'We snakken naar betekenis'
Vals licht en vleugje relativering
KOOPAVOND
MENU
Cultuur Kunst
Boekenweek in Leiden:
Mulisch en miljoenen
ja Plagt.
Philip Morrisprijs voor
Oostenrijk en De Ruiter
Strenge maatregelen om
Haags museum te redden
Prins opent Museonder
WOENSDAG 10 MAART 1993
1 -CHEF )AN RIJSDAM C
Anton Dreesman en zijn miljoe
nen, horoscopen maken op de
computer en beeldende kunst
op miniatuurformaat. Allemaal
onderwerpen die in Leiden aan
de orde komen tijdens de 58ste
Nationale Boekenweek. Dit
jaarlijkse evenement is vandaag
van start gegaan en duurt tot 21
maart.
Het Leids Literatuur Festival,
een samenwerkingsverband van
de boekhandels Kooyker, Zand
vliet, De Kier en de Openbare
Bibliotheek, heeft een heel pro
gramma. Ze beginnen welis
waar een dagje later maar ope
nen meteen groots. Marita
Mathijsen praat morgen in de
Leidse Schouwburg met Harry
Mulisch. Hij schijnt de meest
ijdele schrijver van Nederland
te zijn. Zij is zijn biografe.
Mulisch kwam vorig jaar met
zijn alom geprezen roman De
ontdekking van de hemel'. Dat
werk komt in het gesprek uiter
aard aan de orde. Vriendschap,
ziekte en Cuba staan eveneens
op het lijstje van Mathijsen. Van
tevoren heeft ze geen overleg
gehad met Mulisch over de on
derwerpen. Het gesprek begint
om 20.15 uur. De toegang is
17,50.
Vrijdag geeft Joop Peijnen-
burg een lezing over het ex-li-
bris in het bibliötheekfiliaal
Zuid-West aan de Eduard van
Beinumstraat. Met deze 'plak
plaatjes' maakten mensen vroe
ger duidelijk dat een boek hun
eigendom was. Vaak was het ex-
libris speciaal voor de boekenfa-
naat ontworpen en een kunst-
werk op zich. De lezing begint
om 20.00 uur. Tot 1 april is in
hetzelfde filiaal een tentoonstel
ling te zien van ex-librissen uit
de verzameling van Peijnen-
berg.
In de bibliotheek in de Me-
renwijk lezen woensdag 17
maart de leden van de schrij
versclub Leiden 1990 voor uit
eigen werk. De groep heeft uit
eenlopende achtergronden en
hun werk vertoont Indonesi
sche, Surinaamse, Friese en ui
teraard Merenwijkse invloeden.
Het voorlezen wordt afgewis
seld met muziek van leerlingen
van de Streekmuziekschool. De
bijeenkomst begint om 20.00
Op donderdag 18 maart ver
telt Pierre Dubois over Belle van
Zuylen in de Burchtsociëteit.
Met zijn vrouw Simone is hij al
dertig jaar in de ban van deze
zeer getalenteerde 18-de eeuw-
se schrijfster. Hun biografie
over Van Zuylen verscheen on
langs. De lezing begint om
20.15 uur en de toegang is 10
gulden.
In het filiaal Morskwartier
kunnen belangstellenden op
vrijdag 19 maart hun eigen ego
document maken: een horo
scoop. Anjuska Grimbergen is
met een computer aanwezig
om daarbij te helpen. De eigen
horoscoop maken kan tussen
13.30 uur en 16.30 uur en 's
avonds van 18.30 uur tot 20.30
uur aan de Robijnstraat 4.
Omdat Het Leids Literatuur
festival een dag later begint dan
de boekenweek, eindigen de ac
tiviteiten ook een dag later.
Jeroen Terlingen, journalist bij
Vrij Nederland, is zondag 21
maart de uitsmijter. Hij geeft
een lezing over zijn vorig jaar
gepubliceede boek 'Anton
Dreesmann: moed, macht en
miljoenen'. Gedurende de boe
kenweek zijn er in alle biblio
theekfilialen tentoonstellingen
met onder meer geboortekaart
jes, poëzie-albums en ex-libris-
Het Alphense Parkfilmhuis
haakt op de boekenweek in met
'De Bunker' van Gerard Soete-
man. De film vertelt het waar
gebeurde verhaal van verzets
man Gerrit Kleinveld. Na een
overval op het distributiekan
toor in Joure wordt hij opge
pakt. Eenzaam in zijn cel besluit
Kleinveld niet op zijn executie
te wachten en werkt aan zijn
ontsnapping. Thorn Hoffman
speelt de rol van gevangene. De
film is vrijdag 12 maart en za
terdag 13 maart te zien om
20.30 uur. In de bibliotheek aan
de Thorbeckestraat is een kleine
expositie te zien met materiaal
uit het gemeentearchief en de
historische verenigingen uit Al
phen en Woubrugge. Gemeen
te-archivaris Frits de Wilde ver
telt op zaterdag 20 maart over
de het belang van egodocumen
ten voor de plaatselijke ge
schiedschrijving. Zijn lezing be
gint om 11.00 uur.
Ted de Hoog:
„Zelfs als je op
een avond
maar een paar
zinnen schrijft,
ben je er toch
mee bezig ge
weest."
Leidenaar Ted de Hoog werkte drie jaar aan zijn debuutroman
leiden wilfred simons
Achter een rek vol drogende
was gaat een boekenkast schuil.
Uit alles in het huis van de Leid
se schrijver Ted de Hoog (36)
blijkt de aanwezigheid van klei
ne kinderen. Op een kaal bu
reau in de echtelijke slaapkamer
staat een computer en een
schemerlampje van Blokker.
Ted de Hoog gaat achter zijn
bureau zitten, rommelt wat aan
het lampje, legt zijn debuutro-
Deze week in La Place Leiden:
Pastaschotel tagliatelle met zalm
forel, in champignonroomsaus,
met een gemengde salade en een
chipolata dessert.
Slechts 9.95
HgSTAUR^NT
Op de 4e etage
V&D, UW WARENHUIS
man, De geboorte van Thomas
Stein', in het licht. Hij kijkt ver
liefd naar de omslag: „Het is
prachtig uitgegeven", stelt hij
tevreden vast.
Toen hij besloot 'De geboorte
van Thomas Stein' te schrijven,
ging hij een dag per week min
der werken bij zijn werkgever,
het ministerie van Binnenland
se Zaken in Den Haag. Op de
vrijdag, zaterdag en zondag
ging hij geheel op in zijn roman
en dat bracht hem nogal eens in
conflict met zijn gezinsleden.
Die wilden hem wel eens vaker
zien. De Hoog: „Er zijn heus wel
weken voorbij gegaan dat het
gezin me zó opslokte dat ik
nauwelijks kon schrijven. Maar
zelfs in die perioden bleef ik
over het boek nadenken."
Drie jaar lang schreef De
Hoog aan zijn roman. Het ging
vaak moeizaam. Soms kwam er
op een avond maar één zin op
papier, soms zelfs helemaal
niets. Het trage tempo zat De
Hoog niet dwars: „Zelfs als je op
een avond maar een paar zin
nen schrijft, ben je er toch mee
bezig geweest. Ik wil graag dat
het schrijven een moeizaam
proces is. Als het vanzelf zou
gaan is het gevaar voor clichés
levensgroot aanwezig.
Goeroe
De roman beschrijft het studen
tenleven van de Leidse student
Thomas Stein. Hij weet zich
omringd door vrienden, maar
toch voelt hij zich onzeker en
eenzaam. Dat heeft te maken
met zijn ontluikende seksuali
teit, maar ook met het gevoel
dat hij zijn leven zin moet ge
ven. Vooral dat laatste zit hem
dwars, want om de zin van het
bestaan lijkt niemand in zijn
omgeving zich te bekommeren.
De twee vaste punten in zijn
leven zijn Leontine, een nuchte
re meid op wie hij hopeloos ver
liefd is, en August, een goeroe
die aan het Rapenburg woont.
Thomas aarzelt. Moet hij werk
maken van Leontine en zo ja,
hoe dan? Moet hij zich overge
ven aan de (Boeddhistische)
leer van August, of moet hij zich
er juist verre van houden? De
roman heeft een open einde: de
doortastendheid van Leontine
maakt een eind aan het eerste
Erobleem, maar het andere pro-
leem, wel of niet volgeling
worden van August, blijft zijn
gedachten beheersen.
Verzonnen
De Hoog studeerde Nederlands
aan de Leidse universiteit. De
vraag of de roman autobiogra
fisch is, ligt dan ook voor de
hand. De Hoog ontkent half
slachtig: „Het verhaal is van a
lk ben geen
Thomas Stein, al heb ik natuur
lijk mijn studentenherinnerin
gen en -ervaringen gebruikt. Ik
heb het manuscript aan vrien
den laten lezen: zij vonden wel
dat ik Thomas Stein was. Maar
zij herkennen mijn toon, die
verwarren ze met mijn karakter.
Ik ben veel minder geobsedeerd
en radicaal dan Thomas Stein.
veel minder gevoelig ook voor
goeroes."
De problemen van Thomas
Stein zijn volgens De Hoog al
gemeen: „Zingeving, daar krijgt
iedereen mee te maken. God is
dood, maar wat nu? Het leven is
een chaos en alles wat ons over
komt is toeval, maar dat accep
teren we niet. We snakken naar
structuur en betekenis. Als die
er niet zijn, scheppen we zelf
betekenissen achteraf. Die
vraag naar zingeving, naar wat
orde en wanorde is, boeit me
mateloos, noem het een obses
sie. Mijn volgende boeken zul
len daar ook weer over gaan."
„In De geboorte van Thomas
Stein' stel ik ernstige thfcma's
aan de orde. Toch heb ik het
luchtig en geestig willen schrij
ven. Uit de reacties die ik krijg,
concludeer ik dat me dat wel is
gelukt. In de roman komen ech
ter ook een paar welbespraakte
cynici voor en er zijn mensen
die het boek daarom naargees
tig vinden."
Judith Karstens exposeert bij Bernsen
noordwuk City Pig Unit maakt muziek dat het beste omschre
ven kan worden als een crossover tussen trashmetal en funk af
gewisseld met uitstapjes naar andere genres. De groep treedt
aanstaande zaterdag op in Join aan de Weteringkade in Noord-
wijk. De zaal gaat open om 21.00 uuri foto pf
De hoboïste Pauline Oostenrijk
(25) en de choreograaf Pieter de
Ruiter (33) hebben de Philip
Morris Finest Selection 1993 ge
kregen in respectievelijk de ca
tegorie klassieke muziek en de
categorie eigentijdse dans. De
voorzitters van de onafhankelij
ke raden van advies, Theo Olof
(klassieke muziek) en Caroline
Willems (eigentijdse dans)
maakten dat gisteren in Amster
dam bekend. De onderschei
ding is ingesteld ter ondersteu
ning van talentvolle, jonge kun
stenaars. De prijs in de catego
rie eigentijdse dans werd dit
jaar-voor het eerst uitgereikt.
Aan de prijs is een sculptuur
van Jan Verschoor verbonden.
Daarnaast mogen de winnaars
een cd uitbrengen, een tentoon
stelling organiseren of een mas
terclass volgen.
beeld met een Escher-tentoon-
stelling. Dat blijkt uit het dins
dag door de gemeente gepre
senteerde Bedrijfsplan Haags
Gemeentemuseum 1993.
De onlangs geopenbaarde
schulden van het museum heb-
ben inmiddels geleid tot het af
treden van wethouder Van den
Berg van financiën en cultuur.
Het tekort bleek kort nadat di-
Vecteur Rudi Fuchs was vertrok
ken naar het Stedelijk Museum
in Amsterdam.
Het tekort van 4,2 miljoen gul
den dat het Haags Gemeente
museum in 1991 en 1992 heeft
opgelopen, kan alleen met
strenge maatregelen worden
rechtgetrokken.
Het tentoonstellingen-budget
gaat omlaag naar twee ton, er
worden geen aankopen gedaan
en verkoop van kunstvoorwer
pen is niet uitgesloten. Het mu
seum moeten bovendien meer
publiek gaan trekken, bij voor-
leiden In restaurant Bernsen, aan de Breestraat 157 te Leiden,
zijn tot en met 10 mei schilderijen en collages te zien van Judith
Karstens. De kunstenares geeft emotie in kleur weer. Een eeuwi
ge drang tot het uitbeelden van iets dat niet in woorden is de
vangen creërt voor haar de mogelijkheid expressies in verf en
papier vorm te geven. Deze expressies geven iedereen de moge
lijkheid tot persoonlijke invulling en associatie. Bernsen is ge
opend van maandag tot en met zaterdag van 9.30 tot 20.30 uur.
Open podium Solution
hillegomDrie amateursbands presenteren zich vrijdag 12
maart aan een groter publiek in Solution in Hillegom. Behind
the sofa, vier Noordwijkse Britten, spelen veel stijlen met even
zovele instrumenten. Sly Boots komt uit Haarlem. De vier bren
gen eigen nummers en covers. Switch 05 speelt eigen repertoire
waarin invloeden van the Cure en Sisters of Mercy zijn te beuis-
teren. Open podium begint om 21.30 uur. De toegang is 5 gul
den.
Optreden Kunst Na Arbeid
koudekerk aan den run Klassiek modem, blues en popmuziek.
Dat is het thema van de jaarlijkse uitvoering van de Koudekerkse
muziekvereniging Kunst Na Arbeid op zaterdag 13 maart in de
Ridderhof. De programma aan de Kerklaan 20 begint om 20.00
uur. De entree is 5 gulden.
Expositie in De X over De X
leiden fn De X aan de Haarlemmerstraat in Leiden is tot eind
april een tentoonstelling te zien over de eigen, piepjonge ge
schiedenis. Het cultureel centrum in de voormalige bioscoop
Rex bestaat deze maand één jaar. Met ondermeer knipsels en fo
to's Mengt De X die afgelopen twaalf maanden in beeld.
Concert City Pig Unit in Noordwijk
Rushdie doet
oproep op
Boekenbal
De auteur Salman Rush
die heeft gisteren tijdens
het Boekenbal een oproep
gedaan aan alle aanwezi
gen een einde te maken
aan zijn terdoodveroorde
ling door Iran.
In een brief schrijft Rus
hdie: „Doet u dit alstu
blieft zo snel mogelijk, zo
vaak mogelijk, op zo veel
mogelijk manieren, voor
alle soorten publiek die u
maar kunt bedenken en
met alle kracht die u kurit
opbrengen. Er is sinds het
uitroepen van de Fatwa
meer dan vier jaar verlo
pen: en vier jaar is zat!".
De schrijver houdt zich
sinds het uitspreken van
het doodvonnis door de
inmiddels overleden
Iraanse geestelijk leider
Khomeini schuil. Rushdie
werd veroordeeld omdat
zijn boek De Duivelsver
zen godslasterend zou
zijn.
Aan het eind van het
Boekenbal kregen de be
zoekers behalve een
exemplaar van de brief
ook een boekje uitgereikt
getiteld 'Is er dan niets
meer heilig? over religie
en literatuur', waarin Rus
hdie terugblikt op de afge
lopen periode.
De boekenverkopers,
uitgevers en gezamenlijke
auteurs deden een klem
mend beroep op de Ne
derlandse regering alles in
het werk te stellen een
eind te maken aan de ver
oordelingvan Rushdie.
Museonder, de nieuwe aan
winst van het Nationaal Park De
Hoge Veluwe, is open voor het
publiek. Prins Claus maakte gis
termiddag officieel de weg vrij
door met een vuistbijl uit de
oertijd de toegang tot het unie
ke ondergrondse museum te
ontsluiten.
Begeleid door een spervuur
van nerveus klikkende en zoe
mende camera's betrad de
prins vervolgens de expositie
ruimte, waar de bezoeker een
blik wordt gegund op 'de won
derlijke schemerwereld onder
het maaiveld'. Te zien valt in
grote lijnen hoe de bodem van
de Hoge Veluwe door de eeu
wen heen is opgebouwd en wel
ke miljoenen levende wezens
daarin rondkrioelen.
Verwacht wordt dat de nieu
we attractie zo'n 30.000 tot
50.000 extra belangstellenden
naar De Hoge Veluwe zal trek
ken bovenop de 600.000, die nu
jaarlijks de kassa's passeren.
Boekenbal mist openbare verzoening Van Thijn en W.F. Hennans
amsterdam franqoise ledeboer
Burgemeester Van Thijn en cul
tuurwethouder Bakker waren er
gisteravond wel, door een onge
lukkige val was W.F. Hermans
er niet. In de Amsterdamse
Stadsschouwburg konden de
bezoekers van het Boekenbal
daarom, jammer genoeg, geen
getuige zijn van een openbare
verzoening tussen het gemeen
tebestuur en Hermans. Na de
tumultueuze opheffing van zijn
boycot had dit het jaarlijkse
boekenfeest beslist een extra at
tractie gegeven.
Voor CPNB-voorzitter Piet de
Jong was er echter geen enkele
reden tot treurnis: „Dank aan
het gemeentebestuur. Nog
nooit eerder kreeg een schrijver
van het Boekenweekgeschenk
zoveel publiciteit vooraf'.
De Jong herinnerde daarmee
nog even aan de ban die de ge
meente Amsterdam in 1986
over Hermans uitsprak naar
aanleiding van een bezoek aan
Zuid-Afrika. De auteur eiste in
januari schriftelijk excuus, Van
Thijn heette hem per brief weer
welkom als een van de grootste
schrijvers vari deze tijd. Her
mans hield de spanning erin tot
de CPNB-persconferentie over
de Boekenweek van begin fe
bruari, maar verwees de affaire
toen triomfantelijk naar het ver
leden. Zijn Boekenweekge
schenk 'In de mist van het
schimmenrijk' verscheen dit
jaar in een recordoplage van
582.000 exemplaren.
Margreet Dolman
Paul Haenen in de rol van zijn
alter ego Margreet Dolman had
vervolgens een uitstekende op
lossing voor literaire ruzies
voorhanden. Harry Mulisch en
Stephan Sanders kunnen elkaar
Schrijver Harry Mulisch tijdens het boekenbal in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Morgenavond is Mulisch in de Leidse Schouwburg waar hij
praat met Marita Mathijsen. foto anp
het beste in een donkere kamer
ontmoeten, dat zou hun contact
reuze veraangenamen. Voor
Theo van Gogh en Piet Grijs be
dacht Dolman „een ontmoeting
in een bepaald soort licht". Met
Joost Zwagerman's boek in ge
dachten reageerde de zaal
meteen alert: „Vals licht mis
schien?'"
Zoals gebruikelijk hielden de
honderden feestgangers zich
daarna bezig met drinken, dan
sen en naar bekende literaire
persoonlijkheden speuren. Te
voren had de CPNB al de komst
aangekondigd van Boeken
weekessay-auteur M. van
Amerongen, J. Bemlef, Remco
Campert, Renate Dorrestein,
A.F.Th, van der Heijden, Harry
Mulisch, Nelleke Noordervliet,
Connie Palmen, Michel van der
Plas, Jean Pierre Rawie, Gerard
Reve, Rogi Wieg, Leon de Win
ter en Joost Zwagerman. Als
buitenlands neusje van de zalm
maakte later op de avond ook
de Amerikaanse succesauteur
Donna Tartt van 'The secret
history' haar opwachting.
Boekenbal-vormgevers Leon
tine Franssen en Joep Mutsaers
hadden de schouwburg aange
kleed met een ego-circus, waar
men door middel van een kleu-
rentest, grafoloog en een hand
lijnlezer inzicht kon krijgen in
de eigen zieleroerselen. Samen
met stapels neergelegde twee-
dehandsboeken van lang verge
ten schrijvers gaven zij het Boe
kenweekthema 'Het leven ge
schreven' zo een vleugje aange
name relativering mee.
Margreet Dolman had er al
het volste vertrouwen in gehad
dat het publiek dat zou oppik
ken: ,,U bent namelijk erg hoog
staand en intelligent en heel ge
voelig, u bent eigenlijk het zui
vere geweten van heel Neder
land en Vlaanderen!" De zaal
beloonde haar conférence vol
prikkelende plagerijen met veel
applaus, al voldeed helaas nie
mand aan haar verzoek te ver
tellen wat dit jaar de meeste op
zienbare literaire rel is geweest.
