Leiden 19,50 Puinhoop in Groencomplex Leefbaar Zuidwest gaat niet in de politiek Panden Terweepark in 1994 afgebroken Politie en Laken weer overhoop Oud-politieman: wel rapport over razzia Leidse Stripdag kleiner Leerlingen herdenken weeshuis Amandeltjes uit «MjSggentuin? DONDERDAG 11 MAART 1993 De Kier Kantoor organiseert i.s.m Marabu Zijde verf een DEMONSTRATIE ZIJDESCHILDEREN Zaterdag 13 maart a.s. van 10 tot 4 uur. De demonstratie zal plaats vinden in de Artist's Shop op de eerste etage. U bent van harte welkom. De stichting Leefbaar Zuidwest blijft een belangengroep voor de ongeveer 12.000 Leidenaars in deze stadswijk. Ambities om een politieke partij te worden zijn er niet. Ook al is de stich ting de laatste maanden her haaldelijk benaderd door groe peringen om zich als politieke partij te manifesteren. ,,We hebben uitgerekend dat we mef een beetje geluk op 1.1 zetels uitkomen bij verkiezin gen. I n ii zet niét echt zoden aan de dijk.'' Secretaris H. kw ik van de slichting stelde met dat antwoord de fractie van D66 ge rust. Die partij had gisteravond in de kantine van korfbalclub KZ Leiden een wijkvergadering be legd. De Leidse politie is tevreden over de ontruiming van het Groencomplex aan de Langebrug. De Mobiele Eenheid hoefde niet in actie te komen. Nadat de krakers waren verwijderd bleek van het interieur van het pand weinig meer over. Nadat de aannemer al eerder het pand onbe woonbaar had gemaakt, hadden de krakers de nog aan wezige materialen gebruikt om ramen en ingahgen te barricaderen. leiden loman leefmans Na de ontruiming bleken alleen de historische gevelmuren van 'vesting Langebrug' nog ifi tact. „Kop op. Dit gaan we morgen met frisse moed opknappen", liet een medewerker van het aannemersbedrijf weten bij het zien van de ravage. Bivakmutsen De ontruiming gisteren verliep vrijwel zonder grote incidenten. Even voor 10.00 uur stond een groepje sympathisanten rustig voor het pand en staken zwarte bivakmutsen van de 'volhou ders' op eerste verdieping door het raam. Politie in burger hield zich vooralsnog op de achter grond, maar geparkeerde auto's werden door de eigenaren voor de zekerheid weggereden. Het vredige karakter veran derde toen deurwaarder Buik vergezeld van wijkagent Spaan en officier van justitie Van Ek zich bij de voordeur meldden en via de megafoon riepen dat de krakers uit het pand moes ten. ,,Ik dacht dat we afspraken hadden gemaakt dat jullie keu rig zouden vertrekken. Als jullie je hier niet aan de afspraken houden, dan kunnen jullie mijn steun voortaan ook bij de ande re panden vergeten", schreeuw de wijkagent Spaan naar boven. Spaan werd op kanonslagen getracteerd en zakjes met drek volgden. Het werd duidelijk dat de grote opgetrommelde poli tiemacht de krakers zou moeten komen 'halen'. Sympathisanten Als eerste werden de sympathi santen onder meer door politie honden verdreven en werden de straten in de omgeving afge zet. Daarbij wisten de sympa thisanten nog wel op het Kort Rapenburg het kantoor van deurwaarder Buik te besmeu ren. Er werden twee arrestaties verricht. Tegelijkertijd baande de poli tie zich aan de achterkant van het pand aan de Langebrug met breekijzers, bijlen en pocket stormrammen een weg op de begane grond. Die bleek leeg, de krakers zaten op één hoog. De ME werd bij de brandweer kazerne paraat gehouden, maar de eenheid hoefde niet in actie te komen. Acht krakers werden door agenten met harde hand naar buiten gebracht. In de deuropening werden ze een voor een 'neergezet' en aan de haren vastgehouden opdat de politie goede video-opnamen van de 7 personen kon maken. De krakers reageerden met het trekken van gekke bekken en scheldpartijen. Rust Hierna keerde de rust terug. De politie was tevreden over de ontruiming. Terwijl een aantal agenten hielpen de panden weer enigszins toonbaar te ma ken, zagen de hondenbegelei ders kans om nog voor enig la waai te zorgen. Op het binnen terrein achter het complex werkten ze met hun Mechelse herders enkele oefeningen af. „We zijn hier nou toch", merkte een van de begeleiders op. Kans op nieuwe kraakactie gering Hoewel de bouwplannen van eigenaar Korswagen bv nog niet door de gemeente zijn goedgekeurd, is de kans ge ring dat het Groen-complex aan de Langebrug voor de derde maal wordt gekraakt. Volgens een uitspraak van de rechtbank in Den Haag mag bij een eventuele nieuwe kraakactie de officier van jus titie direct tot ontruiming overgaan. De uitgeverijen en drukkerij van de Groen- groep verlieten de panden aan de Langebrug en Pieters- kerkchoorsteeg twee jaar ge leden. Omdat het complex leegbleef, kon de politie niet ingrijpen toen de panden eind 1991 werden gekraakt. Uiteindelijk lukte het Mozia Investments uit Amsterdam om groepen Leidse en Engel se krakers door betaling van 1000 gulden per persoon uit te kopen. Begin januari volg de een tweede kraakactie. Kabelnet /t a DE EWR wil naast I f de stadskabei in Lei den de exploitatie van het hele kabelnet in de regio Rijnland overnemen Politie tevreden over ontruiming leiden Het doek valt in 1994 voor de karak teristieke panden aan het Terweepark 1-5. De bouw van de tweede (achter)ingang van het Leidse spoorwegstation maakt sloop van het rijtje panden noodzakelijk. Inmiddels zijn vier van de vijf huizen eigendom van de gemeen te. Een pand is in gebruik bij de firma Struk- ton Betonbouw, die samen met Articon het werk aan het station uitvoert. Enkele panden zijn tijdelijk in gebruik bij de Stichting Studen tenhuisvesting. Een huis wordt nog gebruikt voor kinderopvang door de Boddaert Stich ting. Voor die kinderopvang wordt een ander onderkomen gezocht. Het Terweepark was ooit grondgebied van Oegstgeest. Het park werd vernoemd naar een oud-burgemeester van die randgemeen te. Een aantal panden werd rond de eeuwwis seling al afgebroken. Ooit is overwogen een van uit de vorige eeuw stammende huizen op de monumentenlijst te plaatsen, maar daar het is het nooit van gekomen. De gemeente heeft verder nooit de behoefte gevoeld om de huizen voor het nageslacht te behouden. De huizen maken straks plaats voor een volwaardige ingang van het station met een plein ervoor. Tegen die tijd moet de tunnel onder het station zijn voltooid: die tunnel maakt een verbinding tussen voor- en achter kant van het station, waardoor het Terwee park, dat tot een Terweeplein zal uitgroeien, zijn geisoleerde positie zal kwijtraken. Ook ontstaat er straks door verlegging van de weg een duidelijke verbinding met de Rljnsburger- weg. foto loek zuyderduin LEIDEN Tot twee keer toe is de Leidse politie gisteren in actie geko men op het recreatieterrein van M. Laken aan de Vliet- weg. Rond het middaguur weigerde de eigenaar de doorgaans afgesloten poort te openen voor een 47-jarige vrouw die zijn terrein wilde verlaten. Hij zei de vrouw niet té kennen en in verband met diefstallen geen vreem den op zijn terrein toe te staan.'" De vrouw weigerde volgens hem te zeggen wat zij in het recreatiepark deed. Na een woordenwisseling met de agenten ging het hek alsnog open. Een paar uur later trad de politie opnieuw op. Volgens een woordvoerder van de politie kon een 62-jarige man het terrein niet verlaten. „En omdat de agenten vonden dat er toch sprake was van een zekere vrijheidsberoving, hebben zij dat hek toen met geweld opengemaakt", ver telt voorlichter D. Graveland. Volgens Laken is het hek echter zonder enige reden door de politie vernield. Hij is Van plan een klacht tegen de politie in te dienen en de schade - bijna 5000 gulden - te verhalen. De eigenaar be roept zich er op dat het om (jrivéterrein gaat waar de po*- itie niets heeft te vertellen Vanochtend kwam de poli tie opnieuw in actie omdat mensen zeiden het terrein niet te kunnen verlaten om dat het hek ophieuw was ge sloten. De politie heeft geen proces verbaal opgemaakt tegen Laken. Bewoners heb ben aangekondigd aangifte te doen tegen Laken wegens vrijheidsberoving. Wijkinstuif bij Rijn en Vliet LEIDEN Het verzorgingstehuis 'Rijn en Vliet' houdt zaterdag 13 maart voor de bewoners van Zuid- West, een wijk-instuif ter gele genheid van het 30-jarig be staan van het verzogingstehuis. Als speciale attractie wordt er een volledige maaltijd met erw tensoep en brood geserveerd. Telefonisch reserveren iS ge wenst. De instuif aan de Aaltje Noordewierlaan 1 duurt van 13.00 tot 16 00 uur 'Vervolging van agenten die razzia uitvoerden niet meer mogelijk' De achtste Leidse Stripdag, op zondag 14 maart, is kleiner van opzet dan vorige jaren. De Stripdag wordt deze keer ge houden in de openbare biblio theek, omdat de organisatie het grotere en duurdere Antonius Clubhuis niet meer kon betalen. Ook zijn er minder stripteke naars aanwezig die albums sig neren. .Twee tekenaars zijn dit jaar te gast op de Stripdag: Leidenaar Eric Schreurs van de strip Joop Klepzeiker en Hein de Kort. Vo rig jaar luisterden acht stripte kenaars het Leidse evenement op. De organisatie, vertelt Hans Edink, wil niet elk jaar dezelfde grote groep tekenaars uitnodi gen. „Vorig jaar waren Scheurs en De Kort er ook, maar ze kwa men bijna niet aan bod. Dit jaar staan zij in het middelpunt van de belangstelling." Op het programma van de Stripdag, die duurt van elf uur 's ochtends tot vier uur 's mid dags, staan dit jaar een ruil beurs en een veiling waarmee de stripliefhebbers hun verza meling kunnen uitbreiden met zeldzame albums en strip-cu riosa. Op deze achtste Leidse Strip dag is ook weer een speciaal flesje bier te koop. Dit flesje 'Leidse Peipe' wordt voorzien van een speciaal etiket, gete kend door Erik Scheurs. Het eerste flesje zal zondagochtend in ontvangst genomen worden door directeur Henk Sannes van de openbare bibliotheek. Zakkenroller bij huisarts LEIDEN Een 45-jarige Leidse vrouw is gisteren beroofd van haar por temonnee in de wachtkamer van een huisartspraktijk aan de Rijnsburgerweg. De vrouw stap te daar omstreeks half twaalf 's ochtends samen met haar dochter naar binnen, op de voet gevolgd door een jongeman. Toen de vrouw haar jas ophing en haar portefeuille eruit nam, griste de knaap direct haar beurs uit handen. Hij rende de praktijk uit en sprong achterop de fiets van een vriend, 'die stond te wachen op de hoek van de Mariënpoelstraat. In de por temonnee zaten pasjes en wat contant geld. LEIDEN CEES VAN HOORE en VALERIE LEENHEER Volgens oud-inspecteur Verzij den van de Leidse politie is er wel degelijk rapport opgemaakt van de ontruiming van het Joods Weeshuis op 17 maart 1943. Verzijden weet niet wat er met die stukken is gebeurd. „Nee, ik weet ook niet waar die zijn gebleven. Maar er is na tuurlijk wel verslag van de raz zia gedaan in de dagrapporten." Gisteren bleek dat er in het archief van de Leidse politie dat inmiddels is overgedragen aan het gemeentearchief - niets terug te vinden is over de ont ruiming. Deskundigen denken dat rapporten achterover zijn gedrukt of werden vernietigd. Anderen zeiden de betwijfelen of er wel ooit een rapport was gemaakt. Bij een razzia op 17 maart 1943 werden 54 kinderen en personeelsleden door de Leidse politie opgehaald uit het Joodse Weeshuis in Leiden. Daarna werden ze op de treinen naar de vernietigingskampen gezet. Slechts drie van deze kinderen overleefden deze kampen. Ge tuigen zeggen dat het aantal mensen dat uit het weeshuis werd gehaald in werkelijkheid tegen de tachtig liep. Een groot aantal kinderen was niet geregi streerd, zeggen zij. Ook al zouden rapoortcn als nog boven water komen, het is onmogelijk om de agenten die de razzia uitvoerden nu nog te vervolgen, meent strafrechtdes kundige prof. dr. C.F. Rüter van de Universiteit van Amsterdam. Rüter: „Ik neem aan dat die po litiemensen niet in dienst van de Duitsers waren en in dat ge val had hun alleen hulpverle ning aan de vijand ten laste kunnen worden gelegd. Dal is inmiddels verjaard, "n ik virfd dat eigenlijk maar goed ook. Ie moet in dit soort zaken altijd af gaan op getuigen. Nu zijn getui gen toch al niet erg betrouw baar maar dat is helemaal het geval als het zo lang geleden is. De vraag in deze zaak is echter: is er destijds iets gedaan en zo niet, waaróm is dat dan niet ge daan?" Zuivering Na de oorlog werd er, net als in veel andere steden, een zuive ringscommissie in het leven ge roepen, waarin onder anderen de Leidse apotheker D. Kok, de jurist Mr. Demenint en oud-po litiecommissaris Meijer zitting hadden. Deze commissie heeft zich beziggehouden met het onderzoeken van het Leidse po litiekorps. Daarnaast schijnt er een tribunaal te zijn geweest waarvoor sommige collabora teurs hebben moeten verschij nen, maar zekerheid hierom trent bestaat nog niet. Er zijn wel politiemensen na de oorlog geschorst vanwege hun collaborerende houding. Volgens een oud-verzetsman en ex-politieman die anoniem wil blijven, stelde deze schorsing niet veel voor. „Er was in die tijd een enorm tekort aan politie mensen. En als er dan iemand in Leiden werd geschorst bete kende dat gewoon dat hij werd overgeplaatst naar een andere gemeente. Ook wij kregen in Leiden van die geschorste poli tiemensen." Het Rijks Instituut voor Oor- logs Documentatie bevestigt dit beeld. Van Galen-Last van het RIOD: „De politiemensen die echt bekend stonden als joden haters zijn wel aangepakt. Maar dan gaat het vooral om de agenten en niet om het kader. Pas de laatste tijd komt er in Amsterdam meer aandacht voor de rol die het kader bij de politie tijdens de oorlog heeft gespeeld." Commissaris Ulrich Hoff mann. een NSB-er die in 1943 aan het hoofd stond van het Leidse politiekorps, had van de leiden Vijf leerlingen van Leidse middelbare scho len zijn nauw betrokken bij de herdenking van het Joodse weeshuis, dat 50 jaar geleden werd ont ruimd door de Duitse bezetters. Remme van de Nat (Bonaventura), Caspar van de Nouland (Visser 't Hooft), Esther van Swieten, Menno van hoeven en Sjoerd Jurkovich (Vlietland) wisten tot voor kort amper van het bestaan van het weeshuis, laat staan van de omstreden rol die de Leidse poltie heeft ge speeld bij de deportatie van tientallen kinderen. „Maar ik denk niet dat het zin heeft om dat ver leden helemaal uit te spitten. Volgens mij zit nie mand daar echt op te wachten", zegt Esther van Swieten. De andere vier knikken instemmend. Her denken vinden ze veel belangrijker, ook al hebben zij zelf de oorlog niet meegemaakt. „Maar deze herdenking is ook bedoeld tegen het opkomende racisme. In feite is het heel actueel. Het is goed om vooral ook scholieren er op te wijzen dat zoiets nooit meer mag gebeuren", zegt Remme van de Nat. Hij zal woensdag, wanneer de herdenking plaatsheeft in de aula van het Stedelijk Gymnasi um, namens alle Leidse leerlingen een toespraak houden. „Dan zal ik ook zeker een vergelijking ma ken tussen het racisme van toen en nu." Veel leer lingen van de drie voortgezette scholen zijn komen de woensdag aanwezig bij de herdenking in het Stedelijk Gymnasium om 15.30 uur. Ook lopen ze mee in de stille tocht om 16.15 uur naar het voor malig Joods weeshuis, het huidige GG en GD-ge- bouw aan de Roodenburgerstraat. Daar worden kransen gelegd. foto jan holvast Sicherheitsdienst opdracht ge kregen voor de razzia in het Joods Weeshuis. Na de bevrij ding is hij door het Militaire Ge zag gearresteerd en overge bracht naar het Huis van Bewa ring in Rotterdam. Of hij apart berecht is voor de razzia of dat hem slechts collaboratie in het algemeen ten laste is gelegd, is nog niet bekend. Ook is niet be kend of hij nog in leven is. Taboe Oud-politie-inspecteur Verzij den kwam in december 1943 in dienst bij de Leidse politie. Ver zijden: ..Ik weet dat er op 17 maart 1943 veel weeskinderen uit het Joods Weeshuis in Lei den door de politie zijn opge haald. Zelf ben jk daar niet bij geweest. Ik kwam pas in de cember 1943 in dienst. Vanuit Haarlem ben ik destijds overge- nlaatsl naar Leiden. Lr werd hij het koqis niet gesproken over die razzia. Lr rustte een taboe op. zo heb ik het idee." Verzijden wijst op een schei ding in het Leidse politiekorps van die tijd in zogenaamde 'goeden' en 'kwaden'. „Het korps stond onder leiding van commissaris Ulrich Hoffmann, die pro-Duits was. Hij had dui delijk zijn mannetjes voor be paalde klussen, mensen die de Duitsers niet onsympathiek ge zind waren. Lr werden in mijn tijd vooral zwarthandelaren op gehaald. Van razzia's onder joodse mensen weet ik niets. Na de bevrijding werd het oorlogs verleden van elke politieman nagegaan. Ik moest ook een tijd 'staken', zoals dat heet. Maar met mij was er niets aan de hand. Er zijn wel mensen ge schorst in die tijd, maar wie dat zijn kan ik me niet meer herin »HTen." Dat zal niet lukken. Maar bloeien dat ie doet. dit amandelboompie of Prunus trilobaMet rose 'roosies', al in april/mei. Als u 'm maar op een zon nig plaatsje in de tuin zet Van 26,50 voor

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 11