slechte
een
bui
hebt, kun je minder hebben'
Paintball: nu ook in de kas
'Wanneer je
Het Gesprek van de Dag
Nationale
gehaktbal in gevaar
Milieuactivist Bosch:
'Ik ga door tot er niet
meer wordt gestort'
DINSDAG 9 MAART 1993
'De nationale gehaktbal is in ge
vaar'. Dit slechte nieuws heeft
het vakblad De Slager voor dé
gehakteters van de wereld. Wat
blijkt: de bal dreigt peperduur te
worden als de EEG blijft eisen
dat het gehakt zo rein is dat je
het rauw kunt eten. We doen
dat hier wel nief, maar moeten
in de pas lopen bij de Zuid-
europese landen die dat wèl
doen.
Paniek bij de slagers, zou je ver
wachten. Want gehakt is het
meestverkochte vleesprodukt
met twintig procent van de
'huishoudelijke vleesconsump
tie'. De commotie blijkt mee te
vallen. De slager om de hoek
moet eerst nog zien of de richt
lijn het haalt en denkt dat er
ook dan uitwegen overblijven.
„Dan verkoop ik gewoon voor
gebakken ballen", zegt H. Be-
kooy uit de Katwijkse Prince-
straat. „Dat mag wel en is nog
sneller klaar". Voor keukenprin
sen die zweren bij hun eigen
bal, heeft hij twee oplossingen.
Öf de klanten wijzen de dure
lappen aan zoals je in een res
taurant een forelletje aanwijst
en laten die voor eigen ogen
door de gehaktmolen halen. Öf
ze zien in de vitrine de restjes
vlees staan die nu nog achter de
schermen in de gehaktmolen
gaan en laten daar gehakt van
maken.
Die laatste variant levert na
tuurlijk de goedkoopste ballen
op en dat lijkt een belangrijk ar
gument bij een zuinig volk als
het onze. „Ik wil de gehaktbal
natuurlijk niet afkraken, lust 'm
ook best op z'n tijd, maar dat
we zulke gehakteters zijn heeft
ongetwijfeld te maken met Ne
derlandse zuinigheid", zegt sla
ger J.C. van Vliet uit de Alphen-
se Lijsterlaan. „Fransen zijn veel
meer fijnproevers. Die importe
ren het luxere vlees uit Neder
land en sturen met dezelfde
vrachtwagen het gehaktvlees
mee terug, zoals de voorvoeten
van koeien".
Vanuit slagerij Van den Berg
aan de Noordwijkse School
straat, laat Van der Holst weten
dat de Nederlander zijn bal niet
zomaar zal opgeven. Ook niet
als de grondstof flink duurder
wordt. „Waar de Fransen een
flesje wijn opentrekken, willen
wij Nederlanders een bal, mini
maal een keer per week", weet
hij. Hij noemt het een 'vast eet
patroon' waar wij nog koppiger
aan vasthouden dan aan onze
erwtensoep: „En daar zijn we
ook al uniek in".
Ook de koeien zelf spreken een
woordje mee, zegt Alphenaar
Van Vliet. Waar de Franse vlees
koeien weinig 'gehaktvlees'
hebben, barsten de Nederland
se melkkoeien ervan. En dat
gooi je natuurlijk niet zomaar
weg, als je op de kleintjes let. Of,
zoals de Leidse slager Kok van
de Lage Morsweg het noemt,
gehakt is een goede winstma
ker: „Wat moet je anders met
die snippers doen? Worst ma
ken?"
Waar de discussie op uitdraait,
weet hij niet. Misschien veran
dert alleen de naam: gehakt
gaat dan gemalen vlees heten
en de slagers hopen dat die
naam niet te veel Hollanders af
schrikt. „Als alles tegenzit en we
snippers moeten weggooien,
wordt vlees drie tot vier gulden
per kilo duurder", klaagt hij.
„En dan zouden er dus wel eens
"koppen kunnen gaan rollen
door de bal", filosofeert de Kat
wijkse slager Bekooy. „Want
veel slagers verliezen nu toch al
omzet aan supermarkten". Het
zou een hard gelag zijn voor de
slager wiens rundergehakt zo
goed is dat je het rauw kunt
eten. Zegt hij trots.
PAUL VAN DER KOOU
De Leidse slager J.A. Kok; „Wat moetje anders met die snippers vlees doen? Worst maken?" foto jan holvast
Pechvogel
van de week
Ie hebt mensen die niet
voor het geluk in de wieg
zijn gelegd en soms de raar
ste dingen meemaken:
pechvogels dus. Het Ge
sprek van de Dag bombar
deert met ingang van zater
dag een regiogenoot tot
'Pechvogel van de week'.
Het Leidsch Dagblad ver
rast de uitverkorene met
een mooie slagroomtaart.
Vindt u dat uzelf voor deze
eervolle vermelding in aan
merking komt, twijfel dan
niet om met ons contact op
te nemen. Ook mag u fami
lieleden, vrienden of buren
voor deze prijs nomineren.
U kunt bellen tijdens werk
dagen van 8.30 tot 16.30
uur op het nummer 071-
164352. Ook kunt u schrij
ven: Leidsch Dagblad, t.a.v.
Het Gesprek van de Dag,
Postbus 54,2300 AB Leiden.
Erick Bosch omschrijft zichzelf
als een fox-terriër: als hij zich in
iets vastbijt, laat hij niet zo ge
makkelijk meer los. In 1987 be
gon hij een actiegroep voor het
behoud van het Braassemer-
meer, omdat hij fel gekant is te
gen het storten van bagger in
het meer. Hij begon met een
handtekeningenactie tegen de
slibstort, maar houdt zich nu
voornamelijk bezig met proce
deren tegen de provincie. Bosch
is voorzitter van de stichting en
tot op de dag van vandaag zet
hij zich daarvoor in. Een ge
sprek met een spraakwaterval
die zeer nauw bij de Braassem
is betrokken.
„Ik begin niet zo snel aan een
project, maar als ik eenmaal 'ja'
heb gezegd, moet ik het afma
ken", zegt Bosch in zijn woning
in Woubrugge. Vijf jaar lang
voert de 34-jarige leraar al pro
cessen tegen de provincie, die
vergunningen verstrekt aan be
drijven en gemeenten om slib
in het Braassemermeer te stor
ten. „Voor die tijd maakte ik me
niet zo druk om de Braassem. Ik
zeilde daar alleen. Maar in 1987
verscheen er een stuk in de
krant over de stort van vervuilde
bagger in de Braassem. Dat
zorgde voor nogal wat opschud
ding in Woubrugge. Iedereen
vond dat er iets tegen moest
worden gedaan. Ze zeiden te
gen mij: 'Jij bent schoolmeester,
dus jij kan destukken maken.'
Zo werd ik er bij betrokken. We
hebben met de groep een hand
tekeningenactiegehouden."
vertelt Bosch.
Hij betreurt dat maar weinig
mensen echt tot actie overgaan.
Maar een handtekening wilden
de meeste mensen wel zetten.
Resultaat: geen stort van ver
vuilde bagger in de Braassem.
Een triomf voor de actiegroep
dus.
Daarna braken rustiger tijden
aan, vertelt Bosch. Maar een
paar jaar later werd er weer ge
stort „En dat ging om veel meer
bagger dan wij in '87 hadden
kunnen tegenhouden. Toen
kwamen wij weer in actie. Maar
ja, wij vormden maar een actie
groep. En die doet pas wat als er
iets aan de hand is, zodat je ei
genlijk altijd te laat bent. Zo'n
bedrijf heeft dan al een vergun
ning en mag dan dus al storten,
je moet erbij zijn als de vergun
ningen worden verstrekt. Dan
kan je nog iets veranderen.
Daarom zijn we stichting ge
worden."
Bosch heeft uren, dagen, we
ken, zelfs jaren gestoken in de
Braassem. Hij zegt in de periode
'91 /'92, waarin de stichting
werd opgericht, geen vrije tijd te
hebben gekend. „Soms vraag ik
mezelf wel af waarom ik dit doe.
Dan denk ik: 'Erick, je bent 34,
je kan carriere maken, waarom
doe je dit?'. Maar ik vind het
echt schandalig dat het storten
van vervuilde bagger in deze
tijd nog kan. Iedereen moet af
val scheiden, tuinders moeten
vergunningen aanvragen, ter
wijl achter hun ruggen om in de
Braassem vuil wordt gestort.
Dat irriteert me enorm. Óaarbij
komt dat ik er alweer vijf jaar
mee bezig ben. Als ik er nu mee
stop, is alle energie die ik erin
Erick Bosch, voorzitter Stichting Tot Behoud van het Braassemermeer
„Het is schandalig dat er in een tijd waarin er zoveel aandacht voor het
milieu is, vergunningen door de overheid worden verstrekt om bagger
in de Braassem te storten." foto hklco kuipers
Bij elke vergunning die wordt
aangevraagd voor net stort van
veelal vervuilde bagger in het
meer, dient Bosch tegenwoor
dig meteen een bezwaarschrift
in. „Het was een mooi, schoon
gebied en aan de rand van het
Braassemermeer heb je dat
schitterende natuurterrein. Het
is ook een stiltegebied. Twee ki
lometer verderop is dan die
baggerput. Alles wordt daardoor
beïnvloed. Zonde," zegt Bosch.
Hij zegt door te gaan met actie
voeren totdat er niet meer
wordt gestort. „Het zou toch
leuk zijn als je over een paar
jaar ook nog op het Braasse
mermeer kan zeilen."
EVELYNS lAMMBtfMNC
Lastige mannen? Zo lossen we dat op.
willen heersen. Bij vrouwen
zouden vaak medische of py-
schologische factoren meespe
len. Een opvallend bericht, en
dat op internationale vrouwen
dag. Als dat geen stof doet op
waaien...
Annet Martens, van de Stichting
Samenwerkingsverband tegen
Seksueel Geweld in Leiden,
staat behoorlijk met haar oren
te klapperen als wij haar op de
hoogte brengen van het bericht.
„Ik ben echt verbaasd. Het lijkt
me heel erg overdreven. Een
vreemd sensatieverhaal. Het
lijkt me geen representatief on
derzoek. Wat zijn bijvoorbeeld
de percentages?"
Macht
Die zijn ons niet bekend. Mar
tens dan, na enige aarzeling („ik
heb het artikel tenslotte niet ge
lezen): „Als je het afzet tegen
het heersende rollenpatroon,
dan kun je inderdaad zeggen
dat bij geweld van mannen het
machtsaspect meespeelt. Maar
bij vrouwen mag je niet onmid
dellijk verwijzen naar de hor
monen. Om het op medische
factoren te gooien, vind ik zwak.
Het is volgens mij eerder on
macht van vrouwen.
De onmacht slaat ook even toe
bij Iris de Ruiter, van het vrou
wen- en meidenproject van de
Stichting Sociaal Kultureel Werk
in Leiden (SK3L). Zij heeft een
korte adempauze nodig („mag
ik daar even om lachen?") om
vervolgens toch serieus op het
gewraakte artikel in te gaan. „Ik
kan me voorstellen dat het ge
beurt. Het is mogelijk dat de
oorzaken die zij noemen waar
om vrouwen tot mishandeling
overgaan, kloppen."
Zij deelt daarnaast de mening
van Martens. „Ia, het kan ook
voortkomen uit onmacht. Datje
als vrouw denkt alles al gepro
beerd te hebben. Dat je geen
uitweg meer ziet. Dat je in de
moed der wanhoop misschien
een mes pakt. Maar of het nu
vrouwen, mannen, kinderen of
ouderen zijn die zich schulidg
maken aan mishandeling, het is
nooit goed te praten. Want het
is geweld. Maar dan nog, als de
kranten het artikel expres op in
ternationale vrouwendag heb
ben geplaatst, vind ik dat jam
mer. Maar aan de andere kant,
het is een thema dat door vrou
wengroepen besproken kan
worden."
Onderdrukt
Alien Lap, plaatsvervangend co
ördinatrice van vrouwenop
vanghuis Cassandra in Leiden,
blijkt al op de hoogte. „Ik hoor
de het op de radio. Maar we we
ten hier uit ervaring dat er man
nen genoeg zijn die ook mes
sen, scharen en brandende si
garetten gebruiken. Vrouwen
worden in de regel meer onder
drukt. Ook als ze niet worden
geslagen, kan het zijn dat ze
psychisch worden onderdrukt."
Maar ach, van zo'n artikel ligt ze
niet wakker. „Welnee, ik vraag
me af hoe zo'n onderzoek tot
stand is gekomen. Ik neem het
in elk geval met een korreltje
zout. De uitkomsten zijn mij in
elk geval veel te simpel. Er zijn
veel meer factoren die meespe
len. Bij mannen speelt inder
daad het heersaspect een rol,
maar dat kan bij vrouwen ook
het geval zijn. En wat zijn nou
medische en pyschologische
factoren? Als je een slechte bui
hebt kun je minder hebben."
„Ik ben in elk geval niet zo ge
charmeerd van de berichtge
ving. Het is geen toeval dat dit
op acht maart naar voren wordt
gebracht. De pers probeert een
steek onder water te geven. Zo
voel ik dat."
Niet militaristisch en zeker niet
eng. De tegenstanders worden
niet doodgeschoten of vernie
tigd maar uitgeschakeld; de
deelnemers spelen het spel met
verfballetjes in plaats van verf-
kogels. Paintballeen soort
oorlogje spelen met verf
moet worden gezien als een ge
zellige recreatieve bezigheid,
zeggen de vier mensen achter
Worldwide Event Management
uit Roelofarendsveen. Sinds ja
nuari organiseren zij paintball-
toernooien en bedrijfsfeesten
met paintball in een kas bij Aal
smeer. Lekker warm en droog,
dus heel wat beter dan in de
koude duinen.
„Deze week zijn we eigenlijk
echt begonnen met het indoor
paintballen", zegt Ton den Har-
tog van Worlwide Event Mana
gement. „De kas hebben we
vanaf januari maar we zijn druk
geweest met onder meer de or
ganisatie van Sterrenslag en de
alternatieve elfstedentocht in
Oostenrijk. Nu gaat het echt lo
pen. We hebben nog wel een
buitenterrein waar we kunnen
paintballen maar vanaf nu or
ganiseren we evenementen bij
voorkeur binnen in de kas. Ook
in de zomer. De omstandighe
den zijn ideaal, binnen. Nooit te
koud en dankzij zonnescher
men ook nooit te warm. We
zijn dus niet meer afhankelijk
van het weer."
De vreemdste gezelschappen
krijgt Worldwide Event Mana
gement over de vloer. Bedrijven
komen in de kas hun feestjes
vieren, met na de wedstrijdjes
een barbecue. Maar ook vrijge-
zellenparties vinden er plaats.
„Dat is weer eens wat anders
dan je vol laten lopen in de
kroeg."
Ton den Hartog: „Het is best jeuk om te zien hoe directeuren helemaal
uit hun bol gaan." foto jan holvast
De kas staat vol met oude olie
drums, camouflagenetten, hin
dernissen, schuilplaatsen en
dennebomen. Inmiddels heb
ben de objecten een vrolijk
kleurtje gekregen. Er wordt na
tuurlijk wel eens misgeschoten.
Deelnemers krijgen een overall
aan (geen camouflagekleding),
een masker op dat ogen, neus
en mond beschermt, een gé-
weer met C02-patronen en
verfballetjes en kunnen na een
korte instructie aan de slag. De
bedoeling is de vlag van de te
genpartij te veroveren. Zodra "ie
mand wordt geraakt, is hij uit
geschakeld tot het volgende
spel begint.
Paintball blijkt in alle gelederen
aan te slaan. Een verklaring
daarvoor is volgens Den Hartog
makkelijk te geven. „De mens is
van nature een jager. Hij moest
vroeger wel om te overleven. En
nu zit dat er nog steeds in. Bij
iedereen, het maakt niet uit wat
de deelnemers in het dagelijk
leven doen. Het is best leuk om
te zien hoe directeuren hele
maal uit hun bol gaan."
Vrouwen blijken in de praktijk
volgens Den Hartog vaak de be
tere paintballers. „Ze zijn tac
tisch heel sterk, blijven eerst
voorzichtig op hun plaats zitten
en schieten vervolgens raak als
er iemand op ze af komt stor
men."
Paintballtoemooien teams
van tien man kunnen zich op
geven en feestjes met paint-
ballwedstrijden zijn niet de eni
ge activiteiten, die Worldwide
Event Management organiseert.
Zo heeft het viermansbedrijf in
Roelofarendsveen ook de orga
nisatie van de Nederlandse Se
cretaresse Dag binnenkort in
de Beeksche Bergen in han
den. Diverse teams met secreta
resses moeten dan proberen de
team spirit award in de wacht te
slepen. Op het programma
staan onder meer jetski varen,
een toren beklimmen, vier-wiel-
rijden en paintballen. Ook zit
Wordwide Event Management
in de organisatie van de Camel
Trophy en 'survival of the fittest'
en verzorgt het zogenaamde
'adventure' dagen in België en
Duitsland met onder meer kano
varen, klimmen en abseilen en
vierwiel-rijden.
Den Hartog: „Of mensen bang
zijn dat ze voor dergelijke acti
viteiten te krukkig zijn? Het is
wel vaak een reden waarom ie
mand uiteindelijk niet boekt.
Mensen die wel doorzetten,
hebben achteraf altijd zoiets
van 'jeetje, dat ik dit allemaal
kon'. De mensen leren hun ei
gen grenzen kennen en in prin
cipe kan iedereen yan jong
tot oud meedoen."
Voor meer informatie: World
wide Event Management, tel:
01713-19020
Naar de deegroller luisterde hij
al lang niet meer. Die kopte hij
gewoon brutaal terug. En de re
primande met het peertje -
rechtsdraaiend - had ook niet
veel uitgehaald. Haar man bleef
schelden en schreeuwen. Dus
gooide zij het dit keer over een
andere boeg. Zij greep de juskom
en goot de nog bijna kokende in
houd over hem uit. Het slachtof
fer schreeuwde van ongenoegen:
wat maak je me nu?"
Bovenstaande scène was tot nu
toe alleen te zien in Engeland
en de Verenigde Staten, maar
valt wellicht binnenkort ook in
onze knusse theatertjes, de Ne
derlandse huiskamers, te aan
schouwen. Want wat lazen we
in de krant van gisteren? Dat ge
huwde vrouwen steeds vaker
hun man mishandelen. Een on
derzoek van het blad Esquire,
uitgevoerd in de VS en Groot-
Brittannië, zou dat hebben uit
gewezen. Tja, waarom zouden
de echtgenotes in Nederland
dat dan niet doen?
Volgens Esquire grijpen ge
trouwde vrouwen in elk geval
naar verschillende wapens, ter
wijl mannen nog 'gewoon' hun
vuisten gebruiken. Mannen
zouden ook alleen moeder de
vrouw mishandelen omdat ze
