'Ik ben trots op Nationale Toneel'
Vemède: een groots talent
Cultuur Kunst
Hommage aan Michel van
van der Plas tijdens festival
Expositie Boltanski in
universiteitsbibliotheek
Schilderij
Wilhelmina
geveild
'Haal de Kunst in House'
geschikt voor house-hater
Ritzen en Fonville in Alphense galerie
Liefdesdocumenten van
Carmiggelt in museum
MAANDAG 15 MAART 1993
KRUYGROK. 071-161423 PlV -CHEF
Dialezing Matisse, Picasso en Chagall
leiden» Kunsthistoricus Erik Kreytzgeeft op woensdag 17 maart
een dialezing bij K&O. Onderwerp is het werk van Matisse, Pi
casso en Chagall uit de collecties van musea voor moderne
kunst aan de Cóte d'Azur. De lezing vindt plaats in de kapelzaal
van het K&O-gebouw aan de Oude Vest 45. Aanvang 20.15 uur.
Kunstexcursie Düsseldorf
leiden» K&O heeft een excursie georganiseerd naar de tentoon
stelling van het werk van Pierre Bonnard in Düsseldorf. Bonnard
(1867-1947) schilderde zijn hele leven zijn nabije omgeving. In
terieurs, badscenes en stillevens zijn dan ook veel voorkomende
thema's. Beeldend kunstenaars Rob Schouten en Jan Kleingeld
begeleiden de excursie op 31 maart. Inschrijven bij het K&O-bu-
reau aan de Oude Vest 45.
Nieuw Nederlands Peil
leiden Het Nieuw Nederlands Peil is donderdag 25 maart te
zien en te horen in de X in Leiden. Deze groep van Neerlandici
lezen eigen dan wel andermans gedichten voor. Ook spelen ze
Willem Frederik Hermans toneelstuk 'Uitgeverij Oorwurm' en
'Stijve Piet', een 17de eeuwse klucht. Het Nieuw Nederlands Peil
doet daarnaast ook nog aan muziek en cabaret. Het programma
aan de Haarlemmerstraat 52 begint om 20.30 uur. De toegang is
vijf gulden.
Lionel Hampton naar Nederland
arnhem» De 83-jarige vibrafonist Lionel Hampton komt weer
naar Nederland. Op dinsdag 18 mei is hij met zijn 17 mensen
sterke band te zien en te horen in de Rijnhal in Arnhem. Twee
dagen later, op de 20ste, treedt hij op tijdens het Oude Stijl Jazz
Festival in Breda. Lionel Hampton was in Nederland vaak op het
North Sea Jazz Festival. Afgelopen jaar moest hij echter vanwege
een lichte hersenbloeding verstek laten gaan. In het najaar was
hij al wel weer op het Jazz Mecca in Maastricht.
Nominaties voor literatuurprijs
den haag De Raad voor de Kunst heeft Harry Mulisch, Hella
Haasse, Cees Nooteboom en een viertal vertalers genomineerd
voor de Europese literatuur- en vertaalprijzen 1993. De prijzen
zijn ingesteld door de Europese Commissie en worden jaarlijks
uitgereikt aan een auteur en een vertaler die een bijzondere bij
drage hebben geleverd aan de hedendaagse letterkunde in Euro
pa.
Henk van Ulsen als Job
alphen aan den rijn» Acteur Henk van Ulsen en organiste Marian
Uylenhoet spelen op donderdag 1 april 'Job' in de Oudshoornse
kerk in Alphen. Het stuk is gebaseerd op het gelijknamige oud
testamentische bijbelboeken drie brieven uit Abel Herzbergs
'Drie rode rozen'. Van Ulsen speelt de eenvoudige joodse kleer
maker Salomon Zeitscheck die de balans opmaakt vlak na de
Tweede Wereldoorlog. Zijn vrouw pleegde zelfmoord en drie
kinderen zijn gedeporteerd. Zeitscheck voelt zich dan ook ver
want met de bijbelse Figuur Job. Het optreden aan de Ouds-
hoornseweg92 begint om 20.15 uur. De toegang is 12,50 gulden.
Kaarten zijn te reserveren op telefoonnummers 01720-21357,
01720-32037 en 01829-4777.
amsterdam
Tijdens het Amsterdams Klein
kunst Festival wordt een specia
le hommage gebracht aan Mi
chel van der Plas (65), tekst
schrijver voor de grote cabare
tiers uit de jaren zestig en ze
ventig. Het cabaretfestival, dat
In de Leidse universiteitsbiblio
theek zijn tot 27 maart werken
te zien van de eigentijdse Fran
se kunstenaar Christian Bol-
tanski. De in 1944 te Parijs ge
boren Boltanski kwam in de ja
ren zeventig met een heel nieu
we kunstvorm. Hij brak met het
abstracte en begon gebruik te
maken van doodgewone foto's
en gebruiksvoorwerpen.
Aan de ene kant gaat het in
Hans Croiset vertrekt als artistiek leider
Onlangs werd bekend dat Hans Croiset per 1 augustus
J994 zal terugtreden als artistiek leider van het Nationale
Toneel. Hij maakte zijn beslissing vroegtijdig bekend om
de overgang naar het bewind van zijn opvolger Ger Thijs
vloeiend te laten verlopen. Thijs is al verbonden aan het
Nationale Toneel en Croiset blijft op zijn beurt als regis
seur en acteur werkzaam in Den Haag tot aan het eind
van het lopende Kunstenplan (1996).
den haag dirk willem rosie
Er ligt geen intern dispuut ten
grondslag aan het besluit van
Croiset om terug te treden. Een
recent conflict met Hans van
Westreenen, directeur van de
Koninklijke Schouwburg en
'huisbaas' van het Nationale
Toneel, heeft volgens Croiset
evenmin bijgedragen tot zijn
vertrek op termijn. De relatie
tussen huurder en huisbaas
kwam onder druk te staan toen
Van Westreenen, de voormalige
zakelijke leider van de Haagse
Comedie, de kassa van zijn
schouwburg liet beplakken met
de talloze slechte recensies van
de mislukte voorstelling 'Leonie
staat op springen'.
Vrij van aanvaringen is Hans
Croiset in Den Haag ook in eer
dere jaren niet geweest. Er
kwam kritiek vanuit de Haagse
ambtenarij, die er kennelijk
moeite mee had dat het Natio
nale Toneel een andere koers
volgde dan de Haagse Comedie.
Het gezelschap van Croiset ieek
zelfs het kind van de rekening te
zullen worden, toen de ge
meente Den Haag aan het be
zuinigen sloeg.
In vijf jaar tijd heeft het Na
tionale Toneel echter een goede
reputatie opgebouwd. Het ge
zelschap bedient zowel een be
houdend als een vooruitstre
vend theaterpubliek en het Ie
vert over die volle breedte dege
lijk werk. Hans Croiset legt zijn
functie dan ook niet neer omdat
hij de strijd moe en de kritiek
beu is. Alleen persoonlijke over
wegingen hebben een rol ge
speeld.
Croiset: „Ik ben 30 jaar aan
het toneel, waarvan het grootste
deel als artistiek leider van ver
schillende gezelschappen. Ik
ben 57 jaar en beschik over een
buitengewoon goede gezond
heid. Maar ik wil niet dat het re
gisseren en het toneelspelen
gaan lijden onder het zware
werk, en daarmee bedoel ik de
dagelijkse beslommeringen van
een artistiek leider."
„In 1986 heb ik aangekondigd
dat ik het nieuwe gezelschap in
Den Haag vijf tot zes jaar zou
leiclen. Als ik in '94 vertrek, heb
ik het zes jaar gedaan. Ander
half jaar vantevoren kondig ik
aan wie me naadloos zal opvol
gen; het is een man die hier al
vijf jaar werkt: Ger Thijs. Het is
de meest natuurlijke overgang
die er ooit aan het Nederlandse
toneel heeft plaatsgevonden.
Vreemd seizoen
Het Nationale Toneel maakt
een vreemd seizoen door. De
schitterende 'Koopman van Ve
netië' trok 25.000 bezoekers, de
vier uur durende klassieker
'Moortje' had alleen al in Den
Haag elf uitverkochte zalen op
rij. Daar staat de zeperd van
'Leonie staat op springen', twee
eenakters van Georges Feydeau,
tegenover. „Dat was een klap",
erkent Croiset. „Maar het was
de eerste keer dat ons dat in die
vijf jaar is overkomen, een uni
cum voor het Nederlandse to
neel. Natuurlijk was het ramp
zalig, vooral voor een gezel
schap dat daar geen ervaring
Hans Croiset: „Een voorstelling van
mee heeft. Een voorstelling van
het repertoire halen gaat zó te
gen mijn bloedsomloop in. Ik ga
er prat op dat mijn beleid se
cuur is, dat ik dingen aan zie
komen en dat ik klappen op kan
vangen. Dat is dit keer anders
gelopen.
Croiset ontkent dat het hem
na vijfjaar 'Den Haag' is tegen
gevallen om in de stad van 'de
Comedie' een nieuw, modern
gezelschap op te bouwen. „Ik
ben ontzettend trots op het Na
tionale Toneel. Ik ben er ontzet
tend trots op dat Den Haag
recensie lidy van der spek
Arielle Vernède, pianorecital georgani
seerd door de Stichting Alphen Muziek
Haar houding en handen geheel
naar de toetsen van het klavier
gekeerd, daar waar de muziek
'ontspringt', zo speelde gister
middag Arielle Vernède in de
Streekmuziekschool. In absolu
te concentratie, vanaf het eerste
werk, Beethoven's Rondo in G
groot, tot de toegift, een mazur
ka van Chopin. Vóór de pauze
een sprong van 112 jaar:
Beethoven en Prokofieff, na de
pauze twee componisten, daar
tussen in met Franz Liszt en Cl.
Debussy.
Na een brillant Rondo speel
de Vernède de 2e Pianosonate
in d kl. van Serge Prokofieff. Zij
heeft een bijzondere affiniteit
met de Oosteuropese compo
nisten, met name met Karei
Szymanowsky (1882-1937) uit
Polen, waarvan recent haar cd
met onder meer etudes en ma
zurka's is verschenen. In deze
Prokofieff sonate vielen haar
verbijsterende perfectie en tref
zekerheid op. Haar muzikale
aanpak is helder en doeltref
fend, bovendien sfeervol met
een grote muzikale zeggings
kracht, of het nu gaat om een
melancholisch en somber An
dante, waarin een sfeer van to
tale verlatenheid opdoemt, of
om een jazzy swingend Vivace
in hamerend ritmische passa
ges.
Ook na de pauze toonde
Arielle Vernède haar groots ta
lent in Liszt's bewerkingen van
vier 'Landler' van Schubert en
in de fenomenaal gespeelde
stukken van Debussy: 'Rêverie',
'Masques' en 'l'lsle joyeuse'.
Debussy vond zijn Rêverie zelf
een waardeloze compositie en
wilde het niet óp de grote podia
gespeeld zien. Hij was van ge
dachte veranderd als hij het
Vernède had horen spelen, zó
subtiel, buigzaam en 'ver-
droomd', zou Couperus zeggen.
Daarentegen weerklonken de
'Masques' en 'l'lsle joyeuse' vol
bravour en karakter, met een
overrompelende visie en eigen
zinnigheid (in de goede zin van
het woord) gespeeld.
Op 18 april zal STAM zijn
zondagmiddagcyclus besluiten
met het eerder afgelaste concert
voor twee vleugels door Frede
ric Meinders en Joop Celis.
eerst de moed heeft gehad om
mij de opdracht te geven tot de
ze verandering. Laten we even
duidelijk stellen dat dat niet
mijn idee was. De opdracht
luidde om 'confronterend re-
pertoirebeleid' te maken. We
zijn er volledig in geslaagd om
een ander publiek in de
schouwburg te krijgen. De ge
middelde leeftijd is aanzienlijk
omlaag gegaan en behalve uit
de chique delen van de stad ko
men er ook bezoekers uit de
'gewone' buurten naar onze
voorstellingen.
Het veilinghuis Christie's in
Amsterdam brengt op 21
april een doek van koningin
Wilhelmina (1880-1962) on
der de hamer. Het olieverf
schilderij dat Wilhelmina in
1930 maakte, heeft een richt
prijs van zevenduizend gul
den. Op het doek. dat Wilhel
mina waarschijnlijk in Noor
wegen schilderde, staat een
berghut in een heuvelachtig
landschap afgebeeld. Het
werk meet 20 bij 26 cm. Wie
de inbrenger van het schilde
rij is, wil Christie's niet be
kendmaken.
„Het was in Den Haag de ge
woonte om een abonnement op
de Comedie te nemen en ge
vaarloos naar tien stukken te
gaan. Nee, daar ben ik niet voor
gevraagd, dat is investeren in
veiligheid. Ik krijg al mijn leven
lang subsidie om iedereen vijf
stappen vóór te zijn. Als toneel
geeft wat men verwacht stopt
het. Dan wordt het circuitje
steeds kleiner. Er moet steeds
een uitbarsting zijn, mensen
moeten op andere gedachten
worden gebracht."
Tröckener
Kecks zonder
bla-bla
muziek
recensie ruud sep
Concert Tröckener Kecks. Rick de Leeuw
(zang), Rob de Weerd (gitaar), Theo Vo
gelaars (bas) en Leo Kenter (drums) Ge
hoord 13/3, jongerencentrum Stek, Ha-
zerswoude
Ze moesten wel geduld hebben,
de fans van de Tröckener Kecks
die afgelopen zaterdagavond
naar Hazerswoude-Dorp waren
afgereisd. Op amper twee meter
van het podium van jongeren
centrum Stek stond namelijk, in
het Dorpshuis, de plaatselijke
toneelvereniging op de planken.
Aangezien de geluidsisolatie
van beide gebouwen verre van
ideaal is, moesten de Kecks
wachten tot het toneelstuk
voorbij was. Al was het alleen
maar omdat de electriciteit voor
de podiumverlichting uit het
Dorpshuis moest komen.
De Tröckener Kecks zijn trou
we gasten in het Hazerswoudse
jongerencentrum. Zeven jaar
geleden stonden ze er voor de
eerste keer op de planken, toen
nog in het voorprogramma van
Ivy Green, de plaatselijke trots
die inmiddels ter ziele is. De
laatste jaren mogen de Kecks
het in hun eentje proberen.
Afgelopen zaterdag deden de
Kecks sterk denken aan de band
waarmee ze jaren geleden sa
men op het podium stonden.
Niet lullen maar spelen, lijkt het
motto van de band te zijn. Wil
de zanger Rick de Leeuw voor
heen nogal eens tussen de
nummers door uitwijden over
de betekenis van zijn teksten,
de bla bla is nu helemaal ver
dwenen. Wat overblijft is een
snel en stuwend optreden waar
maar weinig Nederlandse
bands aan kunnen tippen. Het
publiek in het uitverkochte Stek
kreeg waarvoor het gekomen
was: één uur en drie kwartier
Nederlandstalige rock. Pas na
drie toegiften mocht de band
definitief in de kleedkamer blij-
muziek
tot en met 28 maart plaatsvindt
in theater Bellevue in Amster
dam, wordt voor de zesde maal
gehouden. Op 22 maart vindt
de finale plaats van het con
cours om de Wim Sonneveld-
prijs, de aanmoedigingsprijs
voor nieuw kleinkunsttalent in
Nederland en Vlaanderen.
zijn werk om een inventarisatie
van gevonden voorwerpen; aan
de andere kun je het ook verge
lijken met een album vol fami
lieherinneringen. Een mooi
voorbeeld is een werk uit 1972:,
'De leden van de Mickey-club in
1955', dat bestaat uit fotoseries,
keurig naast elkaar gerangschik
te kinderportretten, als in een
duiventil. Vieringen, herden-
kings- en rouwplechtigheden
zijn hoofdthema's in zijn werk.
Galerie Hofman Van der Zee
is een stukje opgerukt richting
het Alphense stadscentrum. De
Hooftstraat 235 is ingeruild voor
huisnummer 209. De verhui
zing gebeurde in alle stilte. Met
een aquarellen-expositie van
Henk Fonville is gisteren de
nieuwe ruimte feestelijk inge
wijd. Minister Jo Ritzen ver
richtte de opening.
De keuze voor de onderwijs
man ligt minder voor de hand
dan die voor cultuurcollega He-
dy d'Ancona. Galeriehoudster
Gunhild Theil heeft echter een
heel simpele verklaring. „Het
leuke is dat Ritzen een leerling
is geweest van Fonville. Ze ko
men allebei uit het zuiden. Van
daar dat Ritzen het leuk vond
om voor de opening naar Al
phen te komen."
Theil is met mede-eigenaar
Helga Hofman heel tevreden
met het nieuwe onderkomen
van de galerie. „We zitten nu
dichtbij de Julianabrug, dichter
bij het centrum. Voorheen zat
op nummer 209 een meubel
zaak. Het is een perfecte, lichte
ruimte. We hebben beneden
150 vierkante meter en boven
125 vierkante meter expositie-
„Dat is weliswaar niet meer
dan op ons oude adres. Daar
was het ook heel perfect. En we
waren er ook nooit weggegaan
als we dit aanbod *niet hadden
gekregen. We begonnen heel
-
X, 'X :,-v"
recensie hans keijzers
De Confrontatie Haal de Kunst in House
Totaalprogramma van Program en Stich
ting Art-Music met The Hollywood Revue
of 1929, Jojo, DJ Knuppelhout en Henry
House, een van de relatief nieu
we stromingen in de popmu
ziek, kent eigenlijk maar een
tweetal zeer tegengestelde kam
pen. Of je vindt de dancemu-
ziek te wauw en danst tot 's
morgens vroeg het zweet van je
donder af of je beschouwt het
als waardeloze, stereotype
dreunmuziek. Er waren zater
dag in het LVC niet alleen een
aardig aantal kunstuitingen te
zien in het totaalprogramma:
'De Confrontatie: Haal de Kunst
in House', maar tevens moest
zelfs de grootste househater
toegeven dat er ook nog zoiets
bestaat als toegankelijke house.
DJ Knuppelhout gooide er in
de eerste uren flink wat house
met funk- en soulinvloeden te
genaan. Vooral het werk van Ja
mes Brown werd dankbaar
gesampled. Naast de muziek
was er vooral veel aandacht
voor het licht. Een hele batterij
diaprojectors zorgden voor
prachtige overvloeiende beel
den. De veelkleurige computer-
gerichte spots gaven dansers en
dia's nog een extra kleurige di
mensie.
The Hollywood Revue of
1929, onder andere met ex-le-
den van Immortal, gaven een
kort maar zeer sfeervol en qua
dans enigzins decadent optre
den. Zangeres Linda Capel deed
denken aan Nina Hagen of An
ne Clark, terwijl boven op de
immer dreunende Housebeat.
de afwisselend funky en spacy
gitaarpartijen van Hans Brussee
waren te herkennen. De synthe
sizerpartijen van broer Ruud
deden sterk denken aan de
synthisound van de Human
Legaue uit de begin jaren tach-
t'K
Voor een lekkere ludieke on
derbreking en verrassing zorgde
Objecttheater lojo. Ze dansten
tussen het publiek met levende
driehoeken, deelden als een
soort kabouters jojo's uit aan
het publiek of brachten een 'Go
for it'-boodschap op het toneel.
Het vrij jonge, bepaald niet
excentrieke publiek danste
soms uitbundig, liet zich een
aantal keren inpakken door de
grote driehoeken van Jojo of
stond gefascineerd te kijken
naar de ludieke diaprojecties.
Organisatoren Hans en Ruud
Brusse kunnen tevreden terug
kijken en haalden met dit pro
gramma niet alleen nogal ludiek
'de Kunst in House' maar trok
ken en passant ook nog enige
Househaters over de streep.
Ritzen opent de expositie van zijn voormalig tekenlei
klein op nummer 235. Onze
keuken zat in de kast. Maar
toen onze huisbaas vertrok,
hebbeh we ook naar achter
kunnen uitbreiden."
„Het nadeel was dat het alle
maal kleine, verschillende ruim
tes waren. Hokjes, vaak ook nog
met twee deuren erin. Het nieu
we onderkomen is veel efficiën
ter. Het zijn twee grote ruimten.
Je loopt er minder van hot naar
her. Van hieruit gaan we vrolijk
verder met het aanbrengen van
kleur in het leven."
Exposant Fonville volgde de
voorloper van de Rietveldacade
mie. Hij heeft een jaar geschil
derd bij Kees Verwey. Vervol
gens is Fonville jarenlang teken
leraar geweest op het Bernardi-
nuscollege in Heerlen. Hij zet
bij voorkeur bloemen en musici
op het papier. De mensen laat
Fonville exposeren. Bij de bloe
men schildert hij zonder model
om zo vrijer, lósser en abstrac
ter te kunnen werken. De expo
sitie van Fonville is tot 16 april
te bezichtigen.
den haag gpd
Het Letterkundig Museum in
Den Haag is sinds vorige week
in het bezit van een omstreden
gedeelte van de corresponden
tie tussen de inmiddels overle
den schrijvers Simon Carmig
gelt en Renate Rubenstein. Het
gaat om 45 brieven en 1105 an
sichtkaarten die Carmiggelt tus
sen 1966 en 1987 (hel \êM WW
in hij stierf) aan de bijna twintig
jaar jongere schrijfster stuurde.
Rubenstein onthulde in haar
postuum verschenen boek
'Mijn beter ik' dat zij aan het
eind van de jaren zeventig en
het begin van de jaren tachtig
een langdurige liefdesrelatie
met Carmiggelt onderhield. De
verworven collectie is afkomstig
uit de nalatenschap van de in
1990 overleden schrijfster, die
wilde dat de brieven en kaarten
na haar dood ter inzage in het
letterkundig Museum kwamen
u- liKKi-n
Maar de nieuwsgierige bezoe
ker moet waarschijnlijk wach
ten tot het jaar 2037 voordat de
correspondentie openbaar
wordt gemaakt. Het letterkun
dig Museum gaat er namelijk
van uit dat iedereen die de
kaarten en brieven wil inzien de
toestemming nodig heeft van
de erfgenamen van Carmiggelt.
Deze verzetten zich op dit mo
ment tegen elke vorm van
openheid, zoals ze dat ook - te
vergeefs weliswaar - deden te
gen de opname van enkele cita
ten uit Carmiggelts brieven in
het boek van Rubenstein.
Volgens de geldende huisre
gels mag het museum de docu
menten pas vijftig jaar na het
overlijden van de schrijver
openbaar maken.
