Programma's Rtv De spanning rond de elektroshocktherapie VRIJDAG 5 MAART 1993 NEDERLAND 1 16.00 16.06 16.26 17.45 18.15 21.23 21.58 Nieuws voor doven en slechtho renden Journaal Oproep Spoorloos Heb ik iets gemist? Terugblik Young riders, Amerikaanse serie. Afl.22: Then there was one. Een oude vriend van Teaspoon komt hem waar schuwen dat iemand het gemunt heeft op de over levenden van het bloed bad van Alamo. Er zijn er nog drie in leven Boggle, woordspel. Presentatie: Frank Kramer Sesamstraat, gevarieerd kindermagazi ne. Vandaag: Wegen Jeugdjournaal Het Klokhuis, informatief kindermagazi ne Vrijdagavond vroeg... Van Willigenburg, talkshow met Hans van Willigenburg True crimes, serie gedramatiseerde misdaadzaken. Afl.l: De dorpsmoorden Journaal Spoorloos, programma waarin men sen oude bekenden pro beren terug te vinden. Presentatie: Han van der Meer Reporter, actualiteitenprogramma House of Eliott, 12-delige Engelse serie. Afl.l. Na de dood van hun vader blijven de zusjes Beatrice en Evangeline Elliott vrijwel blut achter. Ze besluiten dat te doen waar ze goed in zijn, het ontwerpen van kleding. Tussen despullen van hun vader vindt Evange line een brief van een maïtresse en ze is vastbe sloten deze-vrouw te vin den 100% is het hele, film over zelfstandig wo nen meteen handicap Journaal i Einde NEDERLAND 2 15.35 16.59 17.19 17.18 17.33 19.48 20.20 21.45 22.39 23.24 23.33 00.18 00.23 Blinde hartstocht, Australische soapserie i Journaal Reprise Theater: I Claudi us, 13-delige serie. Af 1.9: Ca ligula, de waanzinnige, (herh.) Candid camera, Amerikaanse humor met de verborgen camera En blaffen kan ik ook serie over honderassen. AfIDe lopers, (herh.) Eric Clapton unplugged, hoogtepunten uit deze muziekspecial. Deel 1 Power play, magazine rond computer spellen Journaal Dingbats, cryptogramspel Deenergieflits Candid camera, Amerikaanse humor met de verborgen camera 0, zit dat zo, programma waarin wis kundige puzzles en raad sels worden opgelost. Pre sentatie: Ellen Brusse Dierenmanieren, dierenmagazine Taxfree, comedyserie. Afl.: Al eens eerder gezien Medisch Centrum West, Nederlandse ziekenhuis serie. Afl.: Harteloos TROS Tv-show, talkshow met Ivo Niehe Jansen slaat door, programma over de vra gen des levens met Dolf Jansen Crime time, magazine over alle facet ten van de misdaad. Pre sentatie: Jaap Jongbloed Dat willen we even kwijt, wekelijkse column In the heat of the night, Amerikaanse politieserie. Afl.: Dwaze liefde TV-dokter, medische tip The rape of Richard Beck, Amerikaanse tv-film uit 1985 van Karen Arthur Journaal Einde NEDERLAND 3 18.00 Journaal 18.15 Taxirijders, derde van 5 Werken aan Werk-programma's over de transportsector 18.45 Uitzending t.b.v. de RPF 18.50 Lingo, woordspel gepresenteerd door Frangois Boulangé 19.23 Tom Herrie, muziekprogramma gepre senteerd door Tom Eg- bers. Vandaag: Suzanne 20.00 22.00 22.15 22.30 23.00 23.10 00.00 00.05 Ik ga naar Tahiti, Nederlandse speelfilm van Gerard Verhage over de laatste dagen uit het leven van de kunstenaar Hendrik Nicolaas Werk man Scènes uiteen huwelijk, Zweedse serie met Liv Ullmann, Erland Joseph- son, Bibi Andersson e.a. Afl.: Onschuld en paniek, (herh.). Johan en Marian ne zijn al tien jaar geluk kig getrouwd en hebben twee dochters. Hij is do cent en zij is advocaat. Tot haar verrassing merkt Marianne dat ze zwanger is. Johan is niet echt en thousiast. Ze besluiten tot een abortus, maar Mari anne raakt toch in gewe tensnood Journaal Sportjournaal Nova, actualiteitenprogramma. Presentatie: Charles Groenhuijsen Gesprek minister-presi dent. Presentatie: Cees Labeur Schönberg cyclus: Pierrot Lunaire naar de gedichten van Albert Gi- raud, uitgevoerd door het Schönberg Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw, (herh.) Nieuws voor doven en slechtho renden Einde Willy (46), taxichauffeur in Win terswijk. (Nederland 3,18.15 uur) RTL 4 15.15 Prijzenslag. Spelprogramma. Presen tatie: Hans Kazan, (herh.) Santa Barbara. Amerikaanse soap The Oprah Winfrey show. Amerikaanse talkshow 5 uur show. Gevarieerd magazine. Presentatie: Catherine Keijl RTL4Zes uur nieuws RTL Club. Presentatie: Manon Tho mas en Carlo Boszhard The bold the beautiful. Amerikaanse soap Rad van fortuin. Spelprogramma. Presen tatie: Hans van derTogt RTL4 Avondnieuws RTL4 Weer Goede tijden slechte tijden. Nederlandse dramaserie Goede tijden slechte tijden special. Special over de serie. Ge presenteerd door Ursul de Geer Wie ben ik. Spelprogramma Hunter. Amerikaanse politieserie Music City. Gevarieerd muziekpro gramma RTL 4 laatste nieuws The Cassandra crossing. Amerikaanse actiefilm uit 1977. Regie: George Pan Cosmatos Boxcar Bertha. Amerikaanse speelfilm uit 1972. Regie: Martin Scorsese Dracula. Amerikaanse speelfilm uit 1979. Regie: John Bad- ham Nachtprogramma 15.45 16.15 17.00 18.35 19.00 19.30 19.50 20.00 21.30 22.20 23.10 SELECTIE Burt Lancaster in de film 'The Cassandra Crossing'. (RTL 4,02.25) Eric Clapton Unplugged Meestergitarist Eric Clapton staat door lopend m de belangstelling. Hij kan bo gen op 9 Grammy nominaties en boekt doorlopend enorme verkoopsuccessen Alleen al in Nederland werden 150.000 exemplaren van zijn album 'Unplugged' verkocht. De TROS zendt vanmiddag en maandag gedeelten uit van een Clapton- optreden, waarin hij de mooiste num mers van 'Unplugged' ten gehore Nederland 2 17.18 Tom Herrie In deze aflevering staat de Ierse zange res Suzanne Rhatigan centraal. In het interview dat presentator Tom Egbers haar afneemt, wordt onder meer inge gaan op de Ierse muziekscene en haar ervaringen als backing-vocaliste. De vraaggesprekken worden afgewisseld met vier nummers van haar debuut-cd: To hell with love, the further in we go, Nearly 18 en Don't talk. Rhatigan wordt muzikaal ondersteund door Matt Backer (gitaar/zang) en Jack Daley (basgitaar- /zang) Nederland 3 19.23 Goede Tijden Slechte Tijden/Ursul Veelvuldig verguisd, maar welke avond goed voor een vaste klantenkring van 2 miljoen kijkers. GTST is vanavond toe aan de 500ste aflevering. In totaal zijn 10.000 scènes opgenomen; 750 ac teurs figureerden tot dusver m de serie. In aansluiting op de jubileumaflevermg een speciale uitzending van Ursul. waar in De Geer Antonie Kamerling, Frederi- que Huydtsen Isa Hoes interviewt. Al de acteurs, die belangrijke rollen hebben gespeeld en nog altijd spelen in GTST zijn in de studio aanwezig. De kijkers wordt tevens onthaald op exclusieve bloopers en een reportage van het feest, na afloop van de opname van de 500ste -episode. RTL 4 20.00 Scènes uit een huwelijk (Bergman-cyclus) Deze zesdelige televisie van Zweedse makelij (1972) is een minutieuze, mee dogenloze observatie van het huwelijk van Marianne en Johan (prachtig ge- BRTN 1 -jels. 17.55 Tik tak. 18.00 Journaal. 18. IC The bold and the beautiful. 18.35 Top score. 19.03 Neighbours. 19.25 Meded. en progr.-overz. 19.30 Journaal en sport. 20.00 Het park. 20.30 Het beste uit De droomfabriek. 21.45 Slisse en Cesar. BRTN 2 Vlaanderen vakantieland. 20.4e Docu ment: Beiroet, jaar nul. 21.30 Journaal en sport. 22.00 Affiche. 22.20 Abdijen iri West-Europa. 22.50 Oog in oog. 23.20 Einde. DUITSLAND 1 15.25 Peter und Pompejus, jeugdfilm. 17.00 Tagesschau. 17.05 Sportschau- Telegramm. 17.10 Punkt 5 - Lënderre- port. 17.25 Einde. 17.25 Fest im Sattel. 17.50 Reg. nieuws. 18.00 Fest im Sat tel. 18.30 Einde. 18.45 Dingsda. 19.15 Herzblatt. 19.45 Reg. nieuws. 18.30 Tagesschau. 18.49 Einde. 19.58 Progr.- overz. 20.00 Tagesschau. 20.15 Die Freitagspremiere: Black death, rampen film. 21.44Tagesthemen-Telegramm. 21.45 Plusminus. 22.30 Tagesthemen. 23.00 Hallo Schwester!, serie. 23.25 Sportschau. 23.50 Solo Sunny, speel film. 01.30 Tagesschau. 01.35 Zuschauen - Entspannen - Nachdenken. 01.40 Einde. DUITSLAND 2 nal. 18.00 Ein Heim für Tiere. 19.00 Heute. 19.20 Weerber. 19.25 Der Lan- darzt. 20.15 Derrick. 21.15 Die Reporta ge-. Kriminalitatohne Grenzen? 21.45 Heute-journal. 22.15 Bistro, Bistro, co medyserie. 22.45 Die Sport-Reportage. 23.15 Cracked up, speelfilm. 00.45 Heute. 00.50 The grey fox, speelfilm. 02.15 Einde. DUITSLAND 3 18.00 Aktuelle Minute. 18.01 A-Z Life- show. 18.15 Sixteen, jongerenmagazine. 18.57 Progr.-overz. 19.00 Aktuelle Stun- 20.00Grenzen: Kreuzzuggegen die 21.30 West 3 aktuell. 21.45 ZAK. 22.30 Geschichten aus den Hunsrückdörfern, documentaire. 00.23 Laatste nieuws. BBC 1 16.30Tekenfilm. 16.45 Jumper jungle 16.55 Quick Draw McGraw. 17.05 Jackanory: Daisy Pig. 17.15 Rude Dog and the Dweebs. 17.30 The really wild show. 17.55 Newsround extra. 18.10 Grange Hill. 18.35 Neighbours. 19.00 Nieuws en weerber. 19.30 Reg. nieuws. 20.00 Eldorado. 20.30Entertainment express. 21.00 All creatures great and small. 21.50 Points of view. 22.00 Nieuws en weerber. 22.30 Love hurts. 23.20 Terry Wogan's Friday night. 24.00 BBC 2 15.25 Sport on Friday. 16.50 Nieuws, weerber. en reg. nieuws. 17.00 I am a fugitive from a chain gang, speelfilm. 18.30 Top gear. 19.00 Stingray. 19.25 The man from U.N.C.L.E. 20.15 Dr. Who: The caves of Androzani. 20.40 What the papers say. 21.00 Public eye. 21.30 Gardeners' world. 22.00 Red Dwarf V. 22.30 Arena. 23.30 Newsnight. 00.15 Weerber. 00.20 Heimat. 01.25 CNN 17.30 CNN and Co. 20.00 World busi ness tonight. 21.00The international hour. 23.00 World business tonight. 23.30 Showbiz today. 24.00 The world today. 01.00 Moneyline. 01.30 Crossfi re. 02.00 Prime news. 03.00 Larry King. 05.30 Showbiz today. MTV 16.00 Greatest hits. 17.00 The report. 17.15At the movies. 17.30 Newsat night. 17.45 3 From 1. 18.00 The pulse. 18.30 Prime. 20.00 Dial MTV. 20.30 Most wanted. 22.00 Greatest hits. 23.00 The report. 23.15.At the movies. 23.30 News at night. 23.45 3 From 124.00 Mick Jagger: Wandering Spirit. 00.30 Kristiane Backer. 03.00 Night videos. 08.00 Emde. SUPER CHANNEL 16.30 On the air. 18.30 Bonanza. 19.30 Turn of fate. 20.00 Science show. 20.30 Film Europe. 21.00 Inside edition. 21.30 European magazine. 22.00 ITN world news. 22.30 European business today. 22.48 US market wrap. 23.00 The Friday movie - Movie classics: Bor derline. 02.00 China news Europe.05.00 TV 5 16.00 Nieuws. 16.15 Vision 5. 16.30 Une pêche d'enfer. 16.55 Confidentiel femmes. 17.05 0xygène. 17.30 La cuisi ne des mousquetaires. 17.50 Le jardin desbêtes. 18.05 Questions pour un champion. 18.30 Nieuws en weerber. 18.55 Mediasud. 19.00 Lejeudesc 21.00 Nieuws en Euro 21.30 Stars 90 23.00 Laatste meuws en weerber. 23.25 Connaissance de la science. 00.30 Dossiers justice. 01.00 La chance aux chansons. 01.40 Les ren dezvous du lendemain. 02.20 Temps présent. 03.20 Connaissance de la science. 04.20 Le marché du couple. 05.15 Eurojournal. RTL PLUS 16.00 Hans Meiser. 17.00 Who's the boss? 17.30 Married... with children. 18.00 Elf 99. 18.45 RTL aktuell. 19.15 Explosiv- Das Magazm. 19.45 GuteZei- 22.15 Wie Bitte?! 23.15Gottschalk. La te night show. 24.00 Waldeslust: Der kleine Dicke mit dem grossen Langen, softsexfilm. 01.40 Marcia trionfale, speelfilm. 03.30 Waldeslust: Der kleine Dicke mit dem grossen Langen, softsex film. 05.00 Ironside. 05.50Tekenfilm. RADI01 leder heel uur meuws. 15.05 NL-Maga- zine. 16.05 Welingelichte kringen. 17.07 TROS Aktua. 18.07 TROS Aktua. 19.04 God zij met ons. 21.04 NCRV-Vrij- dag-sport. 23.07 Met het oog op mor gen. 00.04-07.00TROS Nachtwacht. RADIO 2 leder heel uur nieuws. 15.04 Ratel plus. 17.04 VPRO's Music hall. 18.04 Ekkel horizontaal. 19.04 De hits van.... 21.04- 24.00 Listen to the music. RADIO 3 leder heel uur nieuws. 15.04 Popshop. 17.04 Rinkeldekinkel. 18.04 Avond- spits. 19.04 Spoor 7. 20.04 Paperclip magazine. 21.04 Villa 65. 00.04 Count down café. 02.02-06.00 Oh, wat een RADIO 4 16.00 De Nederlanden: Julius Röntgen. 17.00 Operette. 18.04 De klassieken: Magnificat. 19.00 Uit VARA's archief: De onbekende Tsjaikovsky (5). 20.02 Avondconcert: De VARA-matinee: Radio Kamerorkest en Groot Omroepkoor. 23.00-24.00 Muziek van deze eeuw. RADIO 5 leder heel uur nieuws. 15.02 Opium. 17.10Radio UIT. 17.50CD. 18.02Reli gieus programma; 18.02 De onbekende islam. 18.20 Hoda al islam. 18.40Dmi- miz islam. 19.00 Waar waren we ook al weer? 19.15 Nieuws in het Turks 19.50 Nieuws in het Marokkaans en Berbers. 20.40 Nieuws in het Chinees 21.00 Licht en uitzicht. 21.39 EO-Metterdaad. 21.40 Boekenwijzer. 22.00 Zicht op Is raël. 22.20 De psalmen. 22.40Theologi sche verkenningen. OPGAVE KRUISWOORDRAADSEL Horizontaal: 1.1. Lichaamsvloeistof; 5. te verstuiven vloeistof; 9. cijfer; 10. domoor; 12. voor; 13. naschrift; 14. opdracht; 15. miligram; 17. sprookjesfiguur; 19. catastrofe; 22. deel van een auto; 24. ga pende ruimte; 26. oogziekte; 27. Nederlandse omroep; 28. boom; 29. persoonlijk vnw.; 30. gat in het ijs; 31. ajuin; 33. bijbelse OPLOSSING CITAAT Spel, veld, rand, wilg, reus, mars, rust, roet, mild, kolom, soep, kloek, start, clown. Het citaat is van Benjamin Fran klin: 'Op deze wereld is niets ze ker, behalve de dood en de be lastingen.' naam; 35. vis; 38. balustrade; 40. bouwval; 42. voorgerecht; 44. loofboom; 45. belang; 47. oude lengtemaat; 49. genezen; 50. familielid; 51. lof; 53. voor dat; 54. projectieplaatje; 55. pakken; 56. mevrouw. Verticaal: 1. In kleine omvang; 2. onder richt; 3. voorvoegsel; 4. moed-, 5. ar; 6. antwoord betaald; 7. be hoeftig; 8. zuivelprodukt; 11. plan; 16. illegaal over de grens brengen; 18. schouderkleed; 20. bijwoord; 21. duw,- 2è. onheils godin; 23. centiare; 25. angst; 26. muziekinstrument; 32. schunnig; 34. deel van een mond; 36. s.v.p.; 37. capabel; 39. als onder; 41. momenteel; 43. doorzichtig weefsel; 45. ont kenning; 46. uitdrukking; 48. watering; 50. door middel van; 52. Rijksmark; 54. de dato. TV MORGEN NEDERLAND 1 08.00 Alles kits. gevarieerd kindermaga zine gepresenteerd door Bas Westerweel. Met om:. 08.00 Gezusters Kokkel, jeugd serie. 08.29 Spelefoon. 08.32 Wordt ver volgd, stripmagazine. 09.02 De school krant, jeugdserie. 09.30 Spelefoon. 09.33 De witte steen, serie. 09.57 Alles kits nieuwsbericht en Onderzoek van de week. 10.02 Rescue Rangers, tekenfilm serie. 19.32 Spelefoon en Alles kits on derwijsprijs 10.39 Kkfoon, praatpro gramma met Minoesch Jorissen. 11.01 Spelefoonfmaie. 11.04 Einde. NEDERLAND 2 10.00 Ontdek de psychologie, les 22 10.30 Computers m het primair onder wijs, les 8 11.00 Ziekteverzuim, les 2. 11.30 Kennissystemen, les 10. 12.00 NEDERLAND3 08.53 Nieuws voor doven en slechthoren den. 09.00 Einde. RTL4 07.00Telekids. Kinderprogramma. 12.00 De zaterdagavondshow. Showprogram ma. 12.55 Klasgenoten. De stichting Charisma-tv zendt vanaf 7 maart wekelijks een half uur uit op Su per Channel. Het is de Nederlandse vari ant van de Amerikaanse tv-evangelisten. Dit Nederlandse programma verschilt naar eigen zeggen wezenlijk van de EO. In Nova een reportage over dit verschijn sel met beelden uit de eerste uitzending en een gesprek m Stichting, Bert Panhuise. Nederla 22.30 100% is het hele Annie werd van jongs af aan altijd ge plaagd en kon op school nooit goed meekomen. Ze heeft een lichte geeste lijke handicap. Negen jaar heeft ze op de wachtlijst gestaan; tien jaar is zij nu bewoonster van het Wooncentrum Hu- manitas in Amersfoort. Wie haar hoort vertellen over zichzelf, haar leven in het die voor haar gelden. Annie: de verper soonlijking van het ideaal dat het woon centrum nastreeft. Nederland 1 22.52 FILMS OP TV VRIJDAG Borderline (1950-VS) Twee dienaren van de wet zitten achter elkaar aan alsof ze drugs-smokkelaars moeten vangen bij de Mexicaanse grens. Film van William Setter met Fred MacMurray en Claire Trevor. Super Channel 23.00 Solo Sunny 1979-DDR) Fabriekarbeid- ster werkt zich op tot schlagerzangeres, maar haar leven gaat met over rozen. Sympathieke film van Konrad Wolf met Renate Krössner. Duitsland 1 23.50 And Millions Will Die 1973-VS) Richard Basehart moet milieucrisis bezweren, dan ontdekt hij dat een gek een dodelijk gifgas begraven heeft. Lusteloos verhaal van Leslie Martinson. BBC 1 24.00 Der Kleine Dicke mit dem Grossen Langen (1974-D) Primitieve soft-pornovan Klaus Werner waarin twee boeven inge huurd worden om vrouwelijke vakantie gasten te animeren. Met: Henbert von Wachenheim. RTL Plus 24.00 RTL 4 00.15 The Grey Fox 1982-CDN) Richard Farnsworth komt na 33 jaar vrij en heeft moeite zich staande te houden in de ver anderde wereld. Onderhoudende, meer voudig bekroonde, film van Philip Borsos. Duitsland 2 00.50 Marcia Trionfale 1976-l/F/D) Jonge, in tellectuele soldaat wordt door de man gel gehaald door een sadistische kapi tein, Commerciële aanklacht tegen hië rarchie 10 het leger van Marco Belloc - 01.40 chio RTL Plus Boxcar Bertha (1972-VS) Rauwe film van Martin Scorsese over de grote de pressie van 1930-1940 Barbara Her sey's vader komt om bij een vliegtuigon geluk, waardoor zij in grote financiële problemen komt. RTL 4 02.25 Der Kleine Oicke mit dem Grossen Langen 1974-D) Herhaling van 24.00 uur, RTL Plus 03.30 Oracula 1979-VS) Tamelijk mistige ver sie van Bram Stokers klassieke griezel verhaalmet modieuze horroreffecten Regie: John Badham Met: Frank Lan- gella en Laurence Olivier. RTL 4 04.00 BEKUK 'T MAAR In het Sportjournaal (NOS) de nekslag voor het Nederlandse sportleven. Alsof die woensdag niet was uitgedeeld. Pracht- verhaal van de wielrenner Gert-Jan Theunisse. Hij trainde in Zuid-Afrika. „Rijdt daar voor ons zo'n klein zwart negertje op een gewone fiets met een bak d'r op. Heuvel op, heuvel af. En maar zwaaien naar ons. Vijftien kilometer lang konden we hem niet in halen. Ik zeg tegen m'n maten: als-ie nog stopt, bieden we "m een contract aan. Mooi niet." Sombere tijden. De vierde aflevering van Maigret (AVRO) bevatte in het begin een storend element. De Commissaris komt laat thuis en Mevrouw Maigret houdt hem verwijtend de soepterrine voor. Maigret licht ,het deksel op en snuift goedkeurend de geur van de inhoud op. Maar ook, toen hij het deksel terugplaatste viel uit een hol geluid duidelijk op te maken dat die terrine leeg was! Er zat vast niets in tijdens de opname; de soep bleef toch onzichtbaar. Maar in de ge luidsnabewerking moet je dan wel het geluid van een volle soepter rine toevoegen. Geluid bij film is 70 procent van de waarneming, en je kunt dus nooit sjoemelen. Jammer. Meteen trof toen ook een later gemaakte, onnatuurlijke galm gedurende een scene van Maigret en Lucas in het café. En in de continuïteit een shot waar een vrouw nog in de deur stond, terwijl ze op het volgende beeld pardoes aan het bu reau van Maigret zat. Het soort overgang dat je als filmmaker een slapeloze nacht bezorgt: stom dat we nou niet draaiden dat ze ging zitten! Nu oogt het als een noodgreep in de montage... Eerder schreef ik dat Michael Gambon wellicht experimenteerde en in elke aflevering een andere Maigret zou spelen. Dat blijkt niet waar. Zo kwam het huppelpasje(i) terug dat hij Maigret in de eerste aflevering liet maken. Wel grijpt hij elk verhaal aan om een trek van Maigret's psychologie uit te vergroten. Vorige week een provoce rende Maigret, nu een boze Commissaris. En dat is feitelijk wat Si- menon in zijn boeken ook doet. Het blijft smullen. Heel mooi vond ik Oog in Oog bij de IKON, de tweede van zes tv- monologen. Vorige week een solo, gespeeld door Hans Dagelet. Nu vertelden Will van Kralingen en Jorrit 't Hoen als moeder en zoon onafhankelijk van elkaar over de gevolgen van haar echtscheiding. Terwijl er bij acteurs wordt ingehamerd dat ze op film nooit in de lens mogen spelen, werd dit hier, met name van Will van Kralin gen, gevraagd. Ze deed dat formidabel. Fraai was de regie-vondst van Peter Oosthoek om Jorrit 't Hoen, als zoon, voornamelijk afge wend van de camera te laten acteren. Zo werd de weerbarstige houding, die pubers kenmerkt, nog levensechter gemaakt. (Nooit van 't Hoen gehoord, maar dat wordt een goeie). De tekst was van Annemarie Oster. We wisten al dat zij een paar uitstekende boeken op haar naam heeft staan. Deze dubbel-monoloog bleek ook een pareltje qua taal en opbouw. Ik heb gehoord dat het haar kwaad maakt als men haar een toneeltelg noemt. Het verleden werkte hier echter onmiskenbaar in haar voordeel. Genoten. HenkTerlingen HILVERSUM GERARD VAN PUTTEN De elektroshocktherapie roept sinds jaar en dag spanningen op. Het ongenoegen tegen deze behandelingsvorm van zwaar depressieve patiënten bundelde zich eind jaren zeventig zelfs in een landelijk anti-shockcomité. De leden die in die tijd te hoop liepen tegen de huns inziens onmenselijke en pijnlijke be handelingsmethode, voerden spandoeken mee met niet mis te verstane leuzen: 'Kortsluiting op doktersvoorschrift'. De ECT, voluit de elektro conuulsie thera pie, werd in het verleden gere geld in rechtszalen ter discussie gesteld. Onder druk van de vele protesten voerden de directies van tal van psychiatrische zie kenhuizen de ECT van het be handelingsprogramma af. Inmiddels wordt de elek troshock weer veelvuldig toege past in de psychiatrie, zij het nu uitsluitend onder narcose. In het VPRO-programma Lopende Zaken is zondagavond om 20.37 uur op Nederland 3 een docu mentaire te zien van Mirjam Bartelsman, die ruim drie we ken 'meeliep' in het psychia trisch ziekenhuis Bloemendaal in Den Haag. Ze volgde twee vrouwen, die al geruime tijd klachten van depressieve aard hebben: Joke de Roode en Agaath Zwarts. Bartelsman: ,,De film is ge heel op mijn initiatief gemaakt. Ik heb eerst contact gezocht met het Lucasziekenhuis in Am sterdam. Maar daar gingen ze er al bijvoorbaat van uit dat nie mand van de patiënten bereid zou zijn mee te werken. Vervol gens kwam het psychiatrisch ziekenhuis Bloemendaal in beeld. Daar kreeg ik van dr. No- len alle medewerking. Hij is ook altijd doorgegaan met de thera pie." In Lopende Zaken wordt dui delijk gemaakt dat ECT alleen dan wordt toegepast op depres sieve, veelal suïcidale mensen wanneer niets anders helpt. De laatste kans op herstel, zo onge veer wordt er tegenaan gekeken in de psychiatrie. De behande lingsmethode zoals die nu wordt toegepast, verschilt van de vroeger zo gewraakte. ECT is tegenwoordig gebonden aan strikte regels. Alleen dan wan neer betrokkene en naaste fa milie daarin hebben toege stemd, mag de psychiater tot ECT overgaan. Als bij zovelen heeft de film One fleu> over the cuckoo's nest het denken van Gerard de Roode, echtgenote van Joke, over de elektroshocktherapie mede bepaald. „Daarin werd de therapie gebruikt als straf. Daar om leek het me niet het aller fijnste voor Joke." Juist daarom was dr. Nolen van het psychiatrisch zieken huis Bloemendaal er volgens Bartelsman („Hij komt zelf ove rigens niet in beeld") zo op ge brand de publieke opinie aan de hand van een documentaire enigszins bij te stellen. Dr. Paul Bouvry zegt over aanwijzingen te beschildken dat vijftig procent van de behandel den baat vindt bij elektroshock therapie. „Da's veel als je na gaat dat het hier gaat om men sen die al enkele jaren onder behandeling waren in allerlei ziekenhuizen." Landelijk bekeken ondergin gen vorig jaar bijna 100 mensen de therapie; van hen werden er 32 'gezien' door de psychiaters van het Haagse psychiatrische ziekenhuis Bloemendaal. In Lopende Zaken wordt de shockbehandeling van begin tot einde gevolgd. Tevens vertelt psychiater Bouvry over de in elk geval tijdelijke complica ties, die zich voordoen. Er kun nen tijdens de therapie „lichte geheugenstoornissen" optre den. „Ik heb het altijd eng gevon den, stroom", zegt Joke de Roode, die zich door Bouvry in totaal 12 shocks zag voorge schreven. „Altijd weer voel ik die spanning of ik wel op tijd in narcose raak." Ze is al enkele jaren onderhe vig aan sterk wisselende stem mingen. De ene dag voelt ze zich goed, de andere dag be- roerder dan beroerd. Met Agaath /warts is het al net zo. Na overleg met haar echtgenoot Joop („ik was er be paald geen voorstander van") gaat ze zich eens per drie weken in onderhoudstherapie op de afdeling biologische psychiatrie. „Niets hielp, we hadden niets te verliezen." De eerste week na de 'shock' voelt Agaath zich, de omstan digheden in aanmerking geno men, redelijk wel. Haar man Joop: „Net alsof ze niets man keert. Maar naarmate de weken verstrijken is er geen huis meer met haar te houden en moet ze gauw weer terug." Na 12 'shocks' zegt Joke de Roode: „Het liefst had ik nu wil len springen en huppelen. Maar daar ben Ik nog lang niet aan toe." Aangrijpend te zien hoe Joke moed wordt ingepraat door haar dochter en haar man. Die laatsten beuren zichzelf trou wens ook op. Van Agaath Zwarts wordt in Lopende Zaken verder niets meer vernomen. Het mag vol gens Mirjam Bertclsman geens zins uitgesloten worden geacht, dat ze haar verdere leven de shocktherapie moet blijven vol gen. Die informatie had de kij kers eigenlijk niet onthouden mogen worden. Maar Mirjam Bartelsman koos helaas voor een open einde als slot van een verder boeiende aflevering van Lopende Zaken. (Zondagavond om 20.37 uur op Nederland 3)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 11