China laat buitenlanders tot aan Zhongdian
Chirac in marstempo door Frankrijk
Feiten &Meningen
Onderhoudskosten eigen woning
fiscaal cadeautje voor de rijken
WOENSDAG 17 MAART 1993
I let eerste wat ik ruik als ik het gasthuis in Zhongdian binnenstap,
zijn dierenhuiden en ranzige yakboter. Deze stad in de zuidweste
lijke Chinese provincie Yunnan ligt niet ver van Tibet, en derhalve
zijn deTibetanen hier rijk vertegenwoordigd.
De Chinezen maken hier een ti
mide indruk, vergeleken met de
grote Tibetaanse mannen. Zelf
verzekerd stappen ze op hun
laarzen van zacht yakleer door
de straten, een grote dolk in be
werkte zilveren schede aan de
brede leren riem om hun mid
del. Vrouwen met prachtige
donkere gezichten lopen in wij
de blauwe rokken en met scha-
pevellen omgeslagen in groep
jes over de besneeuwde hoog
vlakte, rieten manden met
brandhout en kruiden met zich
meedragend.
De hoofdstraat wordt in het
stadscentrum wel een wat
groot woord gesierd door
grauwe communistische utili
teitsbouw. Meer naar de rand
van de stad zie je lage houten
huizen en wordt de weg stoffig.
Tibetanen, Chinezen en isla
mieten houden mij vanuit hun
deuropeningen nauwlettend in
de gaten. Zonder een duidelijke
eigenaar in de buurt, lopen
koeien, varkens en kippen los
door de straten. In mijn hoofd
wordt zachtjes de muziek van
'een willekeurige western-film
opgezet.
Het landschap buiten de stad is
weids en desolaat. Houten
boerderijen, versierd met boed
dhistische symbolen, staan ver
spreid tussen de bergen. In de
weilanden staan overal enorme
houten rekken, waaraan gras
sen en kruiden in de zon han
gen te drogen. Bovenop de om
liggende bergtoppen staan ge
bedsdoornen in de wind te bui
gen, hoge takkenbossen ver
sierd met kleurige vlaggen,
waarop boeddhistische teksten
zijn gedrukt. En yaks. Zo ver het
oog reikt, staat dit Tibetaanse
rundvee de velden te begrazen.
Aan de andere kant van het dal
ligt het Lamaklooster van
Zhongdian tegen een berg aan
geplakt. Een grote felwitte stupa
en grijze en zwarte tempels met
rode en gouden bekroningen.
Langs het pad lopen drie mon
niken in hun fladderende rode
gewaden naar boven. Op het te
gen de kloostermuren weer
kaatsende gerasp van raven na,
is het hier onwaarschijnlijk stil.
Het is een bevreemdende erva
ring om in een omgeving te
staan, waar ogenschijnlijk niets
is veranderd sinds de Middel-
Nader onderzoek wijst uit, dat
ongeveer alles is veranderd
sinds die tijd. In de jaren '60
trok de verwoestende invloed
van de communistische beel
denstormers ook door deze
streek. Het klooster werd volle
dig gebrandschat en de monni
ken werden naar werkkampen
verbannen.
Maar, gefinancierd met de ga
ven van gelovigen, herrijzen
tempels en slaapvertrekken nu
weer tussen de ruïnes. Ook de
monniken, van wie de jongste
vijf jaar oud is, keren terug, hoe
wel de meesten 's avonds in de
stad bij familie moeten over
nachten, omdat er nog niet vol
doende slaapzalen zijn om ze
alle 600 te herbergen.
De derde dag dat ik hier verblijf,
wil ik een buskaartje naar de
grens met Tibet kopen. De
vriendelijke dame achter het lo
ket begint een ticket uit te
schrijven. Op dat moment komt
een geüniformeerde vrouw bin
nenstappen, ziet eerst mij en
dan de reisbestemming op het
felbegeerde buskaartje en roept:
„Wat zijn we aan het doen?!"
Prompt blijken er geen bussen
meer te gaan. Nu niet, nooit
niet. Ik protesteer dat het toch
op het busrooster staat aange
geven, maar krijg te horen dat
alles sinds kort is veranderd.
Een paar uur en diverse pogin
gen om de lokettiste tot rede
lijkheid te bewegen later, wordt
mij te verstaan gegeven, dat het
gebied niet veilig is voor buiten
landers.
Het wordt duidelijk, dat mijn
reisbestemming voor buitenlan
ders is gesloten, net als zoveel
Chinese regio's met problemen
die voor buitenlanders niet be
staan (politieke instabiliteit, al
te schrijnende armoede, drugs
enzovoorts). Ik heb hier dus de
limiet van de Chinese gastvrij
heid bereikt. Als men in dit land
de toerist uithangt die de lange
Muur beklimt, wordt er alles
aan gedaan opdat de buiten
landse vriend een goede indruk
krijgt (dit alles uiteraard wel te
gen betaling van de hogere bui
tenlandse vriendenprijs). Maar
zodra je iets verder doorprikt,
gaat de ophaalbrug omhoog en
blijkt niets meer te werken.
Maar eerlijk gezegd vind ik mijn
noodgedwongen terugkeer naar
het zuiden niet zo heel ver
schrikkelijk, want in februari is
een hotelkamer zonder verwar
ming op 3.400 meter hoogte
hetzelfde als een koelcel met
een bed.
Tibetaanse herders koesteren hun vee. Dergelijke taferelen van dichtbij bekijken, is plotseling onmogelijk geworden. Want bussen blijken a
rijden. 'Alles is sinds kort veranderd. Het gebied is niet veilig voor buitenlanders', zo luidt de verklaring.
n de Chinees-Tibetaanse grens niet meer te
De PvdA wil onderhoud aan de
eigen woning aftrekbaar maken.
Dat moet het zwartwerken min
der aantrekkelijk maken, zodat
de particulier voortaan zijn on
derhoud door de erkende, vak
man laat verzorgen. En de
werkgelegenheid in de bouw
sector dus toeneemt.
Een opvallend voorstel. Zeker
als men weet dat in de jaren
1983 tot en met 1985 een soort
gelijke regeling van kracht is ge
weest, en de PvdA toen (met
Den Uyl als fractieleider) een fel
tegenstander van de regeling
was. Ook deze regeling had als
doel het stimuleren van de
werkgelegenheid in de bouw
sector. De toenmalige regeling
is echter op een grote flop uit
gelopen. Bij slechts een half
procent van de bouwbedrijven
leidde de regeling tot een toe
name van de omzet.
Ondanks deze slechte resulta
ten wil de PvdA de onderhouds
kosten door middel van een tij
delijke maatregel opnieuw af
trekbaar maken. Maar levert de
voorgestelde aftrek wel meer
werkgelegenheid op? Zullen de
eigen woningbezitters in het
vervolg de onderhoudswerk
zaamheden door de erkende
bouwondernemer laten verrich
ten in plaats van door de zwart
werker? Daar zijn zeker vraagte
kens bij te zetten.
Uit de praktijk blijkt dat de re
geling uit de jaren tachtig vooral
door de rijken werd gebruikt.
Van zwartwerkers maakt deze
groep vrijwel nooit gebruik. Zij
laten hun woning meestal door
de erkende vakman onderhou
den. De aftrek van onderhouds
kosten door deze groep dringt
het zwartwerken niet terug en
levert ook geen extra werkgele
genheid op. Voor de rijken is de
voorgestelde aftrek dan ook
vooral een fiscaal cadeautje. Het
is dus niet zo verwonderlijk dat
de WD onder bepaalde voor
waarden voorstander van het
plan is.
Maar waar moet de extra
werkgelegenheid dan vandaan
komen? De PvdA hoopt klaar
blijkelijk dat vooral de 'gewone
man' over de streep wordt ge
trokken om voortaan de zwart
werker in te ruilen voor de er
kende vakman. Onder de rege
ling in de jaren tachtig ging het
echter ook hier fout. De minder
welgestelden bleven ondanks
de aftrek gewoon bij de oude
vertrouwde zwartwerker. Een
van de oorzaken daarvan was
dat onder de toenmalige rege
ling alleen de kosten voor 'groot
onderhoud' aftrekbaar waren.
Kleine reparaties en klusjes vie
len toen niet onder de regeling.
Volgens PvdA-fractieleider
Jacques Chirac zoals hij onlangs, handjeschuddend, werd gefotografeerd op Le Bourget bij Parijs.
ATHis-monshans gertsenwinkelcentra, bejaarden- en ge
meentehuizen, steevast met de
lokale partijtop en een zwerm
journalisten in zijn kielzog.
Vandaag is het departement Es-
sonne aan de beurt: tot nu toe
met zeven van de tien kamerze
tels voor de Parti Socialiste (PS)
een degelijk links bolwerk. Maar
de tijden voor links zijn slecht in
Frankrijk. „We gaan hier tien op
tien scoren", zo houdt Chirac
zijn gehoor die dag meer dan
correspondent
De bakker van het even ten zui
den van Parijs gelegen foren
senplaatsje Athis-Mons weet
niet wat hem overkomt. Op een
rustige donderdagmorgen
zwaait de deur van zijn winkel
open en staat hij plotseling oog
in oog met Jacques Chirac. Chi
rac, tweevoudig ex-premier,
burgemeester van Parijs, leider
van de gaullistische partij RPR
en boven alles de belang
rijkste kandidaat van de rechtse
oppositie voor de opvolging van
president Mitterrand.
De 60-jarige Chirac maakt de
bakker een voor de hand lig
gend compliment. „Wat ruikt
net hier leicker." Geeft hem, zijn
vrouw en de enige aanwezige
klant een hand en maakt zich,
na het gezelschap nog een pret
tige dag te hebben toegewenst,
weer uit de voeten. Op naar de
volgende middenstander.
Chirac voert campagne op zijn
Amerikaans. Zoveel Fransen
ontmoeten als maar enigszins
mogelijk is, zo lijkt <fijn tactiek.
Als een razende Roeland trekt
hij nu al drie maanden door
Frankrijk. Hij bezoekt markten,
Voordat de Fransen op 21 maart
naar de stembus gaan, heeft
Chirac ruim de helft van de 90
Franse departementen afge
werkt. De andere helft komt on
getwijfeld in 1995 aan de beurt
als er een nieuwe president
moet worden gekozen. Het
ambt waar Chirac nu al jaren
van droomt. Hij is zijn campag
ne alvast begonnen. Met een to
meloze energie.
Na het winkelcentrum is het de
beurt aan de plaatselijke markt.
De groep bejaarde PS-aanhan-
gers die bij de ingahg pamflet
ten uitdeelt voor hun plaatselij
ke kandidaat, keurt Chirac geen
blik waardig. Verder krijgt vrij
wel iedereen een hand. een
glimlach kusjes of een opbeu
rend woord van de burgemees
ter van Parijs.
Na ruim twee uur snelwandelen
spoedt de 'karavaan' zich per
auto naar het twintig kilometer
zuidelijker gelegen plaatsje Ar-
pajon, waar het nuttige met het
aangename wordt gecombi
neerd. Temidden van ruim 300
partijgenoten geniet Chirac een
eenvoudige, doch voedzame
lunch. Geen Parijse 'haute cuisi
ne', maar kost van de streek.
Varkenspoten met groene erw
ten, salade, kaas en een peertje
met slagroom toe.
Zoals overal in het land staan
ook hier de problemen van de
Franse boeren, de werkloosheid
en de onveiligheid hoog op de
agenda. De boeren kunnen ge
rust zijn: de nieuwe Franse re
gering zal niet wijken voor de
Amerikaanse druk inzake het
landbouwakkoord tussen de
Verenigde Staten en de EG. De
schuldigen zijn de 'Brusselse
technocraten', aangevoerd door
de socialist Jacques Delors.
Delors moet het tijdens Chiracs
veldtocht meer dan wie ook
ontgelden. Geen toeval, omdat
diezelfde Delors volgens de opi
niepeilingen verre van kansloos
is als hij het in 1995 tegen Chi
rac op zou willen nemen. Mi
chel Rocard mag dan voorlopig
door vrijwel iedereen in Frank
rijk worden beschouwd als de
meest waarschijnlijke kandidaat
van links voor de opvolging van
Mitterrand, het echte gevaar be
vindt zich in Brussel, zo weet
Chirac. Hfj probeert daarom nu
al zoveel mogelijk schade toe te
brengen aan het prestige van de
voorzitter van de Europese
Commissie.
Wordt Jacques Chirac inder
daad de volgende president van
Frankrijk? Het gros van de men
sen lijkt daar van overtuigd.
„Jacques Chirac is de enige die
foto reuter
het land weer hoop kan geven",
zo verwoordt een man in Mont-
geron het.
Chirac heeft de afgelopen jaren
blijk gegeven van een opmerke
lijk politiek overlevingsinstinct.
Tweemaal was hij premier (on
der Giscard eind jaren '70 en
onder Mitterrand van 1986 tot
1988) en tweemaal was dat be
paald geen succes. Vorig jaar,
tijdens het Franse referendum
over Maastricht, leek hij de con
trole over zijn partij geheel te
verliezen. Aangespoord door de
rechtervleugel van zijn partij en
zeer tegen de zin van Chirac
zelf. stemde het merendeel van
de gaullistische aanhang tegen
het verdrag van Maastricht.
Maar onmiddellijk na het refe
rendum wist Chirac de eenheid
te herstellen en departij op
nieuw te smeden tot 'een formi
dabele vechtmachine', zoals
een Franse journalist de RPR
omschreef. De machine die
eind maart de parlementsver
kiezingen gaat winnen. Maar
daar gaal het Chirac niet om.
Het werkelijke gevecht vindt
pas in 1995 plaats: De slag om
het Elysée.
Jacques Chirac lijkt er. in ieder
geval fysiek, klaar voor.
Het is maar de vraag of belastingaftrek van onderhoud bezitters van een
eigen huis ertoe zal bewegen de zwartwerker in te ruilen voor de erken
de vakman. foto united photos de boer
Wöltgens zal in de nieuwe rege
ling het onderscheid tussen
klein en groot onderhoud ver
dwijnen. Dit betekent dat ook
kleinere reparaties aftrekbaar
zullen worden. Of dit veel zal
uitmaken valt te betwijfelen. De
gemiddelde Nederlander zal bij
de zwartwerker voor kleine re
paraties nog steeds goedkoper
uit zijn dan bij de erkende vak
man. De tarieve'h van de erken
de vakman zijn namelijk fors
hoger dan die van de zwartwer
ker.
Deze hoge tarieven worden
dan wel voor een deel gecom
penseerd doordat men door de
aftrek belastinggeld terugkrijgt,
maar dit zal weinig potten bre
ken. Maakt men namelijk in een
jaar (aftrekbare) onderhouds
kosten, dan krijgt men het be
lastinggeld pas het jaar daarop
terug. Bij de zwartwerker daar
entegen ziet men het voordeel
gelijk in de vorm van een lager
tarief terug. Daarnaast is het te
verwachten dat men voor de af
trek weer aan een groot aantal
voorwaarden moet voldoen,
met het risico dat de aftrek ver
valt.
Ook komt er volgens Wölt
gens zeker een drempel waar
boven de kosten pas aftrekbaar
zijn. In de oude regeling waren
de kosten pas aftrekbaar voor
het deel dat boven 2.000 gulden
lag. Kleinere klusjes vallen daar
vaak onder, zodat er nog niets
aftrekbaar is.
Nee, neem dan de zwartwer
ker. Men heeft geen last van las
tige voorwaarden, drempels en
dergelijke, en ziet het voordeel
direct in de portemonnee terug.
De conclusie is duidelijk, het
beroep op de zwartwerker zal
door de aftrek van onderhouds
kosten niet minder worden. En
dus zal ook de werkgelegenheid
in de bouwsector niet noe
menswaardig toenemen. De
enigen die van het voorstel de
vruchten zullen plukken zijn de
rijkere Nederlanders. Zal de
PvdA dat bedoeld hebben?
