Fransen zijn socialisten
en ook Mitterrand zat
Feiten &Meningen
Socialistische steun voor milieupartijen
Provinciestadje Dreux
wil van 'bruin' imago af
Tsjetsjeense bendes jagen Russen stuipen op lijf
ZATERDAG 20 MAART 1993
2
De Franse socialisten zullen in de tweede
ronde van de parlementsverkiezingen de
kandidaten van de milieupartijen Généra-
tion Ecologie en Les Verts steunen. Dat
meldde het dagblad Le Monde gisteren.
De partijleiders besloten dat socialistische
kandidaten zich bij de tweede ronde op 28
maart zullen terugtrekken ten gunste van
beter geplaatste kandidaten van de milieu
partijen. Zo willen de socialisten de weg
vrijmaken voor toekomstige samenwer
king met deze partijen, conform de ideeën
van ex-premier Michel Rocard die met een
'big bang' een brede linkse beweging wil
In het groene kamp is koeltjes gereageerd
op het socialistische plan. Antoine Waech-
ter van Les Verts noemde het een planne
tje om groene stemmen te winnen. Eerder
lieten de milieupartijen weten dat ze alleen
stembusafspraken voor de tweede ronde
zouden maken om leden van het extreem
rechtse Front National van een zetel af te
houden. Volgens Le Monde mocht het so
cialistische besluit pas na de eerste ronde,
die morgen plaatsvindt, worden bekendge
maakt.
De ondersteuning van kandidaten van
„bevriende" partijen is een opmerkelijk as
pect van het Franse kiesstelsel. Als nie
mand in de eerste ronde een absolute
meerderheid haalt, gaan de twee best ge
plaatste kandidaten door naar de beslis
sende ronde waar zij aan een relatieve
meerderheid genoeg hebben. Hierdoor is
het mogelijk dat de groene partijen en het
Front National, met 14 resp. 12 procent
van de stemmen, geen zetel winnen. Daar
entegen rekenen de twee centrum-rechtse
partijen erop met 40 procent meer dan 400
van de 577 zetels te winnen.
Volgens de peilingen zijn de gaullistische
Rassemblement pour la République (RPR)
van Jacques Chirac en de Union pour la
Démocratie Fran^aise (UDF) van ex-presi
dent Valéry Giscard d'Estaingin een nek-
aan-nek-race verwikkeld. Een van deze
partijen zal waarschijnlijk de nieuwe pre
mier leveren, die dan een „cohabitation"
moet aangaan met de socialistische presi
dent Francois Mitterrand totdat diens
ambtstermijn in 1995 afloopt.
„Ik ben socialist en heb niets te verbergen'. Parlementskandidaat Eric Cochard probeert op deze n
van de socialistische partij hem niet treffen.
recht op pensioen op 60-jarige
leeftijd in, het minimumloon en
bijstandsuitkeringen voor lang
durig werklozen. Veranderingen
die de Franse samenleving he
vig bezig hielden.
Na drie jaar experimenteren op
sociaal en economisch gebied,
moest Mitterrand het roer dras
tisch omgooien, gedwongen
door de economische crisis en
de toenemende kapitaalvlucht.
In 1984 maakte de revolutionai
re premier Mauroy plaats voor
de hervormer Laurent Fabius.
Met de huidige premier Pierre
Bérégovoy als minister van fi
nanciën en economische zaken
maakten de socialisten een
ideologische ommezwaai van
jewelste. Voortaan had de eco
nomie het primaat over de poli
tiek en was de sterke franc en
socialisten lopen de kiezers niet
warm voor dit soort argumen
ten. De Franse economie staat
er, ondanks de schrikbarend ho
ge werkloosheid, veel beter voor
dan die van veel buurlanden,
maar daar willen de Fransen
niets over horen. De drie mil
joen werklozen, twee maal zo
veel als in 1981, wegen zwaarder
dan de sterke franc en de lage
inflatie. De socialisten zijn de af
gelopen twaalf jaarvervreemd
geraakt van hun eigen achter
ban en zijn problemen.
Wat de Fransen de socialisten
echter vooral kwalijk nemen, is
de niet aflatende stroom poli-
tiek- Financiële schandalen.
Links had zich tijdens het lange
verblijf in de oppositiebanken
opgeworpen als 'kampioen van
de moraal' en Mitterrand was
hun onbetwiste aanvoerder.
Mitterrand, de man die berucht
was om zijn parlementaire tira
des tegen 'het geld dat alles ver
ziekt en corrumpeert'.
Dat geld veel corrumpeert, kun
nen heel wat socialisten twaalf
jaar later uit eigen ervaring be
amen. Het aantal prominente
socialisten dat zichzelf heeft
verrijkt, is al lang niet meer op
de vingers van één hand te tel
len. Er gaat vrijwel geen week
voorbij zonder een nieuwe ont
hulling over socialistische politi-
de
ker dan welk socialistisch ideaal
of stokpaardje ook.
Dat de socialisten die tussen
1986 en 1988 in het parlement
even de macht moesten afstaan
aan 'rechts' negen jaar later
een electorale afstraffing krij
gen, hebben ze niet aan econo
misch wanbeleid te danken. In
tegendeel. In beurskringen
wordt de aanstaande wisseling
van de wacht geenszins met ge
juich begroet. „Voordebeurs
zijn de socialisten beter dan wie
dan ook", zo zegt zonder een
spoor van ironie een effecten
handelaar van een grote Parijse
bank.
Het strakke begrotingsbeleid
van Bérégovoy heeft zijn vruch
ten afgeworpen. De Franse
franc, decennia lang een zwak
ke munt die herhaalde malen
gedevalueerd moest worden, is
een van de sterkste van Europa
geworden. En de inflatie is ner
gens in Europa zo laag als in
Frankrijk.
Helaas voor Bérégovoy en de
FRANSE NATIONALE VERGADERING
577 volksvertegenwoordigers
(evenredige vertegenwoordiging)
ci die in de fout zijn gegaan.
De schandalen en het onvermo
gen of de onwil om
schoon schip te maken, breken
de partij van Mitterrand nu le
lijk op. De populariteit van Mit
terrand, die enkele jaren gele
den nog regelmatig Dieu ('God')
werd genoemd omdat hij zo ver
boven alles en iedereen uitstak,
is op een historisch dieptepunt.
Amper een kwart van de Fran
sen zegt nog enig vertrouwen in
het staatshoofd te hebben.
Binnên zijn partij is 'Dieu' ook
al niet meer erg getapt. De partij
van Mitterrand is zo ziek, dat hij
volgens ex-premier Michel Ro
card maar beter opgeheven kan
worden, zodat de progressieve
Fransen straks met een schone
lei kunnen beginnen. Deze
week ging Rocard nog een stap
je verder. „De Fransen hebben
een rekening met Mitterrand te
vereffenen en de partij wordt
daar het slachtoffer van", zo zei
Rocard.
Als de socialisten het leven in
Frankrijk al hebben veranderd,
danls het leven voor veel Fran
sen er niet beter of aangenamer
op geworden. Anno 1993 zijn de
Fransen cynischer en ontevre
dener dan ooit. Aan economen
die hen voorhouden dat Frank
rijk nog een paradijs is vergele
ken met het Verenigd Konink
rijk, hebben ze geen boodschap.
De socialisten krijgen een pak
slaag. 'Dieu' mag nog even blij
ven (tot 1965), omdat hij nu
eenmaal voor zeven jaar is ge
kozen, maar met een overweldi
gende rechtse meerderheid in
het parlement en een rechtse
regering onder zich, lijkt hij ver
oordeeld tot een soort figuran
tenrol.
De verkiezing van Fran
cis Mitterrand tot presi
dent, alsmede de meer
derheid die 'links' behaal
de in de Nationale Verga
dering, leidde tot onge
kend heftige emoties in
Frankrijk. Intense vreug
de in het linkse kamp, pa
niek en ontreddering ter
rechterzijde. De Franse
socialisten hadden geen
geringe ambities. Changer
la vie ('Het leven verande
ren'), zo luidde het parool.
Dankzij het socialisme h
la Fran$aise zou Frankrijk
een soort aards paradijs
worden, waarin geen
plaats meer was voor ar
moede, ongelijkheid of
corruptie. Bijna twaalf
jaar na die historische da
tum staan de Fransen op
nieuw op het punt ge
schiedenis te schrijven. De
parlementsverkiezingen
van morgen en 28 maart
luiden het einde in van
het socialistische tijdperk.
Tijd om de balans op te
maken. Hebben de socia
listen het leven van de
Fransen inderdaad weten
te veranderen? En zo ja,
ten goede? Voor het gros
van de kiezers luidt het
antwoord op de eerste
vraag 'ja' en op de tweede
'nee'.
Dreux werd tien jaar geleden
wereldnieuws toen het extreem
rechtse Front National er
dankzij hulp van de rechtslibe-
rale oppositie zijn eerste en
tot nu toe enige parlementszetel
won. Dreux staat sindsdien te
boek als een neofascistisch bol
werk en de naam 'Dreux' is in
Frankrijk een symbool gewor
den voor het verraad dat de
'netjes-rechtse' oppositie pleeg
de door te heulen met de partij
van Jean-Marie Le Pen.
Het Front, dat door het Franse
meerderheidsstelsel ondanks de
flinke landelijke score er geen
zetels bij behaalde, dreigt die
zetel nu weer te verliezen.
Dreux wil weer gewoon Dreux
worden. Een slaperig provincie
stadje dat nooit de voorpagina's
haalt.
In Dreux begon de landelijke
victorie van het Front National.
Jean-Marie Le Pen genoot op
slag landelijke bekendheid en
wist de stroom publiciteit han
dig uit te buiten om zijn bewe
ging tot dertien procent van de
stemmen bij diverse verkiezin
gen op te stuwen.
Anno 1993 hebben Le Pen
die parlementskandidaat is in
Nice, maar eigenlijk mikt op de
presidentsverkiezingen van
1995 en zijn beweging de
wind wat minder in de zeilen,
maar Dreux is nog altijd een
bruin bolwerk. In 1989 wist Ma
rie-France Stirbois er bii tussen
tijdse verkiezingen een kamer
zetel te veroveren met 62 pro
cent van de stemmen. Vorig jaar
scoorde het Front National er
ruim 36 procent bij regionale
verkiezingen.
Roger Bambuck, medaillewin
naar tijdens de Olympische
Spelen van Mexico, neemt het
in Dreux op tegen Marie-France
Stirbois van het Front National.
Een duel met hoge symbool
waarde. Bambuck, Antilliaan
van origine, is 'de goede zwar
te', Stirbois 'de foute blanke'.
Bambuck is al maanden gele
den aan een verkiezingsmara
thon begonnen. Hij bezoekt,
zoals het hoort, markten, win
kelcentra en clubhuizen, schudt
handen en probeert met de kie
zers in discussie te gaan om hen
ervan te overtuigen dat het
Front National geen oplossin
gen biedt voor de grote proble
men die Dreux kent.
Die zijn niet gering. Bijna
12.000 veelal slecht geïntegreer
de immigranten op een bevol
king van 32.000 mensen, werk
loosheid die ver boven het lan
delijk gemiddelde ligt en ar
moede. Ruim 70 procent van de
inwoners van Dreux verdient
het minimumloon. Of minder.
Geen eenvoudige opgave om in
zo'n situatie campagne te voe
ren als je bovendien zwart bent
en gesteund wordt door de be
paald niet populaire Parti Socia-
liste.
Maar Bambucks campagne lijkt
zijn vruchten af te werpen. Vol
gens een opiniepeiling van egn
Frans weekblad gaat Marie-
France Stirbois haar zetel verlie
zen, al is het niet zeker dat
Bambuck daarvan profiteert.
Een plaatselijke RPR-kandidaat,
Gérard Hamel, zou wel eens de
lachende derde kunnen wor
den.
Een peiling die door de cam
pagnestaf van Marie-France
Stirbois overigens fel wordt aan
gevochten. De woordvoerster
van 'madame Front National'
lijkt zich geen zorgen te maken.
„Marie-France is hier verschrik
kelijk populair en daar veran
dert meneer Bambuck niets
aan. Bambuck is een door zijn
partij geparachuteerde kandi
daat die de situatie hier niet
kent. Wat heeft hij hier te zoe
ken?"
Valerie Depied, Roger Bam
bucks campagneleidster, ziet
Driehonderd maatregelen voor de opleving van Frankrijk. Glimlachend
presenteert Jean-Marie Le Pen zijn verkiezingsprogramma.
FOTO REUTER CHARLES PLATIAU
dat wat anders. „Roger is niet
door de partij geparachuteerd,
maar heeft zelf het initiatief ge
nomen. Hij is Dreux te hulp ge
sneld. In 1989 nam niemand de
moeite om serieus campagne te
voeren tegen Stirbois. Zoiets
mag nooit meer gebeuren. Het
Front National moet met alle
middelen bestreden worden
„De mensen hier in Dreux zijn
al die negatieve publiciteit meer
dan moe. Ze hebben er genoeg
van om altijd maar weer als
neo-fascisten te worden afge
schilderd. Ze hebben ook ge
noeg van Stirbois, die sinds
1989 nauwelijks of niets gedaan
heeft voor Dreux", zegt Fran«;oi-
se Guignard van de lokale krant
La Republique du Centre.
Roger Bambuck maakt volgens
Guignard geen enkele kans het
van Stirbois te winnen. „Door
zich hier te presenteren, ver-
sterkUiij het slechte imago van
Dreux alleen maar. De strijd van
de goede zwarte tegen de foute
blanke is voor de nationale en
internationale pers natuurlijk
een prachtig thema, maar de
mensen hier trappen daar niet
in".
Alles wat links was in Frankrijk
danste op die gedenkwaardige
tiende mei 1981 tot diep in de
nacht op straat, dronken van
geluk over de zege van Francois
Mitterrand. Er zouden nieuwe,
betere tijden aanbreken nu
links, na 23 jaar in de oppositie
te hebben gezeten, de macht in
het Elyseé en het parlement
eindelijk in handen had gekre-
Francois MITTERRAND
ven van alle Fransen te veran
deren. Te verbeteren. De ar
moede zou voor eens en altijd
uitgebannen worden, aan de
onder de verslagen Giscard d'E-
staing en zijn rechtse voorgan
gers welig tierende corruptie
zou een eind worden gemaakt
en de stinkend rijke bourgeoisie
zou fors worden aangepakt via
een nieuwe vermogensheffing.
Meer gelijkheid, zonder aan de
twee andere verworvenheden
van de Franse revolutie, de vrij
heid en de broederschap, te ko-
In het kamp van de verslagen
tegenstanders, de 48 procent
van de kiezers die op Giscard
hadden gestemd, was de stem
ming beneden nul. De bour
geoisie vreesde een soort herha
ling van de Russische revolutie
en trof in allerijl voorbereidin
gen om haar kapitaal veilig te
stellen. De socialisten hadden
immers, behalve nieuwe belas
tingen, een stroom van nationa
lisaties aangekondigd.
In de eerste maanden na Mit-
terrandsverkiezingsoverwin-
ning verdwenen honderden
miljoenen francs naar de ande
re kant van de Alpen, naar veili
ge Zwitserse kluizen. Sommige
Fransen overwogen zelfs serieus
te emigreren, voordat het te laat
was. De socialisten zouden het
land immers ongetwijfeld naar
de afgrond voeren.
Bijna twaalf jaar later zijn de eu
forie, noch de paniek van die
tiende mei moeilijk voor te stel
len. De Koude Oorlog is voorbij,
de ideologische scheidslijnen
tussen links en rechts zijn zo
vervaagd dat veel Fransen het
verschil niet eens meer weten.
De oppositie gaat de verkiezin
gen winnen, dat staat al maan
den vast. Dat leidt dit keer ech-
tef niet tot paniek in het linkse
kamp, noch tot euforie ter rech
terzijde. De parlementsverkie
zingen van 1993 en de politiek
in het algemeen laten de Fran
sen onverschillig.
Dat is wel eens anders geweest.
In het begin van Mitterrands
eerste ambtstermijn (van 1981
tot 1988) deden de socialisten
precies wat iedereen van hen
verwachtte: ze sloegen driftig
aan het nationaliseren, voerden
de 39-urige werkweek en het
Zowel islam als maffia belichaamd in meest gevreesde minderheid in Federatie
ANDREW HICCINS
THE INDEPENDENT
Toen de soldaten van de tsaar de Tsjetsjenen in 1870
overwonnen, bouwden ze een fort om hun nieuwe
onderdanen te intimideren en tot onderwerping te
dwingen. Ze noemden de plaats Grozni 'Verschrik
kelijk' in het Russisch). De naam was bedoeld om
angst in te boezemen. Stalin ging in de jaren dertig
nog verder. Hij deporteerde de Tsjetsjenen massaal
uit hun woongebied in de noordelijke Kaukasus en
bracht ze naar Centraal Azië. Duizenden kwamen om
het leven.
Maar de Tsjetsjenen zijn weer terug in Grozni en be-
talen Rusland met gelijke munt terug. Nu zijn het de
Russen die bibberen van angst. Grozni is de hoofd
stad van de door de Tsjetsjenen eenzijdig uitgeroe
pen republiek Tsjetsjeno-lngoesjetië, die wordt ge
leid door generaal Dzjokjar Doedajev, een voormali
ge Sovjet-officier die zijnjsnor in de vorm van de
vleugels van een bommenwerper knipt.
Een andere geduchte Tsjetsjeen is Roeslan Chasboe-
latov. voorzitter van het conservatieve parlement van
Rusland en de belangrijkste tegenstander van presi
dent Boris Jeltsin. In eigen land wordt Chasboelatov
echter veracht wegens overtreding van de basisregel
van de Tsjetsjeense identiteit: haat jegens Moskou.
Hoewel er bij de laatste volkstelling in 1989 maar
957.000 Tsjetsjenen werden geteld, vormen ze de
meest gevreesde minderheid in de Russische Federa
tie. Ze belichamen de twee grootste schrikbeelden
van iedere rechtgeaarde Rus: islam en maffia.
De Tsjetsjenen zijn verre van fundamentalistisch,
maar de islam is een bindende factor in het felle na
tionalisme waarvoor Moskou zo bang is. Maar wat de
Russen nog grotere zorgen baart, is de traditie van
clans en bloedwraak die de Tsjetsjenen in de ogen
van de Russen tot de Sicilianen van de voormalige
Sovjetunie maakt.
Maar deze vergelijking gaat mank. Anders dan de
Russen denken, is de Tsjetsjeense maffia geen goed
gestructureerde, centraal vanuit Grozni bestuurde
organisatie. Maar de misdaad stijgt snel vorig jaar
verdubbelde het aantal ernstige delicten en de
Tsjetsjenen krijgen vaak de schuld.
Gisteren maakte de vice-minister van binnenlandse
zaken. Michail Jegorov, bekend dat Moskou dossiers
heeft over 174 afzonderlijke georganiseerde misdaad
groepen, die in de voormalige Sovjetunie opereren.
Het aandeel van de Tsjetsjenen in de misdaad wordt
zwaar overdreven. Ze zijn het slachtoffer van een on
der Russen wijdverbreid vooroordeel jegens moslim
groepen uit de Kaukasus. In werkelijkheid vormen
Russen de harde kern van de georganiseerde mis
daad in Rusland en de Verenigde Staten, waar de
Russische georganiseerde misdaad volgens de FBI
een snel groeiende en bijzonder gewelddadige be
dreiging vormt.
Toch is de Tsjetsjeense misdaad geen fabeltje. De po
litie beschikt over bewijzen dat een groot aantal van
de meest gewelddadige bendes in Moskou en St. Pe
tersburg in direct verband staat met de Tsjetsjenen,
die tevens bekend staan als bijzonder efficiënte
huurmoordenaars. Het zijn geen hersenloze spier
bundels, maar intelligente 'toilers'. De Tsjetsjenen
zijn betrokken bij de grootste bankfraude uit de Rus
sische geschiedenis. Vorig jaar juni werden ten min
ste dertig mensen uit de Tsjetsjeense republiek gear
resteerd op verdenking van oplichting van de Russi
sche Centrale Bank voor een bedrag van 60 miljard
roebel (toen bijna 1,9 miljard gulden).
VERTAUNO: I
TSJETSJEN0-
ING0ESJIË
Krasnodar/
i Stavropol'
Kaspische:
SEzZeezz:
'Zwarte Zee.
Machackala:
DAGESTAN
Derbent
jTBILISlj
tBatumii
EUROPA
TURKIJE
AZERBAIDZJAN
(ARMENIË!
