DE
'Katwijkse trawlers niet
gekocht voor de quota'
Partycentrum La France
wil Treslong overnemen
Leiden Regio
Fioretti wint
eigen festival
'Ik geloof in 'n wereld zonder geld'
Weinig subsidie voor
huiswerkbegeleiding
Export bloembollen daalt
TIJD
VAM
TOEN
MAANDAG 22 MAART 1993
CHEF GERT VISSER. PLV -CHEF AAD RIETVELD, 0
Voorzitter v.o.f. Voorwaarts Cor Vrolijk wil aanvoer vis garanderen
„Of we er lang over hebben gesproken? Nee, binnen een
paar dagen waren we er uit. Sterker nog, na één dag wis
ten we al hoe het plaatje eruit moest zien. Zonder dat dat
ten koste zou gaan van de bemanning. Maar geloof me:
die zal er heus niet slechter op worden."
UMUIDEN/KATWUK
PIETER VAN HOVE
Comelis Vrolijk kan het zich
best voorstellen hoe de emoties
waren van de bemanningsleden
van de Katwijkse KW20 en de
KW32 nadat ze te horen hadden
gekregen dat hun hektrawlers
waren verkocht. Aan de v.o.f.
Voorwaarts, een samenwer
kingsverband van vier rederijen
waarvan Vrolijk onlangs voor
zitter is geworden.
„Zo emotioneel, zou ik ook
hebben gereageerd. Maar al die
verhalen die de ronde doen: als
of we de trawlers uitsluitend
voor de visquota zouden heb
ben gekocht. Onzin. Natuurlijk
LISSE»ARIE INT VELD
Het derde eenakterfestival in
Lisse is afgelopen weekeinde
door de organiserende school
zelf gewonnen. „Hardstikke
leuk. Een extra stimulans voor
volgend jaar", aldus Harry
Spruyt, organisator en regisseur
van de Fiorettiploeg.
Het programma van het een
akterfestival had in vergelijking
met voorgaande jaren een wijzi
ging ondergaan. „De eerste
twee jaren was er sprake van
een afvalrace. Er waren voor
rondes en de laatste twee over
gebleven scholen stonden in de
finale. Dit jaar deden er drie
scholen mee: het Rijnlands Ly
ceum uit Sassenheim, het Ste
delijk Gymnasium uit Haarlem
en het Fioretti College. Er is be
sloten om de groepen twee keer
te laten optreden, met een ver
schillende jury per avond.
De strijd bleef tot op het
laatste moment spannend, de
laatste enveloppe gaf de Het
Fioretti werd eerste, het Rijn
lands Lyceum tweede en het
Stedelijk Gymnasium derde. De
publieksprijs was voor Dennis
van Hees uit de ploeg van 'het
Fio'.
zijn we in de quota geïnteres
seerd. Maar dat is niet het hele
verhaal. Kennemerland wilde
de schepen kwijt. Die waren
voor hen niet rendabel genoeg.
En ze zochten kopers. Daarom
hebben wij de rederijen Vro
lijk, Parlevliet Van der Plas,
Van der Zwan en Jaczon on
ze koppen bij elkaar gestoken
en gezamenlijk die trawlers
aangeschaft."
De directeur van de gelijkna
mige visserijmaatschappij in
IJmuiden praat erover alsof hij
onlangs een pakje boter bij de
kruidenier heeft gekocht. Want,
over één ding laat hij geen mis
verstand bestaan: schepen
moeten varen. „Wij Nederlan
ders hebben de modernste vis
sersvloot ter wereld. Met een
uitstekende bemanning. Het
zou zonde zijn geweest als die
trawlers naar het buitenland
waren vertrokken." Dus, stelt hij
simpel vast, moesten we die
schepen wel kopen. „Je pro
beert te houden wat er is. Zo ga
randeren we een deel van onze
aanvoer van vis. En uiteraard de
export."
Vrolijk en zijn collega's zijn
voortdurend op zoek naar nieu
we markten. Daar zet hij het
liefst vis af die Hollandse colle
ga's zelf hebben gevangen. In
ieder geval 'Dutch style pro
duct'; dat is volgens hem de
beste vis. „Als je dat vergelijkt
met de manier waarop bij voor
beeld de Russen hun vis verwer
ken en transporteren. Hun ver
pakking is slechter. Dat werkt
door in de kwaliteit van de vis."
Dus wil Vrolijk zoveel moge
lijk de aanvoer in eigen hand
houden. Met behulp van de
hektrawler Comelis Vrolijk bij
voorbeeld, een gigant van 115
meter met een vermogen van
vierduizend ton ingevroren vis.
De tien jaar oude 'Prins Bern-
hard' (de Sch 72), een iets klei
nere uitvoering, maar nog altijd
goed voor tweeduizend ton
laadvermogen. Hij investeert
overigens niet alleen in sche
pen. Ook in vrieshuizen steekt
hij het nodige geld. „Een ver
lengde van de schepen", noemt
hij de opslagloodsen. En ook:
een noodzakelijk kwaad. „Hoe
sneller je je eigen produkten
kunt verkopen, des te beter dat
is. Maar je weet nooit hoe het in
de toekomst met de verkoop
gaat. Daarom is het beter zo'n
vrieshuis achter de hand te heb
ben." Vrolijk heeft vertrouwen
in.de toekomst. „Mensen blij
ven altijd vis eten. Het is ten
slotte het goedkoopste eitwitrij-
ke voedsel."
Sociaal plan voor Treslongpersoneel
Dirk van den Broek en Partycentrum La France
uit Oegstgeest zijn in onderhandeling over de
overname van Partycentrum Treslong in Hille-
gom. La France is al enige tijd op zoek naar ex
pansiemogelijkheden en vindt Treslong heel
geschikt. Dirk van den Broek is bereid de inven
taris en het personeel aan La France over te
doen.
Volgens de Van den Broekdirectie hebben
zich verschillende gegadigden voor het party
centrum gemeld, maar zijn de besprekingen
met La France het verst gevorderd. Directeur
eigenaar L. van der Zon van La France bevestigt
dat. „Ons bedrijf barst werkelijk uit zijn voegen,
dus willen we uitbreiden. Elk weekend zitten
we vol."
Of de overname van Treslong door La France
kan doorgaan is twijfelachtig. De eigenaar van
het gebouw waarin het partycentrum is geves
tigd, de Koninklijke Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur (KAVB) overweegt de
panden te verkopen en niet opnieuw te ver
pachten. Van der Zon: „Het moet natuurlijk
niet te lang gaan duren. Als het publiek op een
gegeven moment denkt dat Treslong dicht gaat,
worden er geen partijen meer geboekt. Dan is
de naam Treslong naar de knoppen."
Van den Broek benadrukt dat Treslong niet
sluit omdat de zaak financieel niet zou lopen.
„We hebben vorig jaar even last gehad van de
opening van Claus Partyhouse, maar het aantal
boekingen is dit jaar weer terug op het oude ni
veau." Toch wordt het partycentrum afgesto
ten. „We willen ons gaan concentreren op de
detailhandel."
Geen zorgen
„We hebben de personeelsleden van Treslong
vorig jaar aangeboden de zaak over te nemen,
maar dat durfden ze niet aan. Achteraf be
schouwd hadden ze dat beter wel kunnen
doen", meldt Van den Broek. „Maar goed: dat
is de koe in de kont kijken." De KAVB had de
panden niet in de verkoop kunnen doen, als de
pacht van het restaurant niet was opgezegd.
Van den Broek ziet de toekomst van de twin
tig vaste personeelsleden van Treslong niet zor
gelijk in. Er komt een sociaal plan, zo laat hij
weten. „Horecapersoneel is veel gevraagd. De
mensen die overblijven, krijgen een baan elders
in ons concern aangeboden."
nige tijd geleden
I j kreeg het Gemeente-
archief van Leiden
van een gepensioneerd onder
wijzer een aantal oude boeken.
Een paar ervan betroffen de ad
ministratie van een Leidse lage
re school. Die waren zeer wel
kom omdat het Gemeentear
chief maar heel weinig bezit
over die scholen omdat daar in
het verleden enorm veel is weg
gegooid.
Het belangrijkste boek was het
notulenboek van wat formeel
heette de 'Vereeniging van On
derwijzers en Onderwijzeressen
in het derde district van Zuid-
Holland'. Een dik, fraai gebon
den boek, waarvan alleen de
eerste 64 bladzijden beschreven
zijn. Maar die weinige bladzij
den zijn gevuld met een onver
wachte schat aan informatie.
Aantekeningen die prima de
opkomst en ondergang van een
vereniging in tien jaar tijd laten
zien.
De jaren zestig van de vorige
eeuw waren voor de onderwijs
wereld van enorm belang. Voor
al doorThorbecke werden tal
van wetten gemaakt op het ge
bied van lager en middelbaar
onderwijs en het openbaar lager
onderwijs nam in de gemeente
Leiden een grote vlucht. Tal van
nieuwe scholen werden ge
bouwd. Bovendien was het een
tijd dat er veel nieuwe vereni
gingen van de grond kwamen.
Het was dus niet verwonderlijk
dat ook getracht werd het on
derwijzend personeel in een
vereniging bijeen te krijgen. Op
zaterdag 27 november 1869
kwamen in de bekende uitspan
ning 'Zomerzorg' bij het station
62 onderwijzers en 23 onderwij
zeressen hun vereniging oprich
ten. De voorzitter was de
schoolopziener van het derde
District van Zuid Hollahd, dr.
M.J. de Goeje, die overigens la
ter hoogleraar werd.
Op die eerste bijeenkomst hield
Leidse kleermaker Teljeur wordt 95
LEIDEN HANS KOENEKOOP
De gemeente Leiden wil niet
veel geld meer uitgeven aan
huiswerkbegeleiding. Alleen de
Stichting Surinamers Leiden
(SSL) krijgt nog 3000 gulden
waarmee Surinaamse scholie
ren kunnen worden geholpen
bij het maken van huiswerk. De
9000 gulden die jaarlijks ter be-
schikiong werden gesteld aan
huiswerkklassen van het wel
zijnswerk komen per 1994 te
vervallen.
Volgens de gemeente zijn de
scholen zelf verantwoordelijk
voor begeleiding bij het maken
van het dagelijkse huiswerk. In
stellingen voor onderwijsbege
leiding, maatschappelijke
dienstverlening en jeugdhulp
verlening dienen beschikbaar te
zijn voor begeleiding bij proble
men rond de overgang naar het
voortgezet onderwijs, verkeerde
schoolkeuze en maatschappelij
ke en sociaal-emotionele pro
blemen. Initiatieven van het
welzijnswerk om buitenschool
se professionele huiswerkbege
leiding op te zetten worden niet
gesteund. Het Leidse Volkshuis
en de SKIL hebben de gemeente
ooit voorgesteld daar een flink
bedrag (141.000 gulden voor al
leen al de SKIL) aan uit te ge
ven. De welzijnsinstellingen
mogen wel onder bepaalde
voorwaarden een gedeelte van
hun eigen budget aan onderwijs
besteden. Scholen die huis
werkbegeleiding buiten hun ei
gen gebouw willen laten plaats
vinden kunnen daarvoor over
leggen met een welzijnsinstel-
ling.
Scholen zijn zelf zeer wel in
staat huiswerkbegeleiding te or
ganiseren, vindt de gemeente.
De basisscholen in de Slaagh-
wijk, de protestant-christelijke
Valkenier en de openbare Me-
renwijkschool willen bijvoor
beeld zelf begeleiding bieden
aan hun leerlingen. De scholen
hebben daartoe afspraken ge
maakt met de PABO in Oegst
geest over de inzet van
stagiaires. De wijkgroep Slaagh-
wijk betaalt de kosten.
Het voortgezet onderwijs
moet zeker in staat worden ge
acht huiswerkbegeleiding te or
ganiseren. Hoewel lang niet elke
school dat optimaal doet wil de
gemeente zich daar verder niet
mee bemoeien. De gemeente
steunt inititiatieven om al
lochtone jongeren en woonwa
genjongeren met hun huiswerk
te begeleiden, maar alleen de
SSL krijgt daarvoor dus geld. De
Onderwijswinkel heeft geld ge
kregen voor steun aan allochto
ne meiden, maar dat hoeft geen
huiswerkbegeleiding te zijn.
VRIJE TIJD
Lezing
De Filosofische Vakvereniging
voor Vrouwen 'Anna Maria van
Schurman' houdt morgen een
lezing. De titel van de lezing is:
De stijl als wapen. Over taal en
geslacht in de filosofie van Iriga-
ray. De spreekster is drs. Anne-
mie Halsema van de Universi
teit van Amsterdam. De lezing
vindt plaats in het WSD-com-
pex aan de Cleveringaplaats 1.
Aanvang 20.15 uur.
WAO
'De Socialistiese Partij houdt
morgen in buurthuis De Pan-
crataan de Middelstegracht 85
een informatie-avond over de
gevolgen van de nieuwe WAO.
Aanvang 20.00 uur.
Rariteitenkabinet
De Leidsche Vereeniging van
Postzegelverzamelaars houdt
morgen een rariteitenkabinet
op philatelisch gebied. Ook zal
er een dialezing met de titel 'De
reizen van Columbus' gehou
den worden. De activiteiten vin
den plaats in het restaurant van
zwembad de Zijl aan de Para-
mariobostraat 66 in Leiden.
Aanvang 20.00 uur, de zaal is
open vanaf 19.00 uur. Toegang
gratis.
Bingo
In buurthuis Comels Joppensz
(Oppenheimstraat 6a) wordt
vrijdagavond 26 maart een bin
go-avond gehouden. Aanvang
20.15 uur (tot 23.00 uur).
Peuter -en kleutermuziek
Ouders en hun kinderen kun
nen zich inschrijven voor de
cursussen Peutermuziek en
kleutermuziek voor de maand
maart en april bij de streekmu-
ziekschool. De cursus is be
doeld om bij kinderen op speel
se wijze gevoel voor muziek te
ontwikkelen. Een inschrijffor
mulier is tijdens kantooruren
verkrijgbaar bij de balie van de
muziekschool aan het Rapen
burg 22.
Het gaat niet goed met de bloembollen-export. De cijfers die het
Produktschap voor Siergewassen (PVS) publiceerde spreken boek
delen. In de jongste statistiek wordt niet over geldbedragen gespro
ken, maar aan het aantal geëxporteerde stuks is duidelijk te zien
dat het slecht gaat met de branche. In totaal werden in de periode
van vorig jaar juni tot en met afgelopen januari bijna vijf miljard
bollen uitgevoerd. In dezelfde periode van een seizoen eerder wa
ren dat er bijna 5,2 miljard. Een daling derhalve met vier procent.
„We leven toch maar in een rare
wereld", zegt Leidenaar G. Tel
jeur. Hij staat op uit zijn praat
stoel en loopt naar de kast. Even
later keert hij terug met een
boekwerk: Bellamy, de mens en
zijn werk. „Lees het maar. Hij
geeft de oplossing."
Teljeur is vandaag 95 jaar ge
worden. Hij geniet bij veel ou
dere Leidenaars grote bekend
heid als de kleermaker van de
Oude Vest. Daar mat hij de no
tabelen van de stad zo'n dertig
jaar lang kostuums, smokings,
jacquets en toga's aan. „'Teljeur
Tailleur' stond er op de gevel. Ik
was meen ik de enige maatk-
leermaker in Leiden. Dus verze
kerd van een goede klanten
kring."
Teljeur heeft het kleermakers
vak altijd met liefde uitgeoe
fend, maar heimwee kent hij
niet. „Ik ben gestopt op 68-jari-
ge leeftijd. Ik geloof dat ik daar-
.na nog twee pakken heb ge
maakt. En een japon voor mijn
vrouw. Het maken van kleren
heb ik nooit gemist. Wel het
contact met de klanten."
In schril contrast met zijn rij
ke klanten, die hij voorzag van
een weelderige zomer- en win-
tergarderobe, stond en staat
Teljeurs eigen levensopvatting.
Hoewel zelfvan christelijke hui
ze, zweert Teljeur bij de visie
van Edward Bellamy, de
econoom uit de negentiende
eeuw die heilig geloofde in een
geldloze maatschappij.
Als de filosofie van Bellamy
ter sprake komt, schieten de
ogen van Teljeur vuur. „Men
zegt dat het een utopie is, maar
dat vind ik onzin. Als de wil er
is, dan kan het makkelijk. Lees
zijn boeken maar. Het is moge
lijk om het geld af te schaffen en
alle goederen gelijkelijk over alle
mensen te verdelen.
Het was in de crisisjaren der
tig dat Teljeur een spreekbeurt
bezocht van een Amsterdamse
dominee. Daar maakte hij ken
nis met de naam Bellamy. Hij
las zijn boek 'Het jaar 2000' en
was meteen verkocht. Teljeur
werd lid van de Internationale
Vereniging Bellamy en zou dat
de rest van zijn leven blijven.
„Na de oorlog ben ik nog voor
zitter geweest van een Leidse
afdeling."
Gerard Hendrik Teljeur werd
in 1898 geboren in de buurt van
de Leidse Herenstraat. Zijn va
der was stukadoor. „Mijn moe
der vond dat geen vak voor mij,
want daar kreeg je van de vrese
lijke kloven van in je handen.
Toen ik twaalf jaar was, zei ze
tegen mij: jij moet kleermaker
worden."
Het knaapje Gerard toog naar
W. Haanstra temid
den van zijn vrouwe
lijk personeel van de
Kweekschool aan het
Rapenburg en de
Vliet 1921.
De onderwijzers en onderwijzeressen
van het derde district
de latere secretaris N. Gouwen-
tak een inleiding over 'Iets over
den tegenwoordigen toestand
des onderwijzers'. 'De heer
Haanstra, die daama het woord
verkrijgt, geeft in eene onver
plichte bijdrage in dichtmaat
eene schets van hetzelfde on
derwerp'. Meteen al hier valt de
aandacht op de markantste per
soonlijkheid in het onderwijs-
wereldje van die tijd: Wybran-
dus Haanstra. Hij had zeer uit
gesproken ideeën over de peda
gogie, die resulteerden in de
'methode-Haanstra'.
In de vergaderingen van de ver
eniging van onderwijzers en on
derwijzeressen ontbrak hij de
eerste zes jaar bijna nooit, maar
nadat hij op de vergadering van
25 november 1876 nog eens uit
voerig gesproken had over het
algemeen gebrek aan methode:
'Gebrekkige paedagogische
kennis, of volslagen gemis daar
van', hoefde hij mogelijk niet
meer zo nodig. Hij zag er wel
licht meer heil in om aan dit
probleem iets te gaan doen
door het oprichten van een
kweekschool.
Sinds die tijd ontbreekt zijn
naam dan ook in de notulen.
Maar in de jaren dat hij trouw
present was, ging er bijna geen
vergadering voorbij waar hij
niet het woord voerde. Behalve
voorzitter De Goeje waren het
verder vooral de kopstukken als
Japikse (het bekende hoofd van
de school aan de Aalmarkt), Van
der Harst, Brouwer, Perdijk en
Gouwentak die spraken, bijdra
gen leverden en commissiewerk
verrichtten. De onderwijzeres-
sen speelden een veel minder
belangrijke rol.
Een van de opvallendste zaken
is dat de vergaderingen gelar
deerd werden door gezangen,
meestal in het Duits. Op 29 mei
1875 was er echter op dit punt
een afwijking: toen werden er
voordrachten gehouden door
leerlingen van de openbare
school no. 2 vooronvermogen-
den, de openbare school no. 1
voor minvermogenden, en de
Kweekschool voor bewaar-
schoolhouderessen. Deze zon
gen in totaal 21 liederen, waar
onder 'Waar de blanke top der
duinen' en 'In naam van Oran
je, doe open de poort'.
Dat men die liederen liet uit
voeren had uiteraard een be
doeling. Een commissie, die be
stond uit de heren Lancel, Van
der Harst, Ten Klooster en
HaanstTa, moest rapport uit
brengen over welke liederen
werkelijk geschikt waren voor
de jeugd. De bedoeling was dat
dit werkelijk nationaal bekende
liederen zouden worden, maar
de tekst was nog niet geheel
naar ieders zin en besloten
werd daar nog eens naar te la
ten kijken. Daarna vernemen
we niets meer over het Lied
boek.
De 40ste algemene vergadering
van 29 november 1879 was de
laatste. Goede krachten waren
overleden (zoals de oude Van
derTogt), gepromoveerd (zoals
voorzitter De Goeje) of niet
meer geïnteresseerd (zoals
Haanstra), en de spirit was er
uit. Bovendien veranderde de
grens van het Derde District in
grijpend, zodat veel dorpson
derwijzers, die trouwens toch al
niet zo veel kwamen, nu af
haakten.
Hoe dan ook, we krijgen uit de
verslagen van de vergaderingen
een aardig idee van de onder
wijswereld uit de jaren zeventig
van de vorige eeuw. Dankzij de
oplettendheid van een onder
wijzer.
Lips aan de Herengracht en
werd meteen aangenomen. „Al
snel bleek dat ik het meten, pas
sen en snijden in de vingers
had. Ik wilde zelf graag coupeur
worden, want dan kom je het
meest met de klanten in aanra
king. Ik heb dat werk 15 jaar ge
daan bij de gebroeders Vies op
de hoek Breestraat/Steen-
schuur."
In februari 1936 begon Tel
jeur als tailleur in een eigen
zaak. Hij kreeg er de gegoede lui
over zijn vloer: professoren,
doktoren, dominee's en burge
meesters „Burgemeester Van
Kinschot was een hele trouwe
klant. Zelfs na zijn pensioen
belde hij nog vaak voor een af
spraak. Teljeur, staat de koffie
klaar, riep hij dan."
Teljeur stopte in 1966. Hij kon
de zaak niet overdoen aan een
van zijn drie dochters en ver
kocht de boel. Vanaf dat jaar
slijt hij samen met zijn 88-jarige
vrouw zijn dagen in een flatwo
ning aan de Bruggravenlaan. Hij
puzzelt wat, leest af en toe een
boek en kookt het eten. Maar
meestal droomt hij weg naar
het land van Edward Bellamy.
De Leidse tailleur Gerard Teljeur wordt vandaag 95:
erg het contact met de klanten."
„Ik heb geen heimwee naar het vak, maar mis wel heel
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
