Scheepsgeschiedenis onder Katwijkse vloer
DE
'Snel een nieuwe koers uitzetten'
\AS
Leiden Regio
TIJ»
TOEN
Uitspraken Katwijkse
raadsleden 'intolerant'
MAANDAG 1 MAART 1993
'Praatpaal in
dorpen heeft
geen nut'
leiden monica wesseling
De politieTJollands Midden
is niet van plan in de kleine
dorpen naast het politiebu
reau een praatpaal neer te
zetten. De Utrechtse politie
gaat hiermee experimente
ren. De bereikbaarheid van
de politie in die provincie
laat volgens de burgemees-
ters te wensen over. De bu
reaus in de kleine dorpen
zijn vaak dicht. Een praat
paal naast het bureau zou
na sluitingstijd een snelle
verbinding met de politie
geven.
Voorlichter F. Mesker van
Hollands Midden is uiterst
verbaasd over het idee.
„Een praatpaal heeft zin als
je in het hele dorp om de
honderd meter zo'n ding
neerzet. Dan bereik je echt
een snellere melding, Eén
•paal voor het hele dorp
heeft absoluut geen nut".
Contact
De politiebureaus in de
kleinere dorpen zijn niet de
hele dag geopend. Burgers
kunnen voor een gesloten
deur komen te staan. Mes
ker hierover: „De mensen
weten wanneer het bureau
open is en het tevergeefs lo
pen valt dus nog wel mee".
In noodgevallen zijn
mensen eerder geneigd te
bellen dan langs te gaan, zo
leert de ervaring. Sinds en
kele weken is de hele regio
aangesloten op de centrale
meldkamer in Leiderdorp.
De meldkamer staat in di
rect contact met alle wa
gens in de regio. „Van een
slechte bereikbaarheid is
geen sprake."
Unieke resten gevonden van bomschuit
Vervolg van voorpagina
De ogen van Dirk de Jong vielen bijna uit hun kassen
toen hij de winkel van de Katwijkse loodgieter Bloot be
trad. Tijdens verbouwingswerkzaamheden had Bloot de
vloer opengebroken. En daar werden complete spanten
van een oude bomschuit gevonden. Bloot greep na de
ontdekking direct naar de telefoon en waarschuwde De
Jong, die als medewerker aan het Katwijks Museum is
verbonden. „Een unieke vondst", zegt De Jong. „Ik wist
niet wat ik zag."
kregen iedere keer dat ze het
strand werden opgetrokken een
enorme opdoffer en moesten
de vissers een nieuwe laten ma
ken. De oude schuit werd in dat
geval veelal aan een aannemer
verkocht die de houten delen
gebruikte als versteviging onder
de vloeren van huizen.
Her en der in Nederland
moeten nog bomschuitspanten
onder vloeren te vinden zijn,
maar tot nu toe verdwenen ze
altijd met het grof vuil als er een
huis werd verbouwd. „De men
sen beseffen niet wat ze in han
den hebben", aldus De Jong. Hij
schat dat de bomschuit, waar
van nu overblijfselen zijn ge
vonden, rond 1870 voor het
eerst het ruime sop koos. „Vol
gens Bloot werden de winkel en
de Badstraat in 1881
gebouwd. Als je dan rekent dat
een bomschuit maar zo'n tien
jaar mee ging, kom je dus uit op
1870."
In het Katwijks museum
heerst grote opgewondenheid
over de nieuwe aanwinst, die
bestaat uit één spant die achter
aan de onderkant van de schuit
moet hebben gezeten, één
spant vooronder en één spant
voor de zijkant van de schuit.
Met een beetje passen en me
ten en een snelle berekening
De spanten drie zijn er voor
het nageslacht gered zijn in
middels ondergebracht in het
Katwijks Museum. Daar zijn ze
er van overtuigd dat op geen
enkele andere plaats in Neder
land dergelijke onderdelen van
de bomschuit te vinden zijn.
„We hebben hier ontzettend
veel aan", zegt Willem van der
Plas. „Aan de hand van deze
spanten, kunnen we een goede
indruk krijgen welke verhoudin
gen de bomschuit heeft gehad.
Want in heel Nederland is geen
bomschuit meer te vinden. We
hebben wel modellen, en aan
de hand van gesprekken met de
oude scheepsmaker Taat heb
ben we in Katwijk bouwteke
ningen gemaakt, maar daar het huis
houdt het mee op."
De oude bomschuiten die
in de verte wel iets weghebben
van de dop van een walnoot
zijn rond het begin van deze
eeuw verdwenen. Toen werd
overgestapt op andere scheeps-
typen. De scheepjes, die vanaf
het strand de zee werden inge
trokken, deden overigens
slechts een jaar of tien, twaalf
dienst. Daarna waren ze niet
meer zeewaardig de schuiten
komen de medewerkers van het
museum aan een bomschuit,
die zo'n tien meter lang moet
zijn geweest en drie meter
hoog. Een behoorlijk grote. De
nagels waarmee de houten
scheepshuid aan de spanten
werd bevestigd, zijn ingenieus
maar eenvoudig in hout uitge
voerd. „Men sloeg eerst een
houten wig met een gleufje in
de spanten en vervolgens ging
daar weer een kleiner wiggetje
in. Eigenlijk net als de plug en
de schroef van tegenwoordig",
aldus De Jong.
„We komen zo heel veel ge
vallen van verdrinking tegen uit
de periode van de bomschuiten,
omdat de bemanningsleden
over de verschansing sloegen",
zegt Van der Plas. „Nu ik deze
spanten zie, begrijp ik pas goed
waarom. Bij het zijspant kun je
heel duidelijk zien dat de ver
schansing maar zo'n dertig cen
timeter hoog was en niet eens
tot aan de knieën kwam. Dan is
het niet zo moeilijk om over
boord te slaan."
De eerste Katwijkse bom
schuiten werden al in het begin
van achttiende eeuw in gebruik
genomen, zo blijkt uit een snel
le raadpleging van het Visserij-
archief dat momenteel in het
museum wordt opgezet. Ze
hadden nog geen scheepsnum-
mers maar wat opvalt is, dat de
namen in het algemeen veel
fantasierijker waren dan de hui
dige scheepsnamen. 'De Vrije
Pekelharing', 'De Getergde Kat',
'Zeemans Welvaren', 'Zonder
Vlijt Geen Zegen' en 'Bakkers-
lust' om er maar enkele te noe-
De vondst bij Bloot komt juist
goed uit omdat Willem Vos, de
scheepsbouwmeester van het
De nieuwe aanwinst van het Katwijks Museum. Trots houden medewerkers v
omhoog. „Deze bomschuit moet zo ongeveer uit 1870 stammen."
VOC-schip Batavia in Lelystad, authentieke bomschuit die
zich onlangs verbonden heeft Scheveningen zal komen te lig-
opdracht kort geleden de bouw
tekeningen, die in het Katwijks
gen. Vos raadpleegde voor deze Museum te vinden zijn, maar
kan binnenkort nog een keer te
rugkomen om de nieuwste aan
winst te bekijken.
noordwuk.
roza van der veer/conny smits
De problemen niet bagatellise
ren. Goed dat Ponjee de knup
pel in het hoenderhok gooit.
Dit moeten we eerst intern be
spreken. De politieke partijen
in Noordwijk reageren verdeeld
op de beweringen van de ver
trekkende gemeentesecretaris
E. Ponjee dat de ambtelijke top
in Noordwijk slecht functio
neert. Volgens Ponjee zijn de
onderlinge verhoudingen in de
ambtelijke top verstoord. Er is
nauwelijks samenwerking, er
heerst een gevoel van matheid
en beslissingen komen zeer
moeizaam tot stand. Als gevolg
daarvan worden fouten ge
maakt en worden zaken in het
gemeentehuis veel trager afge-
Raadsleden reageren afwachtend op kritiek Noordwijkse gemeentesecretaris
handeld dan zou kunnen.
De kritiek van Ponjee komt
bij de meeste Noordwijkse poli
tici niet als een donderslag bij
heldere hemel. Een deel van de
raadsleden heeft immers in ok
tober al een bespreking gehad
over de vernietigende onder
zoeksresultaten van het organi
satiebureau.
Met name voor WD'er K.
Smit is het slecht functioneren
van de ambtelijke top niets
nieuws. „We hebben in 1986 al
gepleit voor een organisatie
onderzoek. Dat is er jaren later
gekomen, met de resultaten die
Ponjee nu naar buiten heeft ge
bracht. Ik vind het jammer dat
we achteraf gelijk hebben ge
kregen."
Smit meent dat er in het
Noordwijkse gemeentehuis in
de komende tijd veel moet ver
anderen. „Het feit dat een trou
bleshooter als Ponjee het pleit
heeft verloren in Noordwijk,
zegt wat. De problemen zijn ge
woon te groot. In de komende
tijd moet de bezem er flink
door. Het kan zo zijn dat be
daar conse
quenties uit zouden kunnen
trekken. En dan zeg ik het heel
voorzichtig."
Ook A. Ouwehand van Groen
Links bevestigt in grote lijnen
de kritiek die Ponjee op de
ambtelijk top heeft gespuid.
.Alleen siert de Pontius Pilatus-
houding Ponjee niet. Uiteinde
lijk is hij wel jarenlang onder
deel van het hele proces ge
weest. Dit is mij dan ook iets te
rancuneus." De Groenlinkser is
kribbig over de reactie van bur
gemeester J. van der Sluijs die
volgens hem probeert de pro
blemen onder het tapijt te ve
gen. „Er zijn wel degelijk com
municatiestoornissen die de
gemeenschap klauwen met
geld kosten. En de consequen
ties daarvan zullen de Noord-
wijkers binnenkort wel mer
ken."
Ouwehand meent dat de
problemen zeker niet met de
'mantel der liefde' bedekt moe
ten worden. „Er moet een nieu
we breedgedragen koers wor
den uitgezet. En als het dan
weer misgaat, is de maat vol.
We kunnen uiteindelijk als raad
en college best sancties sté
len."
C. Voorham, fractievoorzitter
van de PvdA in Noordwijk, zegt
de beslissing van Ponjee te res
pecteren. „Hij heeft zijn con
clusies getrokken uit de kriti
sche uitkomsten van het onder
zoek. Ik vind zijn opstappen ge
tuigen van een uitermate grote
verantwoordelijkheid." Ze
meent overigens niet dat er nog
meer koppen moeten rollen
„In een zaak als deze is er na
tuurlijk geen echte schuldige
aan te wijzen. Dat Ponjee nt
opstapt, wil niet zeggen dat an
deren diezelfde conclusie moe
ten trekken. Blijft het feit dai
het managementteam zijn taal<
niet heeft waargemaakt. Er zal
in Noordwijk een mentaliteits
verandering moeten komen."
Bij de voorbereiding
van de tentoonstel
ling 'Leids Goed', die
volgend jaar in de Lakenhal zal
worden gehouden, stuitte ik op
de familie Dozy.
Francois Dozy, geboren in 1619
te Valenciennes, vestigde zich te
Leiden als greinreder. In 1647
trouwde hij met Jeanne de
l'Espine, evenals hij afkomstig
uit Valenciennes. Zijn veel jon
gere halfbroer Charles (geboren
in 1631) huwde Jeannes zuster
Marie de l'Espine. Ook hij was
werkzaam in de greinnering.
Pierre of Pieter Dozy, de in 1648
geboren zoon van Francois Do
zy en Jeanne de l'Espine, vestig
de in het complex 'La ville de
Bruxelles' tussen Oude Singel,
Korte Mare en Langegracht de
zaak 'Pierre Dozy et fils'. Deze
zonen waren de lakenkooplie-
den Jacques en Francois, die na
het overlijden van hun vader in
1718 het gehele bedrijf van hun
moeder Hester Drolenvaux
overnamen.
Jacques Dozy trouwde op 23 juli
1721 met Maria Ie Pla. Uit dit
huwelijk werd op 7 maart 1739
Willem Hendrik Dozy geboren.
Deze was collecteur der Gene-
raliteitsloterij en klerk ter secre
tarie. Op 25 oktober 1766 werd
zijn huwelijk met Margaretha
Elisabeth Populeus gesloten. Dit
huwelijk werd gezegend met
vier kinderen: Jacques Leonard,
Jan Pieter, Maria Cathari- na en
Wilhelmina Elisabeth.
Willem Hendrik Dozy maakte in
1764 met enkele vrienden een
pleziertochtje, waarvan de reke
ning bewaard is gebleven. Deel
nemers aan het uitstapje waren
J. van den Broek, J. Populeus, H.
van Struijk, Jan Inge neger en
Willem Hendrik Dozy. Op 11 ju
ni 1764 vertrok men met 'een
Wagen van Sessen' van Leiden
De silhouettes van
Maria Elisabeth Po
puleus (1738-1825)
en Willem Hendrik
Dozy (1739-1822).
FOTO'S
GEMEENTEARCHIEF
naar Koudekerk. Daar werd halt
gehouden voor twee glaasjes
anijs, waarvoor de somma van
vier stuivers werd neergeteld.
Voort ging het naar Alphen,
waar men uit de wagen stapte,
zich 'van 't een en ander ont
lastte' en vervolgens 2 3 glaas
jes persico dronk. De paarden
kregen een emmertje water.
Vervolgens reed men naar
Woerden, waar zoals de ver-
slaglegger Jan Ingeneger meld
de wij een voertje gehad en
de paarden gedejeuneert heb
ben'. In Woerden bezocht het
gezelschap het kasteel. De por
tier liet alle vertrekken zien,
waarvoor hem een fooi in de
hand gedrukt werd.
Bij het vertrek uit Woerden
Een pleziertochtje
met vrienden
moest voor het openen van de
poort 3 stuiver betaald worden.
Men reed tot Harmeien, waar
weer voor een paar glaasjes bit
ter gestopt werd.
Van Utrecht ging men via De
Bilt, waar een glaasje'bier ge
dronken werd, naar Zeist. Daar
werden de paarden gestald en
trok het reisgezelschap naar de
Moravische Broeders of Hern
hutters om daar te zien, te ko
pen en te horen. De volijverige
secretaris notuleert: 'Zij hebben
gezien, wat hebben zij gezien,
zij hebben gezien de fraaije si
tuatie van de plaats en van de
gebouwen, item van de respec
tive Winkelen, zij hebben ge-
kogt, wat hebben zij gekogt, zij
hebben gekogt, daar zij zin in
hadden, en dat zij betaalt heb
ben, zij hebben gehoort, wat
hebben zij gehoort, zij hebben
een zielroerende reisbeschrij
ving van de hernhuttersche do-
miné hooren lezen, wat Suster
Anna Jetsen in Bengalen is
overgekomen, breeder te lezen
of te zingen in het boekje dat de
dominé in zijn handen had,
maar om weder tot de zaak te
komen, Wij hebben benevens
de Paarden te Seijst verteert één
gulden en veertien stuivers'.
In Utrecht gebruikte men in de
Witte Engel 'een middagmaltje
met wijn'. Van Utrecht reed
men naar Breukelen 'en daar
maar heen en weer verteerd'.
Vervolgens trok men naar Loe-
nen, waar men om ongeveer
half tien 's avonds arriveerde.
Direkt werd eten besteld en
slaapplaats voor8(!) personen.
Het avondeten bestond uit een
slaatje en een karbonaadje, be
sprenkeld met 2 tot 3 flessen
wijn. Bij het ontbijt kreeg men
warme koekjes, brood, boter,
kaas, koffie, thee, melk, suiker
en drank. Na het ontbijt toog
het gezelschap naar de kapper,
'Passeficus blommeasie Premier
Perruquier te Loenen', voor hei
'extra fraaij accommodeeren
van Vier Paruijken, item het
jammerlijk friseeren van het
hair van het hoofd van mij Se
cretaris'.
Van Loenen ging het voorwaar s
naar Abcoude, waar de paardei
water kregen en de heren ook
enig vocht tot zich namen. 'Ge
zont en fris' arriveerde men in
Amsterdam, waar aan de Haar
lemmerpoort een vertering ge
bruikt werd. Buiten Amsterdan,
aan de paal van 200 roe, kregen
de paarden wederom water en
dronken onze vrienden 'een
soopje'. Te Halfwegen werd eei
fles rode wijn met suiker ge
dronken.
In Haarlem kocht men tabak ei
buiten Haarlem, in de dorstige
Kuijl, nuttigde men een deftige
maaltijd, 'waarvan de Spijzen fe
meenigvuldig zijn om alhier te
noteeren dus noteer ik maar al-
leen de verteering die zeer civiil
is, als bedragende maar alleen
lijk eens 24 gulden en 10 stui
ver. NB: men kan er geen
drooge aardappelen voor
eeten'.
Via Hillegom reed men naar
Sassenheim, vervolgens richtiig
Leiden, waar aan het Warmon
derhek 8 stuiver betaald moes
worden. Het volgende obstaké
was de Marepoort. Voor even
eens 8 stuiver werd deze ge
opend.
De reis was ten einde en de
voerman, 'die ons, God zij ge
looft, weder behouden heeft
thuijs gebragt' kreeg een fooi
van ruim drie gulden.
ingrid moerman
Vraagtekens bij strafbaarheid
katwuk/leiden peter van der hulst
„Intolerant." Dat zijn volgens
het Meldpunt Discriminatie in
Leiden de uitspraken die de
Katwijkse raadsleden H. Bakker
(RPF) en N. Zwaan (CDA) doen
over homoseksuelen. Woord
voerder Tik Ho Ong zet echter
vraagtekens bij de strafbaarheid
van de uitspraken.
Het Meldpunt Discriminatie
heeft twee klachten gekregen
over uitspraken die de twee
raadsleden enige weken gele
den tijdens een commissiever
gadering deden over homo
seksuelen. Eén van Groen
Links-raadslid T. Janssens en
één anoniem, die bij het Haagse
Meldpunt Discriminatie is bin
nengekomen. In beide gevallen
werd geklaagd over de discrimi
nerende opmerkingen die tfe
raadsleden maakten tijdens een
discussie over het beschikbaar
stellen van geld voor de bestrij
ding van seksueel geweld. De
raadsleden van SGP/GPV, RPF
en CDA voelden er niets voor
ook geld beschikbaar te stellen
voor homo-emancipatie.
„De RPF meent dat seksuali
teit alleen binnen het huwelijk
is toegestaan. Het is een zonde
homoseksuelen te emancipe
ren. De overheid moet niet
doen of homoseksualiteit nor
maal is", zei Bakker. CDA'er
Zwaan meende zich als christen
op de regels van de bijbel te
mogen beroepen. „Als je geen
bezwaar meer tegen homo
emancipatie mag maken, dan
kan ik mijn democratisch recht
niet meer uitoefenen."
Volgens Tik Ho Ong, die nog
niet exact weet wat de raadsle
den tijdens de gewraakte com
missievergadering hebben ge
roepen, zijn de uitspraken in de
raad geen aanleiding voor een
rechtszaak. „Het is heel akelig
als raadsleden zoiets roepen,
maar ik denk dat dit nog wel
binnen het recht op een eigen
mening valt. Ik mag ook zeggen,
dat ik tegen het geloof ben."
Volgens Ong maakt het verschil
dat de Katwijkse raad uiteinde
lijk gewoon geld voor het pro
ject beschikbaar heeft gesteld.
„Als er consequenties worden
verbonden aan dergelijke uit
spraken, is het veel ernstiger.
Gelukkig gaat het hier niet om
een meerderheid van de Kat
wijkse raad."
Ong heeft naar aanleiding van
de beide klachten contact opge
nomen met de COC's van Lei
den en Amsterdam. Mocht blij
ken dat de woorden van de
christelijke politici niet strafbaar
zijn dan wordt gekeken of ande
re actie mogelijk is. Gedacht
wordt aan het schrijven van een
brief aan de Katwijkse raad,
waarin de uitspraken worden
betreurd. „Misschien zijn er wel
homoseksuelen in Katwijk die
door dergelijke uitspraken in
gewetensnood komen, omdat
ze ook nog eens geloven."
Oud VVV-directeur op WD-lijst
noordwuk paul de vlieger
De oud-directeur van de
Noordwijkse VW Marjolijn
van der Jagt staat bij de ko
mende gemeenteraadsverkie
zingen op de lijst van de WD.
Op welke plek is nog niet be
kend, maar Van der Jagt zegt
het raadslidmaatschap te am
biëren. Van der Jagt, die te
genwoordig een eigen' public
relations-bureau heeft, zegt al
langer van plan te zijn ge
weest ooit in de politiek te
stappen. „Maar met het di
recteurschap van de WV
vond ik het gemeenteraads
werk niet te combineren. Dat
zijn twee onverenigbare func
ties. Nu mijn werk anders is,
heb ik me bij de partij aange
meld."
AGENDA
DINSDAG 2 MAART
Katwijk
Sporten voor mensen met CARA o.l.v.
een fysiotherapeut in sportzaal Boors-
ma, Zwanenburg 61, van 15.30 tot
16.30 uur.
WOENSDAG 3 MAART
Leiden
Voorleesmiddag voor kinderen van
vier tot acht jaar in filiaal Merenwijk
van de Openbare Bibliotheek, Rosmo^
len 4, aanvang 14.00 uur.
Sporten voor mensen met CARA olv
een fysiotherapeut in gymzaal De
Brug, Wassenaarseweg, van 16.00
tot 17.00 uur.
Informatiepunt Gemeenschappelijk
Wonen, Gerestraat 20. van 20.00 tot
21.00 uur.
Oegstgeest
Bridge-drive in 'Hotel het Witte Huis',
aanvang 19.45 uur.
