevers bij
Hier en Nu hadden in het begin
wel moeite met hun nieuwe
vrouwelijke collega die ook nog
'scoorde', maar over het alge
meen ondervond Keyl meer
voor- dan nadelen van haar
vrouw-zijn. "Ik weet zeker dat ik
veel dingen heb gedaan die
mannelijke collega's nooit had
den kunnen doen", zegt ze. Zo
plofte ze tijdens een persconfe
rentie van de Indonesische mi
nister Malik naast hem op een
soort troon, om een paar scher
pe vragen te stellen over de po
litieke gevangenen in het land.
„Een mannelijke verslaggever
was meteen van die troon afge
slagen", zegt ze lachend.
Een andere keer redde Keyl
een reportage in Egypte, naar
aanleiding van de moord op
president Sadat. Na die gebeur
tenis zochten tv-ploegen uit alle
delen van de wereld onderdak
in Cairo en de Hollandse ploeg
werd pardoes uit het hotel gezet
omdat een Amerikaans team
met 'ongelooflijk veel dollars
had gewapperd'. Keyl kocht er
gens een zak appels, die daar
nauwelijks te krijgen waren,
voor de jongen van de receptie
en kreeg daarmee de kamers te
rug. „We hebben het hotel zelfs
niet eens hoeven te betalen",
grinnikt ze nog na. „Een man
had zoiets nooit bedacht."
Catherine Keyl blijkt in haar
jeugd seksueel te zijn misbruikt
door haar onderwijzer op de la
gere school. Omdat ze zo leuk
verhaaltjes kon schrijven, kreeg
Keyl van de 63-jarige man 'bij
lessen', die altijd eindigden met
handtastelijkheden en later uit
liepen op werkelijke sexuele ge
meenschap. De 11-jarige Ca
therine vertelde dit uiteindelijk
aan haar moeder die dit 'kalm
en zakelijk' afhandelde.
„Ze is zelf naar school gegaan
en heeft met die man gepraat,
daarna heeft hij me nooit meer
aangeraakt." Niemand anders,
zelfs haar vader en zusjes niet,
werden hiervan op de hoogte
gesteld. Keyl is haar moeder
heel dankbaar voor deze aan
pak. „Het is geen trauma voor
me geworden, ik zie het als een
van de incidenten uit mijn
jeugd." Vele jaren later, toen
Keyl voor Hier en Nu als eerste
een item maakte over incest, is
deze ervaring haar zelfs van pas
gekomen. Wat niemand in die
tijd voor mogelijk hield lukte
haaf: ze vond seksueel mis
bruikte vrouwen bereid om hun
verhaal voor de camera te ver
tellen. „Na de uitzending zeiden
de slachtoffers allemaal dat het
opvallend was, hoe goed ik me
in hun situatie kon inleven",
schrijft ze ter afsluiting van dit
hoofdstuk uit het boek.
Toch gaat de vergelijking tus
sen deze wouwen en Keyl niet
helemaal op. „Een groot ver
schil was, dat het bij deze
slachtoffers in het gezin wat
toch voor een kind een veilige
haven moet zijn gebeurde.
Bovendien is er bij mij nooit
sprake geweest van enige vorm
van geweld of agressie. Het ge
beurde, hoe gek dat ook klinkt,
toch wij liefdevol. Ik denk zelfs
dat die man op een bepaalde
manier van me hield."
De roddelbladen haakten af
gelopen week gretig in op de
verkrachting van de bekende
presentatrice. „Het was te ver
wachten", verzucht ze. „Maar ik
wilde me niet door de terreur
van die bladen laten weerhou
den om ook deze ervaring op te
schrijven. Daarvoor is de in
vloed van deze reportage te
groot geweest. Het was de eer
ste keer dat de tv aandacht aan
dit onderwerp schonk. In die
tijd dachten we nog dat incest
alleen voorkwam in achterlijke
dorpen als Staphorst. Pas daar
na werd duidelijk dat het in alle
lagen van de bevolking voor
komt."
Underdog
In Kind van de Feiten beschrijft
Keyl hoe ze de Indonesische
oud-minister Subandrio in een
zame opsluiting bezoekt. Ze
wilde zijn erbarmelijke toestand
aan het Nederlandse kijkerspu
bliek laten zien. Dit 'mede-ge-
voel voor de underdog', zoals ze
het uitdrukt, heeft ze gekregen
door haar joodse vader die jaren
in een concentratiekamp door
bracht.
Hij confronteerde zijn kinde
ren te pas en te onpas met zijn
kampverleden. Zo mag Catheri
ne niet klagen over de kou die
het open raam in haar slaapka
mer brengt, want in het kamp
was het nog veel kouder. Ze
mag niet giechelen om het voor
haar onbekende woord 'Einzel-
haft', want haar vader weet
maar al te goed wat dat is. Toch
kreeg ze hierdoor nooit een he
kel aan haar vader.
„Ik luisterde met grote
schrikogen en dacht altijd: hoe
kan ik die man ooit troosten? Er
waren wel tijden dat ik zijn ver
halen afdeed als 'oude koek', de
oorlog was immers voorbij.
Maar nu, door de oorlog in
voormalig Joegoslavië en de ge
vangenkampen, blijkt weer hoe
fout die gedachte was. De kin
deren van die gevangenen
schrijven over dertig jaar mijn
boek."
Keyl zei ooit in een interview
dat ze een soort gespleten per
soonlijkheid is. Enerzijds heeft
ze het emotionele, opgewonden
karakter van haar vader, maar
aan de andere kant ook het
zachtaardige, eerlijke van haar
moeder. „De laatste tijd komt
daar steeds meer evenwicht in.
Vroeger onderdrukte ik mijn ge
voeligheid, ik was immers die
scherpzinnige, stoere journalis
te. Nu denk ik, ik ben een
kwetsbaar mens, nou èn
Verversen
In het nawoord van Kind van de
Feiten legt Keyl uit waarom ze
na haar tijd bij de actualiteiten
rubrieken, 'de voor sommige zo
verderfelijke overstap' maakte
naar haar huidige show, het-zo
genaamde info-tainment. "Na
twaalf jaar kreeg ik het gevoel
dat ik een bepaalde vraag vijf
jaar eerder ook al had gesteld en
dat het antwoord ook nog het
zelfde bleek te zijn. Ik wilde me
zelf verversen."
Dus stortte ze zich in studio
programma's als Ontbijttelevi-
sie en Service Salon. Ze presen
teert nu voor RTL 4 de 5 Uur
Show. „Soms zeg ik weieens te
gen mezelf dat het weer tijd
wordt voor iets nieuws. Maar als
ik daar met anderen over praat,
zeggen ze: waarom zou je? Ja,
waarom zou ik eigenlijk Ik heb
het goed naar mijn zin en an
derhalf miljoen kijkers is na
tuurlijk ook niet mis. Hier heb
ik nooit het gevoel dat ik een
vraag al eerder heb gesteld."
Toch blijft ze een mens van
de actualiteit, 'van de feiten1.
Want op de vraag of ze zelf als
kijker naar de 5 Uur Show zou
kijken, antwoordt ze: „In ieder
geval wel naar het laatste kwar
tier, het gedeelte met de actuele
discussie." Daarna verontschul
digend: „Ook omdat ik voor die
tijd nooit thuis ben, hoor."
(Kind van de Feiten, Catherine
Keyl, uitg. Strengholt. Prijs:
24,90)
HILVERSUM BERNICE BREURE
Jozef van den Berg, tot voor kort
de beroemdste poppenspeler
van ons land, zal morgenavond
in een heel andere 'rol' te zien
zijn in het veelbekeken NCRV-
programma 'De Stoel' over op
zienbarende mensen. Van den
Berg verliet ongeveer een jaar
geleden zijn vrouw en vier kin
deren, zijn huis èn zijn werk om
verder als een kluizenaar in vol
strekte armoede door het leven
te gaan. Hij woont momenteel
in een tochtig Fietsenhok.
Rik Felderhof en Bernard
Prins van het NCRV-program-
ma 'De Stoel' zochten de pop
penspeler op in de fietsenstal
ling van het gemeentehuis van
Neerrijnen, vlakbij Tiel. Al le
zend slijt hij zijn dag: vooral bij
bels en boeken over het Grieks-
orthodoxe geloof hebben zijn
voorkeur.
De poppenspeler begon in
het begin van de jaren zeventig
zijn kindervoorstellingen in een
Gronings keldertheatertje. Later
reisde hij in een afgedankte
brandweerwagen met zijn ge
zin, poppen en een theatertent
door grote delen van Neder
land. In 1980 kwam zijn grote
doorbraak met de voorstelling
'Moeke en de Dwaas', waarin
hij een filosofisch ingestelde
zwerver speelt met zijn zes le
den tellende poppenfamilie.
De gloriejaren van Van den
Berg braken hier mee aan. Hij
maakte tientallen produkties
voor kinderen en volwassenen
die werden opgevoerd in grote
delen van de wereld zoals
Hongarije, de Verenigde Staten,
Japan, Canada, Australië en j
Indonesië.
Ruim drie jaar geleden zette
Van den Berg onverwacht een
punt achter al zijn optredens en
zegde zijn geplande tournees
voor onder meer Moskou af.
Een half jaar later zette hij zijn I
voorbereidingen aan een nieu
we produktie, waarvoor al veer
tigduizend kaartjes waren ver- I
kocht, definitief stop. In een in
terview met Vrij Nederland in
juni 1991 zei hij „dat de uiterst
persoonlijke confrontatie met
zichzelf steeds minder geschikt J
is om via het theater aan een
publiek over te dragen." Hij
ging te rade bij monniken in
een Grieks klooster maar kwam
bij terugkomst in een ernstige
depressie. Vijf weken bracht hij
door in een psychiatrisch zie
kenhuis.
Van den Berg zegt nu vol
strekt gelukkig te zijn. „Er is mij
iets heel groots overkomen, ik
heb het grote licht gezien." En
volgens de programmamakers
straalt hij dat ook uit. „Hij
maakt een rustige stabiele in
druk, een man die weet waar hij
mee bezig is", vindt Prins.
„Ik volg een wonderlijke
weg", verklaart de poppenspe
ler in de uitzending. „In de ogen
van anderen onbegrijpelijk,
maar voor mij glashelder. Ik
volg een roeping en die roeping
heeft mij hier gebracht. Op deze
plek en nergens anders. Hier
moet ik zijn."
(De Stoel, dinsdag 23 maart,
22.41 uur, Nederland 1)
Bert van der Veer zoekt bij RTL 4 ook naar verdieping
Bert van der Veer, programma-di
recteur bij RTL 4, wil bij de com
merciële omroep ook diepte c
HILVERSUM •BERT POTS
Bert van der Veer zit sinds mei
vorig jaar bij RTL 4 op de stoel
van programma-directeur. Sa
men met Ruud Hendriks pro
beert hij het Nederlandse volk
dagelijks een aangenaam gevoel
te bezorgen. Het behouden van
het bestaande is voor hem on
voldoende. Van der Veer wil
binnen de wetmatigheden van
de commerciële omroep ook
diepte creëren.
Pal tegenover zijn bureau
taan de televisietoestellen op
gesteld. Drie of vier toestellen
staan permanent ingeschakeld.
Naast het eigen station worden
publieke omroep, CNN en de
opnamen in Sïudio 2 aan de
overzijde van de straat in de ga-
gehouden, 's Ochtends is bij
hem het ontbijtprogramma van
de BBC populair.
Televisie maakt al ruim twin
tig jaar op indringende wijze
deel uit van zijn bestaan. Van
der Veer was rtv-redacteur bij
diverse regionale dagbladen,
schreef tv-recensies, publiceer
de boeken over respectievelijk
25 en 40 jaar televisie en werkte
sinds 1977 als regisseur/redac-
r van tv-programma's bij de
publieke omroep. Bij TV 10, de
poging van Joop van den Ende
een tweede 'commerciële
omroep te komen, was hij pro
grammaleider.
In de lift van het kantoorge
bouw hangen de jongste, suc
cesvolle kijkcijfers. RTL 4 is al
geruime tijd van maandag tot
en met donderdag het best be
keken station in Nederland.
Ook in het weekeinde lijkt soms
succes mogelijk. De laatste za
terdagavond is het station er in
geslaagd een evengroot markt
aandeel te halen als de VARA.
Voor de programmering is bij
RTL 4 geen uitgebreide staf be
schikbaar. Die is in handen van
Van der Veer en van de vorige
programmaleider, nu plaatsver
vangend algemeen directeur,
Ruud Hendriks. Van der Veer
maakt programmaschema's,
begeleidt produkties en houdt
de programma-promotie in de
gaten. Aan de andere kant moet
hij nadenken welke kant het op
moet met de programmering
van het station. Prikkelende uit
spraken, waar Hendriks zich in
het verleden nog al eens mee
profileerde, zijn bij hem niet
aan de orde. Van der Veer zoekt
de nuance.
Nieuwe talenten
De kritiek dat zijn station geen
bijdrage levert aan de ontwikke
ling van het medium televisie
wordt door hem tegen gespro
ken. Ook zijn station geeft nieu
we talenten een kans. Hans Ka
zan en Hans van der Togt kwa
men de afgelopen drie jaar tot
wasdom. Verrukt is Van der
Veer nog over de nieuwe versie
van 'Wedden dat' met Rolf
Wouters. Hij is tot zijn stellige
overtuiging een waardige opvol
ger voor de naar de publieke
omroep teruggekeerde Jos
Brink.
Hetzelfde verhaal kun je vol
gens hem ophangen over de
door RTL 4 geïntroduceerde
nieuwe formules of de produk
tie van Nederlandse dramase-
rie's. Een dagelijkse soap was
voor de komst van RTL 4 in Ne
derland een onbekend ver
schijnsel. Onlangs werd de
500ste aflevering van Goede Tij
den Slechte Tijden uitgezonden.
Televisiemaken is voor Van
der Veer spannend. Het vast
houden van het succes noemt
hij belangrijk. RTL 4 heeft een
gemiddeld marktaandeel van 28
procent. Dat gaat. zo zegt hij,
niet vanzelf, liet station moet
voortdurend alert zijn op de ge
dragingen van de publieke om
roep. Succesvolle programma's
moeten door nieuwe successen
worden opgevolgd. De speur
tocht naar goede nieuwe aanko
pen is een permanente inspan
ning.
Volgens hem is het niet zo
moeilijk om op een enkele
avond een geweldig programma
te maken, waarbij het markt
aandeel boven de veertig pro
cent stijgt. Het is voor het sta
tion echter veel interessanter
aan een constante te werken.
De verovering van het weekein
de bij voorbeeld nu bezit de
publieke omroep nog het groot
ste marktaandeel op vrijdag, za
terdag en zondag is niet zo
gemakkelijk.
Een goede programmering
wordt volgens Van der Veer ge
kenmerkt door de juiste balans.
Voor de kijker mag het geen
zootje zijn. De avond mag niet
te pas en te onpas van sfeer ver
anderen. De kijkers vinden het
veel prettiger een zender aan te
zetten waar zij de hele avond
plezier aan hebben.
Van der Veer wil de kijker niet
alleen bij een zak chips en fles
sen bier een lekker spelletje bie
den. Daaromheen moeten pro
gramma's staan die iets anders
bieden. Voor hem is het een uit
daging binnen de wetmatighe
den van commerciële televisie
meer diepte te creëren.
Vast patroon
Hij is nu bezig te kijken hoe in
de informatieve sector nieuwe
ontwikkelingen van de grond
foto marcel antonisse
kunnen komen. De vorm
daar voor wordt gekozen mag
geen afbreuk doen aan andere
doelstellingen van het station.
Voor de kijker moet er een vast
patroon bestaan. Het is volgens
hem niet gemakkelijk program
ma's te vinden die wekelijks
kunnen worden uitgezonden.
Zou iemand echter een bruik
bare vorm weten voor bijvoor
beeld een kunstprogramma,
dan zou dat zeer welkom zijn.
Andere televisie-vormen ra
ken volgens Van der Veer aan
het einde van hun levenscyclus.
Het kwisje van een half uur
heeft z'n beste tijd gehad; hoe
sterk de formule ook is. Reden
voor RTL 4 Prijzenslag een an
dere vorm te geven. Ook de
talkshow rhet „een onder
werpje, liedje, onderwerpje"
heeft het volgens hem wel ge
had. In plaats van de oude talk
show, waar RTL 4 alleen Ursjjl
de Geer nog in heeft, komt de
thematische talkshow.
Van der Veer is een grote fan
van Oprah Winfrey. Hij zou
graag zo'n programma maken.
Het vinden van een persoonlijk
heid die een dergelijk program
ma kan dragen, is niet eenvou
dig. Verder vraagt zo'n formule
een degelijke redactie. Volgen
Van der Veer blijkt het in di
praktijk erg moeilijk goede
mensen te vinden voor achter
de schermen.
