'Het wordt beslist
sensationeel'
Met een gedicht de wereld rond
Cultuur&Kunst
Een veelkleurige
wraak van Elektra
Witteman en Greidanus
mogelijk naar De Appel
M
ZATERDAG 6 MAART 1993
chef annemiek ruycrok, c
'La Bohème' in Congresgebouw
den haag De meest gespeelde opera aller tijden 'La Bohème'
van Puccini is op 18 maart te zien in het Haagse Congresge
bouw. De opera wordt opgevoerd door de 'Compagnie d'Opera
Italiana di Milano', die op haar Europese tournee Nederland
slechts een keer aan doet. Kaarten zijn tot 10 maart verkrijgbaar
in Leiden, bij het Uitbureau van K&O aan de Oude Vest 45.
Expositie diamanten sieraden
Amsterdam In het Tropenmuseum in Amsterdam worden v
t/m 9 mei diamanten sieraden tentoongesteld. De collectie be
staat uit 57 juwelen en heeft de natuur als thema. Ze zijn het
produkt van 46 ontwerpers uit 13 Europese landen. De diaman
ten zijn deze week al in Antwerpen gepresenteerd. De Belgische
Scheldestad is dit jaar Culturele Hoofdstad van Europa. In de
collectie zijn 4 Nederlandse creaties opgenomen van Peter Brui
ning (2 stuks), Rien Rozendaal en Paul Simons. Zij hebben de
natuur op verschillende wijze geïnterpreteerd. Vissen, een spin-
neweb en een vulkaan hebben als inspiratiebon gediend en zijn
omgetoverd tot meesterwerkjes in diamant. De verzameling is
tot 28 maart in het Rubenshuis in Antwerpen te bezichtigen.
Een collier van de Nederlandse ontwerper Paul Simons, vervaardigd
van gestileerde vissen. foto anp
Little Richard, volgende week in Ahoy'
Of Juliana nog steeds onze koningin is, wil hij eerst we
ten. Het ontkennende antwoord gaat er bij Little Richard
aanvankelijk niet in. „Hoe kan dat nou? Wat hebben jul
lie roet-haar gedaan?" De mededeling dat het gepensio
neerde staatshoofd als prinses verder door het leven
moet verbijstert hem, maar de aansluitende informatie
over haar redelijk goede gezondheid lucht hem zichtbaar
op. „Mooi. Misschien dat ze dan ook naar mijn allereer
ste optreden in Nederland kan komen. Als ze slim is doet
ze het, want het wordt beslist sensationeel!"
THEATER
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
j Voorstelling: 'ELektra' van Sofokles door
hét Theater van het Oosten. Regie:
Agaath Witteman. Gezien: 5/3 schouw-
j burg, Leiden.
Elektra zint op wraak voor de
dood van haar vader. Ze wacht
daarom vol ongeduld op de
j komst van haar broer Orestes.
Samen kunnen zij dan wraak
nemen op hun móeder die met
de hulp van haar minnaar Ai-
gisthos Elektra's vader heeft ge-
dood. Als echter (naar pas later
blijkt: ten onrechte) bericht
wordt, dat Orestes is omgeko-
men, raakt Elektra in opperste
j vertwijfeling.
Op dat punt gekomen is extra
goed te zien met welk een ex-
pressieve overgave Katelijne
Damen haar rol van Elektra in
de produktie van het Theater
van het Oosten vertolkt. Vorig
seizoen bracht theatergroep
Carrousel ditzelfde stuk met
Debby Korper in de titelrol. Te
genover haar introverte vertol
king toen staat de explosieve
woede van een door wraakge
voelens verkrampte Elektra
door Katelijne Damen.
Aan deze wraak valt niet te
tornen, ook al proberen het
koor, haar zuster en zelfs haar
moeder om Elektra tot bedaren
te brengen. Drie vrouwen spe
len hier het koor. Zij benaderen
in deze voorstelling de hoofd
persoon bijna als vriendinnen
die elkaar in vertrouwen ne
men, hetgeen nogal opmerkelijk
is. Haar moeder tracht haar
daad met enige trots te recht
vaardigen en haar zus stelt het
idee van aanpassing tegenover
Elektra's harde aanpak van ge
nadeloze confrontatie.
Van alle kanten wordt aldus
de wraak van Elektra belicht. De
kracht van Katelijne Damen
schuilt in de meeslepende ma
nier waarop zij die veelkleurige
wraak fysiek en verbaal gestalte
geeft. Vergeleken met deze
doorleefde vertolking worden
de overige personages aanzien
lijk ingetogener gespeeld. Op
deze tegenstelling is de in een
fraaie lege ruimte gesitueerde
voorstelling gebaseerd. Vrijwel
niets (hoogstens met uitzonde
ring van het oyerbodige wapen-
geldetter in de slotscène) leidt
van het eigenlijke conflict af.
ANTWERPEN LOUIS DU MOULIN
Ricardo Wayne Penniman, in
tussen 60 jaar en op dinsdag 9
maart in Ahoy' verwacht, heeft
een bovenmodale belangstel
lingvoor alles wat met royalty te
maken heeft. Echte vorsten of
hoge showbizz-adel, voor de
flamboyante veteraan is er geen
enkel verschil, in wezen zijn ze
allemaal naaste dan wel verre
familie van hem. Want is hij zelf
niet 'The King Of Rock 'n Roll'?
Helaas kan Little Richard niet
ontkennen dat sinds zijn door
braak eind 1955 anderen zich
eveneens met die eretitel heb
ben getooid, onder wie Elvis
Presley, van wie hij eigenlijk
geen kwaad woord wil horen,
maar wiens overbekende bij
naam hem toch aan het denken
heeft gezet. „Als hij echt de ko
ning van de rock 'n roll zou zijn
geweest, wanneer is hij dan ge
kroond? En waarom was ik er
niet bij? Het is toch allemaal
met mij begonnen? Ook al heb
ben anderen getracht er met de
eer vandoor te gaan."
Een hevig gefrustreerd man
netje zou je zeggen, deze ook
nu weer flink opgedirkte Mr-
.Tutti Frutti, die zinspelend op
zijn homoseksualiteit zichzelf
ook wel uitgeeft voor 'The King
and Queen Of Rock 'n Roll'.
Maar echt verbitterd blijkt hij
toch niet. Gegeven alle misken
ning (en het ondervonden fi
nanciële leed door ontfutselde
royalties) is 's werelds eerste
rocker zelfs zeer mild en gene
reus. Even na zijn met verve ge
presenteerde klaagzang prijst
hij dan ook uitbundig zijn toe
vallig aanwezige collega Lloyd
Price (denk aan 'Lawdy Miss
Clawdy', 'Personality' en
'Stagger Lee') als de man aan
wie hij zo'n beetje alles te dan
ken heeft.
En hij nog wel een paar be
kende namen laten vallen, zeker
waar het zijn inspiratiebronnen
betreft. „Van Roy Brown en Ma-
halia Jackson heb ik die gilletjes
gepikt, die Michael Jackson en
Prince op hun beurt weer van
mij moeten hebben gehoord."
Veruit de meeste dankbaarheid
blijft de uit Macon, Georgia af
komstige superfreak toch ver
schuldigd aan 'The Lord', die
Agaath Witteman en Aus Grei
danus worden genoemd als
mogelijke opvolgers van Erik
Vos bij toneelgroep De Appel.
Volgens de zakelijk leider van
het succesvolle Haagse gezel
schap, Hans Verhoeven, is er
nog niets beslist. „Het staat
vast dat Vos tot 1 januari 1997
artistiek leider blijft."
Komend seizoen doen zowel
Witteman, vorig jaar ontslagen
als artistiek leidster van Thea
ter van het Oosten, als Greida
nus een regie bij De Appel:
Witteman regisseert 'Spoken'
van Ibsen en Greidanus neemt
de verantwoording op zich
van de opvoering van Sch-
nitzler's 'De eenzame weg'.
Verhoeven weerspreekt dat
beide regies een opmaat zou
den zijn voor een gedeeld lei
derschap. „Witteman is uitge
nodigd omdat ze eerder bij De
Appel met 'Dodendans' mooi
werk heeft laten zien, en Aus
regisseest al jaren." Verhoeven
ontkent niet dat er binnen het
gezelschap hard over de op
volging van De Vos wordt na
gedacht. „Maar we hebben
nog even de tijd."
Dichter René Seghers wil banden tussen mensen smeden
HOOGMADE WILFRED SIMONS
Theo van Wieringen twijfelt.
Het dialect van Hoogmade? Het
gemeenteraadslid voor Ja-
cobswoude zou het niet weten:
„Hooguit klinkt het een beetje
plat, maar als je iemand van
hier hoort spreken, zeg je niet,
hé, die komt uit Hoogmade.
Teprriinste niet zoals je dat van
een Leidenaar of een Amster
dammer zegt", aldus Van Wie-
ringen.
Hij en zijn plaatsgenote Toos
van der Hoom droegen gister
morgen in 'Hoogmades dialect'
het gedicht Onbestemd van Re
né Seghers (27) voor. Ze deden
dat, staande in een roeibootje
op de Does. Met deze idyllische,
typisch Hoogmadese lokatie
maakten Van Wieringen en Van
der Hoom het gemis van een
dialect meer dan goed. „Onbe
stemd luister ik naar zijn mooie
woorden, gedragen zeggen ze
niets, ze zijn onbestemd, ze ver
leiden de leegte." Op een mistige
vrijdagmorgen reiken de woor
den vér de polder in.
De dichter en schilder René
Seghers trok in mei 1989 met
eéri lineaal een grote streep
dwars over de kaart van Eura-
zië. Beginpunt: het Ierse Clif-
dën, eindpunt: Tokio. Tussen
deze twee uiteinden liggen
22,000 kilometers en 508 plaat
sen. Seghers is van plan zijn ge
dicht in alle lokale talen en dia
lecten op de route laten uitvoe
ren. Daarvoor heeft hij zo'n
120.000 gulden nodig, waarvan
nog 35.000 gulden ontbreekt:
„Als het geld niet komt, ga ik
toch door. Dan slaap ik des
noods maar in een weiland of
straks in de Siberische taiga.
Theo van Wieringen en Toos van der Hoom dragen het gedicht 'Onbestemd' voor op de Does. Dichter René
Seghers (zittend) kijkt tevreden toe. foto ben de bruyn
Maar alleen als het erop aan
komt. Want ik heb begrepen dat
als je in Siberië op een zwerver
lijkt, je zo een mes tussen je rib
ben hebt."
In Ierland klonk Onbestemd
in het Gaelic, in Wales in het
Welsh, in Leiden in het Leids.
En in Hoogmade dus in het
'Hoogmades'. Het was de een
enzestigste plaats die Seghers
aandeed. Het gedicht is binnen
kort nog te horen in Rijpwete-
ring, Roelofarendsveen, Oude
Wetering, Burgerveen, Rijsen-
hout, Oude Meer, Aalsmeer...
Hannover, Moskou, Heilongjian
(China) en uiteindelijk Tokio.
Seghers wil laten zien dat alle
mensen broeders zijn. Wie het
gedicht declameert, stelt een
daad en mag zich zo verbonden
weten met alle andere mensen
die Seghers benadert. Daardoor
is Onbestemd niet zomaar een
gedicht, maar ook een soort
bindmiddel tussen mensen.
Kieskeurig is Seghers niet: „De
jongste die ik tot nu toe heb ge
had, was zes jaar oud, de oudste
tweeënnegentig. Ik had hoeren,
politieagenten, scholieren en
priesters."
Essentieel is natuurlijk dat zij
hem sinds zijn abrupte bekering
in 1957 steeds heeft behoed
voor de ondergang, en die er
ook toe heeft bijgedragen dat hij
muzikaal nogal eens in het gro
te gospelbos verdwaalde.
Discriminatie
Aan de vermindering van de
rassendiscriminatie in de jaren
vijftig heeft hij indirect een forse
steen bijgedragen, meent Little
Richard. „Wij niggers moesten
klein gehouden worden. Ouders
wilden absoluut niet dat hun
dochters naar die zwarte mu
ziek luisterden. Hadden die kin
deren platen van zwarte arties
ten, dan moesten ze die thuis
heel goed verstoppen om te
voorkomen dat ze werden weg
gegooid. Maar de kriebels wa
ren gewoon te sterk. Ik speelde
in tenten waar het zwarte pu
bliek beneden vertoefde en de
blanke jeugd zich in een ruimte
daarboven mocht uitleven. Dat
is echt het begin van de ophef
fing van de rassenscheiding ge
weest, niemand die me dat uit
mijn hoofd kan praten. Ik heb
zelf de eerste toenaderingen
tussen zwarte en blanke jon
gens en meisjes gezien, ik voel
nog die Sensatie! En dan heb ik
het niet over al die damesslipjes
die ik naar mijn hoofd geslin
gerd kreeg als ik 'Long Tall Sally'
speelde, haha."
„Het moet me wel van het
hart dat ik in toenemende mate
moet constateren dat de klok
weer flink wordt teruggedraaid.
Blank en zwart zijn weer bezig
om zich van elkaar te verwijde
ren. Ik ben daarom blij met het
succes van Michael Jackson's
Verkademeisjes
vol fantasie
Vroeger bracht een speciale
'Verkadetrein' de fabrieksmeis
jes van Amsterdam naar Zaan
dam waar ze dag in dag uit aan
de lopende band werkten. De
sleur en de eenvormigheid leek
machines van hen te maken,
maar hieraan ontsnapten ze
door af en toe streken uit te ha
len.
Regisseuse Adéla van der
Weide heeft in 'De meisjes van
Verkade' aan het verhaal eeno
gen uitwerking gegeven. Het
protest van de Verkademeisjes
tegen hun werkomstandighe
den is niet verbitterd of agres
sief, maar goedmoedig en vol
fantasie. De strakke regelmaat
wordt uitgebeeld in een groeps-
dans met kleerhangers, waarvan
de betekenis me niet erg duide
lijk werd. Maar wat ermee ge
daan werd was suggestief: Ze
dansten met hun armen en bo
venlichaam, maar zodra ze
hieruit ontsnapten, gooiden ze
hun hele lijf in de dans en
straalden, ook als ze allemaal
gelijk dansten, bevrijding uit.
Op het toneel stond een lo
pende band. Met dit gegeven is
veelzijdig en speels dansmateri-
aal gecombineerd. Langzaam
borrelden de fantasieeën van de
meisjes op. De band werd ge
bruikt op een manier waarvoor
hij beslist niet bedoeld was. Ze
zaten erop, zwaaiden hun be
nen eroverheen. Geleidelijk ont
wikkelde zich een erotische
show met verleidelijke poses
zonder schaamte. En als tegen
wicht toch iets van berouw als
de meisjes biddend op de band
zitten en een Verkadekaakje als
hostie kregen. De dans had veel
vaart en bestond uit mooie,
overzichtelijke bewegingen, die
soepel, solide en met humor
werden uitgevoerd, met een mi
miek en uitstraling die goed
aansloot op de lichte, relative
rende sfeer.
die het gedicht voordragen, hun
'lotgenoten' ook kunnen zien.
Daarom legt Seghers' fotograaf,
Guido van Dooremaalen, de he
le tocht vast op foto en video.
Seghers maakt na afloop van
zijn reis een expositie, die te
zien zal zijn in alle gemeenten
die aan de tocht medewerking
hebben verleend. Wanneer de
tentoonstelling Hoogmade be
reikt, weet Séghers nog niet:
„Dat hangt ervan af wanneer de
reis voltooid is. Ik ga ervan uit
dat ik over vijf maanden in
Moskou ben en voor het einde
van het jaar in Tokio."
De maart editie
van de Leidse
Cultuur Agenda is
weer overal
GRATIS
verkrijgbaar!
Voor info tel: 120228
Little Richard: „Tussen haakjes, vind je ook niet dat ik er nog patent uitzie?"
'Black Or White'. Hij heeft zo
mooi verwoord hoe we eigenlijk
met elkaar zouden moeten om
gaan. Michael zou een zoon van
me kunnen zijn, 'he really is the
king of pop'. Maar toch, de weg
naar zijn troon heb ik voor hem
geplaveid."
Zijn donkere huidskleur was
voor hem als muzikant nadelig,
maar niet zodanig dat die carri
ère erdoor werd gedwars
boomd. Anders ligt het met zijn
ambities als acteur, vindt Little
Richard, die op het witte doek
nooit verder kwam dan muzika-
foto »gpd
le films als 'Don't Knock The
Rock' en 'The Girl Can't Help
It'. „Dat is bijzonder jammer,
gezien het komische talent dat
ik van de Heer heb meegekre
gen. Tussen haakjes, vind je ook
niet dat ik er nog patent uitzie?
Ja? Oh, I love you for that!"
Patatcultuur (1)
Leiden moet zich nadrukkelijker
onderscheiden van andere ste
den, zo konden we deze week
lezen in een rapport van de ge
meentelijke afdeling economi
sche zaken. En waarachtig, ze
weten ook hoé. De ambtenaren
menen dat in een land boorde
vol meren, rivieren, plassen, ka
nalen, singels, grachten en slo
ten Leiden kan scoren met het
watertoerisme. Tja, je moet er
maar opkomen.
Om meer internationale en na
tionale toeristen op de Leidse
wateren te krijgen, bedachten
de ambtenaren onder meer dat
de gemeente films moet gaan
vertonen op de grote buiten
muur van de Meelfabriek. Ja, ja,
lacht u maar eens hartelijk.
Hoewel... het lachen is de mees
te Leidenaren al lang vergaan,
want al die 'recreatieve vaarbe-
wegingen' veroorzaken nogal
wat geluidhinder en schade aan
het milieu.
Meer cafés willen de ambtena
ren ook en veel meer bruggen
moeten weer beweegbaar wor
den gemaakt. Toegegeven: het
kost een paar centen. Maar als
de stad eenmaal één groot pret
park is en vol zuipschuiten ligt,
stroomt het geld binnen.
Waar is de tijd gebleven dat de
ze stad zich profileerde als 'Lei
den Museumstad' en furore
durfde te maken met de fraaie
historische binnenstad waarin
OOIE BOEL
Een rubriek vol kunst- en
vliegwerk: Mooie Boel!
Zoals de naam al
suggereert is het in het
regionale kunst en
cultuurwereldje lang niet
altijd koek en ei. Mooie
Boel! signaleert
oneffenheden,
wantoestandenen
opvallende
verschijnselen.
het gemeentebestuur de afgelo
pen decennia honderden mil
joenen guldens investeerde?
Jammer genoeg is Leiden er nog
nooit in geslaagd dat goed voor
het voetlicht te brengen. Van
Appelscha tot Cadier en Keer
staat deze stad nog steeds be
kend als 'die arme armlastige
gemeente in het westen des
lands'. Daarom verzinnen amb
tenaren steeds weer nieuwe on
gein om Leiden aan de man te
brengen.
Patatcultuur (2)
Hoe denkt de gemeentelijke af
deling Kunst en Cultuur eigen
lijk over die 'cultuuromslag',
zult u vragen. Tja... Gek genoeg
horen we nooit wat van die
luitjes als het er om gaat het
culturele imago deze stad tot
speerpunt van het public rela-
tions-beleid te maken. Zitten
misschien de hele dag naar het
kunstkanaal te koekeloeren, ter
wijl het eco-team achter elkaar
leuke ideetjes lanceert die ge
vaarlijk dicht in de buurt komen
van het TROS-spektakel 'Ter
land, ter zee en in de lucht'.
Kennelijk beschouwen de cul
tuurambtenaren het terreinver-
lies van 'Leiden Museumstad'
net zoiets als Sinterklaas die ter
rein verliest aan de Amerikaan
se kerstman. Je doet er niks
aan... Cultuurwethouder Koek
en afdelingshoofd Van Baarle
zouden op een personeels-
avondje toch ook eens iets kun
nen verzinnen om het Leidse
cultuurleven beter voor het
voetlicht te_brengen. Ik bedoel:
voor menig toerist zijn de mu
sea en monumenten toch nog
steeds de reden om naar Leiden
te komen?
Welbeschouwd heeft Leiden al
heel veel dat deze stad onder
scheidt van andere steden.
Maar, helaas, de ambtenaren
van economische zaken (en on
ze gemeentebestuurders?) rus
ten niet voordat de patfttt ultuur
tot in alle vezels en voegen van
deze historische stad is doorge
drongen. Benieuwd hoeveel
miljoenen guldens het gemeen
tebestuur er voor over heeft om
duidelijk te maken dat we van
deze stad eigenlijk niets meer
hoeven te verwachten dan van
Walibi of Bobbejaanland.
