Economie&Beurs
Voor effectenbeurzen wordt 1993 een klassiek jaar
Jacques Attali valt wel mee
'ES
rilEt
11:18
53?'
i'Sl
ss
*\T,,
EST
sas1-
I
MAANDAG 15 MAART 1993
BEURSEFFECTEN
De belegger is weer eens gefopt.
Wie had in september durven
voorspellen dat de Nederlandse
aandelenbeurs zes maanden la
ter bijna 16 procent hoger zou
staan? Wie had voor Frankrijk
een koersstijging met 20 pro
cent voorzien? Wie had zijn geld
durven zetten op de Britse aan
delenbeurs? En vooral, wie had
problecmlanden als Zweden,
Italië en Spanje tussen septem
ber 1992 en maart 1993 een
koersstijging van respectievelijk
61.46 en 34 procent toegedicht?
De koersstijging op de Europese
aandelenbeurzen staan immers
in schril contrast met de almaar
somberder wordende berichten
over economie en bedrijfsleven.
Wie dagelijks de krantekoppen
leest krijgt niet bepaald de nei
ging om eens flink op de aande
lenbeurs te gaan beleggen.
Waarom is de beurs dan toch
zo gestegen? Heeft de jobstij
ding die de Nederlandse indu
strie heeft getroffen dan zo wei
nig effect op CBS-koersindex als
geheel (waar aandelen als
Hoogovens, DAF, Fokker en
Philips nota bene een belangrijk
deel van uitmaken)? Blijven de
donkere wolken die zich sa
menpakken boven het Duitse
bedrijfsleven onopgemerkt op
de beurs van Frankfurt? Is er in
Groot-Brittannië zoveel reden
tot vreugde? Wat is er in de
beurs gevaren?
Niks bijzonders. Integendeel,
de beurzen gedragen zich exact
zoals de theorieboekjes ons dat
leren. Daar staat bijvoorbeeld
dat de beurzen een dieptepunt
mamaken, lang voordat de
economie maar enig teken van
verbetering vertoont. Met ande
re woorden, op het moment dat
elke belegger ervan is doordron
gen dat de bedrijven echt in de
problemen zitten, kiest de beurs
alvast zijn weg omhoog. En dat
hebben we gezien.
De motor achter de stijgende
koersen is de dalende rente.
Ook dat klopt met de theorie.
Spaarrekeningen, deposito's en
obligaties worden door de lage
rente steeds minder aantrekke
lijk. Hoe verder de rente daalt
hoe makkelijker beleggers zijn
over te halen hun geld in aan
delen te beleggen. Deze nieuwe
kopers drijven de beurs om
hoog. Voorts gelooft men dat de
lage rente de economie over
een aantal maanden uit het dal
omhoog zal trekken. En boven
dien zien bedrijven hun rente
lasten dalen, waardoor er meer
overblijft voor de aandeelhou
der voor de beurs een extra
reden de toekomst hoopvol te
gemoet te zien.
Tot op heden verloopt alles
dus volgens schema. Wellicht
kan de theorie ons ook helpen
bij de vraag hoe het verder zal
gaan met de koersen. Dat is
voor de lezer immers veel inte
ressanter en bovendien kan de
voorzichtige belegger met een
goed advies misschien iets van
zijn gemiste winst goedmaken.
Als we de lijn doortrekken be
looft 1993 een klassiek beursjaar
te worden. Daarbij kunnen de
koersen voorlopig nog wel even
stijgen. Iedereen is ervan over
tuigd dat de rente veel verder
omlaag kan. Voor beleggers in
aandelen is dit een gerieflijk
vooruitzicht. Een kind kan de
was doen in een beursklimaat
dat wordt gedreven door een
dalende rente. De koersstijging
gaat snel, hij blijft lang in stand,
en het leuke is dat het weinig
uitmaakt welk aandeel je in por
tefeuille hebt. De beurzen gaan
namelijk over en breed front
omhoog. Zelfs de probleemge
vallen worden door een roze
bril bekeken.
Wat anders verklaart het feit
dat de aandelen Philips en DSM
na bekendmaking van de zeer
teleurstellende gang van zaken
in beide ondernemingen zich
na een kleine daling al weer he
lemaal hebben hersteld? De
markt wil omhoog. Of de be
drijfsresultaten nu goed zijn of
niet, ze worden op de beurs met
nauwelijks verholen onverschil
ligheid ontvangen.
Maar tegen de zomer wordt
het moeilijk. De rentedaling die
daarna nog zal optreden, komt
voor de beurs niet meer als een
verrassing. In plaats daarvan
kan een hele serie onbeant
woorde vragen het optimisme
danig verstoren. Zo liggen er
nog steeds de problemen rond
de ratificatie van het Verdrag
van Maastricht, de mogelijkheid
dat de situatie in Oost-Europa
en de voormalige Sovjetunie
verder escaleert, het risico dat,
de daling van de Duitse rente
zich niet in het voorspelde hoge
tempo doorzet en de kans dat
wellicht mede daardoor
het Europese Monetaire Stelsel
uit elkaar valt. Dan is er nog de
Europese recessie waarbij men
in dit stadium alleen maar kan
gissen hoe lang deze gaat duren
en hoe diep de terugval zal zijn.
Het zou niet de eerste keer zijn
dat de beurzen te lichtvaardig
hebben gedacht over hel herstel
van de
Brigitte Slot is werkzaam bij
het Institute for Research and
Investment Services, een sa
menwerkingsverband van de
Robeco Groep en de Rabobank.
Vrijdag was Jacques Attali, pre
sident van de in Londen geves
tigde Oost-Europabank, voor
een lezing in Utrecht. Cees van
Zweeden inventariseert hoe
het staat met de Oost-Europa-
bank en haar topman.
LONDEN CEES V
CORRESPONDENT
Toen hij in 1991 aantrad, werd
hij in Londen gewantrouwd. In
bankkringen werd geschamperd
dat de man geen enkele erva
ring als bankier had, en zich in
het beste geval kon laten voor
staan op een biografie over ban
ker Sigmund Warburg.
Inmiddels is de lucht ge
klaard. In bankkringen is het
aanzien van de Oost-Europa
bank gestegen. Vorig jaar lag At
tali nog overhoop met de Ame
rikaanse president Bush over
geld voor het oplappen van 60
kerncentrales in Oost-Europa.
Onlangskreeg hij het verzoek
van de club van rijke westerse
landen, G-7, om hiermee een
begin te maken. Een doorbraak,
meent Attali.
'Zijn' bank financiert projec
ten in Oost-Europa met geld
van een groot aantal landen.
Twee jaar geleden schatte Attali
dat daarvoor jaarlijks 15 miljard
ECU (33 miljard gulden) nodig
zou zijn. Maar intussen is nog
geen fractie van dat bedrag ver
strekt. „Die schatting was geba
seerd op de toen geldende wis
selkoersen", verdedigt Attali
zich. „Vorig jaar is 5 miljard dol
lar 9 miljard) in de Oost-Eu
ropa gepompt, door ons, rege
ringen en bedrijven. Voor dat
bedrag kreeg je echter veel meer
roebels dan het jaar ervoor. De
koers van de roebel is zo laag
geworden dat er nu 560 in een
dollar gaan."
Geld is volgens Attali niet het
grootste probleem. „We spre
ken over relatief kleine bedra
gen. Bonn pompte in 1992 118
miljard mark in de oostelijke
deelstaten. Ik wil benadrukken
dat wat we voor Oost-Europa
nodig hebben, niet eenvoudig
weg 118 miljard mark is verme
nigvuldigd met een factor 20 of
30."
In Polen gloort nu licht. De
industriële produktie is er vorig
jaar gestegen en de export r
het Westen neemt nog sterker
toe. „Maar Polen had na de val
van het communisme nog eerv
paar structuren, zoals de vak
bonden en de kerk. In Rusland
was er niets meer. De partij v
vernietigd en er kwam niets,
voor in de plaats. Geen demo
cratische partijen, geen kerken,
geen markteconomie. In Polen
wordt nog wat belasting geïnd,
maar de Russische regering kan
haar uitgaven alleen financiered
door geld te drukken." Resul
taat: Polen had eind 1992 zij tv-
inflatie tot 45 procent gedrukt,
in Rusland was deze tot 2.200
procent gestegen.
Belangrijker nog dan geld is
echter een open deur naar de
Europese Gemeenschap. „Idea
liter zouden de Oosteuropese
landen onmiddellijk tot de Ge-,
meenschap moeten worden-
toegelaten. Maar dat is politiek
niet haalbaar. Daarom zou
begin moeten worden gemaakt
met het slechten van de tolmu-
BINNENLANDSE AANDELEN
6t.«hülr) c
alWOfigr.nrc
1360.00
BUITENLANDSE AANDELEN
1900.00
1300.00
10900
suzuhi moto» yen 600.00
STAATSLENINGEN
83'J 900-0°
81/283-94
113.00
11720
103.53
103.52
103.66
0161/487 97
0)61/4871-95
OI61/487II95
•161/487-02
MEEST ACTIEVE FONDSEN
55.80 11/03/93 42.00 02/09/92 53.80 54.00 54.40
84.50 12/03/93 73.40 26/08/92 84.40 84.30 84,30
172,50 15/03/93 162.50 16/03/92 172.40 172,50 172,50
89.50
98.40
166.20
226.40
75.30
50.30
63.80
150,50
117.00
129.70
37,00
42.90
196.70
179,50
11/03/93 71.70
07/05/92 123.70
15/03/93 223,40
11/03/93 51.60
15/03/93 37,00
12/03/93 45.55
27/05/92 130,50
19/05/92 66.40
08/03/93 102.00
07/05/92 8,10
11/03/93 29.20
09/03/93 155.50
07/04/92 139,00
03/04/9fi 197.80
15/05/92 87.30
22/10/92 93.80
02/11/92 149.70
08/03/93 225.80
15/05/92 74,30
05/11/92 49,30
13/07/92 63,40
05/10/92 146.80
02/03/93 78.20
08/10/92 126.00
04/02/93 11,00
02/11/92 41.20
24/04/92 193,30
24/04/92 165.00
87.40
93.90
150.50
226.40
74,00
49.40
63.00
146.60
78.30
126.00
10.90
41.50
192.80
165.00
95.50
152.50
226,40
41.70
193.70
165.50
54.00 54.4
84.30 84.3
172,50 172.5
125.90 126.50
10,90 11.40
41.50 41.70
3010/92 24.70 26.00 26.30 25.80 26.00
05/11/92
4,00
41.10
32,40
162.5Q
64,00
80.00
47.80
39.50
53.60.
123.90
107,10
54.90
104.00
85.20
46.50
217.50
44,10
109.80
11/03/93 30.00
27/05/92 140.10
18/03/92 22.90
02'04/92 36.20
13/03/92 31.50
05/05/92 16.90
26/05/92 41.70
09/03/93 114.00
11/03/93 85.70
13/03/92 41.40
09/03/93 86.10
11/03/93 71.10
03/06/92 23.50
11/03/93 176,20
02/06/92 30,70
01/03/93 68,70
15/03/93 84.80
10/03/93 68.00
110/09/92 63.50
05/11/92 26.00
10/03/93 31.20
25/08/92 158.60
24/02/93 25.00
26/10/92 48.20
19/10/92 40.40
05/11/92 23.30
19/10/92 51.10
03/04/92 123,80
05/10/92 106.00
08/09/92 51.20
18/08/92 103.30
03/04/92 85.00
17/11/92 30.50
26/08/92 215.10
27/10/92 36.40
24/08/92 104.20
14/08/92 105.40
16/03/92 89.00
30.80
158.70
25.00
48.50
40.40
23.40
50.90
123.80
105.90
51.60
103.30
85.10
31.00
215.50
36.20
104.60
105.60
26.80
31.60
159.40
25.10
49,00
123.80
105.90
51.70
103.40
85.10
31.00
216.70
36.60
104.60
107.00
89.20
63.70 63.90
26,70 26.80
30.80 31.60
158.70 159.40
25.00 25.00
48.50 49.00
40.40 40.70
23.40 23.80
50.90 51.30
Noteringen bijgewerkt tot 1100 uur
VERKLARING DER AFKORTINGEN
op
openingskoers
f
gedaan en laten
hj
hoogste koers in 12 mnd.
g
bieden en ex dividend
ij
laagste koers m 12 mnd.
laten en ex dividend
vorige koers (slotkoers)
k
gedaan en laten ex dividend
Ik
laatste koers
1
gedaan en bieden ex dividend
laten
ho
hoogste koers
b
bieden
la
laagste koers
c
ex daim
s
stopkoers
d
ex dividend
sk
slotkoers
e
gedaan en bieden
sk2
- slotkoers 2 beursdagen terug
OVERIGE OBLIGATIES
ft 73/4 89 -95
ft 5612 92-97
ft bb 7 93-03
1063/4 86-06
aabtb 63/4 93-9'
•3061/288-96
aegon 83/491 e;
bng75.8 92-02
bng 71/889-99
6.97 119.50 119.80
6.93 116.60 117.00
6.94 117.70 111.00
641 10530 lOvlo
6.97 11120 111.20
6.45 109.10 108.90
6.82 1U.70 114,60
6.67 10270 102.90
5.74 100.00 100.00
5.75 99.70 100.00
5.30 101.90 102 00
- 9920 9920.
53S/4ML94
ibffl 61/4 87-97
iffl 91 4 90-00
iDrC 83/S 90
itxd 75/8 92
ibrd 71/889
SS&jg»
Vror,te-S43/4 89
-••b81'4 92-97
"ibo 101/2801
616 lo760 10760
621 SS 10460
lil 11120 jjL30
6.82 luo -972a
6*67 «MO 'Sis
662 98i0 98.70
- 151,00 151.00
OPTIEBEURS
.7.50 100 0,50
10 12.50 a 12,30
23 ÏÏ)a Z00
20 5 CO a -5.00
15 o.7o dm
16 2.50 2.70
54 1630 a 1630
32,50 T0-:' 3.50 b
25.00 20 1.80
27*50 37 130
"10 1.20 a 0.90
aug 55.00
aug 50.00
mrt 16000
apr 160.00
apr 17030
50 3.00 a 2.50
82.30 2,60
-310 030 a 040
23 7.80 5,80 top5
12 11.50 10.50
580.00 30 7,10
.300:00 -30 2,00 a
570.00 20 10.50 b
560.00 20 1 70
570.00 46 4.40
580.00 27 10.80
560.00 11 4,70
2J0.00 10 1030
23530 15 2.40a
37.50 17 2.50
10500 25 240
355^00 -20 1/07
97j0
BELEGGINGSFONDSEN
6.Ö4 10470
10480
- O"
'k
faidiMm
60.00
-
orange fund
19.80
19,80
IZI8 92.50
«ramSo
5140
5120
57.50
SS
28 80
II:lo
6!» 108.20
gg
72.70
M30
SE
133
7! 70
52.80
5300
836 10170
ai
15640,
156 50
hoi .oWigVu"
5140
134.20
13420
S gd
5L30
5970
jgg
530
9LOO
9*30
rgarrercafund
'fl.ao
'IliO
Ïm !uoö
2w2
237 0D
10 30
lïEïiSi
7:80
48.00
52:30
103 CO
5230
103.20
6 25 100:?0
100 00
103 io
103*50
IngÏÏfoMuS
55
4740
37 90
fg sp blauw
5820"
5830
679 10630
13
7000
ihgbnteob g.fds
mgbnk renlegr.l
129.80
12940
5920
5920
84.00
Ui '94.70
9450
*St.s
400
31 90
3190
3£i:o
64? 10440
104$
benggned
oer-:o
*zS
2.60
intl-^tóOO
a?850Ö
'lLTO
19060
19070
468 10820
10820
9?:§ob
-
InSpTbm
69:70
7020
tecnnoiogyfund
t0K/o seaboard J
13700
137:So
644 10370
103.75
cmobd!vlSh
116:00
lie.00
ladSaf'1
16500
16300
7960
7900
f*
2740
610GCO
.440
«5
StSêSi
KW
SSïw1
57 40
820
57.0J
158-
116.50
Ise
199.00
10.00
rhCacap.f.S
1120
i: 00
127.70
53:50
7.25 105 10
'üi-'o
44 00
UM
mei-co "K tra
'1250
6140
55*80
ij»
34 20
TrSrcesl
76 50
S3
vsbobi groeit
108:90
116.30
iif:lo
eo-SÏ?
as
46 40
SS
117:50
122.00
li /jO
3KST'
71.50
71.00
97.00
WOSMT S
4*00
4800
LU 1UJ»
m m
7Z50
15.io
277.50
14.200
276.50
TOP-15 PAR.MARKT
ehco-klm kleding
gelderse papier
groenendijk
grontmij
nedcon groep
nedschroef hole
ord'ina beheer
3.40
59.00
63,00
.51,70
13,50
79,50
4.30
65,00
18,60
16,40
0V. PARALLELMARKT
alanheri
artu biolc
austnaglob.osh
bergh. papier
biogrond belegg.
coiccumpr.can$
Columbia secur.
comm.obl.fonds 1
comm.obl.fonds2
comm.obl fonds 3
comm.obl.fonds4
comm.obl.fonds 5
comm.obl ..fonds 6
dedrièelectr.
delta lloyddlr
delta lloyd ecu
delta lloyd mix
delta lloyd rent
dico intern
docdata
dutch take-overt
e&laand.ned. 1
e&l akt.beheer 2
e&l gulden rente
e&l portfolio 3
e&l kapit markt
europ.dev.cap.crp
free record shop
german city est.
gouda vuurvaste,
great west res.£
groothandelsgeb.
helvoet holding
holland colours
inter/view europa
ipna 3 nrc
kuhne heitz
managem. share
ned elevator bel.
neways
ohraaand.f.
oh ra liq.grfonds
ohraobl.divf.
ohraobl.groeif.
ohra onr.goed f.
oh ra totaal fonds
pan pacific vs
phoenix
rood testhouse'
simac techniek
suez growth fund
vigilanter
weina
wereldhave
117,80 117.8Ó'
27,20 27,20
4.00 4.00
1072.00 1O72.Q0
28.00 28.10«
11,00 llXKT
21,00e - ,25,00b
148,80 I43.8Q'
96,30
95.80
96.50I
.95.30 - -wj i
94.90
9 7; 00 b.
9.10 8,90 1
72.60 72.50 l
61.50
66.50
65.20
47.50
2,40
37.50
74.80
80.60
111.50
83.70
115,10
5,10
41.00
0,22
122,50
32,50
47,00
4,10
56,50
51.60
55.50
53,90
58.70
55.70
10,30
532,00
1.10
'2,4<T.JJ
37.50
74.1CL
80,BO-
ll 1.60
83.50
115,10
5,30
13.3Q*
26.80*4
41.00
0.22
122.50'
32*5& l)
46,80
4.10
55,80x0
5l.60((-
55,40/
53.90'.
58.50---
55,50^
EDELMETALEN
Goud
onbewerkt 19.330-19.930
vorige 19.410-20,010
bewerkt 21,530 laten
vorige 21,610 laten
Zilver
onbewerkt 180-250
vorige 180-250
BUITENLANDS GELD
deense kroon (100)
duitse mark (100)
enge.iéepond.
finse mark (100)
franse frank (100)
grieksedr. (100)
.erse pond
noorse kroon (100)
OOSt.Schill.(lOO)
port .escudo (100)
spaanse pes. (100)
turkse lira (100)
zweedse kr. (100)
zwits.fr. (100)
5.59H
1:960
3029J
M3.8ftr
