De artistieke
zijsprongen van
een te laatbloeier
np
ZATERDAG 27 FEBRUAR11993
FOTO HANS VAN WEEL
I egenwoordig kan Gregor Frenkel
Frank zijn uit één stuk gebeeld-
JL houwde hoofd niet onopgemerkt
buiten de deur te steken. Zijns ondanks kan
hij zomaar op straat het middelpunt zijn van
een feest der herkenning. En dat terwijl hij al
een lang. tamelijk anoniem bestaan achter
zich had als reclamemaker. Vellen tekst
schreef hij van zich af. Respect en bewonde
ring vielen hem hooguit in beperkte kring ten
deel. Maar sinds hij op TV in het satirische
consumentenprogramma 'Ook dat Nog'
voordraagt uit andermans werk, is Frenkel
Frank bekender dan ooit. „Die bekendheid
achtervolgt me tot in Israël aan toe. Zelfs
daar heb ik wel een stem gehoord: 'Verrek,
daar is hij'."
Alles heeft natuurlijk z'n voors en z'n te-
gens. Het is niet altijd een onverdeeld genoe
gen om herkend te worden. Nog dagelijks
kan hij zich verwonderen over de reacties die
zijn verschijning kunnen oproepen. Alles
went, maar soms overvalt hem nog een zeke
re gêne als iemand hem met wijd gespreide
armen tegemoet treedt. De ervaring heeft FF
geleerd dat hij elk ogenblik door een handte-
keningjagende kinderschare kan worden be
stormd. Niet altijd heeft hij zin en tijd om het
oponthoud lang te laten duren. Dus stelt hij
de kinderen nogal eens een reusachtige
handtekening 'voor jullie allemaal' in het
vooruitzicht.
Gezag
Frenkel Frank zal niet gauw meer worden be
lazerd. Het gezag dat blijkbaar alleen al op
grond van zijn medewerking aan 'Ook dat
Nog' van hem afstraalt, kan in de detailhan
del soms potsierlijke reacties teweeg bren
gen. Laatst stapte hij een radiozaak binnen.
Hij wilde het een en ander weten over een
bepaald merk videorecorder. Frenkel Frank
zag de man schrikken en hoorde hem vervol
gens roepen: chèhèf. Zo veel ontzag hebben
ze vandaag de dag voor Frenkel Frank. .An
der voorbeeld. Ik was in een bedrijf in Rotter
dam voor een rondleiding. Merkwaardig hoe
stil het was op de werkvloer. Je zag de men
sen daar denken: die vent van 'Ook dat nog'
loopt hier blijkbaar rond, omdat het hier
goed mis is."
En zo pakte hij op een zomerse achterna
middag ergens op het Amsterdamse Rokin
een terrasje. Frenkel Frank had goed en wel
plaatsgenomen, stond er een glas spranke
lende champagne voor z'n neus. Aan wie hij
dit nu weer te danken had, vroeg hij de kel
ner. Voor zover Frenkel Frank het zich kon
herinneren, had Hij het geestrijke vocht niet
besteld. „Bleek van een meneer, een tafeltje
verderop. 'U bezorgt me zo veel plezier als ik
naar 'Ook dat nog' kijk'."
Gregor Frenkel Frank. Tekstschrijver. Ac
teur. Bekende Nederlander, ook dat nog.
Maar vooral veertig jaar in de reclame. Niet
dat hij daar veel poespas van heeft gemaakt.
Een etentje met de door hem hooggeachte
oprichter van de Gouden Reaal, Ernst Gott
lieb, dat was het dan. Reclame maken is zijn
vak, reclame maken voor zichzelf ligt hem
minder. Eigenlijk kan Frenkel Frank het zich
niet indenken dat hij eind volgende maand
64 wordt en dat hij al veertig jaar meeloopt in
de commercie. Eind vorig jaar flitste het on
verhoeds door z'n brein. Hij raakte er in de
schouwburg over aan de praat met freelance
media- en kunstjournalist Henk van Gelder.
„Dat wil zeggen: dat gedoe over veertig jaar
in de reclame flapte zomaar uit mijn mond.
En mijn kaken moesten ervan kleuren."
Slagzin
Frenkel Frank is onder meer de man van Dit
is de wan en dit is zijn bier. Die slagzin is er
aardig ingegaan, maar liever wordt hij niet
meer aan deze Amstel-campagne herinnerd.
„Een klassiek voorbeeld van hoe het niet
moet. Je kunt geen macho-image opbouwen
als het flesje er lullig uitziet. En het etiket was
ook niet bierig. Had te maken met die rood
witte kleuren. Die flesjes hadden een fliptop-
kroonkurkje. Net een petje. Daar kon je dan
de fles mee openen. Het geheel zag eruit als
een mislukte wielrenner. De lulligheid ten
top, ondanks die slagzin."
Bij het Amsterdamse reclamebureau Grey
is Frenkel Frank er voor de special projects.
Althans, dat vermeldt zijn visitekaartje. Hij is
er zo één die niet op z'n handen wil worden
gekeken. Laat hem maar de vrije hand, dan
komt het wel goed. Zo'n type! Als het mooi
weer is, kun je er donder op zeggen dat hij
naar z'n boot gaat. Daar kan Frenkel Frank
zijn opdrachtgever sneller van dienst zijn dan
achter z'n bureau met een almaar rinkelende
telefoon. Hij gruwt van de vergadercultuur,
die ook in de reclame om zich heen grijpt.
Frenkel Frank is er niet voor de multinatio
nals („De KLM komt met zoveel man sterk"),
hij zoekt het meer in kleine opdrachtgevers.
Voor Frenkel Frarik hoeft het niet: praten met
die project-manager en met die marketing
deskundige. Hij houdt van korte lijnen. „Ik
moet de vent spreken die het voor het zeggen
heeft."
Het produkt waaraan een ondernemer
meer bekendheid wil geven, moet wel vol
doen aan Frenkel Franks persoonlijke kwali
tatieve normen. Een sigaar moet hem wel
De reclamewereld is naar eigen
zeggen niet de zijne, maar
Gregor Frenkel Frank loopt er
intussen wel veertig jaar in
mee. De slagzin 'Dit is de man,
dit is zijn bier' ontsprong aan
zijn lenige geest, maar de broer
van Dimitri wil daaraan liever
niet worden herinnerd. De door
hem bedachte campagne voor
een bepaald merk sigaren
leverde niet alleen maar
naamsbekendheid op, hij gaf
daarmee ook de aanzet tot de
oprichting van een club
tevreden rokers. Landelijke
bekendheid verwierf'FF' zich
evenwel pas rond z'n veertigste.
Tot genoegen van zijn vader
manifesteerde hij zich alsnog
als een ware telg van een
artistieke familie. Gregor
Frenkel Frank: reclameman,
auteur, tekstschrijver, acteur,
gelegenheidsjournalist. En
bekende Nederlander. Ook dat
nog! „Ik ben een te laatbloeier.
ker van dat AVRO-programme
door Joop Schellens. Die was opi
dat moment druk doende met de
vervaardiging van een film o\\\.
het Wereldnatuurfonds. „Priip
Bemhard zou als voorzitter in dji;
film een prominente rol spelen.
En het leek Schellens wel aardig
om een liedje over olifanten in
die Film te hebben, want de prins
hield zo van olifanten. Ger.Lug-
tenburg, destijds directeur, van
AVRO-TV, wist nog te vertellen
dat het lied zou worden g?/PjV-
gen door Frank Sinatra.
„Om zeven uur 's avond?'pefde
Scheltens. Ik ging metee# ^iin
tijd onderweg, had nooit vakantie. De man
was niet bepaald gecharmeerd van Gregors
beroepskeuze. Dimitri, de andere zoon, was
na z'n rechtenstudie ook in de reclame ge
gaan, maar die speelde tenminste toneel en
schreef toneelstuWcen. Maar Gregor...
„Wat gebeurde? Luc Lutz, die ook bij Cur
sief zat, vond blijkbaar dat mijn teksten lek-
slag. En dat terwijl ik op fju't(
ment nooit eerder een updje,!
gemaakt. Maar voor PnnsBfrn-
hard en voor Sinatr# wj| je wel
even aanpoten. Iff schreef het
liedje in het Engels', heb een
Amerikaanse laten checken of
het taalkundig allemaal verant
woord was en belde om elf uur
Scheltens terug. Ik zeg: dit is het.
Hij zegt: ik hou van je. Maar om
een lang verhaal kort te maken:
er kon geen sprake van zijn dat
Sinatra het lied zou zingen. Toen
kwam Lugtenburg met Nana
Mouskouri aanzetten. Ik zeg:
geen sprake van. een man moet
The Elephant Song zingen. Uil
eindelijk werd het Kamahl."
Leergeld
Afgaande op het label van de
plaat moet naast Frenkel Frank
nóg een tekstschrijver z'n crea
tieve gaven hebben geleend aan
The Elephant Song. Ene Roger
Waddis. „Ik weet niet wie Wad-
dis is", zegt Frenkel Frank. „Wat
ik wel weet: een dag voor de op
name werd ik gebeld door Hans
van Hemert, de componist van
het lied. Hij vertelde dat een paar
regels niet lekker bij Kamahl in
de mond lagen, vandaar dat er
het een en ander was veranderd
in de tekst. Van Hemert vertelde
ook dat er maar één regel hoefde
te worden veranderd om degene
die daarvoor verantwoordelijk
was voor de helft in het honorari
um te laten delen. Het enige dat
ik nog kon doen was de hele
handel afblazen. Maar wat moet
je een dag voor de opname?"
Gewoon doorgaan, besloot Fren
kel Frank, en zo streek hij het be
drag van 27.000 gulden op. Na
derhand sprak Jiij dorpsgenoot
Tonny Eyk, die hpp^ voorhield
dat hij er in plaats vpt\Jifty fifty
met gemak zeventig propfpt had
kunnen uitslepen. „ZQieJs heet
leergeld betalen. Op de schuit van ne later
verongelukte autocoureur Rob Slotcmaker
werd de platina plaat uitgereikt. Je struikelde
er over de belangrijke en zich belangrijke
voelende personen. Naar de tekstschrijver
keek geen mens om. Kwaad ben ik er niet om
geworden, ik vond het eerder leerzaam."
Zijn werkzaamheden bij Grey kunnen, zegt
ker bekten. En hij vroeg of ik het stuk Why hij, nooit op gespannen voet raken met ztjn
rookgenot verschaffen, anders kan hij onmo
gelijk in vuur en vlam raken voor de campag
ne. Zijn vasie prijs: 275 gulden per uur. „Er
zijn mensen die 350 gulden per uur bereke
nen. maar dat betekent beslist niet dat ik dan
onder de prijs werk."
Afkeer
Hij heeft een hartgrondige afkeer van bom
bast, overexposure van woorden en projectie.
Een full co/our-advertentie over twee pagi
na's kan op zich mooi zijn, de kost moet wat
hem betreft wel voor de baat uitgaan. „Een
reclamespot van een half miljoen vind ik ab
surd. Ik geloof in authenticiteit in de reclame.
Een tekst moet duidelijk zijn. In geen geval
mag reclame ondanks het vele geld dat er
voor is uitgegeven de vraag oproepen: Jezus,
wat willen ze me vertellen?"
Met een advertentie van enkele vierkante
centimeters kan naar zijn mening de bood
schap net zo goed. zo niet beter worden
overgebracht. Sober kan toch smeuiig en
subtiel zijn. Hij wijst naar een onderschei
ding, betrekkelijk onopvallend gepositio
neerd op de vensterbank. Hij kreeg in 1986
een EfFie als blijk van waardering voor de
meest efficiënte reclame-uiting. Een inge
zonden mededeling met een fotootje van een
tevreden roker. Frenkel Frank meldt dat de
campagne heeft geleid tot de oprichting van
een rokersclub: de leden nemen alleen ge
noegen met sigaren van Oud-Kampen.
„Een buitenbeentje in de reclame", noemt
hij zich. „Na veertig jaar is het nog steeds
niet helemaal mijn wereld." Op een feestje
van art directors ontbreekt Frenkel Frank ge
garandeerd. „Weet je wat het is als reclame
mensen bijeenkomen, je krijgt te veel geroe
zemoes."
Fotogeniek
Zelden zo'n fotogeniek hoofd gezien. Het lijkt
gemaakt voor televisie of Film. Maar daar
kwam het pas op middelbare leeftijd van. „Ik
ben een te laatbloeier. Pas op m'n veertigste,
eenenveertigste ben ik teksten gaan schrij
ven. Toen werd bij mij het deksel van de pot
gerukt. En dan nog bij toeval. Ik had nooit
geschreven. Godfried Bomans maakte deel
uit van Cursief, een cabaretesk radiopro
gramma bij de KRO. Godfried kwam te over
lijden, er moest een vervanger worden ge
zocht. Michel van der Plas kwam bij mij uit.
We kenden elkaar van Nijenrode, waar we als
studenten al aan cabaret deden. En zo trad ik
toe tot de redactie, waarin Herman Hofhui
zen, Cees Labeur. Kees Fens en het huidige
opperhoofd van KRO-TV Gerard Hulshof za
ten."
Eén van zijn eerste tekstbijdragen wordt
nog jaarlijks zo rond Pasen uit het omroepar-
chief gehaald. Frenkel Frank schreef achttien
jaar geleden Ein Deutscher mit Paschen. „Zo
dra de horde er weer aankomt vanuit het
Oosten, draaien ze dat bandje weer in Hilver
sum. Dat namaak-Duits is mij trouwens heel
vertrouwd. In die zin dat Duits mijn moeder
taal is."
Op z'n zesde kwam Gregor naar Neder
land. Hij stamt uit een alleszins artistiek aan
gelegde familie. Zijn vader was violist, was al-
not stay for breakfast wilde vertalen. Ik slaap
wel op de bank, heb ik ervan gemaakt. Wat
nooit eerder was gebeurd: na de première
werd ook de vertaler op toneel geroepen. Ik
keek de zaal in, naar mijn vader. Zijn gelaats
uitdrukking zei eigenlijk alles: hè. hè, Gregor,
nu hoor je écht bij ons."
Dimitri 's broer
Gregor geeft het grif toe: natuurlijk heeft hij
zich altijd de broer van Dimitri gevoeld. Maar
zonder een zweem van jaloezie. „Ik was de
flierefluiter. Tot m'n 41ste deed ik aan niets
anders dan aan reclame en sport. Surfen,
zwemmen. Ik was meer buitenmens. Dimitri
was zo verdomde hard bezig met van alles en
nog wat. Ging hij een weekend naar Londen,
dan zag hij vier Films en vijf toneelstukken.
Bij z'n begrafenis heb ik gezegd: Dimitri is
niet 60 jaar geworden, maar 120."
Dimitri was het ook. die Gregor als Filmac
teur ontdekte. Hij wilde zijn jongere broer
per se als acteur in De Liefdeswacht. Op zijn
beurt sprak Gregor Frenkel Frank op toneel
schooltoon tot zijn broer. „Amice, als je maar
niet denkt dat ik zó ga praten." Gregor mag
graag de keurige, in het nette pak zittende
meneer spelen. Of in krimi's figureren als
gentleman-boef. Wat hem ook goed afgaat:
kwaad worden.
Frenkel Frank leverde de teksten van Open
en bloot, het voorlichtingsprogramma waarin
Joop van Tijn het werkwoord neuken met al
gemeen beschaafd getuite mond („Volgens
briefschrijvers uit Wassenaar werd het einde
lijk correct uitgesprokenvan de schutting
haalde. Niet om te pochen, maar die titel be
dacht hij. 'Ook dat nog' ook. En 'Ontdek je
Plekte*.
Hij werd jaren geleden gebeld door de ma
bezigheden voor Ook dat Nog. Natuurlijk zou
het kunnen dat Frenkel Frank voor de TV-ca-
mera de draak steekt met een bedrijf, waar
voor hij een campagne heeft bedacht. „Toen
ik begon met het programma werd ik aange
sproken door iemand van het Grey-manage
ment. Zou je dat wel doen, was de vraag die
mij werd gesteld. Ik heb gezegd: als het tot
moeilijkheden met een klant mocht komen,
heeft-ie pech gehad."
In de reclame wemelt het van snelle, ge
klofte jongens en meiden. Statusgevoclig tot
en met, ambitieus tot op het bot. Zo niet
Frenkel Frank. Geld is leuk om te hebben,
maar niet tot elke prijs. Hij wordt wel eens
gevraagd om een zakenlunch een half uur
lang met zijn aanwezigheid op te luisteren.
Een babbel levert al gauw 5000 gulden op en
dan mag Frenkel Frank ook nog een vorkje
meeprikken. Maar nee. daar is hij niet voor
in. Geen behoefte aan. Als hij er maar lekker
van kan leven, daar gaat het hem om. Hij
woont naar eigen zeggen in een eenvoudig
huis in Badhoevedorp. „Ik heb vrienden zat.
die het besluit hebben genomen te moven
naar een woning in het Gooi. Moeten ze elke
maand 1500 2000 gulden voor neertellen.
Maar die kunnen nooit de leuke dingen
doen, die ik me wel kan veroorloven."
Daartegenover staat dat de aanblik van
Frenkel Franks optrekje een cultuurschok
kan veroorzaken. „Laatst kwam er een be-
zorgster bij mij aan de deur. ik schat een
meisje van een jaar of zestien. Stomverbaasd
vroeg dat kind: Woont hier? Had minstens
gedacht dat ik ergens in het Gooi woonde, in
een kast van een villa met zwembad. Rijk
dom en luxe zitten bij mij voornamelijk in
mijn hoofd. En dan doel ik op ideeën. Zolang
ik die heb ga door." Creativiteit kiest de pen
sioengerechtigde leeftijd zelf uit.
