UIT
9
'Als ik het publiek te pakken
heb, gaan mijn tenen gloeien'
c
'We willen een vuist maken'
1
Gefilmd portret van
gedreven historicus
Rtv show
WOENSDAG 10 MAART 1993
Sief Bos: een Olkincler die ster werd in Vlaanderen
Stef Bos: „Het gaat me vooral om mijn eigen plezier bij een voorstelling."
lef Bos laat zich de status van alf-
solute vedette met alle soorten
van genoegen aanleunen. Mate
loos populair is hij in Vlaanderen, waar hij
tien jaar geleden neerstreek. Het zij ten
overvloede opgemerkt: het leven in Antwer
pen bevalt hem uitermate goed. „Ze heb
ben me in 1992 uitgeroepen tot de meest
populaire Belgische z.anger. Dat is toch een
mooi compliment voor een rasechte Hol
lander."
Na zijn succesvolle single 'Papa' is de 31 -
jarige Bos in z'n geboorteland een begrip,
maar de belangstelling voor zijn theater
voorstellingen hier vallen in het niet bij de
gretigheid waarmee de Vlamingen zich op
onze landgenoot storten.
„De voorstellingen in België zijn door
gaans een jaar van tevoren volledig uitver
kocht. Dat is ook voor mij een ongelooflijke
ervaring. De overgang van een grolc /aal
met tweeduizend man naar een vestzakthe
ater in Alkmaar, waar hooguit zestig men
sen aandachtig naar me luisteren, is mis
schien zo op het eerste gezicht wel groot,
maar daar lijd ik allerminst onder."
„Populariteit zegt me in dat opzicht wei
nig. Het gaat me vooral om mijn eigen ple
zier bij een voorstelling. Het aantal mensen
is daarbij niet van doorslaggevende beteke
nis. Het gaat erom wat er tussen het pu
bliek, mij en de band gebeurt. Dat contact
moet goed zitten. Anders is dé voorstelling
niet geslaagd."
Tournee
Stef Bos is deze maand begonnen aan zijn
tweede theatertournee, die hem de komen
de tijd geregeld in Nederland zal brengen.
De try «///-voorstellingen, begin januari,
hebben volgens de Nederlandse zanger bij
gedragen aan het groeiproces van het pro
gramma. „Je zoekt naar een vorm die het
beste bij jou past. Die vorm heb je niet één,
twee, drie te pakken. Dat kost tijd. In mijn
vorige programma babbelde ik tussen elk
nummer door. Zo praatte ik de nummer#
aan elkaar. Totdat Bram Vermeulen tegen
mij zei: je gaat daarin veel te ver. Dat is echt
een 'Hollandse ziekte' om alle nummers
met een praatje aan elkaar te rijgen. Zorg
ook voor verrassende muzikale overgangen.
Die kritiek heb ik goed in m'n oren ge
knoopt."
Eind vorig jaar verscheen de tweede CD
van Stef Bos, getiteld 'Tussen de liefde en
de leegte'. Een vervolg op zijn uit november
1990 daterende debuut-CD 'Is dit nu later'.
waarop het prachtige autobiografische lied
je 'Papa' voorkomt.
Van zijn eerste CD zijn inmiddels ruim
honderdduizend exemplaren verkocht.
Geen slechte score voor een beginnend ar
tiest. Stef Bos: „Daarvan zijn er overigens
wel tachtigduizend in Vlaanderen en ruim
veertigduizend in Nederland verkocht. In
België is dat een topscore."
Cijfers zeggen Stef Bos niet veel. Hij
houdt de verkoopstatistieken niet elke dag
bij. Maar de belangstelling voor zijn CD's
vervult hem wel met gepaste trots. Van de
nieuwe CD 'Tussen de liefde en de leegte',
waarnaar ook zijn theaterprogramma is ge
noemd, zijn inmiddels vijftigduizend stuks
verkocht. Hoofdzakelijk in Vlaanderen.
„In Nederland hebben we de wind lelijk
tegen door het faillissement van mijn pla
tenmaatschappij CNR. De afgelopen maan
den is er nauwelijks promotie gemaakt voor
nieuwe produklies. Mijn CD viel tussen wal
en schip. Door de komende tijd veel in het
theater te staan, ook in Nederland, zal ik
proberen aan te tonen dat mijn liedjes best
de moeite waard zijn. Misschien dat de Ne
derlanders dan alsnog geïnteresseerd raken
in mijn CD."
Antwerpen
De zanger woont in Antwerpen. Een stad
die de afgelopen jaren is veranderd, mede
onder invloed van extreem-rechts. Stef Bos
over 'zijn' Sinjorenstad: „De stad is grimmi
ger geworden. Dat zeker. Maar ik heb niet
het idëe dat het hier echt uil de hand gaat
lopen, de opkomst van het Vlaams Blok ten
spijt. Mocht het Blok overigens aan de
macht komen, dan vertrek ik. Dan verlaat ik
de stad. Niet uit opportunisme, maar om
dat de cultuur dan een verstikkend bestaan
zou gaan leiden. Ik hoor dat van meer kun
stenaars in de stad."
Bos is geboren in Veenendaal. Op 18-jari-
ge leeftijd begon hij teksten te schrijven,
waarbij hij zich liet inspireren door het
Duitse cabaret uit de jaren dertig. In 1982
won hij de Publieksprijs van het cabaretfes
tival Camaretten in Delft. In die tijd maakte
hij deel uil van het cabaret-duo Kaliber.
Kort daarop vertrok hij naar Antwerpen om
bij Studio Herman Teirlick een kleinkunst
opleiding te volgen. Tijdens zijn studie
werkte hij samen met Johan Verminnen en
Raymond van 't Groenewoud. In 1988
sleepte hij de eerste prijs in de wacht van
het Wim Sonneveld Cabaretfestival in Am
sterdam.
In april 1990 begon de platenindustrie in
teresse te tonen en verscheen zijn eerste
single 'Is dit nou later'. Tot op de dag van
vandaag schrijft Stef Bos veel liedjes. Al ver
dwijnt er veel in de prullemand. „Ik gooi in
derdaad veel weg. Naarmate ik langer
schrijf, wordt de fuik steeds smaller. Ik word
kritischer. Ik ben voortdurend op zoek naar
manieren om de taal te gebruiken. Ik zoek
het in mijn teksten steeds meer in beelden.
Sfeertekeningen, die voor verschillende uit
leg vatbaar zijn. Dat vind ik kunst. Niet alles
duidelijk benoemen, maar vooral veel aan
de fantasie van de luisteraar overlaten. Wie
mijn twee platen met elkaar vergelijkt, moot
constateren dat mijn teksten minder expli
ciet zijn. Vroeger zei ik alles met woorden,
nu gebruik beelden. Dat is poëtischer
Prikkeling
In het theater zingt Stef Bos niet alleen. Hij
zit ook achter de piano en speelt gitaar. Hij
wordt daarbij begeleid door vier muzikan
ten. allen afkomstig uit Vlaanderen. „Voor
mij gaat het er niet alleen om dat muzikan
ten hun vak verstaan en technisch verant
woord spel afleveren, ze moeten ook qua
mentaliteit bij mij passen. Ze moeten op z'n
minst gevoel voor humor hebben. Aan mu
zikanten die voortdurend haantje de voor
ste willen zijn. heb ik ook niks. Bij het pu
bliek moet de band als een collectief over
komen en natuurlijk moet de vonk naar de
zaal overspringen."
Stef Bos schrijft ook voor anderen. In het
verleden bijvoorbeeld voor de Belgische
zangeres Ingeborg en voor Clouseau. On
langs produceerde hij met Clouseau-drum-
mer Bob Savenberg een mini-CD, die vorige
maand uitkwam. Bovendien is hij gevraagd
om liedjes te schrijven voor Liesbeth List.
Stef denkt er nog over na. „Er zijn niet veel
artiesten met wie ik me kan associëren. Ik
moet 'iets' met de ander hebben. Er moet
een prikkeling zijn. Anders kom ik niet tot
bruikbaar resultaat. Voor de CD van Marcel
de Groot heb ik één nummer geschreven.
Dat was het resultaat van een middagje
kletsen en filosoferen. Kij-k, als hel tussen
mij en de ander klikt, dan kan dat heel in
spirerend werken. Als het niet klikt, wordt
het ook helemaal niks. Liesheth List waar
deer ik in hoge mate. Misschien dat ik voor
haar iets kan betekenen."
Stef Bos is erg gevoelig voor sfeer. „Daar
om sta ik ook in het theater. Daar kun je
een bepaalde sfeer creëeren. V ooral dat ge
voel dat je het publiek te pakken hebt. Dan
gaan je tenen gloeien. Als me dat lukt, komt
er een complete rust over me heen en haal
ik moeiteloos het einde van de voorstelling.
Dat is telkens weer een geweldige ervaring.
Lr zijn momenten in de voorstelling, waar
ik elke dag opnieuw naar'uitkijk. Voor mij
zijn dat hoogtepunten in mijn artistieke be-
CD als melodieus antwoord van artiesten op racisme
AMSTERDAM Job Boot
I en CD opnemen om
I j een melodieus ant-
woord te geven op
het toenemende racisme en de
steeds vaker voorkomende vor
men van discriminatie in ons
land. Componist Frank Affolter
is de inspirator van de onlangs
in het Anne Frank Huis gepre
senteerde CD 'Samen Verder.
„We willen een vuist maken te-
Kcn racisme, tegen discrimina-
tii'. De muziek is daarbij een
hulpmiddel, dat veel mensen
bereikt. We hopen op deze ma
nier een bijdrage te kunnen le
veren aan een verdraagzamer
Nederland."
Op 'Samen Verder' staat een
handvol liedjes van Nederland
se artiesten, die onderwerpen
behandelen zoals discriminatie,
vreemdelingenhaat, racisnie en
onverdraagzaamheid. Het gaat
voornamelijk om bestaande
nummers, die voor deze gele
genheid pro deo ter beschikking
zijn gesteld. Onder de artiesten,
die hun medewerking aan de
CD 'Samen Verder' hebben toe
gezegd zijn Herman van Veen,
Rob de Nijs, Heddy Lester. Stef
Bos, Henny Vrienten, Frank
Boeijen, Purper en Kadanz. Ook
al lang niet meer bestaande
groepen, zoals Doe Maar en
loontje Lager, hebben num
mers voor dit projekt afgestaan.
Daarnaast is een groot arties
tenkoor gevormd, dat een volle
middag en avond in een platen -
studio heeft gewerkt aan de op
name van de door Frank Affol
ter geschreven titelsong 'Samen
Verder'.
Uitersten
„Mijn opzet was te komen tot
een bont gezelschap van uiter
sten. Een hardrocker naast
Ramses Shaffy, een punkmeisje
naast los Brink. Die verschei
denheid zegt veel over onze
multiculturele samenleving.
Een beetje het idee van We are
the world van USA for Africa". In
de praktijk bleek het een hele
Frank Affolter (vierde van links) aan de zijde van Hedy d'Ancona, die onlangs in haar hoedanigheid van mi
nister van WVC de CD 'Samen Verder' presenteerde. De artiesten werkten belangeloos mee. foto anp
opgave zoveel artiesten bij el
kaar te krijgen. Het moest alle
maal snel tot stand worden ge
bracht. In mijn aanvankelijke
opzet ben ik dan misschien niet
helemaal geslaagd, het nummer
staat wel tot volle tevredenheid
van iedereen die' eraan heeft
meegewerkt op de CD. Ook ik
zelf ben heel tevreden over het
resultaat".
Frank Affolter, in het dagelijk
se leven componist van muziek
voor reclamefilms, zogenaamde
commercials, heeft de afgelo
pen twee maanden z'n handen
vol gehad aan het projekt 'Sa
men Verder', maar hij vindt het
doel beslist de moeite waard.
Van de opbrengst van deze CD
zal de Anne Frank Stichting les
pakketten samenstellen voor
basisscholen in ons land.
Voorzitter van de Anne Frank
Stichting is Til Gardeniers, oud
minister van CRM en Volksge
zondheid en sinds 1983 lid van
de Raad van State. I laar oordeel
over 'Samen Verder' is getoon
zet op enthousiasme. Garde
niers:. ,F.en uitstekende poging
om mensen ervan te doordrin
gen dat er in dit land plaats in
voor iedereen. Ongeacht ras,
huidskleur of godsdienst. We
moeten het met elkaar zien te
rooien. Intolerantie leidt alleen
maar tot spanningen, tot uit
wassen. Dat Nederlandse arties
ten hun schouders onder zo n
project als 'Samen Verder' zet
ten, vind ik geweldig bemoedi
gend. Door hun populariteit be
reikt de boodschap van dit pro
jekt hopelijk heel veel mensen
in dit land."
De CD is met opzet vriende
lijk geprijsd. De kosten bedra
gen net geen dertig gulden.
„Die prijs hebben we bewust
laag gehouden", licht Affolter
toe. „omdat we vinden dat de
CD binnen ieders bereik moet
zijn. Ook mensen met lage in
komens moeten 'm kunnen ko
pen."
Gardeniers:.,Het is van groot
belang dat er op jonge leeftijd
wordt begonnen met het geven
van voorlichting. Dat doet de
Anne Frank Stichting nu ook al,
maar dat werk kan worden uit
gebreid en geïntensiveerd. Het
is een goede zaak, dat jongeren,
zelfs kinderen, ervan doordron
gen worden wat fascisme en
wat anti-semitisme in het verle
den voor ellende en verdriet
hebben veroorzaakt. Door nu
voor te lichten, kunnen we
voorkomen dat we straks gene
raties hebben, die van de ge
schiedenis niks hebben ge
leerd."
Frank Affolter wil pas dan
over een succesvolle produktie
praten, als 'Samen Verder' de
Anne Frank Stichting ten min
ste een ton oplevert. „Ik zal niet
rusten voordat dit bedrag is be
reikt."
Tijdens de opname van de ti
telsong 'Samen Verder' zijn fil
mopnamen gemaakt. De video
clip is naar alle omroepen ver
stuurd. Regisseur van deze clip
was Willy Lindwer, die een Em
my Award in de wacht sleepde
met zijn indrukwekkende docü-
maanden van Anne Frank'.
Leven Loe de Jong onvolledig belicht
HILVERSUM FRANqOISE LEDEBOER
Logopediste
Margriet Boer-
have vertelt in
het RVU-televi
sieportret van
Loe de Jong
hoe hij
foto's rvu
van zijn televisieserie 'De Bezetting'. Het ty
peert de gedrevenheid van de historicus De
Jong, die het nog steeds moeilijk kan verkrop
pen dat hij een deel van zijn projecten vermoe
delijk niet meer zal voltooien.
De Jong vertelt dat zijn hersens moeizamer
werken dan vroeger, maar aan zijn spraak is in
tussen nauwelijks meer iets te horen. Hij beant
woordt de vragen van interviewer Henk Hof
land zonder haperen en goed verstaanbaar. Al
leen articuleren gaat hem soms moeilijk af.
Maar zijn charisma als televisiepersoonlijkheid
is bovendien nog net zo fascinerend als vroe-
Flet portret uil dieper zicht geven op „de
mens achter de historicus". Dat gebeurt aan de
hand van oude filmopnamen uit onder meer
Amsterdam, waar De Jong voor de Tweede We
reldoorlog opgroeide als begaafde zoon van een
melkhandelaar. Familiefoto's tonen Loe en zijn
tweelingbroer Sally, Loe als gymnasiast, etcete-
De jong begeleidt deze beelden met een
commentaar waarin hij zichzelf niet spaart. Hij
omschrijft zichzelf als een angstig en vrij bene
pen man, die in het begin van de jaren vijftig
door zijn toenmalige vrouw naar psycho-analv-
se werd gestuurd omdat ze hem anders zou
verlaten. Na een jaar analyse ramde hij woe
dend op een tram die voor zijn neus wegreed,
de eerste keer in zijn leven dat hij openlijk
agressie toonde.
Bevreemding
De RVU-ploeg onder leiding van regisseur en
producent
Hans Bos-
scher heeft zes
uur film sa
mengevat in
een program
ma van bijna
een uur. Wel
licht is dat de
reden dat de
kijker niets te
hore'n krijgt
over het effect
dat de moord
op zijn groot
ouders. ou
ders, zuster en
tweelingbroer
0p Pt Dr. Loe de Jong, a
moet hebben
gehad. W>
krijgen nu al
leen te horen dat hij het slecht met Sally kon
vinden en dat*wekt toch bevreemding.
Zo komt in de eerste plaats de historicus De
Jong goed uit de verf. Als commentator van Ra
dio Oranje kon hij in Londen van nabij obser
veren dat ook de Nederlandse regering de be-'
richten over de jodenvervolging maar half ge
loofde. Als verontschuldiging voert De Jong aan
dat massamoord op zo n grote en systemati
sche schaal nog niet eerder in de geschiedenis
was voorgekomen. Hij herinnert aan het antise
mitisme van voor de Tweede Wereldoorlog, en
trekt daarbij een vergelijking met de huidige
argwaan van velen tegenover Turken. Zijn met
authentieke filmbeelden ondersteunde uiteen
zetting werkt net als in de serie 'De Bezetting'
verhelderend en nuancerend.
I let televisieportret herinnert verder aan het
antecedentenonderzoek van De Jong naar de
rol van prins Claus tijdens de Tweede Wereld
oorlog en zijn onderzoek naar het oorlogsverle
den van oud-CDA-voorman Aantjes. Ook deze
kwesties worden behandeld aan de hand van
beeldmateriaal: zo wordt ook een deel van de
naoorlogse geschiedenis spannend dichtbij ge
haald.
Voordat De jong getroffen werd door de her
senbloeding, stond op het programma van de
historicus ook een samenvatting van zijn kloe
ke serie over de Nederlandse geschiedenis in de
Tweede Wereldoorlog. Het lukte hem tot nu toe
alleen het eerste deel van zijn vandaag versche
nen 'Herinneringen' op schrift te stellen.
GESPROKEN
Martin Gaus in de
NCRV-gids:
„Wat de regering
over de pitbull heeft
beslist vind ik schan
dalig, ongenuance
erd en het slaat nergens op. In
het Amsterdamse Vondelpark
worden ieder jaar meer dan veer
tig vrouwen verkracht. Waarom
geldt daar geen aanlijngebod voor
Jacqueline Bisset in C
..Ik heb nooit ergens spijt van,
omdat ik dat geen zinvolle emotie
vind."
Peter Kamerling in AVRO Bode/Te-
leVizier:
,,lk beschouw mezelf niet als een
amateur, zoals de kritiek wel eens
suggereert."
Peter Kamerling idem:
„Mijn contract loopt tot 15 mei.
Wat dan gebeurt, blijft geheim.
We hebben afgesproken dat niet
naar buiten te brengen. Maar laat
ik één ding zeggen: in soap kan
alles, dat is de charme ervan."
Robert ten Brink in de Veronica
Gids:
„Ik krijg inderdaad wel een kick
om in het volle licht bovenaan
zo'n enorme showtrap te staan,
de muziek aan te horen zwellen
en dan de aankondiging te'kun-
nen doen."
Kees Driehuis in Humo:
„Ik erger me wel eens aan colle
ga-presentatoren. Maar ja, erger
nis is voor mij óók amusement.
Het koppelprogramma 'All you
need is love' van Robert ten Brink
probeer ik niet te missen. Onover
troffen in zijn soort, fantastisch in
al zijn walgelijkheid."
Candy Dulfer in de Veronica Gids:
Candy Dulfer: „Mijn roots worden
gevormd door de zwarte Ameri
kaanse muziek." foto archief
„Mijn roots worden gevormd door
de zwarte Amerikaanse muziek,
daarom was ik zo bang naar Ame
rika te gaan. Bang om ontmas
kerd te worden. Dat gevoel heb je
altijd als muzikant, maar hele
maal natuurlijk als je wit bent en
muziek speelt van zwarte muzi
kanten die je vereert. Daarom voel
ik me echt een beetje opgelaten
als ik daar, met een half miljoen
verkochte cd's op mijn naam,
mijn helden tegenkom die veel
minder verkopen. En dat terwijl ik
nog met half zo goed ben als zij.
Sarah Chadwick (Flying Doctors) in
VARATV-Magazine:
„Ik ben een mens van extremen,
ik wil van alles te veel. Ik moet
mezelf vreselijk in toom houden,
want ik zou iedere dag wel willen
drinken en te veel kunnen eten."
Zangeres Hanny van de voormalige
Rekels in Story:
„Wat ik wil dragen is zeer uitda
gende kleding. Ik voel me heel
prettig in een superkort jurkje met
een diep decolleté of blote schou
ders. Mijn kast hangt vol met dat
soort kleding. Je zult me ook zel
den of nooit in een lange rok zien.
Ik heb er eentje en als ik die aan
heb, draag ik er steevast een heel
bloot topje op."
Daniël McVicar, alias Clarke uit
The Bold and the Beautiful in Story:
„Die Nederlanders zijn gevaarlijk.
Ze zingen steeds met z'n allen
van die rare liedjes, ledereen kent
de tekst ook uit het hoofd. Ik kan
het natuurlijk niet verstaan, maar
volgens mij ging het over een re
genboog. (Vlieg met me mee naar
de regenboog van Paul de Leeuw,
red.) Aan hun gezichten tezien
was het erg humoris
tisch. Amazing! En
dan lopen ze in lange
slierten achterelkaar
aan door de zaal.
Very strange!"
