NEM uitzondering in metaal
Reiswinkel groeit uit jasje
Stand van Zaken
Gebroeders Otte
en Ahco verhuizen
Snelle vertrekregeling
MEOB voor ouderen
het Ambacht
WOENSDAG 17 MAART 1993
23
Milieutechniek zorgt voor volle orderportefeuille Leids bedrijf
De eerste stakingen zijn deze week uitgebroken en vol
gens de werkgeversorganisatie FME staan dit jaar 15 a
30.000 banen op de tocht. De metaalsector zit in de hoek
waar de klappen vallen. Het laatste grote metaalbedrijf in
Leiden lijkt de dans echter te ontspringen. Het jaar 1992
was goed voor de NEM (energie- en milieutechniek) en
de orderportefeuille is tot het einde van dit jaar gevuld,
zegt een zeer tevreden directeur G. Spruijtenburg.
CHEF WILLEM SPIERDIJK, 071 -1
EINDERTVAN DER K.
Directeur C. Spruijtenburg: „Tot nu toe hebben we terugval makkelijk kunnen opvangen met de groei in ener
gie en milieu en ook voor de rest van dit jaar verwacht ik geen problemen." foto archief
HILLECOM/USSE
Transport- en overslagbedrijf
Gebroeders Otte en het aan
nemersbedrijf Ahco verhui
zen over ongeveer een jaar
van Hillegom naar Lisse. De
beide bedrijven zijn nu nog
gevestigd aan de Wethouder
Balverskade. bij de Hillegom-
se haven. Ze maken plaats
voor woningbouw. Met de ge
meente Hillegom is overeen
stemming bereikt over de ver
koop van de grond, de sloop
van de bedrijfspanden en een
bodemsanering.
„De kogel is nu door de
kerk. We weten nu waar we
aan toe zijn", zegt Aad Otte.
directeur van Ahco. AJ ruim
tien jaar geleden sprak het
Hillegomse gemeentebestuur
zich in principe uit voor een
woonbestemming voor het
Care Schadeservice versterkt
haar positie in Rotterdam
ZAKELIJK
Onder deze titel verschijnt elke
week op deze pagina een over
zicht van kort zakelijk nieuws
uit de regio's Leiden, AJphen
en de Duin- en Bollenstreek.
Stuur uw berichten voor deze
rubriek naar het Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Lei
den, t.a.v. 'Zakelijk'.
Ondernemers en wet
LEIDEN De Kamer van
Koophandel en fabrieken voor
Rijnland organiseert in samen
werking met de Nederlandse
Orde van Advocaten op 11 mei
een seminar over 'juridisch ver
antwoord ondernemen'. Advo
caten uit de regio houden korte
inleidingen over verschuilende
onderwerpen. Op het gebied
van juridische dienstverlening
aan bedrijven kent de kamer
ook een advocatenspreekuur.
informatie over de juiste tijd en
plaats verschaft de Kamer van
Koophandel (tel. 071-250500)
Tijssen heden open
ZOETERWOUDE Tijssen
jachtbouw aan de Hoge Rijndijk
in Zoeterwoude opent vanmid
dag officieel haar nieuwe pand.
De opening wordt verricht door
Hiswa-voorzitterTaselaar.
Randstadpocket
REGIO Uitzendbureau Rand
stad geeft ook dit jaar weer een
pocket uit met informatie over
alle regelingen die met (tijdelijk)
werk samenhangen, vanaf de
beroepskeuze tot en met de
VUT. De zogenaamde 'Werk-
pocket' is te krijgen bij alle 285
vestigingen van het uitzendbu-
LEIDEN ERIC JAN WETERINGS
De NEM maakt de jaarcijfers
over 1992 pas eind april bekend,
maar duidelijk is dat de afdelin
gen waar installaties ten behoe
ve van energie en milieu wor
den ontwikkeld fors groeiden.
In de sector apparatenbouw is
het beeld minder rooskleurig.
Deze afdeling levert vooral aan
de Nederlandse industrie en
daar begint een recessie zich
duidelijk af te tekenen. Spruij
tenburg: „Wij voelen dat nu al
heel duidelijk. Ik zie de huidige
ontwikkelingen in de metaal als
een voorbode van verdere sane
ringen, zowel in Nederland als
daarbuiten. Tot nu toe hebben
we die terugval makkelijk kun
nen opvangen met de groei in
energie en milieu en ook voor
de rest van dit jaar verwacht ik
geen problemen."
Grote orders
Vorig jaar haalde de NEM grote
orders uit Taiwan en Egypte.
Recentelijk werd pas bekend
dat het bedrijf eind vorig jaar
twee orders van Chinese
(staats)bedrijven in de wacht
sleepte voor de bouw van
stoom-gasturbine installaties.
„Dat hebben we inderdaad niet
aan de grote klok gehangen,"
zegt Spruijtenburg. „Al te veel
publiciteit is ook weer niet ge
wenst, want de concurrentie
luistert mee."
De groei van de NEM zit niet
zozeer in de produktie, maar
vooral in de technische begelei
ding van grote projecten. Veel
produktiewerk wordt uitbesteed
aan plaatselijke bedrijven.
„Voor een deel gebeurt dat
noodgedwongen, omdat een
opdrachtgever dat als voor
waarde stelt," verklaart Spruij
tenburg. „In Taiwan bijvoor
beeld loopt dat op tot veertig
procent. Het is voor ons vaak
voordelig om werk uit te beste
den, omdat we daarmee bespa
ren op transportkosten."
Tot nu toe is de NEM vooral
actief in Nederland en in het
Verre- en Midden Oosten. Oost-
Europa lijkt een voor de hand
liggende nieuwe markt voor het
bedrijf, die met behulp van de
Duitse partner Steinmüller
opengebroken zou kunnen wor
den. Vanwege de onzekere poli
tieke situatie en gebrek aan ka
pitaal is het tot op heden bij een
paar voorzichtige eerste stap
pen gebleven.
Op de Duitse markt is de
NEM niet actief, die wordt over
gelaten aan Steinmüller. Wel
wordt vanuit Leiden de enge-
neering voor afgassenketels ver
zorgt, een specialiteit van het
bedrijf. Een afgassenketel benut
de restwarmte die vrijkomt bij
de opwekking van elektriciteit
door gasturbines.
Actief
Op termijn verwacht Spruijten
burg wel in Oost-Europa actief
te kunnen worden. „Zo'n
enorm potentieel moet tot ont
wikkeling gebracht kunnen
worden, maar dat zou best nog
eens tien jaar kunnen duren."
Voorlopig blijft het bij een pa
pieren samenwerkingsverband
met een partner in Rusland, ter
wijl samen met Steinmüller de
mogelijkheden in Polen en
Hongarije worden bekeken.
De NEM is in Leiden geves
tigd op een terrein tussen de
Vijf Meilaan en de Roosevelt-
straat. Onlangs werd een voor
malig naburig industrieterrein
(het Elasconterrein) bestemd
voor woningbouw. Spruijten
burg is daar 'niet positief over.'
„We hebben de deuren van on
ze produktiehallen een verfje
gegeven, maar wat gebeurt er
als die 's zomers openstaan?"
Volgens de directeur wil de
NEM graag in Leiden blijven,
maar we voelen ons wel steeds
verder ingesloten. Tot nu toe
verloopt het overleg met de ge
meente volgens Spruijtenburg
naar wens. „Maar ze moeten
het ons natuurlijk niet te moei
lijk gaan maken. Wij zijn met
onze 200 medewerkers het
laatste grote produktiebedrijf
van deze soort in een stadswijk.
Het is de vraag of dat op termijn
nog is te handhaven."
SASSENHEIM
Het bedrijf Care Schadeservice,
met vestigingen in Amstelveen.
Sassenheim en Amsterdam
heeft de positie in Rotterdam
versterkt. Daar zijn twee scha-
debedrijven met 35 perso
neelsleden gekocht van Auto
mobiel Industrie Rotterdam. De
gebied. Inmiddels hebben de
beide bedrijven die in handen
zijn van verschillende leden
van de familie Otte. grond
verworven aan de Gerrit
Avenweg in Lisse. De komen
de maanden wordt een
bouwplan uitgewerkt voor
kantoren en een werkplaats.
Het terrein in Lisse is nu al in
gebruik als opslag voor zand
en grond. Tevens staan daar
vrachtwagens en machines
geparkeerd. Met de verhui
zing worden de bedrijfsactivi
teiten weer op een plek ge
concentreerd.
Transport- en overslagbe
drijf Otte is in 1934 opgendit
Daaruit ontstond vijf jaar ge
leden Ahco. een aannemers
bedrijf op het gebied van
weg- en waterbouw. Bij de
twee ondernemingen werken
in totaal 50 mensen.
omzet bedraagt vijf miljoen. To
taal werken bij Care Schadeser
vice nu 290 mensen en de om
zet bedraagt 45 miljoen.
De onderneming maakt deel
uit van de Athlon Groep die
binnen enkele jaren een keten
met dertig schadeherstelbedrij-
ven wil hebben.
Boekhandels Zandvliet en Kooyker breiden uit
Reisboekhandel Zandvliet is uit
zijn jasje gegroeid. De winkel -
nu nog gevestigd in de Bree-
straat - verhuist 10 april naar
een groter pand aan de Stille
Rijn. Het bedrijf voorziet in een
sterk toenemende behoefte aan
gespecialiseerde boeken over
verre wandel-, fiets- en trek
tochten.
In het nieuwe onderkomen
zal het aanbod aan boeken gro
ter zijn. Er komt bovendien
ruimte vrij voor nieuwe artike
len, zoals tijdschriften en kalen
ders. De reiswinkel komt in ver
binding te staan met de 'gewo
ne' boekhandel Zandvliet, die
een ingang aan de Haarlem
merstraat heeft.
Zandvliet gaat na de verhui
zing het accent op de reisbran
che leggen. De grote afdeling
schoolboeken van Zandvliet is
overgedaan aan Kooyker. Dit
Leidse bedrijf heeft grenzend
aan z'n kantoor in de Sanders-
garage aan de Korevaarstraat
een nieuwe, grote ruimte inge
richt om daar op 16 april te be
ginnen met Het Schoolboeken-
Bij alle scholen in Leiden en
Arbeidsplaatsen
weg bij Samsom
ALPHEN AAN DEN RUN»
Bij Samsom Sijthoff in Alphen
aan den Rijn moeten in het ko
mende half jaar 14 van de 275
arbeidsplaatsen verdwijnen. De
directie van het grafisch bedrijf
heeft vorige week de onderne
mingsraad om advies gevraagd.
Het is nog niet duidelijk of ge
dwongen ontslagen voorkomen
kunnen worden.
De ontslagen vallen alleen
onder staffunctionarissen en
managers, terwijl 'de werkvloer'
voorlopig niets heeft te vrezen.
Volgens algemeen directeur R.
Endert van Samsom Sijthoff zijn
de produktielijnen 'redelijk be
zet', maar dwingt de scherpe
concurrentie op de grafische
markt tot kostenbesparing.
„Onze overheadkosten moeten
omlaag om de concurentie vol
te kunnen houden."
Samsom Sijthoff wil proberen
de overbodige managers bin
nen het Samsomconcern aan
een andere haan te helpen.
Naast het grafische bedrijf be
staat dit uit Samsom kan'ooref-
ficiency en Wolters Kluwer uit
geverijen. Als dat niet lukt wordt
naar banen buiten het concern
gezocht. Tenslotte zou via na
tuurlijk verloop een aantal ar
beidsplaatsen kunnen vervallen.
Volgens directeur Endert zijn
gedwongen ontslagen 'niet he
lemaal uit te sluiten'.
de regio heeft Kooyker, van
oudsher een wetenschappelijke
boekhandel, boekenlijsten op
gevraagd en het voorkomende
lesmateriaal vervolgens in veel
voud besteld. Hierdoor kunnen
middelbare scholieren hun hele
pakket in een keer aanschaffen
op deze nieuwe schoolboeken-
markt. Ook gaat Kooyker zich
met de in- en verkoop van
tweedehands schoolboeken be
zighouden. De ingang van dit
nieuwe centrum komt aan de
St. Jorissteeg te liggen.
Vrije tijd
Het succes van de Zandvliet-
reiswinkel is voor een belangrijk
deel te danken aan de opko
mende populariteit van verre
vakantiebestemmingen. „De
mensen die vroeger naar Spanje
en Griekenland gingen gaan nu
naar Thailand, Mexico of Gua
temala", zegt Zandvliet-mede-
werkster Alpita de Jong. „Men
geeft veel geld uit aan reizen en
krijgt steeds meer vrije tijd."
De aanwezigheid van de uni
versiteit brengt Zandvliet ook
een hoop klanten. De Jong:
„Onderzoekers die op pad gaan
om de bodemgesteldheid van
Peru te bestuderen en stagiaires
die in de binnenlanden van
Afrika gaan werken."
Een derde reden voor het suc
ces van de reiswinkel is het ge
brek aan concurrentie in de na
bije omgeving. Gewone boek
handels in Leiden beschikken
over een veel kleiner aanbod
aan reisboeken. Amsterdam is
de enige stad in de buurt waar
vergelijkbare gespecialiseerde
boekhandels opereren. De long:
„Wij hebben dus echt een cen
tralefunctie."
Reisboekhandel Zandvliet is
drie jaar geleden geopend aan
de Breestraat. naast kaspalon
Tom Westen. Het ruimtegebrek
is er in korte tijd nijpend gewor
den. Niet alleen door de toege
nomen verkoop, maar ook door
externe factoren: na de val van
de Muur en de ondergang van
het communisme komt er bij
voorbeeld steeds meer informa
tie vrij over voormalige Oost
bloklanden, die vaak ook nog in
delen uiteen zijn gevallen. De
Jong: „Er is een nieuw boekje
op de markt waarin de Baltische
Staten worden besproken. We
hadden er vier van besteld,
maar die waren binnen drie da
gen verkocht. Er is echt een
honger naar dat soort boeken."
Personeelsleden van 58 jaar
en ouder van het Marine
Elektronisch en Optisch Be
drijf (MEOB) bi Oegstgeest
hebben een eenmalige aan
bieding gekregen om met be
houd van 80 procent van hun
laatstverdiende loon ver
vroegd met pensioen te gaan.
De regeling is afgelopen vrij
dag bekendgemaakt en wie er
gebruik van maakt moet voor
1 april een besluit nemen.
Personeelsleden vanaf 55 jaar
kunnen zich ook voor de re
geling opgeven, maar in hun
geval wordt eerst onderzocht
in hoeverre ze misbaar zijn
voor het bedrijf.
Deze bijzondere 'snelle' re
geling is afgekondigd in na
volging van soortrgelijke ver-
trekafspraken bij de Marine-
bewapeningswerkplaatsen in
Den Helder. Volgens een
woordvoerder van de Marine
voorlichtingsdienst moeten
de betrokkenen weliswaar
snel een besluit nemen, maar
is het aanbod ook erg gunstig.
„Het is de laatste mogelijk
heid om met 80 procent met
vut te gaan. Iedereen weet dat
dat alleen maar minder
wordt".
Bij de MEOB-vesting in
Oegstgeest werken zo'n 650
mensen. Het MEOB in Den
Helder telt ruim 300 perso
neelsleden. Volgens de
woordvoerder komen er in to
taal ongeveer 40 mensen voor
de regeling in aanmerking.
Hoeveel belangstelling ervoor
is, is nog niet bekend. Als ge
volg van de algemene bezui
nigingen op Defensie moot
het MF.OB de komende jaren
inkrimpen. De opzet is dat bij
het Oegstgeester bedrijf in
2000 nog 500 mensen werken.
De dienstcommissie van
het MEOB (de ondernemings
raad) is tevreden over de re
geling die via onderhandelin
gen tot stand is gekomen, zo
laat voorzitter F. de Kleijn
blijken. De commissie had
daarbij overigens ingezet op
een algemene leeftijdsgrens
van 50 jaar. Voor de commis
sie weegt in de uiteindelijke
regeling vooral de vrijwillig
heid zwaar.
„Ik heb poppen altijd leuk gevonden. Vroeger wilde ik
altijd een pop hebben, maar die kreeg ik niet. Toen ik
een jaar of negen, tien was, lag ik in het ziekenhuis.
Daar kreeg ik mijn eerste pop. Later ben ik altijd naar
poppen blijven kijken. Ik vond de barbiepoppen ook zo
mooi. Toen ik er de tijd voor kreeg ben ik ze zelf gaan
maken. Ik ben er nu drie en een half jaar mee bezig.
Vroeger maakte ik een ander soort poppen. Die waren
voorgevormd en dan hoefde ik dus alleen maar de kle
ren te naaien en de koppen te verven.
Nu maak ik alles zelf. Dus ook de vorm van de pop en
het gezicht. Het lijfje maak ik soms van ijzerdraad. zo
dat je het helemaal kan buigen en in verschillende
standen kan zetten. Daaromheen komt een stuk stof
dat ik opvul met zacht materiaal. Het gezicht, de han
den en de schoenen of voeten maak ik altijd van fimo,
een soort klei.
Ik maak eerst van folie een vorm. Daarover heen klei
ik de fimo. De klei die ik het meest gebruik is huidkleu-
rig, maar je hebt ze in honderden kleuren. Als de fimo
er overheen zit, gaan de kop, de voet en het handje op
een prikker de oven in. Als je het namelijk gewoon in de
oven legt, wórdt de kant waarop het ligt plat. Ik maak
verschillende poppen, meestal fantasiefiguren. Zoals
deze tovenaar. En deze piraat. En dit is een duiveltje.
Daarvan dacht ik ineens: ja, dat moet ik maken. Zo
maar. Ik heb hem helemaal bloot op een boomstam ge
zet. Kijk, alles zit erop en eraan.
„De pop plaats ik meestal op een landschapje dat ik
ook zelf maak. Ik geef namelijk cursussen bloemschik
ken en daar werk ik met dezelfde principes. Ik gebruik
veel materiaal uit de natuur. Dan ga ik lekker struinen
en vind ik van alles. Paddestoelen, bloemen, takken en
De klompenmaker doet zijn werk haast
alleen nog maar op braderieën tijdens
demonstraties, terwijl de televisiereparateur
een onmisbare kracht is op de arbeidsmarkt.
Zo zijn in de loop der jaren veel ambachten
verdwenen, maar kwamen er ook veel nieuwe
beroepen bij. In Nederland zijn 109.000
kleine ambachtelijke bedrijven, die aan
577.000 mensen werk bieden. In deze serie
vertellen mensen met een ambachtelijk
beroep over hun werk. Aan het woord is dit
keer poppenmaakster Paula Lagas die haar
'atelier' in haar slaapkamer aan de Oude
Singel in Leiden heeft.
schelpen. De paddestoelen en bloemen droog ik en die
blijven altijd goed. En voor de poppenkleding zoek ik
oude lappen. Van vrienden krijg ik oude oorbellen,
lintjes en strikjes waarvan ik allerlei attributen voor de
verschillende poppen maak. En als ik het niet direct
kan gebruiken, bewaar ik het. Je weet nooit waar het
goed voor is. Hiernaast heb ik een klein kamertje waar
ik alle materiaal bewaar. En in de berging heb ik ook
spullen staan die ik nog ga gebruiken.
„Ik noem het een soort gekte. Als ik materiaal in mijn
handen krijg denk ik altijd: .Wat kan ik ermee?'. Eigen
lijk kan ik alles gebruiken. Ik zeg tegen iedereen dat ze
niets moeten weggooien, want wie weet kan ik het nog
gebruiken. Van het oude koord wat je vroeger aan de
gordijnen zag hangen bijvoorbeeld, maak ik haar voor
de poppen. Zo'n koord rafel ik dan helemaal uit. Dan
krijg je krullerig haar.
„Het poppenmaken is een hobby van me en dat zal
het blijven. Mensen vragen me wel eens waarom ik niet
een handeltje begin: Ik heb wel eens poppen verkocht,
maar ik ga niet op commerciële basis verder. Zo ben ik
helemaal niet. Ik kan nu doen en laten wat ik wil. Als ik
een week in de zon wil zitten en geen poppen maak.
dan is er niks aan de hand. Ik maak wel eens een pop
voor een kennis, maar als die pas na een jaar af is, geeft
dat niet. Het is heel relaxed werken. Heel vrij ook. Maar
als ik opdrachten aanneem, dan betekent dat dat er op
tijd geleverd moet worden. En of je er dan lol in hebt of
niet. zo'n pop moet af. En voor mij is dan de lol eraf.
Daarbij komt dat je via opdrachtgevers dezelfde pop
moet maken. Dat wil ik niet. Geen twee poppen zijn
dezelfde bij mij. Zè moeten allemaal verschillend zijn.
uniek. Dat vind ik leuk.
„Ik maak zo'n twee, drie poppen per week. Ik zit elke
avond hier in de slaapkamer aan de tafel de poppen te
maken en mijn man komt af en toe met koffie naar be
neden. Mijn dochter begint zich er ook voor te interes
seren Ze komt er heel vaak hij zitten om te kijken hoe
ik het doe en dan vraagt ze of ik een bepaalde pop wil
maken die ze in de winkel nergens kan krijgen
Als de kinderen uit huis zijn. dan geef ik mijn regulie
re baan op en ga ik me helemaal toeleggen op het pop
penmaken. Dan word deze slaapkamer mijn atelier, la.
dat zie ik helemaal voor me."
TEKST EVELYNE LAMMERDING
FOTO JAN HOLVAST
