Hulp voor opbouw
katholieke kerken
'Twijfelen aan de eigen twijfel'
Kerk Samenleving
'Stop cultuur van geweld'
Caa
~1P"
Ü-
vT
f WOENSDAG 24 FEBRUAR11993
Aswoensdag (2)
De periodes van boetedoe
ning werden steeds langer
(zelfs wel enkele jaren), tot
dat paus Gregorius de Gro
te in de zevende eeuw in
greep. Hij besliste dat. de
openbare boetedoening be
perkt zou blijven tot de
veertigdagentijd. „Op As
woensdag zou het begin
nen en tot Witte Donderdag
duren", vervolgt Straathof
zijn verhandeling. „In een
speciale plechtigheid op die
<fag kregen de boetelingen
vergeving en werden zij
weer opgenomen in de ge
meenschap van de kerk. In
de tiende eeuw is de open
bare boetedoening afge
schaft, maar tegelijk is op-
geroepen dat iedereen in
net besef van zonde privé
boete zou doen en tot beke
ring zou komen. Iedereen
werd daarom uitgenodigd
om zich door de priester
met as te laten bestrooien
als teken van deelname aan
de boete. Zo ontstond het
askruisje."
Aswoensdag (3)
Dat askniisje werd opge
legd met de woorden 'Denk
er aan, mens, dat u stof
bent en dat u tot stof zult
wederkeren'. Straathof: „De
betekenis is voor ons nog
steeds: teken van boete en
ommekeer: uiting van be
reidheid om je leven op
nieuw te bezien en tot ver
betering te komen. De ver
nieuwde liturgie legt de na
druk wel meer op levens
verbetering dan op boete,
kijkt meer naar de moge
lijkheden die een mens
heeft dan dat het terugkijkt
naar wat fout gegaan is. Een
nieuwe formule bij het op
leggen van het askniisje is
dan ook: 'Bekeert u en ge
looft in het evangelie'. Na
tuurlijk zullen ook wij op
Aswoensdag de as zegenen
en het askruisje uitdelen.
Beleef het als ee
bereidheid om uv
een draai te geven naar het
goede: benut de mogelijk
heden die er zijn en leef zo
toe naar het Paasfeest."
lever
UIT DE KERKBLADEN
Aswoensdag (1)
Dat het vandaag 'Aswoens
dag' is, kan iedereen in de
betere zakagenda lezen.
Maar wat houdt Aswoens
dag precies in en wat is de
betekenis van h^t ritueel
van het askruisje dat de
rooms-katholieke kerk op
deze dag onderhoudt? Pas
tor J.G.J. Straathof geeft
tekst en uitleg in het Engel-
bulletin van de Engelbe
waardersparochie in Lisse.
„Het askruisje is ontstaan
in de tiende eeuw, maar
heeft veel oudere wortels",
zo begint Straathof. „Al
vanaf de eerste eeuwen van
het christendom kende de
kerk de openbare boete
doening. De mensen die
vergeving wilden hebben
van ernstige zonden wer
den uitgenodigd boete te
doen. Dit begon met de rite
van het bekleden met het
boetekleed en het strooien
van as op hun hoofd. Deze
rite is overgenomen uit de
joodse praktijken van boe
te, waarover te lezen staat
bij de profeten en waarnaar
ook Jezus verwijst als hij
oproept tot boete en beke
ring."
Paus stelt commissie voor Oost-Europa in
Paus Johannes Paulus II heeft gisteren een commissie in
gesteld die de wederopbouw van de Rooms-Katholieke
Kerk in de voormalige Sovjetunie en in Oost-Europa zal
begeleiden.
vaticaanstad «cic-a
Deze kerken hebben geleden
onder de vervolging tijdens de
atheïstische communistische
regimes. De commissie heeft
twee taken: de apostolische
missie van de RK Kerk en het
voeren van de oecumenische
dialoog met de orthodoxe en
andere kerken. De betrekkingen
met de orthodoxen liggen
dikwijls moeilijk, omdat zij het
Vaticaan hebben beschuldigd
van 'zieltjeswinnerij' op hun
grondgebied.
De nieuwe commissie, die di
rect onder kardinaal-staatsse
cretaris Angelo Sodano valt,-ver
vangt de commissie 'Pro Russia'
(voor Rusland). Deze was in
1925 door paus Pius XI inge
steld voor de zielszorg aan de
vervolgde katholieken in com
munistisch geregeerde landen.
„Aangezien de levensomstan
digheden in de landen van de
ex-Sovjetunie zijn veranderd en
het fundamentele recht op
godsdienstvrijheid evenals het
recht van de RK Kerk op weder
opbouw zijn erkend, heeft deze
commissie niet langer recht van
bestaan", aldus de paus.
De aartsbisschop van Canterbu
ry, George Carey, heeft de En
gelsen opgeroepen een einde te
maken aan 'de cultuur van ge
weld en woede' in zijn land. Hij
reageerde hiermee op de moord
op de tweejarige James Bulger,
twee jongens van tien
jaar worden verdacht. „De
moord op een onschuldig jon
getje dat nog een heel leven
voor zich had, heeft de groeien
de vrees van velen voor een mo
rele malaise in het hart van de
Britse maatschappij aan de op
pervlakte gebracht", aldus Ca
rey.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Almere (sow): T. Buur-
ma te Streekgemeente Marne-Ambt.
Aangenomen: het beroep door de Ver.
Prot Gemeente Curasao, Willemstad:
P. van der Waal te IJlst
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Middelburg: drs. J.S.
Koops te Ermelo.
GEREF.KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Harlingen M. Wielhou-
wer te Appingedam.
Aangenomen: naarVoorthuizen-Bar-
pred.plaats) en voor Veenendaal (2e
pred. plaats).
Bedankt: voor Emmeloord: P Groe-
nenberg te Amersfoort-West; voor
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Zwijndrecht: P. Melis
Nieuw-Beijerland die bedankte vi
De 'vreselijk gereformeerde' prof. dr. H.M. Kuitert te gast bij vrijzinnig Wassenaar
wassenaar dick v
Een gereformeerde hoogleraar
als gastspreker bij de vrijzinnige
Nederlandse Protestantenbond
(NPB). Dan dringt onwillekeurig
de vergelijking van Daniël in de
leeuwenkuil zich op. Niet echter
bij prof. dr. H.M. Kuitert, de au
teur van de onverbiddelijke
bestseller 'Het algemeen betwij
feld christelijk geloor. „Ik heb al
vaker voor de NPB opgetreden",
zo introduceerde hij zichzelf
gisteravond in Wassenaar. „Bij
één van die gelegenheden hoor
de ik iemand zeggen: hij is dan
wel niet vrijzinnig, maar wel on
orthodox. In die zin lijken we
wel wat op elkaar."
En wat plagerig kon hij daar
op laten volgen dat. het bij de
Nederlandse Protestantenbond
in elk geval bomvol zit, 'als u er
een gereformeerde bij haalt'.
„En ik ben vreselijk gerefor
meerd." Voor de lezing van Kui
tert kon al dagen geleden het
bordje 'uitverkocht' worden op
gehangen aan de toegangsdeur
van het kerkzaaltje aan de Lan
ge Kerkdam. Er vormde zich
gisteravond zelfs een groepje op
stoelen in de hal omdat er in de
uitpuilende grote ruimte geen
kip meer bij kon.
Die belangstelling valt Kuitert
overal in den lande ten deel,
sinds zijn boek als een warm
broodje over de toonbank gaat.
De oplage is inmiddels de
50.000 exemplaren gepasseerd
en deze maand volgden Engel
se, Amerikaanse en Duitse ver
talingen van 'Het algemeen be
twijfeld christelijk geloof. Een
titel die, de schrijver onder
streepte het gisteravond nog
maar eens, een dubbele bodem
bevat. Het is volgens Kuitert
dan ook niet nodig om inha
kend daarop allerlei tegen-le
zingen ('De twijfel voorbij') te
organiseren en tegen-boeken
('De twijfel te boven') te schrij
ven. „Wat ik ermee heb willen
aangeven is dat er iets aan de
hand is. Het geloof doet het niet
zo goed meer. Er is bij de over
dracht wat zand tussen de rade
ren geraakt."
De emeritus-hoogleraar ging
de leden van de Nederlandse
Protestantenbond gisteravond
allereerst voor in de zoektocht
naar de verklaring hoe het komt
dat het met de kerken niet goed
gaat. Kuitert volgde daarbij de
grote lijnen van zijn boek. „Het
christendom heeft het zich te'
gemakkelijk gemaakt door weg
te lopen voor allerlei vraagstuk
ken", luidde één van zijn stel-
lingnames. Bij kwesties als 'hoe
Als Kuitert spreekt, staan de stoelen tot in de hal.
is de wereld ontstaan', 'waarko- dat usance. Het antwoord is er
men religies vandaan en wat is al, wat zou je dan nog met vra-
hun waarde' wordt met intellec- gen, zo wordt daar geredeneerd,
tuele gemakzucht verwezen Vragen hebben een subversief
naar de letter van de schrift, element in zich, omdat ze de
„Vooral in rechtzinnige kring is reeds gegeven antwoorden on-
FOTO HIELCO KUIPERS
dermijnen. Daarom worden ze
zo vaak buiten de deur gehou
den."
Als concreet voorbeeld noem
de Kuitert de standpunten over
het ontstaan van de aarde. „Als
je op de middelbare school leert
dat de wereld 15 miljard jaar
oud is en uit Genesis 1 en 2
moet opmaken dat de wereld
6000 jaar bestaat, creëer je een
scheiding tussen geloofsleven
en het gewone leven. En als je
dat maar lang genoeg uit elkaar
houdt, hebben ze uiteindelijk
ook niks meer met elkaar te ma
ken." Die gemakzucht van het
christendom wreekt zich met
name bij jongere generaties, die
niet weten hoe ze met dit soort
vraagstukken om moeten gaan.
Kuitert: „En voor je het weet
gaat het geloof onderuit."
Wat de hoogleraar met zijn
boek vooral heeft willen berei
ken is: laten zien wat er in de
christelijke geloofstraditie zit.
„Ik heb in feite een etalage ge
maakt, met een uitnodiging er
bij: bekijk dat nu eens. Voordat
je gaat betwijfelen, weet dan in
elk geval wat je gaat betwijfelen.
Dan kun je ook iemand laten
twijfelen aan zijn eigen twijfel.
En daarvoor heb ik mijn best
gedaan."
De essentie van Kuiterts werk
is het leren leven met vragen en
betwijfelingen. „Niet door alles
te schrappen wat met het chris
telijk geloof te maken heeft,
maar door andere drijvers on
der het geheel te zetten." De
bijbel plaatst hij in dit verband
weliswaar op een 'uniek voet
stuk', maar hij beschouwt de
schrift vooral als 'de bron' en
niet als 'de stroom'. „Ik keer mij
in mijn boek nogal fors tegen de
stellingname: het klopt, want
het staat in de bijbel."
Het tonen van twijfels, met
name door de oudere genera
ties. kan volgens de professor
eerder een brug slaan naar jon
geren dan de houding: 'zo is het
en niet anders'. „De leer is er
niet om te slikken, maar hij
geeft te denken."
Wat Kuitert in zijn opvattin
gen onderscheidt van de leden
van de vrijzinnige Nederlandse
Protestantenbond, zo luidde
één van de vragen die de hoog
leraar na de pauze moest beant
woorden. „Dan moet u mijn
boek gelezen hebben", reageer
de hij. „Dan zult u merken hoe
orthodox het toch nog is. Vooral
in het wandelen langs de chris
telijke geloofstradities, komt u
nog heel wat gereformeerderig-
heid tegen."
Maar dat onderscheid was
niet groot genoeg om het 'Da
niël in de leeuwenkuil-effect'
naar boven te roepen. „Eigenlijk
voelde ik me hier vanavond best
thuis", waren de laatste woor
den van Kuitert.
door Jan Kruis
sarV
Sr
>c^
.hcr^: lor.»../
COLOFON
(ad/).
UITGEVERSMAATSCHAPPU
van Dagbladuitgever^ Dam
DIRECTIE J de Vnes. G P
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor,
Nypels, Henk van der Post (ad/)
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1.2311 BG Leiden
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
Kanaalstraat 26a Lisse
Tel: 02521-19353. Fax. 02521-19610
POSTADRESSEN
Postbus 54,2300 AB Leiden.
actie 071-161488.
RUBRIEKSADVERTENTIES
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030bijv
HET WEER
ROB GROENLAND
Nawinter wijkt nog niet
Na opnieuw een te warm wintersei
zoen (officieel begint over een
week de lente) lijkt moeder natuur
bezig te zijn om toch nog een
nawinters weerbeeld te geven. De
Amerikaanse maandverwachtingen
geven zelfs een duidelijke indicatie
dat de hele komende maartmaand
te koud zal verlopen in West-Euro
pa. Zij baseren hun verwachting op
het continu uitstromen van koude
lucht van noordelijke breedten
naar het zuiden. Hierbij blijft de
luchtdruk te hoog boven de oceaan
en te laag boven het continent.
Een rug van hogeluchtdruk zorgde
gisteren overdag, na een koude
vriesnacht, voor schitterend weer
met v/at cumulusbewolking en een
sterk afgenomen noordoostenwind.
Terwijl de weerstations langs onze
westkust middagmaxima van plus
4 graden noteerden, bleef het tus
sen de carnavalsoptochten in het
zuiden van Limburg vrijwel de hele
dag vriezen. Dit deel van het land
lag aan de rand van een groot
vorstgebied boven Midden-Europa,
waar tevens ook weer verse sneeuw
viel. Alleen stations langs de oost
grens konden, richting Duitsland
kijkende, de sneeuw uit de lucht
zien vallen.
De zonsondergang was een ju
weeltje, met een knalrode gloed
aan de horizon en daarboven een
prachtige paarse boog. Deze
laatste kleur is nog steeds toe te
schrijven aan de vulkaanstof van
de Pinatubo.
De rug van hogedruk trekt van
daag verder over onze regio naar
het zuiden. Zodra we deze middag
en de komende avond aan de
noordkant van de rug komen, kan
de bewolking van een opdringend
front boven de Noordzee onze
streek binnendrijven. De komende
nacht wordt door de aanwezigheid
van bewolking een stuk minder
koud dan de afgelopen twee nach
ten. De eerste regen wordt echter
pas morgen overdag verwacht als
een frontensysteem vanuit het
noorden binnenkomt. Op vrijdag
schetsen de computerkaarten bo
ven ons land een koufrontpassage,
waarachter een nieuwe portie pool-
lucht uitstroomt. De kaarten voor
het weekeinde zijn nog veelbelo-
vender. Deze schetsen een verdere
daling van de temperatuur met toe
nemende kans op buien in de vorm
van (natte) sneeuw.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Zuid-Noorwegen:
Geleidelijk iets zachter
weer. met veel bewolking
en vooral in het fjordenge-
bied van tijd tot tijd regen.
Morgen langs de kust har
de zuidenwinden. Maxima
van 6 graden in Bergen tot
landinwaarts.
Zuid-Zweden:
Vandaag nog helder en
koud, morgen meer bewol
king maar waarschijnlijk
droog. Overdag met mid-
dagtemperaturen iets on
der nul wat minder koud.
's Nachts meest matige
Denemarken:
Eerst vrij zonnig, morgen
meest bewolkt en in Jut
land wat regen of motre
gen. Maxima oplopend tot
circa 3 graden morgen. In
de nacht eerst nog vorst.
Britse Eilanden:
Half tot zwaar bewolkt en in Engeland
kans op mist. Vandaag m Ierland en
Schotland enige tijd regen, morgen in
Engeland. Maxima rond 8 graden, in Ier
land vandaag iets hoger.
België en Luxemburg:
Vandaag vrij zonnig, morgen wolkenvel
den en mogelijk wat regen. Maxima van
daag van 5 graden in Vlaanderen tot iets
onder nul in Luxemburg; morgen iets
hogere temperaturen.'s Nachts meest
lichte vorst.
Duitsland:
Perioden met zon en droog. Vandaag in
de meest oostelijke deelstaten meer be
wolking en wat sneeuw. Maxima enkele
graden onder nul. morgen noord van de
Mam enkele graden hoger, s Nachts ma
tige tot strenge vorst.
Madeira:
Afwisselend wolkenvelden
dagtemperatuur tegen de 20 graden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, aan de noordzijde
ook enkele wolkenvelden. Droog. Maxi
ma ongeveer 22 graden.
Marokkaanse westkust:
Perioden met zon, ook wolkenvelden en
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
DONDERDAG 25 FEBRUAR11993
Zon- en maanstanden
Zon op 7 33 zon onder 18.08
Maan op 08.17 maan onder 22.50
Waterstanden Katwijk
Mid-
Laag wat
Weerrapporten 24 feb 7 u
Den Helder
Rotterdam
Vhssmgen
Barcelona half be
Tunesische kust:
Vrij veel wolkenvelden en een enkele re
gen- of onweersbui. Maxima van 13 gra
den rond Tunis tot 19 graden in Monas-
Frankrijk:
Vandaag flinke perioden met zon en aan
de Cóte d'Azur kans op een bui. Morgen
meer bewolking en in Bretagne en Nor- Budapest
mandie wat regen of motregen. In het Bordeaux
Rhonedal waait de Mistral. Maxima Bfussel
meest tussen de 2 en 7 graden, in de Cyprus
Vogezen. Jura en Haut Savoie eerst nog ^ubl'"
onder nul.In de nacht lichte tot matige
vorst. jeneve
Corsica en Sardinië: tnnsbruck
Veranderlijk bewolkt en enkele buien, Istanbul
sommige eerst nog met onweer. Maxima
rond 10 graden. «opendagen
Spanje: LasPalra
Flinke perioden met zon en droog, maar Lissabon
op de Balearen en aan de oostelijke en Locarno
zuidoostelijke costa's veranderlijk be- Londen
wolkt en vooral vandaag nog kans op een Luxemburg
bui. Maxima langs de zuidelijke stran- Madrid
den rond 16 graden, aan de oostelijke MalaSa
costa's en op de Balearen tussen 9 en Maiiorca
14 graden. Op de Spaanse Hoogvlakte
's nachts enkele graden vorst. Moskou
Portugal:
Vrij zonnig en droog. Middagtemperatu- n'|*
ren dalend tot rond 15 graden. Paf s
Zwitserland en Oostenrijk: Praae
Vooral aan de zuidzijde flink wat zon en R0me
droog, maar in Oostenrijk wat meer be- split
wol king en in het noordoosten kans op Stockholm
wat sneeuw. Temperatuur op 2000 me- Warschau
ter vandaag nog rond min 15 graden Wenen
ligt, morgen iets minder koud. Middag-
temperatuur in de meeste dalen i<
nnw6 -1 -2 0.2
kinge
Polen:
Vrij veel b
kans
Overdag meest lichte, 's r
matige vorst.
Tsjechië, Slowakije en Hongarije:
Meest zwaar bewolkt en vooral vandaag
Buenos Aires o
Casablanca r
Johannesburg z
New York half bew
Maxin
