'Troepen VS
nu niet weg
uit Somalia'
Buitenland
Moreel Rode Leger op nulpunt, maar generaals doen niets
Unita komt
niet opdagen
Clinton op
de bres voor
vrijhandel
Vrije markt in Moskou
Palestijnen: Tijd niet
rijp voor vredesoverleg
NAVO steunt voedseldroppings Bosnië
7
algernon nederlands pet^borwu ap associated press
the presse agentur cpd gemeenschappeb|lcc pendtemt
the independent ips inter press serwce rtr reuter
Strijd verlegd naar parlement
new delhi» De rechtse hindoepartij Bharatiya Janata (BJP) heeft
het Indiase parlement gisteren lamgelegd en opgeroepen tot een
dag van nationaal protest. Beide parlementskamers schorsten
.hun zitting toen BJP-leden met spreekkoren excuses van de re
gerende Congrespartij eisten. De BJP'ers waren woedend omdat
de regering donderdag hun mars in New Delhi onmogelijk had
gemaakt. De betoging was onder meer bedoeld om de onmid
dellijke bouw te eisen van een hindoetempel in Ayodhya.
Franse vissers nog niet tevreden
parus Het besluit van de Europese Commissie om een minu-
mumprijs in te stellen voor bepaalde soorten geïmporteerde vis
heeft de Franse vissers nog niet gekalmeerd. Met het blokkeren
van havens in Bretagne zetten zij gisteren hun acties voort voor
meer bescherming van de overheid tegen de val van prijzen.
'Laat roomsen niet met moslims trouwen'
rome» Clemente Riva, de bisschop die in Rome verantwoorde
lijk is voor de contacten tussen de rooms-katholieke kerk en an-
dersgezinden, heeft priesters geadviseerd huwelijken tussen ka
tholieken en moslims te ontmoedigen. Dat heeft de krant Cor-
riere della Sera gisteren gemeld. Wrijvingen moeten worden ver
meden en gemengde huwelijken leiden juist tot wrijvingen, al
dus Riva.
Duitsers welkom bij herdenking
londen De Britse marine heeft veteranen van de Duitse onder-
zeebootvloot uitgenodigd voor de 50ste herdenking van de slag
om de Atlantische Oceaan. De herdenking wordt in mei gehou
den. Het Duitse fregat Bremen en de onderzeeboot U25 voegen
zich dan bij ongeveer 50 oorlogsschepen uit de hele wereld, die
tussen 26 en 31 mei in Liverpool meedoen aan de ceremonie.
De Britse vorstin, Elizabeth, zal er ook zijn. De Atlantische Oce
aan, van vitaal belang voor de verbindingen met de Verenigde
Staten, was een van de belangrijkste 'slagvelden' van de Tweede
Wereldoorlog.
IRA pleegt bomaanslag
warrincton In de Engelse plaats Warrington, tussen Manches
ter en Liverpool, is gisteren een bomaanslag gepleegd op drie
grote tanks met 140.000 kubieke meter gas. Een van de tanks
ontplofte en de brandweer liet een andere uitbranden. Het Ierse
Republikeinse Leger (IRA) heeft gisteravond laat de verantwoor
delijkheid voor de aanslag opgeëist. Omwonenden werden na de
explosies geevacueerd. Er vielen geen doden of gewonden.
Diplomaten vermoord door terroristen
Bangkok» De politie van Bangkok meent dat de in 1989 en 1990
in de Thaise hoofdstad gepleegde moorden op drie Saudische
diplomaten zijn gepleegd door pro-Iraanse terroristen. De Thai
se minister van binnenlandse zaken, Chavalit Yongchaiyudh, zei
gisteren dat de moorden wraakacties waren voor de botsingen
tussen politie en Iraanse pelgrims in Mekka, waarbij in 1987 on
geveer 400 pelgrims de dood vonden.
moskou hans geleunse
correspondent
Het Rode Gevaar is ziek. De ge
lederen van het voormalige
Sovjetleger, dat nu een jaar on-
der Russische vlag opereert,
worden geteisterd door deser
tie, ontduiking van de dienst
plicht, corruptie en ondervoe
ding. Intussen houdt de top
van het ministerie van defen
sie, waar liefst 669 generaals
emplooi vinden, zich vooral
bezig met het formuleren van
nieuwe doctrines en concep
ten, waarvoor in de praktijk
geen geld is.
Rusland heeft geen vijanden
meer, verkondigden deze week
president Boris Jeltsin en defen
sieminister Pavel Gratsjov ter
gelegenheid van de Dag voor de
Verdedigers van het Vaderland.
Het kapitalistische Westen is
een bondgenoot geworden; in
het Oosten ligt het accent op
vriendelijke handelsrelaties.
Maar anderen zien wel degelijk
een vijand. Het leger zelf be
dreigt de Russische maatschap
pij, concludeerde een hoogge
leerd gezelschap dat afgelopen
weekeinde in Moskou bijeen
was voor de conferentie Het Le
ger en de Post Totalitaire Maat
schappij.
Joeri Derjoegin van de Russi
sche Academie van Weten
schappen sprak er over een ge
desillusioneerd officierskorps,
waarvan zeventig procent van
mening is dat hun eenheden
niet 'gevechtswaardig' zijn. Vol
gens Derjoegin zijn de omstan
digheden in het leger zo schrij
nend dat er iedere dag drie
moorden en een zelfmoord
worden gepleegd en per week
120 militairen deserteren.
Niemand kijkt er echt van op.
Defensieminister Gratsjov rela
tiveert hoogstens de vredesver-
liezen wat. Zo'n tachtig per jaar,
zegt hij, meestal het gevolg van
verkeersongevallen of niet op
volgen van veiligheidsvoor
schriften. Slechts zes procent
van deze militairen benam
zichzelf het leven.
Maar wie gelooft Gratsjov nog?
Veel belangwekkender zijn in
legerkringen de kranteberichten
over sterfgevallen bij de Pacifi-
sche Vloot in Wladiwostok. Vier
door ondervoeding verzwakte
matrozen overleden er begin
deze maand. En het dagblad
Komsomolskaja Prauda liet on
langs een lokale commandant
aan het woord die een privé-on-
derzoek naar dit schandaal in
stelde en tot de ontdekking
kwam dat recruten na de eerste
drie maanden van hun dients-
plicht tien tot dertig kilo ge
wicht verloren.
Het algehele verval, gevolg van
de snelheid waarmee het socia
listische rijk ineenstortte en de
daaropvolgende politieke en
economische crisis, heeft de
strijdkrachten in alle geledingen
aangetast. Wat moet een dienst
plichtige met 1000 (2 gulden)
roebel soldij per maand? Of een
officier met 40.000?
Wat moeten de 150.000 offi
ciersgezinnen, teruggekeerd uit
alle windhoeken van het Sovjet
rijk, voor wie geen redelijke wo
ning is? Of de majoor die van
Berlijn wordt overgeplaatst naar
Naltsjik in de roerige Kaukasus,
een gebied dat volgens Gratsjov
het belangrijkste militaire dis
trict voor Rusland moet worden
vanwege het (islamitische) ge
vaar uit het zuiden? Wie wil
daar dienen? Wie wil het leven
laten in de Tadzjiekse stam
mentwisten of de Armeens-
Azerbajdzjaanse gevechten?
De 2,5 miljoen man die het Rus
sische leger zou moeten tellen
volgens de officiële opgaven,
zijn tot ruim 1,5 miljoen gere
duceerd zonder dat daar uitput
tend met het Westen over
moest worden onderhandeld.
Bij de herfstlichting van vorig
jaar kwam maar één op de vijf
recruten opdagen.
De discipline is verdwenen. Sol
daten en officieren van Russi
sche eenheden gestationeerd in
spanningsgebieden als de Kau
kasus of Centraal-Azië verkopen
zichzelf en hun wapens aan een
de hoogst biedende.
In de Baltische republieken
worden de wapenarsenalen
leegverkocht. Op de zwarte
markt in Moskou, waar de vraag
naar handvuurwapens als ge
volg van stijgende criminaliteit
enorm is, gaan de Tokarov-
pistolen en Kalasjnikov als war
me broodjes van militaire naar
burgerhand.
Aleksandr Zjilin, tot december
officier, maar ontslagen omdat
hij als hoofdredacteur van het
onafhankelijke blad Leger van
Rusland de strijdkrachten in
diskrediet zou hebben gebracht,
zegt dat het niet sociale en eco^
nomische factoren zijn die het
leger in een explosieve situatie
brengen, maai hel stelselmatig
onderdrukken van mensenrech
ten, zoals dat op vrije menings-
uiting.
Zjilin: ..Gratsjov verdoezelt de
werkelijke situatie in het leger.
Iedereen die tegen zijn politiek
is, wordt er uit gewerkt." Zjilin
is democraat, maar zijn kritiek
wordt gedeeld door de veel
rechtsere Officiers Unie, waarin
communistische officieren de
malaise in het leger gebruiken
om nieuwe aanhang te winnen.
Volgens de 85-jarige Zjilin is er
niets van Jeltsins legerhervor-
mingen van de grond gekomen
omdat Gratsjov de van het Sov
jet-tijdperk geërfde bureaucrati
sche top in Moskou de hand
boven het hoofd houdt. „Hij is
door Jeltsin binnengehaald om
een nieuw leger op t'éTBlten.
Maar er is niks van terechtgeko
men", zegt hij.
Volgens Zjilin is het leger zo""
verscheurd door de huidige po
litieke crisis, dat een explosie
van sociale onvrede onvermij-
delijk is. Hij is ervan overtuigd -
dat zo'n zeventig procent van
de officieren nu niet. zoals in
augustus 1991, aan de kant blijft
staan bij een poging tot staats
greep. Het grote aantal militai
ren dat deze week met de com
munisten meedemonstreerde
tegen leltsin, is wat hem betreft
een teken aan de wand.
Niet meer het Westen, maar de eigen
strijdkrachten bedreigen de maatschappij
Elitetroepen maken einde aan
beleg parlementsgebouw Zaïre
Soldaten die trouw zijn aan pre
sident Mobutu Sese Seko heb
ben gisteren het huis omsingeld
van de leider van de Zaïrese in
terimregering, aartsbisschop
Monsengwo Pasinya. Dat ge
beurde enkele uren nadat ze
hun beleg van het parlements
gebouw in Kinshasa hadden op
geheven. Dat gebeurde na grote
addis abeba afp
De delegatie van de Angolese
oppositiebeweging Unita is gis
teren niet komen opdagen bij
de tweede ronde van de Angole
se vredesconferentie die had
moeten beginnen in de Etiopi-
sche hoofdstad Addis Abeba.
In Lissabon is vernomen dat
Unita heeft aangevoegd dat de
veiligheid van de delegatie on
voldoende zou zijn gegaran
deerd. Een van de leden van de
Angolese regeringsdelegatie, ge
neraal Carneiro, trok dit motief
echter in twijfel. „We zijn scep
tisch over de mogelijke resulta
ten van de tweede onderhande
lingsronde en deze eerste ver
traging sterkt ons daarin", aldus
de generaal.
Vanuit Addis Abeba is verno
men dat de conferentie mis
schien vandaag alsnog kan wor
den hervat.
diplomatieke druk vanuit Bel
gië, Frankrijk en de VS. Honder
den parlementsleden konden
gisteren na drie dagen het ge
bouw verlaten.
Aartsbisschop Pasinya is uit
gegroeid tot een symbool van
het verzet tegen Mobutu, sinds
hij werd benoemd tot voorzitter
van de natiopale conferentie
over democratie. Volgens diplo
maten hebben soldaten al eens
geprobeerd hem te vermoor
den. Het huis van Monsengwo
was gisteravond omsingeld
door 40 tot 50 soldaten van Mo
butu's gevreesde Speciale Presi
dentiële Divisie.
Banen weg bij
Philips België
brussel alv knol
correspondent
Bij de Philips-vestiging in het
Belgische Dendermonde ver
dwijnen 197 van de 690 arbeids
plaatsen. Dat maakte Philips In
dustrial Activities NV gisteren
bekend. Met de afslanking
hoopt men de positie van het
bedrijf te kunnen verstevigen.
Bij Philips in Dendermonde
worden voornamelijk luidspre
kers gemaakt. In deze vestiging
wil Philips zich voortaan con
centreren op het maken van zo
geheten 'high-end' luidsprekers.
De produktie van de goedkope
re 'lower-end' luidsprekers ver
huist voor het grootste deel
naar Malaysia, aldus de directie.
washington ap
De Amerikaanse president,
Clinton, heeft de Amerikaanse
bedrijven gisteren beloofd dat
hij hun concurrentiepositie op
de internationale markt zal hel
pen versterken. In een toe
spraak over de wereldeconomie
zei Clinton vastbesloten te zijn
handelsbarrières af te breken.
Volgens Clinton hebben 20 van
de 24 meest ontwikkelde landen
ter wereld de handelsbarrières
de afgelopen jaren vergroot in
plaats van verkleind.
Daarnaast drong hij aan op
hulp voor Rusland en andere
jonge democratieën. Succes van
die landen is „van bonder be
lang voor onze toekomst", aldus
de president.
Op het thuis front heeft hij in
tussen de wind mee: de Ameri
kaanse economie groeide het
laatste kwartaal van vorig jaar
4,8 procent, en dat is een vol
procent meer dan verwacht.
Het Russische persbureau In
terfax noemde gisteravond Ca
nada als plaats voor de topont
moeting op 4 april tussen Clin
ton en zijn Russische ambtge
noot Jeltsin. Eerder was gemeld
dat ze elkaar ergens in Europa
zouden ontmoeten.
Clintons agenda voor gespre-
kingen met Europese leiders
loopt Trouwens aardig vol. De
Franse president, Mitterrand,
reist begin volgende maand
naar Washington en heeft Clin
ton gewaagd komende zomer
Frankrijk te bezoeken. En op 25
en 26 maart maakt de Duitse
kanselier, Kohl, zijn opwachting
in de Amerikaanse hoofdstad.
Bouterse wil af
van Venetiaan
paramaribo ap
Desi Bouterse, voormalig leger
leider van Suriname, eist dat
president Ronald Venetiaan af
treedt. Hij stelde die eis tijdens
een toespraak ter herdenking
van de door hem geleide staats
greep van 25 februari 1980. Hij
sprak tot een gehoor van ruim
5.000 mensen. Hoewel de rege
ring 25 februari als officiële
feestdag heeft geschrapt, was er
toch een militaire delegatie
aanwezig bij het monument
voor de coupplegers.
Pentagon voorziet vertraging terugtrekking
Nu het geweld in Somalia zo toeneemt, moeten de Ame
rikaanse troepen langer in dat land blijven dan de bedoe
ling was. Dat hebben functionarissen van het Ameri
kaanse ministerie van defensie gisteren verklaard. Vol
gens het oorspronkelijke plan zouden de Amerikanen het
grootste deel van hun 17.000 man sterke troepenmacht
half april grotendeels hebben teruggetrokken en het
commando in Somalia hebben overgedragen aan de Ver
enigde Naties. Er zouden dan nog 5.000 Amerikaanse mi
litairen overblijven.
Die geluiden volgen op een uit
sprak van de secretaris-generaal
van de VN, Boutros-Ghali, dat
het vertrek van de Amerikaanse
troepen door het toenemende
geweld helemaal niet hoeft te
worden uitgesteld.
De plaatselijke militieleiders
vrezen dat ze door de aanwezig
heid van de Amerikaanse mari
niers hun macht kwijt raken.
„Ze voelen zich als een kip
waarvan de veren worden ge
plukt", aldus een functionaris
van het ministerie van buiten
landse zaken in Washington.
Sinds de komst van de Ameri
kanen kunnen de militiehoof-*
den minder makkelijk aan wa
pens komen. De Amerikaanse
en andere buitenlandse troepen
(14.500 man) nemen voortdu
rend wapens in beslag, al wordt
er niet gesproken van een syste
matische campagne om de mi
lities te ontwapenen.
Volgens het team van Artsen
zonder Grenzen in Kismayu zijn
bij de laatste gevechten ir\drze
Zuidsomalische havenstad ze
ker honderd doden gevallen on
der de Somaliërs. In hpfrplawfif-
lijke ziekenhuis zijn nog eens 91
mensen opgenomen met kogel -
wonden. Artsen ponder Gren
zen maakte dat gisteren in
Brussel bekend.
'Marteling en executie aan de
orde van de dag in Haïti'
Hij wijst erop dat in Haïti nage
noeg geen wetten gelden en dat
de bevolking is overgeleverd
aan de willekeur van de veilig-
plaitii.iiui
king het
grootst zijn. Het in bezit hebben
van een foto van Aristide kan al
aanleiding zijn tot arrestatie, al
dus Celli.
In zijn rapport zegt Celli dat
in de meeste Haïtiaanse gevan
genissen wordt gefolterd. Het
leger zou burgers ook geld af
persen door met arrestatie of
mishandeling te dreigen.
Executies, martelingen, wille
keurige arrestaties en intimida
tie van burgers door de veilig
heidspolitie zijn aan de orde
van de dag in Haïti. Dat ver
klaard onderzoeker Marco Tulio
Bruni Celli in zijn gisteren uit
gebrachte rapport aan de Men
senrechtencommissie van de
Verenigde Naties.
Sinds in september 1991 de
democratisch gekozen presi
dent Aristide werd afgezet, heeft
het leger 1.000 tot 3.000 Haitia-
nen geëxecuteerd, aldus Celli.
Onder toeziend oog van een in steen gevatte Lenin
proberen prostituees in Moskou klanten te strikken.
Per keer rekenen ze daan/oor momenteel 2.000 roe
bel. Maar net als alle andere prijzen staan ook deze
onder sterke opwaartse druk.' De inflatie (geldont
waarding) is namelijk gigantisch, vorig jaar bijvoor
beeld zo'n 2.000 procent, tegen ongeveer 2,5 pro
cent in Nederland. Uit onderzoek blijkt dat de Russen
inmiddels bevreesder zijn voor inflatie dan voor cri
minaliteit. FOTO EPA
jeruzalem-brussel AP-GPP
De tijd is nog niet rijp voor her
vatting van het vredesoverleg
over het Midden-Oosten. Dat
heeft het hoofd van de Pales
tijnse onderhandelingsdelega
tie, Haidar Abdul-Shafi,gisteren
gezegd.
Abdul-Shafi wees er op dat Is
raël niet aan de twee belangrijk
ste Palestijnse eisen heeft vol
daan: De terugkeer van de in
december naar zuid-Libanon
uitgewezen Palestijnen qi een
belofte om in de toekomst van
deportaties af te zien. Donder
dag nodigden de VS en Rusland,
als voorzitters van het overleg,
de betrokken partijen uit om in
april weer te gaan praten in
Washington.
De Arabische landen zullen
binnenkort tijdens topoverleg in
Syrië hun standpunt bepalen,
zo verklaarde de Syrische minis
ter van buitenlandse zaken,
Farouk al-Sharaa, gisteren in
Brussel. Hij voegde er aan toe
dat een voorwaarde voor deel
name aan de besprekingen is,
dat een oplossing wordt gevon
den voor de gedeporteerde Pa
lestijnen.
Israël heeft ook niet niet for
meel toegezegd dat het weer
komt onderhandelen. De Israë
lische premier, Rabin, zei giste
ren wel: „Het is zeer waar
schijnlijk dat dit komende jaar
een van de meest doorslagge
vende jaren in de geschiedenis
van Israël zal worden.".
Twee oudere Palestijnen babbelen rustig door terwijl Israëlische politie
mensen wachten tot ze eventueel worden ingezet in Jeruzalem. De Is
raëlische autoriteiten hielden gisteren rekening met ongeregeldheden,
aangezien 60.000 moslims waren toegestroomd voor het eerste vrijdag
gebed tijdens de Ramadan, de heilige islamitische vastenmaand.
IlSS-voorzitter bepleit Russische deelname aan interventiemacht
brlfssel-londen gpd-/>
De NAVO-landen steunen de voedseldrop
pings die de Verenigde Staten boven oost-
Bosnië willen uitvoeren. Geen van de
NAVO-partners zal echter zelf een concrete
bijdrage leveren. Dat bleek gisteren tijdens
de eerste ontmoeting van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, Christop
her, met zijn NAVO-collega's in Brussel.
Christopher zei wel dat hij de instem
ming van de NAVO-partners bemoedigend
vindt. Wanneer de droppings beginnen, zei
hij niet. Tot nu toe wordt aangenomen dat
de operatie morgen al van start gaat. In elk
geval waren Amerikaanse militairen op
vliegbases in Duitsland gisteren druk in de
weer met voorbereidingen. De hulptrans
porten zullen vanuit Duitsland vertrekken.
Omdat de Amerikanen inmiddels hebben
besloten om de droppings vanaf grote
hoogte te doen, is bescherming vanuit de
lucht niet meer nodig, verklaarde minister
Kooijmans van buitenlandse zaken. Volgens
Kooijmans zal het parachuteren van hulp
pakketten de kans op een eventueel militair
ingrijpen niet vergroten. Eerst moeten de
strijdende partijen het plan van bemidde
laars Vance en Owen aanvaarden. Pas als de
daarin voorziene opdeling van BÖsnli I ld
cegovina in tien semi-autonomc provincies
problemen oplevert, kan militaire actie
worden overwogen, aldus de bewindsman.
Bij de NAVO gaat men ervan uit dat er een
troepenmacht van 10.(km) tot 60 000 man
schappen nodig zal zïjn om op de naleving
van een vredesregeling toe te zien.
Bo Huldt, de Zweedse voorzitter van het
Londense Internationaal Instituut voor
Strategische Studies (IISS). noemde gisteren
Russische deelname aan internationale vre
desmacht een „noodzakelijke voorwaarde".
Een vredesmacht met Russen zou volgens
hem voor de Serviërs, hun natuurlijke
bondgenoten, veel acceptabeler zijn. Ook
zou het voor de betrekkingen tussen Rus
land en zijn (oude) vijanden in het Westen
goed zijn om gezamenlijk op te trekken in
Bosnië.
Huldt wilde geen uitspraak doen over de
gewenste omvang van de vredesmacht. Als
die echter 50.000 manschappen zou omvat
ten. een veelgenoemd getal, zouden de Ver
enigde Staten 25.000 militairen moeten le
veren. De Russen moeten in de optiek van
de Zweed 10.000 manschappen sturen, ter
wijl de Europese mogendheden gezamen
lijk nog eens 15.000 man voor hun rekening
Om histonsche redenen moet Duitsland,
dat in de Tweede Wereldoorlog gruwelijke
terreur uitoefende op de Balkan, buiten de
vredesmacht blijven. Huldt acht het even
min raadzaam de Turken, die tot en met de
Eerste Wereldoorlog delen van het gebied
bestierden, bij een vredesoperatie te betrek
ken.
