Onzekerheid knaagt aan Bosnische schakers
1
Sport
Ook aanwezig op het
Noteboom-toernooi
ZATERDAG 20 FEBRUAR11993
26
-CHEF ROB ONDERWATER C
Met z 'n drieën op een flat in Oegstgeest
SPORT OP TV
OEGSTGEEST RUUD DOBBELAAR
In Nederland voelen zij zich al helemaal thuis, maar in
hun nieuwe Oegstgeester flat moeten zij nog wennen. De
Bosnische schaakgrootmeesters Pedrag Nikolic (33) en
Ivan Sokolov (24) en meester Nebosja Nikolic (24) ver
blijven pas een week in het door de gemeente aangebo
den maar door henzelf betaalde appartement.
meenschappelijk bestaan voe-
Oorlog
De aanleiding tot het verblijf
van deze professionele schakers
is de oorlog in hun nieuwe
thuisland Bosnië en in het bij
zonder Sarajevo. Sokolov en Pe
drag Nikolic zaten het afgelo
pen voorjaar beiden in het bui
tenland, toen het geweld thuis
in alle hevigheid losbarstte. Nik
olic: „Toen ik de stad verliet
hing er een zekere spanning.
Een paar dagen later wa6 het al
Sokolov vertrok iets later: „Ik
zou in de loop van april een
Een verademing ten opzichte
van het sfeerloze hotelbestaan
dat zij ruim een half jaar lang
noodgedwongen leidden. Een
nieuw tapijt, een TV-toestel, en
kele meubelen en ieder een ei
gen kamer, daarmee moeten de
drie het voorlopig doen. Pedrag
Nikolic vindt het al heel wat:
„Het lijkt allemaal nog op een
hotel, maar daar komt verande
ring in. Op zich is deze oplos
sing voor ons ideaal. Onze pri-
vé-beslommcringen hebben wij
op onze eigen kamers, terwijl
de woonkamer
WIJ
ge-
De drie Bosnische schakers hebben zich, voor de duur van hun
noodgedwongen verblijf alhier, aangesloten bij de Oegstgeester
schaakclub. Althans twee van hen. Sokolov bekijkt het nuchter:
..Ik ben alleen als voetballer uitgekomen voor de club. Ik vind
mijzelf te sterk voor hun schaakcompetitie. Voor de anderen is
het toch ook niet leuk om tegen mij te spelen. Ik houd ik mij
aanbevolen vooreen goed aanbod van een betalende club. Eerst
moet ik veel toernooien spelen om mijn Elo-rating (2640 pun
ten, ongeveer de 20ste plaats op de wereldranglijst, red.) in stand
te houden. Dan kan ik invitaties voor de toptoernooien verwach
ten. Geld verdienen is een noodzakelijk kwaad in de schaak
sport. Daarom denk ik dat ik dit weekeinde ook in Leiden deel
neem aan het Noteboomtoernooi."
Pedrag Nikolic, die in 1991 met een barrage-uitschakeling in
de kandidatenmatches tegen Gelfland zijn beste resultaat boekte
en.2630 ELO-punten heeft: „Ik schommel nu al zo'n tien jaar
rond de 25ste plaats op de wereldranglijst. Dat wil ik zo houden,
maar anderzijds zou ik mijn blik op schaakgebied graag wat ver
ruimen. Mede om die reden heb ik zitting in het bestuur van de
Grand-Masters Association. Dat komt dit weekeinde in Frankrijk
bijeen, dus ik ben er in Leiden niet bij."
toernooi in Barcelona spelen,
toen er in de stad werd gescho
ten. Iedereen dacht nog dat het
met een sisser zou aflopen. Na
Barcelona bleek een terugkeer
onmogelijk. Pedrag en ik bleken
lotgenoten die van hotel naar
hotel een luxueus vluchtelin
genbestaan leidden. Wij zoch
ten samen naar een oplossing.
Nederland leek ons geen slecht
idee. Maar misschien was het er
nooit van gekomen als wij tij
dens het Interpolis-toernooi
niet Rob Veenhuijsen van de
Oegstgeester schaakclub tegen
het lijf waren gelopen. De
schaakwereld is klein, terwijl
Rob ook nog eens met een Joe
goslavische is getrouwd. Dank
zij hem zitten wij nu hier in
Oegstgeest."
Nebosja Nikolic, de negen
jaar jongere broer van Pedrag,
ondervond de oorlog zelfs aan
den lijve. Verwerkt heeft de re
cent afgestudeerd econoom („Ik
rondde mijn studie zo'n beetje
tijdens de eerste schermutselin
gen af') het nog niet. Hij komt
niet verder dan de terloopse
mededeling dat er in Sarajevo
nog elk weekeinde snelschaak-
toernooien zijn, waarmee de
mensen proberen de ellende
van zich af te zetten.
Zijn extroverte broer Pedrag:
„Ondanks alles weet de kersver
se Bosnische schaakfederatie,
misschien wel als enige sport
bond in ons land, de zaken nog
draaiende te houden. Dit najaar
werd een ploeg naar de Europe
se teamkampioenschappen in
het Hongaarse Debrecen afge
vaardigd. Daartoe was wel de
komst van nog in Bosnië verblij
vende spelers vereist. Nebosja
had het geluk voor het team te
worden geselecteerd en mocht
met een speciaal bustransport
het land uit. Daarna zat hij ook
al een paar maanden in Leiden.
Hij is daarom onze lokale gids."
De onzekere situatie aan het
thuisfront knaagt aan de scha
kers. De mindere resultaten tij
dens het laatste Hoogovens-
i zij daar echter
niet aan op te hangen. Sokolov:
„Tijdens het schaken grendel ik
mijn gedachten af. Maar om de
een of andere reden speel ik bij
de Hoogovens altijd slecht." Pe
drag Nikolic: „Ik loop zo veel
over de toestand te piekeren,
dat ik blij ben als ik mag scha
ken. Dan pas zet ik alles van mij
af. Overigens leer je met al die
ellende thuis relativeren. Als je
er in slaagt kortstondig contact
te krijgen met Sarajevo, wat al
leen met de hulp van zendama
teurs nu en dan lukt, hoor je al
tijd opgewekte geluiden. Zo van
'wij zijn nog in leven en daarom
gaat alles goed
Vriendelijk
Met de oorlog en de daaraan
verbonden politiek hebben de
schakers weinig op. Pedrag: „Ei
genlijk is schaken ook een soort
oorlog, maar dan op een vrien
delijke manier. Na afloop van
de partij ben je doorgaans goe
de vrienden met je tegenstan
der. Zo zou het eigenlijk altijd
moeten zijn. Het is schandalig
dat politieke problemen over de
ruggen van onschuldige men
sen worden uitgevochten. Zelf
sta ik er zo veel mogelijk buiten.
Wij zijn alle drie van gemengde
afkomst, net zoals heel Sarajevo
in feite een smeltkroes is. In de
afgelopen honderd jaar zijn de
mensen geloof ik wel zes keer
van nationaliteit veranderd.
Maar Sarajevo en zijn inwoners
zijn hetzelfde gebleven. Met
sommige schakers uit Klein-
Joegoslavië sta ik nog steeds op
vriendschappelijke voet. Er mag
dan een teamboycot zijn, maar
je kunt de spelers als individu
de oorlog niet aanrekenen. Zelf
ben ik nu Bosniër, maar dat wil
nog niet zeggen dat ik anders
denk of mij anders voel dan
voorheen."
Chaos
Nikolic zou het liefst afwisse-
ZATERDAG
10 00-12.00 EURO: Tennis: ATP-toerncx
10 30-11 3(1 Sportnet Football Holland
samenvattingen van Nederlandse compet
11 30-12 00Sportnet Mountainbike
12.00-12 30 Sportnet: World sport spec.
12 00-13.00 EURO: Boksen
12 30-13 00 Sportnet. NBA action: bask
12 30af8Z00Dld 1. Sport extra WK-Rod
lend in Nederland en Sarajevo
verblijven. „Een half jaar in de
chaos van onze stad en een half
jaar in dit lieflijke en goed geor
ganiseerde landje. Wij hebben
trouwens iets met de spelers
hier. Mijn loopbaan ging lange
tijd gelijk op met die van John
van der Wiel. Ivan is bevriend
met Jeroen Piket en je zou Ne
bosja kunnen vergelijken met
Jeroens broer Marcel. Die twee
gaven de voorkeur aan hun stu
die boven het schaken. Nebosja
was niet zomaar juniorenkam
pioen van Joegoslavië. Maar een
terugkeer blijft voorlopig een
droom."
13 00-^500 EURO Zaterdag live V
1315-1815 BBC 1Grandstand Foi
focus (voetbalmagazine), paardekoer
vanuit Chepstov», Rugby Union (Scho
(voetbaluitslagen).
14 00-15 00 Sportnet: Go Nederlar
to- en motorsport magazine.
15 00-15 30Sportnet Autosport
15.00-18.00 EURO: Tennis ATP-toi
van Stuttgart, t
f, PGA E
17 30-19 00 Sportnet
in Stockholm. Zweden-
17.50-18 40 BBC 2 V
championship 1993
18 00-18 05 EURO E
18 05-19 00 EURO: V
19 00-19 30 Sportnet: Global adventu
olgATP-tE
0.00 E
19 15-19.58 Did 1: Sportschau:
desliga-voetbal
19 30-20 00 BRT 1. Sport.
20 00-20 15 BBC 2. Sport
20.00-22.00 EURO. Tennis. AT
van Stuttgart.
21.00-22.O^Sportnet Rugby: v
22 00-23 30 EURO: Triathlon I
22 0
0 00 Sportnet Boksen F
1993 vi
22.10
22.15-;
22 15-23-35 Did 2. E
Stuttgart.
22.30-23 i
23 10-00 10 BBC 1
22.30-23 00 BRT 1 Sport op Zat
23 30-00 30 EURO Handbal Int to
in Besancon Frankr.|k-Zw.tserland.
00 00-01 00 Sportnet. Rugby vi)flar
toernooi 1993. lerland-Frankrijk
02.00-03.30 Sportne
,e0pen, 3e dag.
tnet IJshockey: toi
Tsjecho-Slowakiie-
03 30-04 30 Sportnet Bowlen- L-adu
bowling vanuit Lansing (Michigan)
04 30-06 30 Sportnet Basketball D
06 30-08 00 Sportnet IJshockey to.
ZONDAG
08 00-10 00 Sportnet Tennis ATP1
Tamminga
vlast op
indoorrecord
LEIDEN WILMAR KORTLEEVER
ATLETIEKMEDEWERKER
Het polsstokhoogspringen
staat in hoog aanzien bij
junioren uit de Leidse re
gio. Alphenaar Christian
Tamminga is dit weekein
de bij de Nederlandse in
doorkampioenschappen
voor junioren in de Haag
se Houtrusthallen topfa
voriet bij de A-jongens.
Tamminga. die kortgele
den al tot 5,20 reikte,
moet in staat worden ge
acht een aanval te doen
op het Nederlands indoor-
jeugdrecord van 5,25.
Tamminga's tegenstan
ders, van wie AV Holland-
atleet Paul van der Lely
het meest kansrijk lijkt,
moeten het vermoedelijk
met een meter minder
doen. Ondanks de sterke
concurrentie vlak boven
de vier meter heeft Van
der Lely op basis van zijn
4,40 in het afgelopen out-
doorseizoen een kans op
eremetaal. Bij de B-jon-
gensx is Bataaf Remy Ze
venhuizen medaille-kan
didaat op hetzelfde onder
deel. Zevenhuizen kwam
buiten al tot 3,85.
Behalve met de polsstok
zijn de regionale junioren
dit jaar sterk op de 60 me
ter horden. Zowel El-
semieke Roksnoer van De
Bataven (meisjes A) als
I lolland-atleten Casper
Ong (jongens B) en Mar
lies Koster (meisjes B) ma
ken kans op de finale. Zij
nemen bovendien deel
aan de 60 meter vlak en
Roksnoer komt daarnaast
op de 200 meter in actie.
Op de andere nummers
lijken Holland-leden Koen
Hamers (kogel) en Michiel
Mooibroek (1500 meter)
beoogde finalisten. Uit de
kleine Alphense afvaardi
ging is Bastiaan Heus de
meest kansrijke atleet. De
voormalig nationaal (out-
door)kampioen bij de ju
nioren B komt uit op de
800 en de 1500 meter jon
gens A. Een andere poten
tiële Alphense finalist is
Dirk-Jan Vermeer (kogel).
DE GELIJKENIS 1
LEIDEN TIM BROUWER DE KONING
Jan Jansen kan zich bijna geen
leven zonder hardlopen kan
voorstellen. De 28-jarige Leide-
naar sleet dan ook zijn halve be
staan op de atletiekbaan. Hij
werd er juniorenkampioen op
de 5000 meter en bij de senio
ren pakte hij een keer de in-
doortitel op de 1500 meter. Een
dag niet gelopen betekent voor
de postbesteller een dag niet ge
leefd.
Voor zijn acht jaar jongere
broer gold aanvankelijk precies
hetzelfde. Hij trad letterlijk in de
voetsporen van zijn grote broer
en legde een net zo grote aanleg
voor atletiek aan de dag. „Jan is
altijd mijn grote voorbeeld ge
weest. Hij had tijden gelopen
die ik ook wilde halen. Noem
het gezonde rivaliteit."
Ruim tweeënhalf jaar geleden
kwam dat moment de oudste
had gevreesd en waarop de
jongste had gehoopt. In Amster
dam zou Jan op de 800 meter
als 'haas' fungeren voor Menno.
Jan. met gespeelde verontwaar
diging: „Maar in de eindsprint
nam hij mij nog bijna te grazen.
Dat was tegen de afspraak." De
gelouterde middenafstandslo
per versloeg het aanstormende
talent met één tiende van een
seconde in de eerste en enige
officiële wedstrijd waaraan zij
samen deelnamen. „Het is
maar goed dat ik toen niet
won zegt Menno, „want an
ders had ik Jan daarmee zijn he
le leven kunnen treiteren."
Een kans op eventuele revan
che zou de oudste Jansen na
melijk nooit meer hebben ge
kregen. Doordat Menno diezelf
de zomer tijdens een vakantie
op Kreta uit een hard rijdende
jeep tuimelde, kan hij van zijn
leven niet meer hardlopen.
Door het ongeval van Menno,
die 52 dagen in coma lag, hin
gen de loopbanen van beide
broers aan een zijden draadje.
Menno hield een verlamming
van een deel van zijn lichaam
over aan het ongeluk en Jans
hoofd stond helemaal niet meer
naar wat tot dan toe zijn leven
had beheerst. „Ik liep alleen nog
hard omdat mijn lichaam dat
nodig had. Maar wedstrijden in
teresseerden me niets mèer.
Sinds Menno's ongeluk ben ik
atletiek ook anders gaan bena
deren. Vroeger had ik wedstrij
den in mijn gedachten al vijf
keer gelopen voor ik werkelijk
aan de start stond. Nu ben ik
niet meer zo puur fanatiek."
Zijn broer deed daarentegen
meer dan ooit een beroep op
Het zoeken naar overeenkomsten en verschillen. Dat is het uitgangspunt van een
serie verhalen getiteld: de gelijkenis. Daarin komen telkens twee leden uit een
sportieve familie aan bod. Dat kunnen broer en zus zijn, vader en dochter of
bijvoorbeeld twee neven. In deze aflevering aandacht voor Jan en Menno Jansen.
Broers met een passie voor atletiek. Menno leek net zo succesvol te worden als zijn
oudere broer, die verschillende nationale titels bezit. Door een val uit een jeep
veranderde de loopbaan van Menno ingrijpend. En hoewel hij zijn broer nooit meer
zal inhalen, traint de in Arnhem studerende Leidenaar harder dan ooit tevoren.
Menno Jansen (links) en zijn grote voorbeeld, broer Jan.
zijn doorzettingsvermogen. De
jongste Jansen revalideerde
sneller dan iedereen, inclusief
artsen en fysiotherapeuten,
voor mogelijk had gehouden.
Alleen zijn rechterhand heeft hij
nog niet onder controle en hij
zit nog in een rolstoel. Aan de
pink van AV Holland-trainer
Gerard van der Tweel van AV
Holland kan hij met grote moei
te het grasveld van de Leidse at
letiekbaan overstegen. In feite
traint Menno tegenwoordig
harder dan hij ooit heeft ge
daan. „Na een wedstrijd moest
ik sbms kotsen, net als Jan.
Maar die revalidatie is behalve
lichamelijk ook geestelijk ont
zettend veeleisend."
Gestimuleerd door de enorme
vooruitgang die Menno boekt,
kreeg broer Jan geleidelijk weer
zin in atletiek. „Het verbaast me
dat Menno zo is opgeknapt. Dat
heeft hij mede aan de sport te
danken. Toen hij dat ongeluk
kreeg, was hij in vorm. Wat hij
na zijn ongeluk presteert maakt
op mij nog meer indruk dan wat
hij als atleet heeft laten zien."
Menno houdt er echter een an
dere mening op na: „Ik vind mij
nog niet zo goed als vroeger.
Hoe gekreukeld Menno Jan
sen ook van Kreta terugkwam,
zijn wedstrijdmentaliteit was
niet aangetast. „Zelfs toen ik in
coma lag, hield atletiek mij be
zig. Ik zag mijzelf weer achter
Jan aanrennen, op de atletiek
baan van Zoetermeer. Dat was
waarschijnlijk die bewuste wed
strijd in Amsterdam. Ik ga ook
nu nog regelmatig naar wed
strijden kijken, behalve van leef
tijdsgenoten. Dat is te pijnlijk
voor me. Je mag best weten dat
ik het er moeilijk mee heb dat ik
niet meer kan lopen."
De reacties op het ongeluk
van zijn broer dreven Jan Jan
sen terug naar AV Holland. „Ik
was na mijn juniorentijd over
gestapt tiaar De Bataven om bij
Bram Wassenaar het onderste
uit de kan te halen. Het viel me
tegen dat mijn vereniging het
liet afweten bij de prestatieloop
die AV Holland voor Menno or
ganiseerde."
Terug op het oude nest merk
te Jan Jansen, die voor hij ging
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
hardlopen korfbalde bij Fides
Pacta („Maar daar wilden ze
niets weten van extra trainin
gen"), dat hij weinig aan snel
heid had ingeboet. Alleen krijgt
hij vaker last van blessures.
„Het wordt steeds moeilijker
om terug te komen. Dat heeft
ook te maken met mijn manier
van lopen. Ik houd er niet van
om af te wachten. Ik vind het laf
om te profiteren van kopwerk
van anderen." En Menno: „Zo
denk ik er ook over. In jouw ge
val zou ik precies hetzelfde
ctoen."
Het risico van een blessure
namen beide broers altijd op de
koop toe. „Dat hoort er nu een
maal bij. Zo leer je met tegen
slagen omgaan", zegt Jan. Men
no, die als junior de meest uit
eenlopende blessures opliep:
„Ik ging als atleet regelmatig
over de grens heen."
Door het ongeluk van Menno
(„Hij blijft mijn kleine broertje")
heeft Jan Jansen zijn eigen bles
sures leren relativeren. „In een
sombere bui wil ik er wel eens
de brui aan geven. Maar als ik
dan naar Menno kijk, vind ik
het lullig om te stoppen." Men
no haakt er meteen op in: „We
hebben een afspraak gemaakt.
Zo lang ik mijn dagopleiding
voor maatschappelijk werker in
Arnhem volhoud, gaat Jan door
met hardlopen. Als we stoppen,
doen we dat allebei tegelijk.
Maar je begrijpt dat ik me ver
plicht voel vol te houden, an
ders kan ik mijn broer nooit
meer zien schitteren."
Menno Jansen geeft daarmee
wel aan. hoe moeilijk hij het
momenteel in Arnhem heeft.
„Ik moet er alles zelf doen, tot
aan het dweilen van mijn kamer
toe. Daarvoor kom ik elke dag
tijd te kort. Ik mis mijn familie,
vooral mijn ouders. Zij hebben
altijd veel belangstelling ge
toond, ook in de tijd dat Jan zijn
grootste successen behaalde.
Dat gold trouwens ook voor
mijn zus, die helemaal niet aan
sport deed."
Van degenen die hem steu
nen, kan zijn 'boezembroer'
geen kwaad doen. „Als ze aan
Jan komen, komen ze aan mij.
Zelfs toen hij destijds naar De
Bataven ging, vêrgaf ik hem dat.
Leuk vond ik het niet, maar als
hij er beter van werd was alles
goed. Jan, over zijn band met
Menno: „Ieder helpt hem op
zijn eigen manier. Ik probeer al
tijd zo normaal mogelijk tegen
hem te doen, ook al pakt dat
soms verkeerd uit. Maar als mij
zo'n ongeluk zou zijn overko
men, had ik het waarschijnlijk
nooit gered. Aan de ene kant
mag Menno nooit twijfelen aan
zijn herstel. Aan de andere kant
is hij zo prestatiegericht, dat
hem dat soms de das omdoet."
Menno is het op dit punt roe
rend eens met Jan. „Voor ie
mand in een rolstoel zit ik ei
genlijk in een verkeerd lichaam.
Dat heeft voor- en nadelen. Pro
blemen zullen er altijd blijven.
Maar mensen met problemen
boeien me, dat merkte ik al toen
ik in het Zeehospitium in Kat
wijk revalideerde. Anderen kwa
men dan bij mij uithuilen.
Daarom volg ik nu ook zo'n
zware opleiding. Ik moet blijven
zoeken naar lichtpuntjes. Maar
nu pas begin ik te merken wat
het inhoudt om minder-valide
te zijn."
09.00-09 30 EURO Euroscores
09.30-10 30 EURO Trans world sport.
10.00-11 00 Sportnet Rugby: vijflanden-
1 00-13 00 Sportnet Boks
13 00-14 00 Sportnet Rugby vi|flanden-
13.15-23 00 BRT 2 Sport Extra. Grand
Slam boxing, snooker (European Open
vanuit Antwerpen, live) en judo (Belgische
14"3 0° 163 Opport re tSnooker Europese
14 40-15 00 BBC 2: World indoor bowls
championship 1993.
15 00-16.00 EURO Tnathion. indov
15 00-ei8a 15 Dld°2 Sport extra tern s.
/an Stut
tuttgar
16 25-17 35 BBC 2
r. Marokkaanse Open, 4e dag
18 00-18 30 Super- Sport Specia
i 10-19 10 BBC 2; Rugby specia
18.45-19.10 RTLSport.
18,45-20 00 Ned 3: Studiospc
19 00-20 30 EURO WK Noord
19 00-21 00 Sportnet Baskett
Bundesliga i.ve
19 30-19 45 BRT 1 Sport
19 50-19 58 Did 1 Sportschai
20 30-22 00 E
21.00-22 30 S
21.55-22 55R
dacht voor de Bi
23 30-00 00 Sportnet. NBA Action:
00 00-02 00 Sportnet NBA basket
Star Game vanuit Salt Lake City (Uta
08 00-08 30 Sportnet: NBA action:
ball magazine
08 30-10 00 Sportnet Tenms ATP
09.00-11.00 EURO. Tennis ATP-tc
van Stuttgart.
10 00-11 00 Sportnet: NHL review
lEOO-fz30Sportnet IJshockey, t
vanuit Stockholm, Tsiecho-Slowaki|i
11 00-13.30 EURO WK Noordse c<
tieskien 10 km mannen vanuit Fali
11 25-13 00 Did 2: Sport Extra: WF
Noordse combinatie skibn, 10 km la
12 30-14 30 Sportnet: Basketball
13.30-14 00 EURO E
13 35-14 30 RT^ 4: S
14 00-1900 EURO. Tenn
van Stuttgart
14 30-15.00 Sportnet Ai
truck-racas vanuit de VS.
