'Gevangene
moet betalen
voor cel'
Binnenland
Brinkman presenteert
waslijst bezuinigingen
Miniatuurstad bijna gereed
Faillissement DAF kost
staat meer dan gedacht
Ter Veld verzacht boete
bonus-malussysteem WAO
Kamer houdt vinger in pap
bij onderzoek bijstandsfraude
Greenpeace wil PVC de wereld uit
Nieuwe rioolzuivering
~rw
Veel meer fraude bij leningen
VRIJDAG 19 MAART 1993
5
Eisen tot 15 jaar voor moord
zwolle „Ze hebben hem om niets helemaal kapot gemaakt",
zo motiveerde gisteren de Zwolse officier van justitie zijn eis van
één keer acht en drie keer vijftien jaar tegen vier mannen uit
Emmeloord wegens de moord op een 46-jarige man uit Bidding
huizen op 14 december. De man werd rond middernacht door
het viertal van zijn bed gelicht, meegenomen naar een carpool
plaats en daar vermoord. Eerst werd zijn hoofd in elkaar getrapt,
daarna werd hij zestien keer in longen, lever, nieren en hart ge
sloken en werd zijn keel doorgesneden. De mogelijke diefstal
van een oud Fordje - met een waarde van 750 gulden - en een
geschil over gereedschap was volgens het viertal de reden om de
man te „ondervragen". Afgesproken werd dat hij indien nodig
een pak rammel zou krijgen.
Dien Cornelissen Commandeur
bussumVoormaligCDA-kamerlid en -senatoren scheidend
voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuiszorg
Dien Cornelissen is benoemd tot Commandeur in de orde van
Oranje Nassau, een zeer hoge koninklijke onderscheiding. Bij de
uitreiking van de onderscheiding prees minister d'Ancona van
WVC haar gisteren als „een begaafd en bewogen bestuurder, die
pal stond voor de verpleeghuizen en vooral voor de mensen die
er zijn opgenomen". Ze heeft het recht op de privacy van de pa
tiënten steeds sterk benadrukt.
Eis cel en TBS tegen pyromaan
Groningen» Officier van justitie Dolfing heeft gisteren in Gronin
gen drie jaar cel plus TBS geëist tegen een 21 -jarige Groninger
wegens tien inbraken en elf brandstichtingen. Vooral de brand
stichtingen in de Groningse wijk Lewenborg veroorzaakten vorig
jaar veel onrust onder de bewoners. Zo ging onder meer de ba
sisschool De Brandaris vrijwel helemaal in vlammen op. Volgens
een psychiatrisch onderzoek lijdt de verdachte aan een scheef
gegroeide persoonlijkheid en verborgen agressie en heeft hij een
landurige intensieve behandeling nodig. De man zelf wil graag
aan zo'n behandeling meewerken.
Cel voor mishandeling van baby
den bosch Een 21-jarige man uit Budel heeft gisteren zes maan
den cel gekregen wegens mishandelding van zijn drie weken ou
de dochter. Het kind had een scheurtje in de schedel, gebroken
ribbetjes en een gebroken beentje en is inmiddels uit huis ge
plaatst. De ouders, die beiden lichamelijk en geestelijk proble
men hebben, hadden moeite met de veel huilende zuigeling. De
vader zei dat hij een 'krak' hoorde toen hij de baby uit haar
wiegje haalde terwijl haar voetje tussen de spijlen zat. Zijn
vrouw verklaarde dat ze het kind hard vastpakte, liet vallen en
mogelijk op haar is gaan zitten. De vrouw moet overigens nog
voorkomen.
Agent schiet messetrekker in buik
Een Rotterdamse politieman heeft gisteren een man
in de buik geschoten die met een groot mes op hem afkwam. De
messetrekker is opgenomen in bet ziekenhuis, maar verkeert
buiten levensgevaar. De politie kreeg 's morgens vroeg een mel
ding binnen dat er in een huis ruzie was tussen een man en een
vrouw. Toen agenten daar aankwamen, werd vanuit de woning
geroepen dat er niets meer aan de hand was. De politiemensen
vertrouwden de zaak niet en drongen de woning binnen. Nadat
een vrouw en enkele kinderen snel het huis hadden verlaten,
kwam er opeens een man met een mes te voorschijn. Hij wei
gerde het wapen af te geven en kwam ermee op één van de
agenten af. Deze trok zijn dienstwapen en schoot zijn belager in
de buik.
CDA zet verkiezingscampagne in
Het CDA heeft de verkiezings
campagne nadrukkelijk ingezet.
Fractieleider Brinkman heeft
onder de kop 'Lente '93' pre
mier Lubbers een brief geschre
ven met een waslijst van moge
lijke bezuinigingen. Lubbers op
zijn beurt heeft alle CDA-minis-
vraagd „tien tot vijftien zeer
aansprekende resultaten van
het kabinetsbeleid" aan hem
door te geven die vervolgens
kunnen worden „ingebracht tij
dens de komende manifesta
ties". Ook vraagt hij hun wat ze
vinden van de suggesties van
Brinkman.
Met 'Lente '93' zet Brinkman
het kabinet aan de vooravond
van de opstelling van de 'verkie
zingsbegroting' flink onder
druk. Volgend jaar moet ten
minste zes miljard worden be-
zuinigd.
In zijn brief noemt Brinkman
een aantal 'aandachtspunten'
waarover „wij het samen moe
ten hebben". De lijst bevat
ideeën die de afgelopen tijd in
stukken, debatten en spreek
beurten aan de orde zijn ge
weest, zowel bij CDA als PvdA.
Brinkman noemt onder meer
een deltawet voor grote infra
structurele werken, de over-
Lubbers wil hardere aanpak criminelen
Gevangenen moeten meebetalen aan de kosten van hun
gevangenschap. Premier Lubbers heeft dit idee gisteren
geopperd in een brief aan de Tweede Kamer. Lubbers
wijst erop dat de kosten per gedetineerde inmiddels zijn
opgelopen tot ongeveer 250 gulden per dag. „Wordt het
dan geen tijd na te gaan denken of bij het opleggen van
een gevangenisstraf als bijkomende straf een geldstraf
moeten worden opgelegd", aldus Lubbers.
den haag De miniatuurstad Madurodam gaat na de gebruikelijke sluiting ii
werkt om het kleine stadje in Den Haag weer toonbaar te maken. Er is ook ei
de winter volgende week donderdag weer open. Er wordt hard ge-
n nieuwe attractie te zien, namelijk het Scheepvaartmuseum.
FOTO FOTOPERSBUREAU DIJKSTRA» RUUD NUFJES
'Schadever boven de vijftig miljoen
van een belang van twee pro
cent in het aandelenkapitaal
van DAF. Daarvoor werd inder
tijd twintig miljoen gulden be
taald en dat bedrag is nu weg.
De minister stelt in zijn brief
dat de banken „vele honderden
miljoenen" verlies lijden, door
dat ze niet alleen vermogen
maar ook kredieten en vorde
ringen hadden uitstaan. De pre
cieze omvang van dat verlies
kan pas blijken na afwikkeling
van het faillissement.
Datzelfde geldt ook voor het
verlies dat de overheid heeft
doordat in het verleden tech
nisch ontwikkelingskrediet
werd verstrekt. In het jaarver
slag van DAF over 1991 werd
een maximale terugbetalings
verplichting voor dat krediet ge
noemd van 162,4 miljoen gul
den. De minister schrijft dat hij
de definitieve gegevens over de
verliezen nog niet kan geven,
maar belooft dat wel te doen als
hij over enkele weken een brief
stuurt over de nieuwe DAF.
enschede anp-gpd
dracht van individuele huur
subsidie naar gemeenten of cor
poraties, bevriezing subsidies
voor woningen en het beëindi
gen van de isolatiesubsidies.
Daarnaast komen de verkoop
van schoolgebouwen, ingrepen
in de studiefinanciering (afhan
kelijk inkomen ouder, betaling
naar studieresultaat) en de OV-
jaarkaart (eigen bijdrage leer
ling of ouder) aan de orde.
In de sociale zekerheid noemt
Brinkman meer gemeentelijke
bijdragen voor de bijstand, af
stemmen van de kinderbijslag
voor kinderen in het buitenland
op de levensstandaard daar
(woonland-beginsel), uitkerin
gen afhankelijk maken van leef
tijd en arbeidsverleden, lager
minimumloon voor jongeren,
Ziektewet, WAO en WW geheel
overdragen aan werkgevers en
vakbonden en privé-verzekerin-
gen tegen ziekteverzuim.
Brinkman heeft gisteren voor
de KRO-radio gezegd dat hij in
een nieuw kabinet verder wil
met de PvdA, mits het huidige
kabinet erin slaagt op het ter
rein Van de werkgelegenheid
een succesvol beleid te voeren.
Volgens de CDA'er „zou je wel
gek zijn" de huidige coalitie
partner overboord te zetten als
het beleid succesvol is geweest.
Het faillissement van de oude
DAF kost de overheid niet al
leen dertig miljoen gulden aan
achtergestelde leningen, maar
ook nog twintig miljoen gulden
aan aandelenkapitaal en vele
tientallen miljoenen aan tech
nisch ontwikkelingskrediet.
Dat blijkt uit antwoorden van
minister Andriessen van econo
mische zaken op kamervragen
van Rosenmöller (Groen Links)
en Tommei (D66). De bewinds
man noemde in mondeling
overleg met de Tweede Kamer
op 23 februari een bedrag van
dertig miljoen gulden dat voor
de overheid verloren ging, ter
wijl de banken er tweehonderd
miljoen gulden bij inschoten.
Andriessen schrijft nu dat hij
toen de aandacht vroeg voor de
directe vermogensverliezen. Het
bedrag van dertig miljoen betrof
een achtergestelde lening. De
minister maakt nu excuses aan
de kamerleden omdat hij in fe
bruari geen melding maakte
Actie voor
ex-DAF'ers
loopt spaak
Werkgevers: 'Aanpassingen te mager'
vierhonderd miljoen gulden die
daarvoor was uitgetrokken, is
slechts rond de tien miljoen
gulden uitbetaald.
De werkgevers vinden de
aanpassingen van de staatsse
cretaris te mager. „Het is vage
reparatiewetgeving. Onderne
mers weten niet waar ze aan toe
zijn", aldus KNOV-voorzitter J.
Kamminga. Voorzitter J. Blan
ker! van het Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond
(NCW) vindt dat Ter Veld voor
bij gaat aan de kern van het be
zwaar van de werkgevers. „Dat
is namelijk dat wij boetes moe
ten betalen voor oorzaken waar
wij absoluut niets aan kunnen
doen."
Staatssecretaris Ter Veld van so
ciale zaken wil het bedrijven fi
nancieel aantrekkelijker maken
WAO'ers aan te nemen. Door
'verzachting' van de bonus-ma
lusregeling hoeven werkgevers
geen boete te betalen als een
door hen aangenomen (gedeel
telijk) arbeidsongeschikte bin
nen een bepaalde tijd weer ar
beidsongeschikt wordt. Hierbij
denkt Ter Veld aan een periode
van drie of vijf jaar. De staatsse
cretaris zei dat gisteren in En
schede.
In de bonus-malusregeling
krijgt een ondernemer een boe
te (malus) van een half tot een
heel jaarsalaris voor iedere
werknemer die in de WAO te
rechtkomt en een bonus voor
iedere WAO'er die hij aan
neemt. De achterliggende ge
dachte is dat de werkgever er
dan alles aan zal doen om te
voorkomen dat een werknemer
arbeidsongeschikt raakt. De bo
nusregeling blijkt in de praktijk
nauwelijks te werken. Van de
den haag gpd-l
De premier wijst in dit verband
op zware criminelen die vaak
veel geld hebben. Ook sugge
reert hij om gevangenen die
voor hun gezin een uitkering
ontvangen, te korten tot het bij
standsniveau.
Lubbers acht het niet te ver
dedigen dat een rijke gedeti
neerde na zijn gevangenisstraf
„weer kan genieten van zijn
vermogen en dure huisraad"
terwijl goedwillende burgers
met een bescheiden inkomen
als belastingbetaler moeten bij
dragen in de sterk stijgende
kosten van het gevangeniswe
zen. Lubbers zegt overigens te
beseffen dat zeer vele gedeti
neerden in het geheel geen ver
mogen hebben. De kosten van
het gevangeniswezen bedragen
dit jaar zo'n 930 miljoen gulden.
Het voorstel van Lubbers lijkt
deels de zogenoemde kaalpluk-
wetgeving te overlappen, die
twee weken geleden van kracht
is geworden. Die wetgeving
biedt justitie veel meer moge
lijkheden dan tot dusver om cri
minelen hun geld en bezittin
gen af te pakken.
CDA-woordvoerder Souten-
dijk-Van Appeldoorn noemt het
idee van Lubbers „verstandig".
Zij benadrukt dat het dan dient
te gaan om een bijkomende
geldboete, en niet om een expli
ciete bijdrage in de onder-
houdskosten. PvdA-woordvoer
der Zijlstra zegt geen principieel
tegenstander te zijn van het
idee. Hij denkt overigens niet
dat het veel geld zal oplevereri,
omdat verreweg het grootste
deel van de gedetineerden geen
geld heeft.
Lubbers verduidelijkt in zijn
brief op verzoek van D66 zijn
opmerkingen die hij eerder dö-
ze week in Almere heeft ge
maakt over een hardere aanpak
van criminele jongeren. Lub
bers repte in dit verband van
kampementen en inrichtingen.
In zijn brief schrijft hij dat hij
doelt op rijkswerkinrichtingen,
waar jongeren als bijkomende
straf werk onder toezicht die
nen te verrichten.
Minister Ritzen van onderwijs
vindt dat Lubbers wel erg krani
ge uitspraken heeft gedaan over
het aanleren van orde en disci
pline aan jongeren. Daarmee
bewoog de premier zich bovert-
dien op verkeerd terrein, name
lijk dat van de minister van on
derwijs. Ook vindt Ritzen dat
Lubbers en collega Hirsch Ballin
(Justitie) het idee van waarden
en normen in het onderwijs
veel te negatief benaderen. Rit
zen zei dat gisteren tijdens een
debat in Rotterdam over de pe
dagogische opdracht van het
onderwijs.
De steunactie voor ex-werkne
mers van DAF 'Afgedankt maar
niet vergeten' slaat niet erg
aan. Tot nu toe is ruim 1,1 mil
joen gulden bijgeschreven op
de bankrekening terwijl de or
ganisatoren op ten minste 2,7
miljoen hadden gerekend.
Initiatiefnemer Van der
Vleuten had aan alle ontslagen
DAF-werknemers een belas
tingvrij bedrag van duizend
gulden willen uitkeren. Naar
het zich nu laat aanzien is voor
iedereen niet meer beschik
baar dan ongeveer vijfhonderd
gulden.
Volgens Van der Vleuten zijn
bij de start van de actie toezeg
gingen gedaan die nog niet zijn
nagekomen. Van het ingeza
melde bedrag is één miljoen
gulden afkomstig van de fami
lie van Wim van Doorne, een
van de grondleggers van DAF.
De actie loopt nog door tot half
april. Dan wordt het geld ver
deeld.
ANTWERPEN
De kunststof PVC (polyvinylchloride) is gevaarlijk
en moet worden verboden, vindt Greenpeace. De
stof is inzet van een campagne die de milieuorga
nisatie in Nederland en België gisteren in Antwer
pen is gestart. Volgens Greenpeace zijn er vol
doende alternatieven voor PVC. PVC zit onder an
dere in vloerbedekking, afvoerbuizen, speelgoed,
deuren en tuinmeubelen.
Aan boord van het actieschip Solo presenteerde
Greenpeace een onderzoek naar een brand op 28
november vorig jaar bij een PVC-verwerkend be
drijf in het Belgische Diest. Bij het branden van
de kunststof blijken grote hoeveelheden dioxine
te zijn gevormd. Omdat wetenschappelijk is aan
getoond dat dioxines al bij zeer kleine concentra
ties schade veroorzaken aan het afweer- en voort-
plantingssysteem van de mens, wil de milieu-or
ganisatie het, gebruik van PVC in gebouwen en
huizen tot nul terugbrengen.
In Duitsland zijn tachtig PVC-vrije gemeenten
die de plasticsoort zoveel mogelijk weren uit
openbare gebouwen. Greenpeace wil dat Neder
landse gemeenten dat voorbeeld volgen en is
daarvoor nu een actie begonnen. De campagne
start in het stroomgebied van de rivier de Schelde
omdat in dat gebied een groot aantal chloorbe-
drijven staat.
Bijna een derde van de wereldproduktie van
chloor wordt gebruikt voor het maken van PVC.
De plasticsoort kan in veel gevallen worden ver
vangen door andere kunststoffen. Een bekend
voorbeeld is polyethyleen, dat PVC zo goed als
geheel heeft verdrongen als grondstof voor plastic
draagtasjes. Verder kunnen PVC-plantenbakken
ook van aardewerk of hout worden gemaakt, ta
felkleden van textiel en tuinslangen van rubber.
Rioleringen van PVC kunnen worden vervangen
door buizen van beton en keramiek.
Amsterdam In het Westelijk
Havengebied is gisteren de nieu
we rioolzuiveringsinstallatie
Westpoort in gebruik genomen
door minister Maij van verkeer
en waterstaat. De nieuwe instal
latie, bij de Sloterplas, vervangt
de uit 1926 daterende oude
rioolzuivering. Vanaf nu zullen
de rioolzuivering Groote Upol-
der, waar het industriële afval
water uit het Westelijk Haven
gebied wordt gezuiverd, en de
nu gereed gekomen zuivering
samen verder gaan onder de
naam Westpoort.
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
De Tweede Kamer gaat toch
deelnemen aan het onderzoek
naar bijstandsfraude dat staats
secretaris Ter Veld van sociale
zaken vorige week is gestart.
Een kleine commissie van ka
merleden zal zich vooral richten
op de omkering van de be
wijslast bij het aanvragen van
een uitkering. Onderzoek naar
de misbruikgevoeligheid van de
Bijstandswet en de uitvoering
ervan door gemeentelijke socia
le diensten, wordt uitbesteed.
De door het CDA gekoesterde
wens voor een parlementaire
enquête is daarmee van de
baan, al hield voorzitter Doel
man-Pel (CDA) van de speciale
fraudecommissie gisteren in
een toelichting de mogelijkheid
van een enquête nog open.
De kamercommissie werd in
januari ingesteld naar aanlei
dingvan fraude-onderzoeken in
onder meer Groningen en
Dordrecht. De werkgroep moest
in kaart brengen wat bekend is
over bijstandsfraude en welk
nader onderzoek noodzakelijk
is. In haar rapport wijst de
werkgroep vier onderwerpen
aan waarover meer informatie
is gewenst.
Ten eerste willen de werk
groepleden weten of individua
lisering van de Bijstandswet de
kans op fraude vermindert. Bij
individualisering van de uitke
ringsrechten wordt geen reke
ning meer gehouden met de
woon- of gezinssituatie. De hui
dige wet onderscheidt tal van
categorieën (samenwonend,
woningdeler, een-ouder gezin
nen. kostwinnaars) waarvoor
verschillende uitkeringsbedra
gen gelden. Bij individualisering
van de Bijstandswet ontvangt
iedereen de lagere samenwo
nenden-uitkering. Eventueel
kan een hoger bedrag worden
toegekend als de aanvrager kan
aantonen dat hij alleen woont.
Daarnaast wil de werkgroep
onderzoek naar de rol van de
gemeenten bij de uitvoering
van de Bijstandswet. Een hoge
re bijdrage van de gemeenten in
de bijstandskosten (nu tien pro
cent) zou deze kunnen aanzet
ten tot meer controle. Ook de
afhandeling van fraude-zaken
door het Openbaar Ministerie
en de controle door rijkscontro
leurs dient volgens de werk
groep nader te worden onder
zocht.
De werkgroep meent dat de
individualisering, de rol van de
gemeenten en het OM, het bast
kan worden uitbesteed. Een vol
gende week op te richten sub
commissie moet daarover over
leggen met oud-Vendex-top
man Van der Zwan. Die leidt in
opdracht van Ter Veld een diep
gaand onderzoek naar bij
standsfraude.
De onderzoeken moeten in
oktober zijn afgerond.
AMSTERDAM JAN HARREN
Fraude bij het opnemen van leningen neemt
hand over hand toe. Met valse legitimatiepapie
ren wordt in toenemende mate geprobeerd (con
sumptieve) kredieten op te nemen die voor de
bank daarna niet meer zijn
naast komt het steeds vakei
worden vervalst om hogen
gen.
te achterhalen. Daar
voor dat loonstroken
leningen los te krij-
Voorzitter Van Corp van de Vereniging van Fi
nancieringsondernemingen in Nederland (VFN)
en zelf directeur van ABN-AMROdochter Finata,
zegt tegenwoordig dagelijks - en niet zelden méér
dan eens per dag - met fraudegevallen en pogin
gen daartoe te worden geconfronteerd. „Vroeger
gebeurde het hooguit één of twee keer in de
week." Onder meer via het Bureau Krediet Regi
stratie in Tiet proberen de kredietinstellingen zich
tegen oplichters en andere fraudeurs te weer te
stellen. Blanco paspoorten en rijbewijzen die uit
gemeentehuizen en dergelijke zijn gestolen, wor
den al bij het bureau in Tiel geregistreerd. Bin
nenkort zal dat ook gebeuren met legitimatiepa
pieren die als verloren of gestolen zijn aangege
ven. Geen lening zal dan meer worden verstrekt
zonder dat de legitimatie bij het bureau in Tiel is
geverifieerd. Ook in eigen huis nemen banken en
andere kredietbedrijven maatregelen om oplich
ters voor te zijn en te ontmaskeren. Zo kan bij
aanvragen van een lening om een dubbele legiti
matie worden gevraagd. De VFN weet overigens
niet voor hoeveel geld wordt gefraudeerd.
De banken en andere financieringsinstellingpn
die bij de VFN zijn aangesloten, hebben vodg jaar
in totaal 10,3 miljard gulden aan consumptief
krediet verstrekt, tien procent meer dan in 1991.
Er vallen geen hypotheken onder, maar wel auto
financieringen en leningen voor de aanschaf van
in het algemeen wat kostbaarder spullen, huur
koopcontracten en ook leningen als het Doorlo
pend Krediet van de Postbank en soortgelijke
continu-kredieten bij banken. In totaal stond op
31 december 18,4 miljard aan consumptief kre
diet uit.
De VFN schat in dat in 1993 minder van het
consumptief krediet gebruik wordt gemaakt dan
vorig jaar. De verslechterende economische om
standigheden hebben het vertrouwen van de
mensen danig aangetast. Dat maakt ze voorzich
tiger met het aangaan van leningen.
Tegelijkertijd vrezen de financieringsinstellin
gen meer problemen bij het aflossen van lenin
gen. De VI N constateert een toename van het
aantal gevallen waarin mensen achterliggen met
het voldoen van de maandelijkse aflossingsbedra
gen. Bij een verdere staging van hel aantal werk
lozen ziet de VFN de problemen alleen maar gro
ter worden.
Gemiddeld heeft één op de drie huishoudens in
Nederland een consumptief krediet lopen, zo
blijkt uit berekeningen van het Centraal Bureau
voor de Statistiek. De leningen zijn gemiddeld
tienduizend gulden groot
