ruimte ken Bel onze
u parkeren
m<f JÊk
'Toeristische branche
te weinig vernieuwend'
m
Toerisme
om een 100%
rake groep
dp7P autoliefheb-
bers te berei-
advertentie
afdeling.
Nederlanders in 1992 ruim elf miljoen keer op zomervakantie
Uitzuigsetjes
gevaarlijk
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1993
9
redactie «rob van den dobbelsteen
Reisberichten
Gids Minicampings
Alsof ze al geen campinggidsen genoeg uitgaf, verscheen bij de
ANWB nu ook een minicampinggids. Het boekje verschaft de kam
peerder informatie over ruim 400 kleinschalige kampeerterreinen
in Nederland, België en Frankrijk. Naast campings bij de boer bevat
de gids ook adressen, ligging en aanrijroute en dergelijke van ande
re kleine terreinen, zoals de 'Aires Naturelles' in Frankrijk. Het
boekje kost fl.4,95 en is uitsluitend voor ANWB-leden verkrijgbaar
bij ANWB-kantoren en ANWB/VW agentschappen.
Yoga op Kreta
Amfora Travel organiseert sinds kort Yoga-cursussen op Kreta.
Plaats van handeling Koutsouras in het zuidoosten van het Griekse
eiland; cursusduur 5x1 uur en 2 x 1,5 uur. De lessen worden gege
ven door de Australische Silvia Kahn, die als gediplomeerd 'master
of fine arts' (kunstacademie Berlijn) ook nog cursussen verzorgt in
aquarelschilderen. Er wordt overnacht in een apart hotel.
Info: Amfora Travel Amsterdam, 020 - 638.84.49.
Zeilen bij Kos
Nogal populair: zei
len in Griekenland.
Het wordt vooral
gedaan met grote
kajuitjachten, maar
het kan uiteraard
ook met cata
marans. Die laatste
mogelijkheid biedt
New Adventures,
een zeilschool die
onder leiding staat
van de Nederlandse
zeezeiler Jan Blom-
me. Vanuit de baai
Met catamarans de
Kefalos kan met twee verschillende types
het ruime sop worden gekozen: de Prindle 16 en de Formula 28.
Zowel beginners als gevorderden zijn welkom. Prijzen vanaf 1.530
gulden per week (inclusief de vliegtocht, transfers, overnachtingen
en begeleiding van ervaren zeilinstructeurs).
Info: Altaïr International Prumerend, telefoon: 02990 - 4.79.72.
Cruise om de wereld
Er kan nog volop voor worden geboekt: een cruise rondom de we
reld met de Royal Viking Sun van rederij Royal Viking Line. De reis
begint op 7 januari 1994 in Fort Lauderdale (Florida) en eindigt op
25 april 1994 in San Francisco (Califomië) aan de andere kant van
het Amerikaanse continent. Aanloophavens onder meer: De Maag
deneilanden, Rio de Janeiro, Buenos Aires, Polynesië, Bali, Hong
kong, Shanghai en Hawaii. Prijs 76.865 gulden. Dezelfde maat
schappij heeft vanuit Londen en Kopenhagen overigens ook goed
kopere reisjes naar onder meer de Noorse Fjorden.
Info: VCK Zeereizen Amsterdam, telefoon: 020 - 5.877.877.
Verkeersbureau Slowakije
Nu er geen verkeersbureau meer is van Tsjechoslowakije laat Slo
wakije zich in Nederlands toeristisch vertegenwoordigen door Me-
vo Reizen in Holten. Dat bureau verstuurt tegen vergoeding van de
verzendkosten een informatiepakket over vakantiemogelijkheden
in de nieuwe republiek. Daarin onder meer wetenswaardigheden
over de Hoge Tatra, de Lage Tatra, de Fatra en campings.
Info: Mevo Reizen Holten, telefoon: 05725-15.47.
Nieuwe ponten naar Sicilië
Vanaf mei 1993 zullen tussen Genua en Palermo (Sicilië) twee nieu
we veerboten gaan varen. Beide schepen hebben een capaciteit van
1500 passagiers en 800 auto's. Ze leggen de afstand tussen beide
havensteden af in 19 uur. Prijzen vanaf 160 gulden perpersoon.
Info: Anthony Veder Co Amsterdam, telefoon: 020 - 624.16.77
Reisboek Noorwegen
Zoals gewoonlijk omstreeks deze tijd van het jaar verscheen het
Reisboek Noorwegen. Het 270 pagina's tellende, rijk geïllustreerde
drukwerk verschaft de lezer een vracht aan informatie over Noor
wegen als toeristische bestemming. Uiteraard wordt vooral inge
gaan op de reis- en accommodatiemogelijkheden in het immense
land. Verder een evenementen-agenda en een lijst met nuttige
adressen en telefoonnummers. Het Reisboek Noorwegen is ver
krijgbaar bij de boekhandel, de ANWB-kantoren en het Noors Na
tionaal Verkeersbureau, Saxen Weimarlaan 58 in Amsterdam. Prijs
fl. 14,95.
Gids West-Friesland
In navolging van andere Nederlandse regio hebben nu ook West-
Friesland en Zaanstreek/Waterland (inclusief de Noordhollandse
IJsselmeerkust) een gezamenlijke VW-Vakantiegids uitgegeven.
Van beide regio's zijn alle toeristisch-recreatieve gegevens vergaard
en er wordt een opsomming verstrekt van de arrangementen die
kunnen worden geboekt. Uiteraard ontbreekt een lijst met adres
sen, telefoonnummers en openingstijden van de VW's in het ge
bied niet. De gids kost fl. 4,50 en is verkrijgbaar bij de VW-kanto-
1 al
Vakantiefolder
gehandicapten
Het aantal vakantiemogelijkhe
den voor zieken en voor men
sen met een lichamelijke en/of
zintuiglijke handicap, breidt
zich gestaag uit. Dat blijkt uit de
folder'Gehandicapt of niet-Va-
kantiefolder 1993'. In de
brochure staat een overzicht
van organisaties in Nederland
die zich bezig houden met de
organisatie van dergelijke va
kanties. Ze is uitgegeven door
de Stichting Platform Rekreatie
Gehandicapten en kan worden
aangevraagd bij het secretariaat
Vakantiefolder, Postbus 153,
3360 AD Sliedrecht, telefoon (op
werkdagen van 12.00 tot 14.00
uur) 01840- 14281.
;-r
r"r?
Het aantal mogelijkheden v
Extra belasting
in Portugal en
Spanje afgeblazen
De pla
tugal
can Spanje en Por-
?t als Griekenland
luchthavenbeveili-
gingstoeslag te gaan heffen, zijn
voorlopig in de ijskast gestopt.
Dit om de teruglopende toeris-
tenstroom niet nog meer uit te
dunnen.
Volgens een bericht in het
reisvakblad DIT denken de Oos
tenrijkse autoriteiten er nog
steeds over binnenkort wel een
dergelijke tax in te voeren. De
toeslag die naar Oostenrijk vlie
gende reizigers dienen te beta
len, zou tussen de 30 en 50 shil
ling (tussen de 4,50 en 7,50 gul
den) bedragen.
Hoogleraar toerisme pleit voor betere opleidingen
De vraag of het niet veel te lang heeft geduurd voordat er
in Nederland een hoogleraar toerisme werd aangesteld,
wordt door Myriam Jansen-Verbeke met enige omzich
tigheid behandeld, 't Was, meent ze, inderdaad de hoog
ste tijd, maar aan de andere kant komt het haar voor dat
toerisme de laatste jaren wel erg makkelijk werd geaffi
cheerd als 'het vak van de toekomst'. „Zo rooskleurig ziet
de arbeidsmarkt er in Nederland in de branche op het
ogenblik niet uit."
Rotterdam doel: de zakenman die naar
New York vliegt om een con
tract af te sluiten en en passant
het Vrijheidsbeeld bezoekt, voor
hoeveel procent is die toerist?"
Moeilijk in te schatten. Reden
waarom Jansen een minister
van toerisme in Nederland niet
nodig acht. Ze kan zich voor
stellen dat dergelijke functiona
rissen in derde wereldlanden,
waar alles nog van de grond
moet komen, van groot belang
kunnen zijn, maar 'hier niet'.
De versnippering, vindt ze, is
rob van den dobbelsteen
Een uitspraak die enige verba
zing wekt. Niet zo zeer omdat
ze uit de mond komt van ie
mand die per 1 februari werd
benoemd tot bijzonder hoogle
raar toerisme (de eerste in Ne
derland), maar veel eerder om
dat de vakantie-industrie is uit
gegroeid tot de grootste be
drijfstak ter wereld. Volgens een
pas verschenen rapport van de
World Travel and Tourism
Council (WTTC) gaven toeristen
in 1991 het recordbedrag uit
van 6800 miljard gulden, ver
schaft de branche aan 127 mil
joen mensen werk en pompen
investeerders het komende jaar
800 miljard gulden in toeristi
sche infrastructuur. Wie deze
cijfers tot zich neemt en ook
nog beseft dat geen volk op aar
de zoveel op vakantie gaat als
de Hollanders, die zou bijna
gaan denken dat Nederland aan
een hoogleraar toerisme niet
voldoende heeft. De aanstelling
van een minister van toerisme
lijkt eerder aan de orde.
Maar dat vindt de hoogleraar
te hoog gegrepen. In haar pas
betrokken kamertje in de Eras
mus Universiteit te Rotterdam
vecht ze de informatie van de
WTTC niet aan. Maar ze zet er
Wel vraagtekens bij. Want wat
wordt tot toerisme gerekend?
„Ik ben bang dat je een heleboel
rekensommetjes kunt maken.
Het is een branche die een
enorme verscheidenheid aan
disciplines herbergt: transport,
accommodatie-verschaffing,
milieu, verkeer, cultuur... Ik be-
Dr. Myriam Jansen-Verbeke
(geboren in Brugge en na een
studie geografie in Leuven en
Londen, aan de universiteit van
Nijmegen gepromoveerd op het
proefschrift 'Stedelijk Toeris
me') kreeg de nieuwe leerstoel
dankzij een initiatief van de
Stichting ter Bevordering van
het Wetenschappelijk Onder
wijs en Onderzoek in het Toe
risme. Waarom? Waren de le
den van de Stichting, opgericht
door American Express, Best
Western Hotels Holland, Grens
wisselkantoren, Holland Inter
national, KLM, Ministerie van
economische zaken, Neder
lands Bureau voor Toerisme,
Nederlandse Spoorwegen en
Onderwijscentrum Horeca, niet
tevreden over het niveau van de
huidige managers in de toeristi
sche sector? De hoogleraar zon
der veel omhaal: „Ik geloof niet
dat ik een geheim vertel als ik
vaststel dat er in de branche
rondlo-
In de branche
lopen nogal wat
amateurs rond
reeds te ver doorgevoerd. Wat
onmiddellijk de vraag doet rij
zen of een hoogleraar toerisme
dan eveneens geen overbodige
luxe is.
Ze vindt - uiteraard - van niet.
Temeer omdat ze zich tijdens
haar colleges vooral zal bepalen
tot de bedrijfskundige kant van
de zaak. „Je ontkomt bij het do
ceren van een vak als toerisme
natuurlijk nooit aan onderwer
pen als milieu, politiek, geschie
denis, cultuur, geografie en wat
je allemaal nog meer kunt be
denken. Gelukkig maar, want
dat maakt het zo interessant.
Maar ik zal me toch zoveel mo
gelijk beperken tot de
sche aspecten. Daar ben ik
aangenomen."
pen.
Terwijl er toch zoveel oplei
dingen zijn. Jansen: „Té veel.
Als je het aantal mensen dat op
het ogenblik in Nederland een
toeristische studie volgt, afzet
tegen het aantal banen dat be
schikbaar is, wordt het je bang
te moede. Vandaar mijn opmer
king over de weinig rooskleurige
arbeidsmarkt. Maar bovendien
leiden bijna alle scholen alleen
maar op voor ten hoogste mid
denkader-banen. Terwijl er juist
mensen nodig zijn met een uni
versitaire achtergrond.
Ze is zich nog aan het oriën
teren, reden waarom ze haar in
augurele rede pas in oktober zal
uitspreken, maar het lijdt vol
gens Jansen geen twijfel dat de
Nederlandse toeristenbranche
in het bijzonder behoefte heeft
aan marketingmensen. „Aan in
novatie wordt weinig gedaan.
De neiging tot imitatie is groot.
De een doet de ander na. Nieu
we ideeën worden veelal bij
kleine touroperators geboren en
is het daar een succes dan ne
men de groten het over. Markt
onderzoeken gaan er niet aan
vooraf, wat in de meeste andere
industriën ondenkbaar is."
Een tweede aspect waarmee
de toeristenbranche te maken
krijgt, is de internationalisering.
Jansen: „Je ziet het nu al. Fusies
en overnames blijven niet meer
beperkt tot de Nederlandse
grens. Neckermann is Duits,
Holland International en Arke
ook, Hotelplan is in Zwitserse
handen... wil je meekomen in
die ontwikkelingen dan heb je
niet genoeg aan alleen maar
een goed ontwikkeld Fingerspit-
zengefühl. Die tijd ligt achter
Maar is Nederland dan niet
veel te laat? Duitsland, Frank
rijk, Engeland en Zwitserland
vooral, hebben al jarenlang een
universitaire toeristische oplei
ding. Jansen: „De hogere hotel
scholen hier, kwamen er ook
pas toen die er in het buiten
land al lang en breed waren en
als je dan ziet hoeveel Neder
landers er nu in uitstekende ba
nen bij internationale hotelke
tens werken... Laat ik het zo
zeggen: het heeft lang geduurd,
maarniet té lang."
Nederlanders gingen in het af
gelopen jaar tussen 1 maart en
31 augustus bij elkaar 11,4 mil
joen keer 5 dagen of langer op
vakantie. Van dit aantal bleef
4,8 miljoen in eigen land, een
toename ten opzichte van 1991
met 3 procent. Het aantal in het
buitenland doorgebrachte va
kanties (6,6 miljoen) bleef vrij
wel gelijk. Dat blijkt uit cijfers
van de Stichting Continu Va
kantie Onderzoek (CVO), gepu
bliceerd in de NBT Koerier, het
blad van het Nederlands Bureau
voor Toerisme.
Net als in de jaren daarvoor
trok de Noordzeekust de meeste
toeristen (15 procent). De Gro
ningse, Fries en Drentse zand
gronden werden tweede (11
procent) en de Veluwe duikelde
naar de derde plaats met 10
procent. De belangstelling voor
dit van oudsher bekende vakan-
tiegebied daalde aanzienlijk.
Daarentegen toonden de be
zoekcijfers voor Twente, Salland
en Vechtstreek en West- en
Midden-Brabant een duidelijke
progressie.
Van de buitenlandse bestem
mingen bleef Frankrijk ondanks
blokkades van Franse vrachtwa
genchauffeurs het populairst
(26 procent). Duitsland (12 pro
cent) en Spanje en Oostenrijk (8
procent) volgden op ruime af
stand.
De meeste vakantiegangers gaan
nog altijd naar de Noordzeekust.
FOTO» ARCHIEF
P' -visit
Gebruik van uitzuigsetjes voor
slangenbeten (op diverse plaat
sen aangeboden), moet ten
sterkste worden afgeraden. Vol
gens een publikatie in het me
dedelingenblad 'Travel Alert'
van de Stichting Verre Reizen
en Gezondheid, ontstaat bij het
uitzuigen een sterke toename
van de doorbloeding rond de
bijtwond. Dat leidt tot een snel
le verspreiding van het nog mo»
gelijke aanwezige gif in het li
chaam. Aangeraden wordt het
getroffen lichaamsdeel zo stil
mogelijk te houden en onmid
dellijk medische hulp te zoeken.
Details van de slang, zoals bij
voorbeeld de kleur, lengte en de
vorm van de kop, moeten wor
den opgenomen. Als het dier is
gedood, doet men er verstandig
het i
de
arts.
In dezelfde uitgave van de
Stichting Verre Reizen en Ge
zondheid wordt erop gewezen
dat het meenemen op verre rei
zen van bloedplasma of plas-
mavervangende middelen in de
meeste gevalle overbodig is.
Ook al omdat het meenemen
van dergelijke produkten naar
de (sub)tropen gepaard gaat
met grote praktische proble
men. Plasma moeten gekoeld
worden bewaard. De Stichting
acht het beter de aandacht te
richten op het voorkomen van
situaties waarbij bloedtransfu
sies nodig zijn (voornamelijk
ongevallen). Repatriëring is in
geval van nood altijd de belang
rijkste maatregel. Een goede
reisverzekering is daarom van
groot belang.
'Wereld volgens
Coca Cola' te
zien in museum
In het museum 'Dit is Bethle
hem' in Gorinchem begint van
daag een tentoonstelling onder
de naam 'De Wereld volgens
Coca Cola, 1930-1970'. De ex
positie, vooral mogelijk ge
maakt door de medewerking
van een aantal Belgische verza
melaars, geeft een overzicht van
de manier waarop Coca Cola de
wereld veroverde.
De tentoonstelling, die tot en
met 25 april duurt, toont onder
meer advertenties, affiches, ka
lenders, reclameborden, film
pjes, koelboxen en curiosa. Het
museum aan de Gasthuisstraat
25 is geopend van woensdag tot
en met zondag van 14 tot 17
uur. Info. 01830-32821.
Reisboeken
Brussel
ANWB Reisgids Brussel. Een
klein boek dat makkelijk in bin
nenzak of handtasje kan wor
den gestopt. Handige indeling.
Informatie door beperkte ruim
te eerder praktisch dan diepgra
vend. Duidelijke plattegrondjes
en kleurenfoto's. Register. Uit
geverij ANWB, prijs fl. 16,95 (le
den fl. 14,95).
Thailand
Thailand, ABC Bnorm'vod
plattegronden en tips. Door
topografische indeling wat on
handig in gebruik. Vreemd: aan
Phuket, waar de meeste Neder
landse toeristen naar toe gaan,
wordt slechts een halve pagina
gewijd. Maar boek geeft wel
waar voor je geld. Register. Uit
geverij Elmar, prijs fl. 22,50.
Euregio Maas-Rijn
ANWB Grenzeloze Reisgids Eure
gio Maas-Rijn. Eerste deeltje in
nieuwe reeks. Beschreven ge
bied omvat Zuid-Limburg,
noordelijke F.ifel en noordelijke
Ardennen. Handig boekje met
overzichtelijke lay-out. Tekst
door ruimtegebrek oppervlak
kig. Veel verwijzingen naar an
dere boeken, Register. Uitgeve
rij ANWB, prijs fl. 17,50.
Antillen
Aruba, Curasao, Bonaire en de
andere kleine Antillen, Nelles
Guides. Het van deze serie be
kende betere werk. Mooie lay
out. prachtige fotografie, over
zichtelijke plattegronden. Alleen
dekt dit keer de titel de lading
niet helemaal DeAB( nlandrn
komen er net zo bekaaid (paar
pagina's) af als de andere Antil
len. Register. Uitgeverij Het
Spectrum, prijs fl. 29,90.
