Leiden
19,50
Puinhoop in Groencomplex
Leefbaar Zuidwest gaat
niet in de politiek
Panden Terweepark in 1994 afgebroken
Politie en
Laken weer
overhoop
Oud-politieman: wel rapport over razzia
Leidse Stripdag kleiner
Leerlingen herdenken weeshuis
Amandeltjes uit
«MjSggentuin?
DONDERDAG 11 MAART 1993
De Kier Kantoor organiseert i.s.m Marabu
Zijde verf een
DEMONSTRATIE ZIJDESCHILDEREN
Zaterdag 13 maart a.s. van 10 tot 4 uur.
De demonstratie zal plaats vinden in de
Artist's Shop op de eerste etage.
U bent van harte welkom.
De stichting Leefbaar Zuidwest
blijft een belangengroep voor
de ongeveer 12.000 Leidenaars
in deze stadswijk. Ambities om
een politieke partij te worden
zijn er niet. Ook al is de stich
ting de laatste maanden her
haaldelijk benaderd door groe
peringen om zich als politieke
partij te manifesteren.
,,We hebben uitgerekend dat
we mef een beetje geluk op 1.1
zetels uitkomen bij verkiezin
gen. I n ii zet niét echt zoden
aan de dijk.'' Secretaris H. kw ik
van de slichting stelde met dat
antwoord de fractie van D66 ge
rust.
Die partij had gisteravond in
de kantine van korfbalclub KZ
Leiden een wijkvergadering be
legd.
De Leidse politie is tevreden over de ontruiming van het
Groencomplex aan de Langebrug. De Mobiele Eenheid
hoefde niet in actie te komen. Nadat de krakers waren
verwijderd bleek van het interieur van het pand weinig
meer over. Nadat de aannemer al eerder het pand onbe
woonbaar had gemaakt, hadden de krakers de nog aan
wezige materialen gebruikt om ramen en ingahgen te
barricaderen.
leiden loman leefmans
Na de ontruiming bleken alleen
de historische gevelmuren van
'vesting Langebrug' nog ifi tact.
„Kop op. Dit gaan we morgen
met frisse moed opknappen",
liet een medewerker van het
aannemersbedrijf weten bij het
zien van de ravage.
Bivakmutsen
De ontruiming gisteren verliep
vrijwel zonder grote incidenten.
Even voor 10.00 uur stond een
groepje sympathisanten rustig
voor het pand en staken zwarte
bivakmutsen van de 'volhou
ders' op eerste verdieping door
het raam. Politie in burger hield
zich vooralsnog op de achter
grond, maar geparkeerde auto's
werden door de eigenaren voor
de zekerheid weggereden.
Het vredige karakter veran
derde toen deurwaarder Buik
vergezeld van wijkagent Spaan
en officier van justitie Van Ek
zich bij de voordeur meldden
en via de megafoon riepen dat
de krakers uit het pand moes
ten. ,,Ik dacht dat we afspraken
hadden gemaakt dat jullie keu
rig zouden vertrekken. Als jullie
je hier niet aan de afspraken
houden, dan kunnen jullie mijn
steun voortaan ook bij de ande
re panden vergeten", schreeuw
de wijkagent Spaan naar boven.
Spaan werd op kanonslagen
getracteerd en zakjes met drek
volgden. Het werd duidelijk dat
de grote opgetrommelde poli
tiemacht de krakers zou moeten
komen 'halen'.
Sympathisanten
Als eerste werden de sympathi
santen onder meer door politie
honden verdreven en werden
de straten in de omgeving afge
zet. Daarbij wisten de sympa
thisanten nog wel op het Kort
Rapenburg het kantoor van
deurwaarder Buik te besmeu
ren. Er werden twee arrestaties
verricht.
Tegelijkertijd baande de poli
tie zich aan de achterkant van
het pand aan de Langebrug met
breekijzers, bijlen en pocket
stormrammen een weg op de
begane grond. Die bleek leeg,
de krakers zaten op één hoog.
De ME werd bij de brandweer
kazerne paraat gehouden, maar
de eenheid hoefde niet in actie
te komen. Acht krakers werden
door agenten met harde hand
naar buiten gebracht. In de
deuropening werden ze een
voor een 'neergezet' en aan de
haren vastgehouden opdat de
politie goede video-opnamen
van de 7 personen kon maken.
De krakers reageerden met het
trekken van gekke bekken en
scheldpartijen.
Rust
Hierna keerde de rust terug. De
politie was tevreden over de
ontruiming. Terwijl een aantal
agenten hielpen de panden
weer enigszins toonbaar te ma
ken, zagen de hondenbegelei
ders kans om nog voor enig la
waai te zorgen. Op het binnen
terrein achter het complex
werkten ze met hun Mechelse
herders enkele oefeningen af.
„We zijn hier nou toch", merkte
een van de begeleiders op.
Kans op nieuwe
kraakactie gering
Hoewel de bouwplannen van
eigenaar Korswagen bv nog
niet door de gemeente zijn
goedgekeurd, is de kans ge
ring dat het Groen-complex
aan de Langebrug voor de
derde maal wordt gekraakt.
Volgens een uitspraak van de
rechtbank in Den Haag mag
bij een eventuele nieuwe
kraakactie de officier van jus
titie direct tot ontruiming
overgaan. De uitgeverijen en
drukkerij van de Groen-
groep verlieten de panden
aan de Langebrug en Pieters-
kerkchoorsteeg twee jaar ge
leden. Omdat het complex
leegbleef, kon de politie niet
ingrijpen toen de panden
eind 1991 werden gekraakt.
Uiteindelijk lukte het Mozia
Investments uit Amsterdam
om groepen Leidse en Engel
se krakers door betaling van
1000 gulden per persoon uit
te kopen. Begin januari volg
de een tweede kraakactie.
Kabelnet
/t a DE EWR wil naast
I f de stadskabei in Lei
den de exploitatie van het
hele kabelnet in de regio
Rijnland overnemen
Politie tevreden over ontruiming
leiden Het doek valt in 1994 voor de karak
teristieke panden aan het Terweepark 1-5. De
bouw van de tweede (achter)ingang van het
Leidse spoorwegstation maakt sloop van het
rijtje panden noodzakelijk. Inmiddels zijn vier
van de vijf huizen eigendom van de gemeen
te. Een pand is in gebruik bij de firma Struk-
ton Betonbouw, die samen met Articon het
werk aan het station uitvoert. Enkele panden
zijn tijdelijk in gebruik bij de Stichting Studen
tenhuisvesting. Een huis wordt nog gebruikt
voor kinderopvang door de Boddaert Stich
ting. Voor die kinderopvang wordt een ander
onderkomen gezocht.
Het Terweepark was ooit grondgebied van
Oegstgeest. Het park werd vernoemd naar
een oud-burgemeester van die randgemeen
te. Een aantal panden werd rond de eeuwwis
seling al afgebroken. Ooit is overwogen een
van uit de vorige eeuw stammende huizen op
de monumentenlijst te plaatsen, maar daar
het is het nooit van gekomen. De gemeente
heeft verder nooit de behoefte gevoeld om de
huizen voor het nageslacht te behouden.
De huizen maken straks plaats voor een
volwaardige ingang van het station met een
plein ervoor. Tegen die tijd moet de tunnel
onder het station zijn voltooid: die tunnel
maakt een verbinding tussen voor- en achter
kant van het station, waardoor het Terwee
park, dat tot een Terweeplein zal uitgroeien,
zijn geisoleerde positie zal kwijtraken. Ook
ontstaat er straks door verlegging van de weg
een duidelijke verbinding met de Rljnsburger-
weg.
foto loek zuyderduin
LEIDEN
Tot twee keer toe is de Leidse
politie gisteren in actie geko
men op het recreatieterrein
van M. Laken aan de Vliet-
weg. Rond het middaguur
weigerde de eigenaar de
doorgaans afgesloten poort
te openen voor een 47-jarige
vrouw die zijn terrein wilde
verlaten. Hij zei de vrouw
niet té kennen en in verband
met diefstallen geen vreem
den op zijn terrein toe te
staan.'" De vrouw weigerde
volgens hem te zeggen wat
zij in het recreatiepark deed.
Na een woordenwisseling
met de agenten ging het hek
alsnog open.
Een paar uur later trad de
politie opnieuw op. Volgens
een woordvoerder van de
politie kon een 62-jarige man
het terrein niet verlaten. „En
omdat de agenten vonden
dat er toch sprake was van
een zekere vrijheidsberoving,
hebben zij dat hek toen met
geweld opengemaakt", ver
telt voorlichter D. Graveland.
Volgens Laken is het hek
echter zonder enige reden
door de politie vernield. Hij
is Van plan een klacht tegen
de politie in te dienen en de
schade - bijna 5000 gulden -
te verhalen. De eigenaar be
roept zich er op dat het om
(jrivéterrein gaat waar de po*-
itie niets heeft te vertellen
Vanochtend kwam de poli
tie opnieuw in actie omdat
mensen zeiden het terrein
niet te kunnen verlaten om
dat het hek ophieuw was ge
sloten. De politie heeft geen
proces verbaal opgemaakt
tegen Laken. Bewoners heb
ben aangekondigd aangifte
te doen tegen Laken wegens
vrijheidsberoving.
Wijkinstuif bij
Rijn en Vliet
LEIDEN
Het verzorgingstehuis 'Rijn en
Vliet' houdt zaterdag 13 maart
voor de bewoners van Zuid-
West, een wijk-instuif ter gele
genheid van het 30-jarig be
staan van het verzogingstehuis.
Als speciale attractie wordt er
een volledige maaltijd met erw
tensoep en brood geserveerd.
Telefonisch reserveren iS ge
wenst. De instuif aan de Aaltje
Noordewierlaan 1 duurt van
13.00 tot 16 00 uur
'Vervolging van agenten die razzia uitvoerden niet meer mogelijk'
De achtste Leidse Stripdag, op
zondag 14 maart, is kleiner van
opzet dan vorige jaren. De
Stripdag wordt deze keer ge
houden in de openbare biblio
theek, omdat de organisatie het
grotere en duurdere Antonius
Clubhuis niet meer kon betalen.
Ook zijn er minder stripteke
naars aanwezig die albums sig
neren.
.Twee tekenaars zijn dit jaar te
gast op de Stripdag: Leidenaar
Eric Schreurs van de strip Joop
Klepzeiker en Hein de Kort. Vo
rig jaar luisterden acht stripte
kenaars het Leidse evenement
op. De organisatie, vertelt Hans
Edink, wil niet elk jaar dezelfde
grote groep tekenaars uitnodi
gen. „Vorig jaar waren Scheurs
en De Kort er ook, maar ze kwa
men bijna niet aan bod. Dit jaar
staan zij in het middelpunt van
de belangstelling."
Op het programma van de
Stripdag, die duurt van elf uur 's
ochtends tot vier uur 's mid
dags, staan dit jaar een ruil
beurs en een veiling waarmee
de stripliefhebbers hun verza
meling kunnen uitbreiden met
zeldzame albums en strip-cu
riosa.
Op deze achtste Leidse Strip
dag is ook weer een speciaal
flesje bier te koop. Dit flesje
'Leidse Peipe' wordt voorzien
van een speciaal etiket, gete
kend door Erik Scheurs. Het
eerste flesje zal zondagochtend
in ontvangst genomen worden
door directeur Henk Sannes van
de openbare bibliotheek.
Zakkenroller
bij huisarts
LEIDEN
Een 45-jarige Leidse vrouw is
gisteren beroofd van haar por
temonnee in de wachtkamer
van een huisartspraktijk aan de
Rijnsburgerweg. De vrouw stap
te daar omstreeks half twaalf 's
ochtends samen met haar
dochter naar binnen, op de voet
gevolgd door een jongeman.
Toen de vrouw haar jas ophing
en haar portefeuille eruit nam,
griste de knaap direct haar
beurs uit handen. Hij rende de
praktijk uit en sprong achterop
de fiets van een vriend, 'die
stond te wachen op de hoek van
de Mariënpoelstraat. In de por
temonnee zaten pasjes en wat
contant geld.
LEIDEN CEES VAN HOORE en VALERIE
LEENHEER
Volgens oud-inspecteur Verzij
den van de Leidse politie is er
wel degelijk rapport opgemaakt
van de ontruiming van het
Joods Weeshuis op 17 maart
1943. Verzijden weet niet wat er
met die stukken is gebeurd.
„Nee, ik weet ook niet waar die
zijn gebleven. Maar er is na
tuurlijk wel verslag van de raz
zia gedaan in de dagrapporten."
Gisteren bleek dat er in het
archief van de Leidse politie
dat inmiddels is overgedragen
aan het gemeentearchief - niets
terug te vinden is over de ont
ruiming. Deskundigen denken
dat rapporten achterover zijn
gedrukt of werden vernietigd.
Anderen zeiden de betwijfelen
of er wel ooit een rapport was
gemaakt.
Bij een razzia op 17 maart
1943 werden 54 kinderen en
personeelsleden door de Leidse
politie opgehaald uit het Joodse
Weeshuis in Leiden. Daarna
werden ze op de treinen naar de
vernietigingskampen gezet.
Slechts drie van deze kinderen
overleefden deze kampen. Ge
tuigen zeggen dat het aantal
mensen dat uit het weeshuis
werd gehaald in werkelijkheid
tegen de tachtig liep. Een groot
aantal kinderen was niet geregi
streerd, zeggen zij.
Ook al zouden rapoortcn als
nog boven water komen, het is
onmogelijk om de agenten die
de razzia uitvoerden nu nog te
vervolgen, meent strafrechtdes
kundige prof. dr. C.F. Rüter van
de Universiteit van Amsterdam.
Rüter: „Ik neem aan dat die po
litiemensen niet in dienst van
de Duitsers waren en in dat ge
val had hun alleen hulpverle
ning aan de vijand ten laste
kunnen worden gelegd. Dal is
inmiddels verjaard, "n ik virfd
dat eigenlijk maar goed ook. Ie
moet in dit soort zaken altijd af
gaan op getuigen. Nu zijn getui
gen toch al niet erg betrouw
baar maar dat is helemaal het
geval als het zo lang geleden is.
De vraag in deze zaak is echter:
is er destijds iets gedaan en zo
niet, waaróm is dat dan niet ge
daan?"
Zuivering
Na de oorlog werd er, net als in
veel andere steden, een zuive
ringscommissie in het leven ge
roepen, waarin onder anderen
de Leidse apotheker D. Kok, de
jurist Mr. Demenint en oud-po
litiecommissaris Meijer zitting
hadden. Deze commissie heeft
zich beziggehouden met het
onderzoeken van het Leidse po
litiekorps. Daarnaast schijnt er
een tribunaal te zijn geweest
waarvoor sommige collabora
teurs hebben moeten verschij
nen, maar zekerheid hierom
trent bestaat nog niet.
Er zijn wel politiemensen na
de oorlog geschorst vanwege
hun collaborerende houding.
Volgens een oud-verzetsman en
ex-politieman die anoniem wil
blijven, stelde deze schorsing
niet veel voor. „Er was in die tijd
een enorm tekort aan politie
mensen. En als er dan iemand
in Leiden werd geschorst bete
kende dat gewoon dat hij werd
overgeplaatst naar een andere
gemeente. Ook wij kregen in
Leiden van die geschorste poli
tiemensen."
Het Rijks Instituut voor Oor-
logs Documentatie bevestigt dit
beeld. Van Galen-Last van het
RIOD: „De politiemensen die
echt bekend stonden als joden
haters zijn wel aangepakt. Maar
dan gaat het vooral om de
agenten en niet om het kader.
Pas de laatste tijd komt er in
Amsterdam meer aandacht
voor de rol die het kader bij de
politie tijdens de oorlog heeft
gespeeld."
Commissaris Ulrich Hoff
mann. een NSB-er die in 1943
aan het hoofd stond van het
Leidse politiekorps, had van de
leiden Vijf leerlingen van Leidse middelbare scho
len zijn nauw betrokken bij de herdenking van het
Joodse weeshuis, dat 50 jaar geleden werd ont
ruimd door de Duitse bezetters. Remme van de Nat
(Bonaventura), Caspar van de Nouland (Visser 't
Hooft), Esther van Swieten, Menno van hoeven en
Sjoerd Jurkovich (Vlietland) wisten tot voor kort
amper van het bestaan van het weeshuis, laat staan
van de omstreden rol die de Leidse poltie heeft ge
speeld bij de deportatie van tientallen kinderen.
„Maar ik denk niet dat het zin heeft om dat ver
leden helemaal uit te spitten. Volgens mij zit nie
mand daar echt op te wachten", zegt Esther van
Swieten. De andere vier knikken instemmend. Her
denken vinden ze veel belangrijker, ook al hebben
zij zelf de oorlog niet meegemaakt. „Maar deze
herdenking is ook bedoeld tegen het opkomende
racisme. In feite is het heel actueel. Het is goed om
vooral ook scholieren er op te wijzen dat zoiets
nooit meer mag gebeuren", zegt Remme van de
Nat. Hij zal woensdag, wanneer de herdenking
plaatsheeft in de aula van het Stedelijk Gymnasi
um, namens alle Leidse leerlingen een toespraak
houden. „Dan zal ik ook zeker een vergelijking ma
ken tussen het racisme van toen en nu." Veel leer
lingen van de drie voortgezette scholen zijn komen
de woensdag aanwezig bij de herdenking in het
Stedelijk Gymnasium om 15.30 uur. Ook lopen ze
mee in de stille tocht om 16.15 uur naar het voor
malig Joods weeshuis, het huidige GG en GD-ge-
bouw aan de Roodenburgerstraat. Daar worden
kransen gelegd. foto jan holvast
Sicherheitsdienst opdracht ge
kregen voor de razzia in het
Joods Weeshuis. Na de bevrij
ding is hij door het Militaire Ge
zag gearresteerd en overge
bracht naar het Huis van Bewa
ring in Rotterdam. Of hij apart
berecht is voor de razzia of dat
hem slechts collaboratie in het
algemeen ten laste is gelegd, is
nog niet bekend. Ook is niet be
kend of hij nog in leven is.
Taboe
Oud-politie-inspecteur Verzij
den kwam in december 1943 in
dienst bij de Leidse politie. Ver
zijden: ..Ik weet dat er op 17
maart 1943 veel weeskinderen
uit het Joods Weeshuis in Lei
den door de politie zijn opge
haald. Zelf ben jk daar niet bij
geweest. Ik kwam pas in de
cember 1943 in dienst. Vanuit
Haarlem ben ik destijds overge-
nlaatsl naar Leiden. Lr werd hij
het koqis niet gesproken over
die razzia. Lr rustte een taboe
op. zo heb ik het idee."
Verzijden wijst op een schei
ding in het Leidse politiekorps
van die tijd in zogenaamde
'goeden' en 'kwaden'. „Het
korps stond onder leiding van
commissaris Ulrich Hoffmann,
die pro-Duits was. Hij had dui
delijk zijn mannetjes voor be
paalde klussen, mensen die de
Duitsers niet onsympathiek ge
zind waren. Lr werden in mijn
tijd vooral zwarthandelaren op
gehaald. Van razzia's onder
joodse mensen weet ik niets. Na
de bevrijding werd het oorlogs
verleden van elke politieman
nagegaan. Ik moest ook een tijd
'staken', zoals dat heet. Maar
met mij was er niets aan de
hand. Er zijn wel mensen ge
schorst in die tijd, maar wie dat
zijn kan ik me niet meer herin
»HTen."
Dat zal niet lukken.
Maar bloeien dat ie doet.
dit amandelboompie of
Prunus trilobaMet rose
'roosies', al in april/mei.
Als u 'm maar op een zon
nig plaatsje in de tuin zet
Van 26,50
voor