Ritzen eist voorstellen
concentratie theologie
m
Kerk Samenleving
'Iemand die gelooft
is nooit arrivé'
'Protestanten moeten angst voor mystiek overwinnen'
DONDERDAG 11 MAART 1993
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-1
BUITENLAND KORT
Jeruzalem
Joodse, islamitische en chris
telijke deskundigen beraden
zich in mei over de 'geestelij
ke betekenis van Jeruzalem'.
De bijeenkomst is bedoeld
als stap op weg naar het
scheppen van een 'klimaat
van begrip' voor het gevoeli
ge probleem van de beteke
nis van Jeruzalem voor de
drie monotheïstische gods
diensten, aldus mgr. Michael
Fitzgerald, secretaris van de
pauselijke raad voor de inter
religieuze dialoog. De bijeen
komst wordt van 2 tot en met
6 mei in de Zwitserse plaats
llanz gehouden. De Wereld
raad van Kerken organiseert
de bijeenkomst samen met
het Vaticaan en de Lutherse
Wereldfederatie.
Discotheek
Om jonge mensen naar de
kerk te lokken zal de leiding
van het bisdom Winchester
de circa 900 jaar oude kathe
draal van Winchester in april
tijdelijk ombouwen tot dis
cotheek. Het bisdom Win
chester heeft een lichtshow
en een muziekinstallatie be
steld om het feest in de nacht
van 24 op 25 april compleet
te maken, zo meldt de Daily
Telegraph. Christelijke bands
zullen het verwachte jonge
publiek opzwepen met swin
gende ritmes. Alcohol en ver
dovende middelen zijn ta
boe, aldus deken Trevor
Beeson. De jongeren zullen
met frisdrank genoegen
Hervormd beraad:
SoW-kerkorde
naar binnen gericht
LEEUWARDEN. ANP
Minister Ritzen van onderwijs en wetenschappen eist op
korte termijn voorstellen tot concentratie van het theolo
gisch onderwijs en onderzoek aan de openbare universi
teiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Utrecht. Als
de universiteiten tijdens een gesprek met de minister op
22 maart niet met uitgewerkte voorstellen komen, zal hij
eenzijdig maatregelen treffen. Dat heeft hij de colleges
van bestuur van de vier universiteiten meegedeeld.
ZOETERMEER/LEIDEN
De colleges van bestuur lieten
Ritzen begin januari weten dat
er naar hun mening op dit mo
ment onvoldoende aanleiding
was voor concentratie van on
derwijs- en onderzoekactivitei
ten van de theologische oplei
dingen. De besturen reageren
niet op zijn verzoek om met een
voorstel tot concentratie te ko
men, maar gaan bovendien niet
in op de'ontwikkelingen in de
afgelopen jaren die wel moes
ten leiden tot zo'n verzoek.
De minister herinnert er^an
dat de verkenningscommissie
godgeleerdheid drie jaar gele
den opheffing van de theologi
sche faculteit van de .Universi
teit van Amsterdam bepleitte.
Ritzen besloot toen daarvan
voorlopig af te zien, onder meer
omdat het college van bestuur
van de universiteit besloot tot
reorganisatie van de faculteit.
In mei 1992 leverde de visita
tiecommissie godgeleerdheid
ernstige kritiek op de organisa
tie van de theologische facultei
ten. Ritzen heeft de vier univer
siteiten verzocht met de conclu
sies en aanbevelingen van de vi
sitatiecommissie rekening te
houden, maar de besturen van
de vier universiteiten hebben
dat in hun brief van januari na
gelaten. Ook worden er geen
maatregelen genoemd om de
kwaliteit en efficiency van de
opleidingen te verbeteren.
Een woordvoerder van de
Rijksuniversiteit in Leiden
spreekt van een brief 'met een
stevige toonzetting'. Hij ont
houdt zich van commentaar,
zolang de besturen van de vier
universiteiten niet met Ritzen
hebben gesproken. Volgens ge
gevens van het CBS studeerden
er op 1 december 1992 aan de
theologische faculteit in Utrecht
574 studenten, 22 minder dan
een jaar eerder. In Leiden waren
er eind vorig jaar 137 studenten,
13 meer dan op 1 december
1991. Groningen had 183 stu
denten, 1 meer dan eind 1991
en Amsterdam had er 105, 6
meer dan het jaar daarvoor.
Een tijdelijk beraad van functio
narissen van de Nederlandse
Hervormde Kerk heeft kritiek op
de ontwerp-kerkorde van de Sa
men op Weg-kerk. De kerkorde
is te veel naar binnen gekeerd
en doet het diaconale karakter
(dt solidariteit met de ontrech
ten) van de kerk te weinig recht.
Bovendien wordt in het ont
werp de verantwoordelijkheid
van de gelovigen voor de sa
menleving slechts in zeer globa
le termen genoemd en ont
breekt een theologische basis
voor de relatie met de overheid,
meent het beraad.
De hervormde, gereformeer
de en lutherse synodes besloten
in oktober vorig jaar de ont
werp-kerkorde voor de Verenig
de Reformatorische Kerk voor
commentaar te sturen naar de
landelijke en provinciale orga
nen van de drie kerken.
Asielrecht
Het Vaticaan heeft bij de Ver
enigde Naties in New York
de voortdurende beperking
van het asielrecht in de wes
terse landen aan de kaak ge
steld. Terwijl het aantal asiel
aanvragen blijft groeien, nei
gen deze landen tot een
steeds restrictiever opname-
beleid. Dat zei curiekardinaal
Roger Etchegaray tijdens een
vergadering die was georga
niseerd door de Heilige Stoel.
Hij beklaagde zich erover dat
veel landen in het Westen
hün grenzen sluiten, om
meer zichzelf dan de vluch
telingen te beschermen.
Nationaal heiligdom
De leiding van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk in Czestocho-
wa heeft een Italiaans advies
bureau in de arm genomen
voor een modemiseringspro-
ject om de groeiende stroom
pelgrims naar de ikoon van
de Zwarte Madonna op de
heuvel Jasna Gora te kunnen
opvangen. De Jasna Gora,
dat in de veertiende eeuw
een bedevaartsoord werd,
trekt jaarlijks ongeveer vier
milioen pelgrims voor een
reeks van evenementen die
hun hoogtepunt vinden op
Maria Tenhemelopneming
(15 augustus).
Matthew Fox
De Amerikaanse theoloog
Matthew Fox is uit de orde
der dominicanen gezet,
waarvan hij sinds 1960 deel
uitmaakte. Het generaal be
stuur van de orde in Rome
geeft als reden dat Fox heeft
geweigerd zich bij zijn orde
genoten in Chicago te voe
gen, maar de theoloog ver
moedt dat het besluit onder
druk van het Vaticaan is ge
nomen in verband met zijn
ideeën over spiritualiteit.
Fox, vorig jaar één der gasten
tijdens de manifestatie van
de Acht Mei Beweging in
Utrecht, is de auteur van een
reeks boeken over spiritual i-
DE QJOEPING
Wat beweegt iemand om te
kiezen voor een loopbaan in
dienst van de kerk? De
gereformeerde dominee M.
Koster (33) was aanvankelijk
vooral geïnteresseerd in
antwoorden op geloofsvragen.
En de studie theologie bood
alle mogelijkheden voor een
uitgebreide zoektocht. Pas in
de laatste jaren op de
universiteit van Kampen koos
hij bewust voor het
predikantschap. Koster werd
vorige maand bevestigd in de
Geformeerde Kerk te
Leimuiden. Binnen de grenzen
van zijn kerkelijke gemeente
vallen ook de kernen
Rijnsaterwoude, Bilderdam en
Burgerveen.
RUNSATERWOUDE/LEIMUIDEN
DICK VAN DER PLAS
„Ik wilde altijd al van alles het
naadje van de kous weten. Tij
dens mijn middelbare school
tijd ging mijn interesse dan ook
voornamelijk uit naar de exacte
vakken. Dan kon ik tenminste
dóórvragen. Diezelfde' aanpak
volgde ik echter ook als het ging
om geloofszaken. Het kon me
vreselijk irriteren als iemand
zich daar te gemakkelijk van af
maakte. Zelf ben ik nu eenmaal
niet zo gauw tevreden.
Ik ben geboren en opgegroeid
in de Hoekse Waard, in een ge
reformeerd milieu waarin de
kerk een hele vanzelfsprekende
rol speelde. Mijn vader zat in de
kerkeraad en mijn opa's daar
voor ook. Zelf ging ik als kind al
vroeg mee naar de diensten,
volgde de catechisaties en zat
op een christelijke school. Het
verraste me in die tijd wel eens
dat er buiten dat milieu nog een
hele andere wereld was.
Na het atheneum in Rotter
dam leek, gelet op mijn voor
liefde voor exacte vakken, een
keuze voor de Technische Uni
versiteit in Delft een hele logi
sche. Ik deed vliegtuigbouw,
maar al snel bleek dat ik hier
m'n draai niet kon vinden. Lan
ger dan een half jaar hield ik het
niet uit. Ik keerde de universiteit
de rug toe en heb een tijd lang
met m'n handen gewerkt in het
agrarische bedrijf van de fami
lie. Dat is gespecialiseerd in de
teelt van rabarber, in kassen en
op de koude grond. In deze pe
riode heb ik wat nagedacht en
mede door toedoen van een
vriend, die ook theologie stu
deerde, ben ik na drieënhalf jaar
uiteindelijk in Kampen terecht
gekomen op wat toen nog de
Theologische Hogeschool heet
te.
Voor mijn studie heb ik bijna
de maximum-tijd van negen
jaar gebruikt. Tussendoor ben
ik er ook nog een jaar uit ge
weest. Na de afsluiting van het
eerste deel van de opleiding wil
de ik wel even wat anders dan
alleen met m'n hoofd bezig zijn.
Omdat ik altijd al geïnteresseerd
was in Israël en het jodendom,
heb ik een jaar gewerkt in de
'christelijke kibboets' Nes Am-
mim. Door te wonen en te wer
ken tussen de joden wilde ik de
beeldvorming die ik had van het
land en het volk bijstellen en
waar nodig corrigeren. Je moet
oppassen dat je niet verstart in
het beeld dat je hebt. Ook voor
mijn werk als predikant vond ik
het belangrijk dat ik stilstond bij
de relatie tussen kerk en Israël.
Ik zag het als een bescheiden
begin van een denkproces.
Het verblijf in Israël heeft me
ook geholpen aan het onder
werp voor mijn afstuderen. Ik
heb me verdiept in theorieën
over geweld en dan met name
toegesneden op het zondebok
mechanisme. Een deel van de
bijbelse traditie heeft heel na
drukkelijk te maken met het
blootleggen van geweld tussen
mensen. De uitspraak dat de
mens geneigd is tot alle kwaad
is weinig populair. Maar als je
dat verstaat als geneigd tot alle
geweld, wordt dat heel actueel.
De keuze voor het predikant
schap in de laatste fase van
mijn studie heeft te maken met
de manier waarop ik het geloof
op het dagelijks leven wil be
trekken. Het op zo'n manier be
zig zijn met de bijbel, bijbeltek
sten en verhalen dat je durft te
morrelen aan je horizon. Dat je
je horizon in beeld krijgt en
soms even in staat bent om je
horizon te verleggen en uit te
breiden. Dat geeft een enorme
bevrijding. Dat boeit me en ik
denk dat ik daar ook in een ge
meente mee aan de slag kan.
Ik ben ook op zoek. Iemand
die gelooft is nooit arrivé. Dat is
ook het mooie van het geloof."
Protestanten in Nederland moeten hun
angst voor mystiek overwinnen. De leer
van Ruusbroec, over het algemeen be
schouwd als de grootste mystieke auteur
in het Nederlandse taalgebied, is niet in
strijd met fundamentele protestantse uit
gangspunten. Dit betoogt de gereformeer
de predikant Kick Bras (44) uit Sassen-
heim in zijn proefschrift 'Mint de Minne -
Eros en Agapè bij Jan van Ruusbroec',
waarop hij vandaag aan de Katholieke
Universiteit in Nijmegen hoopt te pro
moveren. Zijn dissertatie verschijnt 700
jaar nadat Jan van Ruusbroec (1293 -
1381) werd geboren. Er bestaan in protes
tantse kring nog heel wat vooroordelen te
gen de mystiek, weet Bras ook uit eigen
ervaring. Voor menig theoloog en kerldid
is mystiek uiteindelijk gericht op de
vereniging van de mens met God te
subjectivistisch, dweperig en typisch
rooms-katholiek. De grote aandacht voor
gevoel en ervaring drukt voor hun gevoel
de bijbelse boodschap weg.
De vooroordelen zijn in de jaren tachtig
en negentig al wel minder geworden. „Op
theologisch terrein is al een hoop puin ge
ruimd, maar dat heeft in de kerken en ge
meenten nog niet echt doorgewerkt", zegt
Bras. Onder orthodox-protestanten zit de
argwaan helemaal diep, hoewel hun na
druk op bevinding anders zou doen ver
moeden. „Bevinding is goed, maar mys
tiek is rooms-katholiek en dus fout."
Vooral in reformatorische kringen wil
men nog wel eens geloven 'dat het licht
pas is opgegaan toen Luther en Calvijn
opstonden'. Daardoor beroven deze chris
tenen zichzelf van 15 eeuwen christelijke
traditie, waarop zij ook zelf voortbouwen.
BEROEPINGSWERK
Blieckstraat 185, 3572 WC Utrecht,
tel. 030-711022.
GEREFORMEERDE KERKEN
Bedankt: voor Oude en Nieuwe Wete
ring R.J. Wilschut te Tzummarum.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Rotterdam-Zuid: N.W.
Schreuder te Goes; te Beekbergen:
C.A. van Dieren te Stolwijk; te Uddel:
A. Moerkerken te Gouda; te Werken
dam: B. van der Heiden te Hardinx-
veld-Giessendam-, te Meeuwen: E. Ve-
nemate Elspeet; teOud-Bei|erland:
B. van der Heiden te Hardinxveld-
Giessendam die bedankte voor Bos
koop; te Puttershoek: D. Rietdijk te
Moerkapelle.
COLOFON
door Jan Krui
kuk eek* mevrouwtje t
CE V0L6EHCE MO**EH~f VEZZOE41'
BB
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
Leidsch Dagblad, uitgave
van Dagbladuitgeveni Damiate bv.
DIRECTIE J de Vnes, G.P. Arnold (ad/.
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Maioor. I
Nypels. Henk van der Post (ad/)
H°SfeSR23nBGL,
telefoon 071-16
REGIOKANTOREN
Kanaalstraat 26a Lisse
Tel 02521-19353. Fax: 02521-
■OSTADRESSEN
Postbus 54.2300 A8 Leiden
Telefoon 071 -143545
Telefoon 071-161400
RUBRIEKSADVERTENTIES
8.30-17.0"
eutelties) Telefi
INEMENTEN
Tel. 071-128030 bijvooruitt
perkwartaal
per kwartaal (posV
KUCHTEN BEZORGING;
HET WEER
ROB GROENLAND
Wolkenluchten mooier
Aan het Nederlandse hemelgewelf
was gisteren overdag voor het eerst
dit seizoen duidelijk te zien dat we
het lenteseizoen zijn ingetreden.
Door de steeds hogere zonnestand
krijgt de dagelijkse instraling van
de zon steeds meer vat op het wol
kenpatroon. De lokaal verwarmde
luchtbellen die in de loop van de
ochtend opstijgen en hogerop af
koelen waarbij zich bij voldoen
de vocht stapelwolken kunnen ont
wikkelen ontbreken in het win-
terjaargetijde. Pas in de maand
maart ontpoppen deze cumulus
wolken zich weer in pracht en praal
boven het Hollandse landschap.
Gisteren gan het begin van de mid
dag formeerden de stapelwolken
zich verder landinwaarts in west
oost georiënteerde straten.
Vanuit de satelliet op 36.000 kilo
meter boven ons hoofd zijn deze
straten vaak als lange lijnen boven
Nederland zichtbaar. De gemiddel
de hoogte waarop dergelijke stra
ten van cumuluswolken zich ont
wikkelen is tussen de 700 en
1500 meter. Voor bepaalde doel
groepen zijn deze straten belangrij
ke indicatoren. De zweefvliegers
zoeken deze wolkenstraten bewust
op om hoogte te winnen. Juist on
der de cumuly is namelijk de con
vectie (opstijgende warme lucht)
het grootst, terwijl in de opkla
ringsstroken daarnaast dalende
mende maanden naar zweefvlieg
tuigen te kijken, is het de moeite
waard om eens te letten op het
speciale vlieggedrag van dergelijke
'kisten'.
De computerkaarten van het Euro-
peesch Centrum (wa?r alle lidsta
ten in Europa aan meebetalen) in
Reading, berekenen voorde ko
mende dagen een stromingspa
troon met lente-achtige allures.
Weliswaar blijft er boven het mid
den van de Atlantische Oceaan een
sterke westdrift bestaan, maar juist
voor de Britse Eilanden buigt de
stroming sterk om. Deze ombui
ging van de hoogtestroming i:
het zuiden op gang wordt gebracht.
Aan de grond vinden we de komen
de vier dagen een groot hogedruk-
gebied boven het midden en oos
ten van Europa. De Britse Eilanden
ingeren alsove
;n Atlantisch v
beeld. Morgen kan een front uit dat
overgangsgebied nog net ons land
bestrijken. Doch regen wordt uit de
bewolking niet meer verwacht. In
het weekeinde heeft de zon waar
schijnlijk de overhand en bij zachte
zuidenwindwinden wordt het lente-
gevoel alleen maar verder aange
wakkerd.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
vrijdag.
Noorwegen:
In het algemeen veel be
wolking en af en toe re
gen, in het noorden eerst
nog sneeuw. In het zuiden
aan de lijzijde van de
Noorse bergen vrijwel
der maxima tussen 3 en 7
graden, morgen nog enke
le graden hoger.
Zweden:
het noorden meer bewol
king en morgen af en toe
sneeuw, overgaand in re
gen. Morgen maxima plus
3 graden in het zuiden, in
het noorden Veel kouder
met maxima van -10 gra
den. Morgen zachter en
temperaturen in de mid
dag in vrijwel het hele land
oplopend tot 6 9 graden.
Denemarken:
Perioden met zon. vooral morgen ook
enkele wolkenvelden en vrijwel overal
droog, 's Nachts eerst nog lichte vorst,
maxima morgen 6, morgen 8 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
In Ierland, Wales en Schotland overwe
gend bewolkt en nu en dan regen. Ver
der droog, wolkenvelden en in zuidoost
Engeland ook af en toe zon. Maxima tus
sen 9 en 13 graden.
België en Luxemburg:
Perioden met zon afgewisseld door en
kele wolkenvelden. Droog. Maxima 9 tot
13 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon, maar in het westen
en noorden ook enkele wolkenvelden.
Droog. Maxima tussen 11 en 15 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Perioden met zon, maar mor
gen m het westen meer bewolking en la
ter kans op wat regen. Maxima 16 tot
18 graden. Madeira: Wolkenvelden, ook
af en toe zon en morgen kans op een en
kele bui. Maxima circa 19 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Perioden met zon, ook enkele
wolkenvelden en vrijwel overal droog.
Maxima 15 tot 18 graden, maar in het
binnenland van Andalusië tot iets boven
de 20. Canarische Eilanden: Perioden
met zon, ook enkele wolkenvelden en
droog. Maxima ongeveer 21 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Perioden met zon afgewisseld
door enkele wolkenvelden. In het bin
nenland kans op een bui. Maxima 18 tot
20 graden. Tunesië: Wolkenvelden, ook
af en toe zon en vrijwel overal droog.
Maxima ca. 17 graden.
Zuid-Frankrijk:
Overwegend zonnig. Maxima 13 tot 16
graden, maar aan de voet van de weste
lijke Pyreneeën bij föhn plaatselijk tot
20 graden.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon, ook enkele wolken
velden en droog. Maxima ca. 15 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
In de Dolomieten en de Italiaanse Alpen
zonnig en temperatuur op 2000 meter
in de middag iets boven nul. Op Corsica,
Sardinië en in de rest van Italië perioden
met zon en droog. Maxima van 11 gra
den inde Povlakte tot 17 op Sicilië.
Griekenland en Kreta:
Perioden met zon en droog. Maxima ge
leidelijk oplopend tot ongeveer 15 gra
den.
Turkije en Cyprus:
Aan de Turkse west- en zuidkust en op
Cyprus geleidelijk meer zon en vrijwel
overal droog. Maxima aan zee geleidelijk
oplopend tot ongeveer 15 graden.
Zwitserland:
Droog en zonnig. Temperatuur op 2000
meter in de middag rond het vriespunt.
Oostenrijk:
Droog en vooral in de bergen zonnig.
Middagtemperatuur op 2000 meter ge
leidelijk oplopend tot rond het
punt.
Polen:
Perioden met zon. ook enkele wolken
velden en vandaag I-
VRIJDAG 12 MAART 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 06.59 zon onder 18.35
Maan op 00.00 Maan onder08.24
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 5.40 en 18.04
Laag water 1.20 en 13.56
Weerrapporten 11 mrt7u
Rotterdam zwaai bew. o2
Athene
Budapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
frankfurt
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Las Palmas
rindst 12 3 0.2
HEINZ
mrs, KA/V J/J AL£.£
&W£&S£M YAM
SM££C/tVW/TJ£
w OPDR£L/M£fY
