'Publiek wil geen hondepoep'
Roek-opera 'Tommy' na 25 jaar naar Broadway
Cultuur Kunst
Ontspannen
Sting zingt
voor de lol
Pianorecital
Zimerman
Vlaamse subsidies
letteren omhoog
Magie uit werk door
presentatie als kunst
Protest tegen opheffing orkest
WOENSDAG 17 MAART 1993
25
POP
recensie jelle guneweg
Sting in Ahoy'. gehoord 16 maart Met
Sting (bas). Dominic Miller (gitaar). Vinrne
Coiaiuta (drums) en David Sanoous (key
boards) Voorprogramma Jools Holland
Tweede concert vanavond in Ahoy'. Rot-
Even leek het gisteravond dat
de Engelse formatie the Police
nooit is opgeheven. Ruim acht
jaar geleden zette zanger/bas
sist Sting een punt achter de
wereldberoemde formatie,
maar tijdens zijn nagenoeg uit
verkochte concert in Ahoy' put
te de 41-jarige frontman op
nieuw rijkelijk uit het succesvol
le Police-reportoire.
Onvergetelijke klassiekers
kwamen gedurende de twee uur
durende show voorbij: 'Roxan-
ne'. 'Every Little Thing She Does
Is Magic' en 'Sending Out A
SOS', naast composities uit hel
begin van zijn solo-carrière als
'Englishman In New York'. Zelfs
twee Beatles-nummers ('Penny-
lane' en 'I Read The News
Today') passeerden de revue.
Bijna zou je vergeten dat het
concert plaats vond naar aanlei
ding van zijn vierde solo-album
'Ten Summoners' Tales", een
zorgeloos album vol muzikale
grapjes met teksten wars van
diepere betekenissen en verbor
gen boodschappen. Een regel
rechte verademing na zijn voor
laatste cd 'The Soul Cages',
waarin de als pretentieus en in
tellectueel bekend staande pop
ster de dood van zijn ouders
verwerkte en een reis maakte
doorzijn kindertijd.
Zijn laatste album is daaren
tegen voor de lol gemaakt en
dat was ook live duidelijk te ho
ren. Sting (echte naam Gordon
Matthew Sumner) klonk en
oogde ontspannener dan ooit.
huppelde op het podium rond.
onderwijl speels trappend tegen
een ballon. Waar hijzelf eenvou
dig maar subtiel de basgitaar
hanteerde, kreeg de band (de
zelfde als die hem op het album
en ook al tijdens zijn laatste
'Soul Cages'-tour begeleidde)
enorm veel ruimte voor muzi
kale experimenten. De muzi
kanten maakten gebruik van in
vloeden uit de jazz, country,
rockabilly, funk en reggae en ex
perimenteerden met afwijkende
maatsoorten. 'Moeilijkere'
nummers werden afgewisseld
door de Police-hits; een sand-
wich-methode die het publick
duidelijk aansprak. Vaak opge
zweept door de zanger met de
hese stem werden alle teksten
moeiteloos meegezongen.
AMSTERDAM GPD
Pianist Krystian Zimerman.
winnaar van de Edison Klassiek
'93, zal komende zondag in de
Serie Meesterpianisten
1992/1993 hel achtste pi.more
cital uitvoeren. Het concert
wordt gegeven in de Grote Zaal
van het Amsterdamse Concert
gebouw en begint om 20.15 uur.
De inmiddels wereldberoem
de Poolse musicus trad op zes
jarige leeftijd voor het eerst op
voor de televisie met een uit
voering van eigen composities.
Twaalf jaar later won hij. als
jongste van alle deelnemers, het
Negende Chopin Concours in
Warschau. De volgende stap in
de indrukwekkende loopbaan
van de pianist waren zijn gTote
tournees in onder meer Neder
land, Italië, en Tjechoslowakije.
Tegenwoordig geeft de ge
vierde musicus jaarlijks grote
recitals in belangrijke muziek
centra en treedt regelmatig op
met vooraanstaande orkesten
en dirigenten als Haitink, Bou-
lez en Abbado.
Veel bezoekers voor Muziekcentrum
eindhoven De publieke belangstelling voor het vorig jaar ge
opende Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven is aanmerke
lijk groter dan werd verwacht. Het afgelopen seizoen bezochten
ruim 150.000 mensen een concert, twee keer zoveel als waarvan
werd uitgegaan. De grote zaal van het Muziekcentrum was vorig
i gemiddeld voor 80 procent bezet.
Stone Temple Pilots toeren door het land:
Komende tijd toert de Amerikaanse rockband Stone
Temple Pilots door het land. Een verse loot aan de boom
die ook al Nirvana en PearLJam voortbracht. Hun de
buutalbum 'Core' voor het grote Atlantic-label mag er in
ieder geval wezen. Een interview met zanger Weiland.
De Stone Temple Pilots klinken
een beetje als Nirvana. En de
Stone Temple Pilots klinken een
beetje als Pearl Jam. Kortom, de
Stone Temple Pilots klinken wel
een beetje modieus. Een beetje
erg modieus, zelfs. Toch heeft
de jonge rockgroep uit Los An
geles in de vorm van het album
'Core' een erg sterke en vooral
intense debuutplaat gemaakt.
„Iedere band wordt met an
dere vergeleken," reageert zan
ger Weiland. „Soms is dat ver
velend. Maar ik begrijp wel dat
platenmaatschappijen of jour
nalisten het doen. Je moet de
mensen toch enige houvast bie
den. Maar een recensent die
niet verder gaat dan vergelijken
doet zowel zijn lezers als de
muziek onrecht, vind ik."
Waarin onderscheiden de
Stone Temple Pilots zich dan
van andere en met name voor
noemde bands? Weiland zet
zijn petje eens recht op zijn fel
paarsrood geverfde haar en zegt
zonder aarzelen:„De songs. De
teksten van de twaalf songs op
onze plaat zijn een weerslag van
mijn individuele gevoel. Nie
mand voelt de dingen precies
zo als ik. Dat alleen al maakt het
uniek. Ik denk ook niet dat onze
melodieën als die van andere
bands klinken. Alleen het totaal
geluid, de 'overall sound', is ver
gelijkbaar met andere groepen.
Pearl Jam, Nirvana, ja. Maar dat
is nu eenmaal een 'exploding
genre' in de rock van dit mo
ment. Zo is dat altijd gegaan in
de muziek. Een spiraal van
trends die om de zoveel jaar
weer terugkomen. De meeste
van die groepen die klinken
zoals wij, zijn ook vergelijkbaar
qua leeftijd en sociale achter
grond. Zo gaan die dingen."
Rockwereld
Hij ratelt maar door. Over het
belang van goede liedjes. Over
de Amerikaanse single 'Sexy Ty
pe Thing', een cynisch protest
tegen het sexistisch gedrag in de
rockwereld, dat door sommigen
verkeerd begrepen werd, maar
het album wel naar de bovenste
helft van de invloedrijke Bill
board-lijst wist te tillen. En over
het belang van 'live' spelen.
Want het was tijdens een
concert in Los Angeles, dat zan
ger Weiland, bassist Robert De-
Leo, diens broer Dean op gitaar
en drummer Eric Kretz opge
merkt werden door een speur
neus van platengigant Atlantic.
„Die kwam eigenlijk voor een
andere band die dezelfde avond
speelde. Maar hij zag ons en
was verkocht. Ja, je mag best
zeggen dat Atlantic ons contrac
teerde omdat zijn nog geen
gróep in het Nirvana- en Pearl
Jam-genre hadden. Zo zit die
hele business nu eenmaal in el
kaar. Autofabrikanten werken
net zo. De platenmaatschappij
ziet ons als produkt. Maar dat
wil niet zeggen dat ze zich met
onze muziek bemoeien, wat
nogal eens wordt gesuggereerd.
In geen geval. Artistiek bepalen
we alles zelf. En we zijn ons wat
dat betreft ook heel erg bewust
van onze verantwoordelijkheid.
Je kunt de mensen geen honde
poep verkopen. Je moet wel met
een goed produkt komen."
Opmerkelijk op de hoes van
de Stone Temple Pilots-cd: Een
manifest-achtig stuk tekst, ge
richt aan de dead and bloated
nation of sleepwalkers'. Een
protest tegen de apathie en de
beeldbuis-slavemij. „Mensen
neigen er toe om maatschape-
lijk in slaap te vallen," licht de
zanger toe. „En als ze dan wak
ker schrikken en merken dat het
er in hun eigen wereld en de
wereld om hen heen niet zo aan
toe gaat als ze zouden willen,
wijzen ze zondebokken aan in
plaats van zelf hun verantwoor
delijkheden te nemen. Als je
apathisch wordt en in slaap valt
om de wereld om je heen niet
meer te hoeven zien, dan geef je
Zanger Weiland van de Stone Temple Pilots: „Artistiek bepalen we alles zelf. En we zijn ons wat dat betreft
ook heel erg bewust van onze verantwoordelijkheid." foto 0pd lex van rossen
in feite ook je eigen vrijheid
weg. Enfin, dat soort dingen
schoot op een gegeven moment
door me heqn toen ik aan nieu
we songs werkte. Ik schreef het
op en wilde het graag op de
hoes afgedrukt zien. Dat is al
les."
Stone Temple Pilots treedt 19
maart op in het Paard in Den
Haag;; 5 april in Utrecht (Tivoli);
6 april Amsterdam (Melkweg).
Staaldraad, staven en buizen
verlenen het object een lineair,
geometrisch karakter, dat asso
ciaties wekt met een futuristi
sche machinerie.
Stond dit apparaat op een an
dere plek in de stad, dan zou de
werking misschien mysterieuzer
zijn. Nu weten we direct: 'dit is
kunst'. Dat is jammer, want
daarmee is de angel uit het
werkstuk gehaald.
Dit kunstwerk, getiteld 'Re-
génverzamelaar', werd gemaakt
door Allert Jacobs, die het pre
senteert als onderdeel van een
groepstentoonstelling, samen
met zijn collega's Gerart Kamp
huis, Marjolein van de Velde en
Tilly Wils.
Vergeleken met de grafiek van
Van de Velde en de schilderijen
van Wils is het ruimtelijke werk
van Kamphuis en Jacobs een
toonbeeld van helderheid. Waar
de twee vrouwen zich uiten als
vertegenwoordigsters van de
meest sentimentele expressio
nistische traditie, vol geflodder
met verf en quasi-diepzinnige
droge naaldlijntjes, daar weten
de twee mannen fJe aandacht
volledig vast te houden.
Allert Jacobs toont zichzelf als
een soort Leonardo da Vinei,
met ontwerpen voor ingewik
kelde apparaten. Die hebben
echter, net als de 'Regenvanger'
geen andere functie dan het oog
te strelen. Twee kaleidoscopen
bijvoorbeeld, die met behulp
van spiegels het gezichtsveld in
vlakken verdelen, bewijzen
vooral dat Jacobs een meester is
in het ontwikkelen van kijkspel
letjes. Maar de werkstukken van
Jacobs missen het tragikomi
sche, dat de uiterst serieus be
doelde ontwerpen van Leonar
do zo mooi maakte: het blijft al-
amsterdam franqoise ledeboer
Vlaanderen heeft het subsidie
budget voor auteurs en vertalers
dit jaar verhoogd van zes naar
acht ton. De Vlaamse cultuur
minister Hugo Weckx wil ook in
1994 het let t erenbudget verho
gen en heeft als einddoel een
vergelijkbaar niveau met Neder^
land. Door deze extra middelen
is bij het Nederlands Fonds van
de Letteren nu de ergste druk
van de ketel gehaald. Het fonds
kreeg vorig jaar voor het eerst te
maken met subsidie-aanvragen
van Vlaamse auteurs en verta
lers en vroeg de Nederlandse en
Vlaamse overheid geregeld om
ingrijpen.
„We vinden dit natuurlijk een
hoopvolle ontwikkeling", zei di
recteur Sylvia Dornseiffer van
het Fonds voor de Letteren gis
teren in een reactie. Ze heeft de
afgelopen twee jaar geregeld ge
waarschuwd voor een zo grote
toestroom van Vlaamse auteurs
en vertalers, dat de doelstellin
gen van het fonds in gevaar
zouden komen. Het fonds
streeft onder meer naar een ver
hoging van de inkomens naar
75.000 gulden bruto uit markt
inkomen en subsidies samen.
De Vlaamse aanmeldingen
zijn het gevolg van de grote
kloof tussen beschikbare mid
delen in Nederland en Vlaande
ren. Het Fonds voor de Letteren
heeft dit jaar een budget van
ruim zeven miljoen gulden; de
Vlaamse auteurs en vertalers
moesten het tot voor kort stel
len met de eerder genoemde
Na de openstelling van de
grenzen binnen de Europese
Gemeenschap had het fonds
geen juridische mogelijkheden
de Vlaamse aanvragen te weige
ren, benadrukt fondsjuriste Ma
ria Leyten. „Er is ons verweten
dat we te makkelijk overstag
zijn gegaan, maar dat was echt
niet'anders mogelijk. We had
den ons anders schuldig ge
maakt aan discriminatie. Begrij
pelijk waren die reacties na
tuurlijk wel, want het fonds is
het resultaat geweest van acties*
van Nederlandse schrijvers.
Vandaar het gevoel: ze komen
aan 'ons' fonds."
Overlag tussen Nederland en
Vlaanderen had overigens al wel
geleid tot een systeem van ver
rekening. „Vlaamse auteurs en
vertalers ontvingen daardoor
vorig jaar 80.000 gulden, dat
was anders anderhalve ton ge
weest", legt Dornseiffer uit.
Renate Dorrestein, A.F.Th, van
der Heijden en de vertaler
F.A.H. van Woerden ontvingen
vorig jaar een Vlaamse beurs en
dit jaar hebben zich 90 Neder
landse auteurs en vertalers in
Vlaanderen gemeld. „Dat zijn
vooral protestaanvragen ge
weest; we verwachten dat de
subsidiëring nu eindelijk in rus
tiger vaarwater komt", aldus
Dornseiffer.
beeldende kunst
recensie onno schilstra
Werk van Allert Jacobs, Gerart Kamphuis,
Marjolein van de Velde en Tilly Wils; t/m
28 maart, geopend ma t/m do 19-22 uur,
di en do ook van 9-12 uur, za en zo 13-16
uur bij Ars Aemula. Leiden
Op de binnenplaats van Ars Ae
mula Naturae prijkt dezer da
gen een merkwaardige con
structie. Het ding is ongeveer
twee meter hoog en bestaat uit
drie aluminium sprieten, die te
zamen een omgekeerde pirami
de vormen. Daartussen is verti
caal een buis opgehangen, be
kroond met een stalen trechter.
lemaal te vrijblijvend, te decora
tief.
Dat geldt in mindere mate
voor het werk van Gerart Kamp
huis. Een zinken wandkastje als
een reliekhouder, een reéks ce
rebraal gearchiveerde tekenin
gen: het zijn redelijk ernstige,
per definitie tot mislukking ge
doemde pogingen om het
voortschrijden van de tijd te be
zweren. Evenwel geldt ook voor
Gerart Kamphuis, dat hij met
het presenteren van zijn werk
binnen een beeldende kunst
context een deel van de zeg
gingskracht vermoordt.
Beeldenexpositie in De Amsteltuin
Houten 'Spiralen', werk van Rob Maingay. foto pr
den haag Het 'oudste' lid van hefcForumgezelschap blaast in de hal van het Tweede Kamergebouw zijn protestlied. Het personeel van Opera
Forum en Fprum Filharmonisch overhandigde de leden van de vaste kamercommissie van cultuur een petitie voor het behoud van orkest en
opera in Enschede. fotop At
Amstelveen De Amsteltuin, een beeldentuin aan de Amsteldijk-
Noord in Amstelveen, gaat op 21 maart weer open. Deze buiten
ruimte, speciaal ontworpen voor het exposeren van sculpturen,
vormt een onderdeel van de Stichting Het Amsterdams Beeld
houwers Kollektief. Er zijn ongeveer vijftig werken van een twin
tigtal Nederlandse beeldhouwers te bewonderen. Voorts worden
er, in een besloten gedeelte van de tuin, solo-tentoonstellingen
gehouden.
ARNHEM «gpd
Bijna een kwart eeuw geleden
verscheen de rock opera 'Tom
my' op de plaat. Na een con
cert-, een film- en een ballet
versie krijgt de produklie vol
gende maand eindelijk de lang
verwachte Broadway-uitvoe-
ring. In het New Yorkse St. Ja
mes Theatre beleeft de rock
opera op 22 april zijn première
in de regie van Tony Award-
winnaar Des McAnuff. Hij
schreef samen met componist-
/tekstschrijver Pete Townshend
ook het script voor de theater-
voorstelling.
Townshend liep al geruimte
tijd rond met het idee voor het
schrijven van een rock opera
toen hij als gitarist speelde in de
succesvolle Britse roek-formatie
The Who. Die band beleefde in
de tweede helft van de jaren
zestig een ongekend hoogte1
punt in de carrière. Toen de
groep even op non-actief stond,
greep Townshend zijn kans en
schreef Tommy'. De eigentijdse
opera werd meteen opgenomen
doorThc Who.
De concept-elpee sloeg in als
een bom. Er waren eerder al
dergelijke elpees gemaakt, maar
'Tommy' geldt als eerste ge
slaagde poging om een rock
opera - in die tijd een nieuw
verschijnsel - op plaat te zetten.
The Who hield er drie dikke
top-tien hits aan over met als
uitschieter 'See me feel me'. Dat
nummer werd enkele jaren later
gecoverd door de middle-of-
the-road formatie The 'New
Seekers, die er opnieuw een
grote hit mee scoorden.
In 1974 werd 'Tommy' ver
filmd. Roger Daltrey, zanger van
The Who, vertolkte de titelrol.
Andere hoofdrollen kwamen
voor rekening van Ann Margret
en Oliver Reed. Op de sound-
track.speelden en zongen naast
The Who ook Eric Clapton,
Elton John en Tina Turner mee.
Ken Russel tekende voor de re
gie. Van de filmsoundtrack wer
den opnieuw grote aantallen
exemplaren verkocht.
Twee jaar voor de film ver
scheen er een symfonische ver
sie van 'Tommy' op plaat. Be
halve het London Symphony
Orchestra werkten daaraan
roek-sterren als Steve Winwood,
Ringo Starr en Rod Stewart
mee. Ook Pete Townshend en
Roger Daltrey hadden een vin
ger in de pap bij deze plaatpro-
duktie.
Van het begin af aan heeft Pe
te Townshend plannen gehad
om 'Tommy' te bewerken tot
een toneel-produktie. ..Ik denk
dat het daar nu de juiste tijd
voor is", stelt hij. „De opvoering
van 'Tommy' is nu relevanter
dan ooit. We praten eindelijk
over dingen die binnen het ge
zin gebeurden en waarover ge
neraties lang gezwegen is. Za
ken als seksueel misbruik van
kinderen in het gezin en huis
vredebreuk."
Tommy' vertelt het verhaal
van een jongetje dat blind, dom
en doof wordt nadat hij ziet hoe
zijn vader de minnaar van zijn
moeder doodschiet. Later
maakt hij furore als 'Pin Ball
Wizard', een jongen die met
veel succes de flipperkast be
dient. Tommy wordt van zijn
blind-, dom- en doofheid gene
zen en begint een soort van sek
te. Het succes daarvan duurt
slechts korte tijd.
Voor de Broadway-versie
schreef 'Townshend een extra
lied. De hoofdrol wordt vertolkt
door de nog onbekende Mi
chael Cerveris. Voor de overige
rollen zijn eveneens nieuwko
mers aangetrokken. „Ik heb ja
renlang met de Tommy'-elpee
van The Who meegezongen
voor de spiegel. Dat heeft ein
delijk vruchten afgeworpen", al
dus Cerveris. Roger Daltrey. die
de rol van Tommy in de film in
drukwekkend gestalte gaf. werd
te oud bevonden voor de
Broadway-versie. „Hij heeft
voor zijn carrière toch ook geen
Broadway-show meer nodig",
stelt Townshend.
Na Tommy' schreef en pn»
duceerde Pete Townshend in
1973 'Quadrophenia'. Die pro
duktie werd in 1979 verfilmd
met wederom Roger Daltrey in
de hoofdrol.
