Cultuur Kunst
'In feite is het één lange sketch'
'Griepje kan niet'
Saaiheid
bij Carver
,^7c>ewondering
DONDERDAG 18 MAAK I 1993
Hoofdrolspelers Liselet van Gent en Fons Ravensloot: „Het geeft zó'n
geweldige kick." foto hiflco kuipers
Bergen sinaasappels voor Europera
De premièredatum van het to
taaltheater Europera, vrijdag 19
maart, komt nu zeer dichtbij.
Koortsachtig werken technici en
decorbouwers tussen de pilaren
van de Leidse Pieterskerk aan
de opbouw van tribunes, stella
ges en een grote speelvloer.
Hoofdrolspelers Liselet van
Gent (27) en Fons Ravensloot
(55) zijn af en toe volstrekt on
verstaanbaar; ergens in de verte
bouwt iemand met klinkende
hamerslagen aan een steiger.
Ravensloot, in het dagelijks
leven leraar Nederlands in Bilt-
hoven, speelt in Europera Johan
van Oldenbarnevelt. Hij ont
moet Maurits van Nassau (Hein
Snijders) op het moment dat er
in de Pieterskerk een concert
plaatsvindt ter ere van het Vere
nigde Europa. Maurits denkt
dat hij binnen één jaar van Eu
ropa een hechte eenheid kan
maken onder een sterke man.
Van Oldenbarnevelt gelooft
daar niets van; hij denkt juist
heel sceptisch over de eenheid
van Europa.
Ravensloot zpgt veel plezier te
hebben in zijn rol: „Van Olden
barnevelt en Maurits zijn in het
stuk echte duivels. Ze konkelen
en intrigeren ieder op hun eigen
manier. 'Ik' wil de eenheid
voorkomen, Maurits wil die
juist tot stand brengen. Van Ol
denbarnevelt moedigt de kift
aan, dat vind ik leuk om te
doen. Van mezelf uit ben ik
geen intrigant, maar ik deel Van
Oldenbarnevelts afkeer van gro
te politieke bouwsels."
Beiden zijn erg tevreden met
het libretto van Filp van Duyn
en als de muziek van Kees Olt-
huis ter sprake komt, roepen ze
in koor dat ze het 'mooi, mooi,
mooooi!'vinden.
In de laatste week voor de
première oefent de cast van Eu
ropera elke avond. Dat betekent
dat Ravensloot en Van Gent
geen avond voor half twee in
hun bed liggen. Zegt Raven
sloot: „Dat is zwaar, want de
volgende ochtend sta ik weer
gewoon voor de klas." Ook Van
Gent vreest de uitputting. Zij
möet 's morgens weer gewoon
naar het Conservatorium van
Rotterdam, waar ze klassieke
zang studeert. Een griepje of
een verkoudheid liggen dan
gauw op de loer. Ze zijn er
doodsbang voor: „Dat kan écht
niet!" roepen ze in koor. Ze zijn
op dieet, slikken vitaminepillen
en homeopathische drankjes.
Ze eten bergen sinaasappels per
dag.
Ze hebben het er voor over.
Ravensloot vindt het geweldig
dat hij als 'ouwe vent van 55'
nog zo mag springen, rennen
en acteren. Van Gent is zielsge
lukkig dat ze kan zingen met
een compleet symfonie-orkest
achter zich: „Het geeft zó'n ge
weldige kick." Speelt het orkest
wel zacht genoeg? „O jawel
hoor," zegt ze luchtigjes. „Al
leen, zij vinden dat ik wat har
der moet zingen."
Dit is de laatste aflevering in
een serie van vijf artikelen
rondom de produktie Europe
ra. Lezers van het Leidsch Dag
blad kunnen Europera met
korting bezoeken tegen inleve
ring van de lezersbon, die van
daag elders in de krant te vin
den is.
Actrice Hayes
(92) overleden
NYACK RTR/ANP
De Amerikaanse actrice Helen
Hayes, ook wel de 'first lady'
van het Amerikaanse toneel ge
noemd, is gisteren op 92-jarige
leeftijd overleden.Hayes was op
9 maart opgènomen met hart
klachten. Hayes' acteercarrière
speelde zich afwisselend in
Hollywood en op Broadway af,
en beide met succes. Voor haar
filmrollen ontving ze twee Os
cars, terwijl in Broadway een
theater naar haar werd ge
noemd. Haar eerste Oscar ont
ving ze in 1931 voor 'The Sin of
Madeion Claudet'. Het jaar erop
stond ze als Britse verpleegster
in de Eerste Wereldoorlog te
genover Gary Cooper in A Fare
well to Arms', naar de roman
van Ernest Hemingway. Daarop
keerde ze terug naar het toneel,
om slechts sporadisch weer op
het witte doek te verschijnen.
THEATER
RECENSIE WUNAND ZEIL5TRA
'Apachendans' door theatergroep Carver
Spel: Leny Breederveld en Beppte Melis
sen Regie Mirjam Koen. Gezien 17/3
LAK theater, Leiden Aldaar nog te zien
vanavond
Theatergroep Carver heeft in
het recente verleden met pro-
dukties als 'Café Lehmitz' en
'Koorts' naam gemaakt. Als
twee leden van de vaste kern,
Leny Breederveld en Beppie
Melissen, wederom onder lei
ding van regisseuse Mirjam
Koen met iets nieuws komen,
schept dat verwachtingen. jVlaar
'Apachendans' valt tegen, erg
tegen.
Het tempo ligt laag, en wat in
aanzet leuk lijkt te worden,
wordt langdradig lang uitge
speeld. Met bijvoorbeeld breed
uitgemeten nep-informatie
over de nieuwe kleur-indeling
van de officiële formulieren of
met moeizaam gezever over de
onderlinge relatie wordt 'Apa
chendans' gevuld.
Plaats van handeling is een
multifunctioneel centrum voor
culturele doeleinden. Deze vage
organisatie beoogt een thema -
week over De Indiaan te organi
seren. In een kantoor vol eigen
tijds design zijn Leny Breeder
veld en Beppie Melissen hier
mee druk doende. Waar echter
mensen dicht op elkaar zitten,
ontstaan maar ai te gemakkelijk
spanningen, en de gesprekken
dwalen dan ook wel eens af. Dat
laatste dient voor de absurde
wendingen te zorgen, die van
zelfsprekend in een soort apa
chendans uitmonden.
Een uitvoerig betoog over de
minder sierlijke Kroeskoppeli
kaan die in tegenstelling tot de
bekende witte pelikaan met uit
sterven zou worden bedreigd,
levert echter al gauw doorzichti
ge humor op. Als op dit betoog
de doodnuchtere vraag volgt.
'Ben jij nou dikker geworden?',
is er zo'n geestig moment dat
de anderhalf uur durende voor
stelling verteerbaar maakt. Der
gelijke momenten zijn spaar
zaam. Al staat het komisch ta
lent van beide actrices absoluut
buiten kijf, bij zulk weinig inspi
rerend materiaal slaat saaiheid
gemakkelijk toe.
LEIDSE SCHOUWBURG
EXTRA VOORSTELLINGEN IN APRIL
THE ROSENBERG TRIO
meeslepende zigeunerjazz
woensdag 7 april
NEDERLANDS DANS THEATER - 2
wegens sukses terug met nieuw programma
vrijdag 9 april
THE DEEP RIVER QUARTET
swingend concert
zaterdag 17 april
BEKIJK HET MAAR
kostelijke familiemusical door
Jeugdkomedie Amsterdam
vanaf 6 jaar, aanvang 19.00 uur
vrijdag 23 april
1e verkoopdag: zaterdag 20 maart. Uitsluitend op deze daq begint de
kaartverkoop aan de kassa om 8 00 uur en duurt tot 15.00 uur (om
7.00 uur worden volgnummers uitgereikt). De telefonische verkoop
startom 12.00 uur: 07l-131943/131944.
Film Landschappen
/t yi Heet, erg heet en a /I Zaterdag opent De
I I broeierig is het in I Lakenhal de deuren
Do the right thing' van voor de grootste tentoon-
Spike Lee. LVC draait van- stelling in haar bestaan:
avond deze film in de strijd 'Vijf eeuwen landschap',
tegen het racisme
CHEF •ANNEMIEKRUYGROK. 071-161423. PIV-CHEF •iANRI/SDAM.071-161415
Alex van Warmerdam en de nieuwste produktie van De Mexicaanse Hond
AA Er moest iets met
die deuren
^7 gebeuren.
Daarachter hebben
we een berging met
een droogruimte. Niet het
fraaiste uitzicht als je zit te eten.
Hans en ik zeiden alletwee: dat
moet Eloy doen. Die is
vervolgens maanden bezig
geweest met dit tienluik. Het is
acryl op hout.
Eloy Vos is min of meer onze
huisschilder. Hij werkt als
sociotherapeut in het Centrum
'40-'45. Ik ken hem nu 18 jaar.
Hij was altijd al bezig met
tekeningetjes. Hij werkt niet
priegelig maar heel stevig. Met
hout en zo. Ook heeft Eloy een
tijdje doeken met messen
bewerkt. Zijn werk is totaal niet
glad. Letterlijken figuurlijk. Het
is niet gelikt.
En hij laat zich in de kop kijken.
Wat doen vormen in zijn hoofd?
Ik vind dat des te knapper want
ik ben zelf niet visueel ingesteld.
Hoewel ik heel analytisch naar
muziek luister, zie ik dingen
heel weinig bewust. Als een huis
scheef staat of een paaltje, merk
ik dat niet. Totdat mensen me
erop wijzen.
Zijn schilderijen doen me wat.
Ik voel me er thuis bij. Er
ontstaat een soort intimiteit.
Het tienluik in de keuken vind
ik goed gekozen wat
kleurcompositie betreft. Eloy
heeft maandenlang geploeterd
om die komkommer te
schetsen. Dat tienluik is
humoristisch. En, dat is het
belangrijkste, ik eet er gezellig
onder.
Die aparte luiken met pudding,
het varkentje op het bord en die
familie vormen één geheel in
het grote luik. Het gekke is dat
Eloy vissen heeft geschilderd
terwijl we dat heel weinig eten.
Dat geldt ook voor toetjes. We
eten wel veel gevogelte dus die
kip kan wel kloppen. Ik heb er
een keer een nachtmerrie over
gehad. Die kip met die ogen en
dan die vork erin. Gruwelijk.
Grappig is dat hele gezin aan
tafel. Dat past niet in ons
huishouden. Het is een raar
contrast. Een commentaar. En
toch past het heel goed.
Ik heb Eloys ontwikkeling als
schilder gezien. Er ging geen
maand voorbij of ik zag wel wat.
Mijn kijk op schilderijen heeft
zich ontwikkeld aan de hand
van zijn ontwikkelingen. We
hebben Eloy vrijgelaten met
deze opdracht. Hij kwam zelf
met dit keukengebeuren. Eloy
vond dat wel lastig want hij
dacht dat hij er geen verstand
Spreken we bij kunstenaars als Lucebert en Hugo Claus
van 'dubbeltalenten', omdat beiden schrijven en schilde
ren, op Alex van Warmerdam lijkt een eigentijdse variant
van de term 'Homo Universalis' van toepassing. De 40-
jarige mede-oprichter van Hauser Orkater en De Mexi
caanse Hond schrijft toneelstukken en romans, schildert
op doek en aan decors, regisseert theaterstukken en
films, acteert in beide disciplines, maakt al jaren de affi
ches en speelt nu mee in de viermansformatie die zijn
jongste theaterstuk met rock 'n' roll en folk-ballades
kracht bijzet.
Alex van Warmerdam geselt het
drumstel. Hij ramt het riime
met nadrukkelijke bewegingen,
alsof hij zojuist geleerde lessen
in praktijk brengt. De acteurs
spreken een tekst die in een wa
re komedie niet misstaat. In
hun kostuums is Terlenka-trut-
tigheid troef. Maar nog voor de
contour van een klucht tot ste
vige lijn is neergezet, heerst er
een zweem van onrust.
„De introductie is een soort
amusementstrein, die van sta
tion naar station dendert; het
tweede deel is abstracter", zegt
Alex van Warmerdam over
'Kaatje is verdronken'. 'Kaatje'
is de nieuwste en alweer de ze
vende theaterproduktie van Van
Warmerdam met De Mexicaan
se Hond. Voorstellingen als
'Graniet' en 'De wet van Luis
man' klonken als een klok en
'Het Noorderkwartier' kreeg in
1990 de Nederlands/Vlaamse
Toneelschrijfprijs en de Albert
van Dalsumprijs voor de beste
voorstelling. Frans- en Engelsta
lige uitvoeringen van de voor
stellingen in onder meer Parijs,
Montreal, Toronto, New York,
Los Angeles, Glasgow en Reyk
javik verschaften De Mexicaan
se Hond internationaal aanzien.
Daarmee is voor Alex van
Warmerdam de koek nog niet
op. Zijn speelfilm 'Abel' kreeg
een Gouden Kalf voor de beste
regie en beste film. Prestigieuze
'Felixen' vielen 'De Noorderlin
gen' ten deel. Deze Europese
filmprijs werd toegekend aan
Vincent van Warmerdam voor
de beste muziek en aan Rikke
Jelier voor de art direction. De
film zelf, geregisseerd door Alex
van Warmerdam, werd genomi
neerd voor de beste jonge Eu
ropese film en geselecteerd als
Nederlandse inzending voor de
Oscar.
Een deel van die filmploeg
werkt ook aan 'Kaatje is ver
dronken', de jongste theater
produktie, die komende week in
-het LAK-Theater te zien is.
Tekst en regie stammen van
Alex van Warmerdam. Rikke Je
lier verzorgt de aankleding en
broer Vincent van Warmerdam
is een van de componisten in de
rij Joost Belinfante, Ray Davies,
Kees van der Vooren en Eddy B.
Wahr. De vier rollen Irma, Jo
hannes, Ka en Koppe worden
vertolkt door respectievelijk 01-
Alex van Warmerdam: „Alles wat ik maak, doe ik vanuit een soort her
innering." FOTO CPD HANS VERSWCHUUREN
ga Zuiderhoek, Aat Ceelen, Ari- Het stuk speelt eind jaren zes-
ane Schluter en 'alleskunner' tig. Van Warmerdam: „Dat is
Alex van Warmerdam, mijn tijd. De tijd dat mijn in
drukken sterk werden gevestigd.
Ik was acht in 1960. Alles wat ik
maak, doe ik vanuit een soort
herinnering. Ik kan geen stuk
maken over Balthasar Geraerds.
Daar moet ik ingewikkeld on
derzoek voor doen."
Voorbije tijd
„Het kan me niet schelen of het
precies in de jaren zestig speelt,
zolang het maar in het verleden
ligt. Ik hou van overzichtelijk
heid. Tijd krijgt pas vorm als hij
verstreken is. Wij denken dat
het nu een vormloze tijd is; over
twintig jaar weten we beter.
Aan 'Kaatje is verdronken'
kleeft geen speciale ontstaans
geschiedenis of anekdote. Alex
van Warmerdam: „Geflipte figu
ren zijn toch het leukst om naar
te kijken. Je wordt anderhalf uur
geconfronteerd met het gedrag
van deze mensen. Daarbij sluipt
een soort on-logica in de voor
stelling, die het interessant
maakt. Als ik A iets laat zeggen,
gaat figuur B er onmiddellijk te
genin. Het loopt dan haast van
zelf. In het conflict maken'deze
mensen elkaar af, maar ze zijn
enorm levenslustig. Kaatsen el
kaar voortdurend de bal terug.
Het is hun lust en hun leven zo
te praten. Dat maakt het ook zo
viezig. Haalt het uit de goedko
pe hoek. In feite is het één grote
lange sketch."
'Kaatje is verdronken' van
De Mexicaanse Hond is te zien:
in het LAKTheater van 24 tot
en met 27 maart; Amstelveen,
Cultureel Centrum: 15 april;
Hoofddorp De Meerse: 27
april; Den Haag Theater a/h
Spui: 5 tot en met 8 mei; Rot
terdam Schouwburg: 10 en 11
mei Amsterdam stadsschouw
burg: 12 en 17 tot en met 22
d
In deze rubriek komen al of niet bekende streekgenoten aan het woord die hetzij direct
hetzij zijdelings met kunst en cultuur te maken hebben. Zij praten over een
kunstvoorwerp waaraan zij bijzondere waarde hechten. Van de snuifdoos van oma tot
het grijsgedraaide muziekstuk en alles wat daar tussen zit. Vandaag spreekt Nico van
der Meel, klassiek zanger/dirigent/organist uit Leiden zijn bewondering uit: „Van die
kip heb ik echt een nachtmerrie gelaegen."
van had.
Het leuke vind ik dat deze kunst
speciaal voor één plek is
gemaakt. Dat gebeurt relatief
zelden. Kunst wordt vaak
benaderd alsof het de
eeuwigheid moet trotseren. Dan
heb je zo'n kunstenaar die
denkt: mijn kunst moet altijd
blijven. Waarom? Om de
waardering? Het is mooi dat je
dingen kunt zien uit vroeger
tijden. Maar moet je nu echt
alles bewaren?
Neem bij voorbeeld Bach. Die
componist vind ik echt
fantastisch. Maar ik verbeeld
me echt niet dat mensen er ovei
1000 jaar ook zo over denken.
In mijn vak heb je de
de
zogenoemde gebruiksmuziek.
Da< werd geschreven voor eer
bepaalde gelegenheid. Dat
gebeurde vroeger heel vaak.
Vervolgens verdween het in
kast. Die componisten gingen
er niet van uit dat hun werk
blijvende waarde zou
hebben. Dat idee van
de eeuwigheid willen
trotseren, stoort me
wel eens. Daarmee
wordt het praktische
in de kunst
ondergewaardeerd.
