Student viert in Leiden geen carnaval
'Het moet wel beschaafd blijven'
Er loopt een streepje
door mij heen
Mannen dossen zich meer
en meer uit als vrouwen
Het Gesprek van de Dag
ZATERDAG 20 FEBRUAR11993
CHEF WILLEM SPIERDIJK, C
I 'Als je kinderlijk plezier hebt, wordt dat vreemd gevonden
„De Leidse student viert alles, behalve carnaval", kla
gen de verkopers van carnavalsartikelen.
En het klopt als een bus. Of je nu Augustinus, Minerva,
Quintus, SSR of Catena belt: ze doen 'er' niets aan. De
zuiderlingen vieren het feest in hun geboortedorpen en
de achterblijvers beginnen er niet aan in onze sleutel
stad. Ook Augustinus heeft er na twee manmoedige po
gingen met een punt achter gezet: als zelfs Wies Cavé
niet voor een massale polonaise weet te zorgen, is er
echt geen hoop meer.
Bij Minerva kunnen bestuursleden zich niet herinneren
ooit carnaval in de sociëteit te hebben gevierd. Waarom
zouden ze ook? Wij westerlingen snappên het feest ge-
I woon niet en kunnen er maar beter vanaf blijven. An
ders krijgt het iets krampachtigs. Trouwens: de hoem
pa-band van het huis staat net met carnaval in het zui
den te piepen.
Volgens een kritisch SSR-lid 'verlagen' studenten zich
niet zo makkelijk tot 'kinderlijke feesten' als carnaval.
„Ze laten zich niet zo makkelijk helemaal gaan, maar
zoeken het meer in ingewikkelde dingen. Als je kinder
lijk plezier hebt, wordt dat vreemd gevonden, niet geac
cepteerd", zegt hij met enige spijt.
Waar het aan ligt? De SSR-man ziet verschillende ver
klaringen. De moderne student denkt kritisch, werpt
drempels op tegen verbintenissen ("ook als het om vas
te relaties gaat") of werkt liever aan zijn carrière. Op
een elegant galabal leer je natuurlijk beter hoe je je
moet gedragen in de hoogste kringen.
Als iemand het anders ziet is het wel de Brabantse stu
dent Victor Engbers. Steevast sleurt dit Quintus-lid een
stelletje westerlingen mee naar zijn 1000 zielen tellende
geboortedorp tussen Eindhoven en de grens met Bel
gië. Zijn moeder leidt de kameraden in door ze bij het
ontbijt een pilsje in de hand te drukken en in de kroeg
zijn ze net zo welkom als de gemiddelde Zwetsdurper,
zoals het oord de komende dagen heet.
„Je moet wel willen meedoen. Als je gaat brallen, wordt
het niets. Heb je ook geen plezier", zegt Engbers. Één
maal dolden wat Brabanders een meegetroonde stu
dent en tekende Engbers de historische woorden 'Het
zit fout' uit zijn mond op: „Ik ben meteen gaan kijken
en gelukkig was het maar een grapje". Na twee dagen
houden de studenten het carnaval wel voor gezien: „Ze
vinden het nogal slopend en het kost natuurlijk een
hoop geld".
Enge mannen
Mooie vrouwen en enge mannen. Dat lijkt de nieuwste
trend in de Leidse carnavalswinkels. Lijkt, want de tijd
is voorbij dat we ons massaal in een carnavalspakje sta
ken. We beperken ons tot valse wimpers, gebitjes, snor
ren, hoedjes en petten. En een schminken dat we doen.
Eenmaal opgetuigd gaan we naar het zuiden of trekken
we ons terug in de dorpen rond Leiden: „Want in Lei
den zelf leeft carnaval veel minder. Alleen een kleine,
harde kern viert het nog", zegt Van Naerssen van feest
artikelenzaak Paddenburg. Vooral de glibbers tussen 15
en 25 jaar vormen een verloren carnavalsgeneratie,
weet hij.
Bij Vroom en Dreesmann staan de carnavalsartikelen
op een prominente plek: direct na de ingang aan de
Breestraat. Op weg naar andere afdelingen, trekken veel
mensen aan de pakken, maskers en toeters. Over de
toonbank gaan vooral de kleinere zaken voor kleine
„Want die vieren wèl massaal carnaval", heet het in de
camavalshoek van De Waal speelgoed in de Burgsteeg.
De jongens van nu hullen zich in Turtle- en Zorro-pak-
ken, meisjes kruipen in de huid van lieveheersbeestjes,
feetjes, clowntjes en prinsesjes. Hun moeders vallen
vooral voor de nonnen-outfit van 50 gulden. Boerenkie
len zitten nog steeds in het assortiment, al verkoopt
Paddenburg er tientallen in plaats van de honderden
uit hoogtijdagen. Hoewel de camavalvierder van nu
minder grote zaken aanschaft, is de totale omzet rede
lijk stabiel gebleven. Zeggen de middenstanders. Be
dragen noemen ze niet. Hooguit laat een verkoper van
Vroom en Dreesmann weten dat hij in zijn handen zal
wrijven als zijn vestiging eentiende omzet van de broe
ders in Maastricht. Maar daar is ook eenderde etage
omgetoverd tot carnavalsland, tegen een gangetje
hier...
PAUL VAN DER KOOU
Carnavalsverenigingen uit regio hebben er zin in
Taaaraaaraaaboemdiejee...de
dikke dominee! 'Wij vieren
feest. Wij zullen niet verdorsten.
En Jan die grijpt Mina van ach
teren bij d'rschouders' Juist
ja. Schuine liederen zingen,
achter eikaars vrouw aan zitten
en zuipen als een dragonder.
Velen denken nog dat het daar
alleen maar om draait tijdens
carnaval. Zij hebben het bij het
verkeerde eind. In onze regio
wordt weliswaar uitbundig car
naval gevierd, maar verenigin
gen als de Leidse Hutspotten en
de Alphense Cascarvieten hou
den het beschaafd. Piet Lang-
hout, ex-voorzitter van de Cas
carvieten: „Voor alles is ge
zorgd. Tijdens het boerenbal is
er een professionele bewakings
dienst met honden. Je weet
maar nooit. Als die jongelui
straks een pilsje teveel op heb
ben. Als er ook maar een beetje
onenigheid ontstaat, kan dat nu
meteen de kop worden inge
drukt."
Gezelligheid kent geen tijd.
„Nee", zegt Piet Langhout, die
jarenlang voorzitter is geweest
van de Alphense carnavalsvere
niging De Cascarvieten, „het
moet allemaal wel een beetje
beschaafd blijven. Onze be
schermheer is burgemeester
Paats en bij dat soort mensen
kun je niet met dubbelzinnige
liederen aankomen.
P. Langhout is directeur van
Langhout Reizen', een Alphens
bedrijf dat hij samen met zijn
drie zoons runt. Het is opval
lend hoe druk bezet de bobo's
van het qarnavalswezen het
hebben in de 'gewone' maat
schappij. Hoe uiterst serieus ze
ook zijn.
Goede daden
De Cascarvieten hebben elk jaar
een eigen carnavalslied. In vori
ge jaren werd er vooral op de
actualiteit ingespeeld. De gif
stort in de Coupépolder zorgde
voor heel wat gein. Ook dit jaar
heeft Langhout samen met zijn
collega-feestneus René Rutten
het carnavalslied voor zijn reke
ning genomen. Op de wijze van
'Blonde Greetje uit de polder'
wordt het lied 'Wie kent niet de
Ook dit jaar hebben de Cascarvieten Piet Langhout (links) en René Rutten het carnavalslied voor hun rekening genomen.
Cascarvieten' gezongen. De
Fanghoutjes en de Ruttentjes
zijn een avond of drie bij elkaar
gaan zitten en dat leverde een
lied op dat klinkt als een klok.
De Cascarvieten hebben geen
last van bescheidenheid, maar
dat hoeft met carnaval ook niet.
In het refrein wordt onbe
schaamd verwezen naar de goe
de daden. 'Voor de jeugd of de
bejaarden/altijd staan ze klaar.
Samen carnavallen/bijna dertig
jaar.'
Carnavalslied Cascarvieten
Op de wijs van Greetje uit.de polder
Refrein:
Wie kent niet de Cascarvieten
van het carnaval
Gecostumeerd of Prinsenavond
of van het Boerenbal
Voor de jeugd of de bejaarden
altijd staan ze klaar
Samen carnavallen
bijna dertig jaar
Couplet:
Je hoeft niet per se u
t het zuiden te zijn
't carnaval goed te beleven
Want hier in Castellum daar is het ook fijn
met carnaval moet je je geven
Dus zou je echt 'n keer uit willen zijn
blijf dan maar gerust hier in Alphen aan den Rijn
En komen de carnavalsdagen
zou ik iedereen willen vragen
Couplet:
Artiesten in 't echt en artiesten playback
zij weten de zaal te vermaken
En ook onze gardes die zijn zeer in trek
je zou in extase geraken
En 't is pas compleet met de boerenkapel
op zo'n carnaval amuseer je je wel
Dus het zuiden dat kan je vergeten
en ik zou wel eens echt willen weten
Tijdens het gesprek heeft Lang
hout het nogal eens over gardes.
We hebben de indruk dat hij het
over een soort pollepel heeft,
maar het gaat hier om dansma
riekes, u weet wel, die meisjes
die de hele tijd hun bovenbe
nen tegen hun neus aan probe
ren te krijgen.
„We hebben een vast lied maar
daarnaast ook elk jaar een twee
de lied, dat telkens verandert",
zegt Langhout. „Dat is een
beetje zo de traditie bij ons. Ik
beschouw mezelf na zo'n vijfen
twintigjaar carnavalservaring
toch een beetje als mede-op
bouwer van de club. Het bezoek
aan de ziekenhuizen, het ver
welkomen van de eerstgeboren
baby tijdens carnaval ik hou
daar van. Dat sociale trekt me.
Samen met de Ruttens hebben
we het zogenaamde Cascar-
kwartet gevormd. Daarmee
brengen we tijdens het carnaval
ons lied. Ik hoop dat het weer
net zo gezellig wordt als de
laatste jaren. Het carnaval staat,
onterecht vind ik, vaak in een
kwaad daglicht. Laatst zei ie
mand dat die en die gingen
scheiden en dat zou dan te wij
ten zijn aan het carnaval. Onzin
natuurlijk, voor een scheiding
heb je geen carnaval nodig. Na
tuurlijk dansje op zo'n avond
niet alleen maar met je eigen
vrouw, maar het blijft allemaal
vriendschappelijk. Ach, je moet
de zon een beetje in het water
kunnen zien schijnen."
Hutspotten
Ook bij de Leidse Hutspotten is
het braafheid troef. Toch heb
ben de Cascarvieten iets voor
op De Hutspotten. Namelijk het
carnavalslied. Bij de Hutspotten
zingt men al meer dan 25 jaar
op de wijze van het Chianti-lied
de tekst: ,Ja, ja, de Hutspotten,
de Leidse Hutspotten, wij vieren
carnaval, ja hier en overal, de
zorgen gaan op stal. Ja, ja de
Hutspotten, de Leidse Hutspot
ten, laat het een klapstuk zijn,
wij houden van de gein, hutspot
alaaf.'
H. Kwik, een echte Leidse Huts
pot: „Ja, wij doen al bijna 25
jaar met dit lied. Vaak wordt al
leen het refrein maar gezongen.
Het ligt makkelijk in het gehoor.
We hebben wel eens een nieuw
lied aangeboden gekregen,
maar dat was toch een beetje te
schuin. Maar als er iemand een
goed lied heeft, houden wij ons
aanbevolen."
Ex-prins en ceremoniemeester
Wim Dijkman heeft er al be
hoorlijk zin in. Hij is al jaren
lang een van de feestnummers
bij de Alphense Cascarvieten.
„Vooral het friihschoppen op de
zondagmiddag vind ik hartstik
ke gezellig. Dan trek ik mijn Le-
derhose aan in combinatie met
een boerenkiel. Dat kan anders
nooit. Carnaval is gewoon een
gezellig feest en heeft niets te
maken met hoeren en snoeren.
Het gaat om het gezellige mee
deinen. Je bent even los van de
zorgen."
I love you lekker Daffie
Zelf begeleiden met fluit en trommel
Couplet:
In 't Zuiden van ons land is heel wat aan de hand.
Ja, straks, moet ome Frits nog met zijn petje door het land.
Die EEG was nodig. Ach, gelooft u dat nou zelf.
Ons kabinet een lachertje, 't Is net de Raad van Elfi
Refrein:
Fokker, DAF en Philips, ja, 't is allemaal niet best.
Maar ach, met carnaval dan mag de geest weer uit de fles.
We vliegen en we rijden en we gloeien lekker door.
I love you lekker Daffie, met je fokkie op één oor.
Couplet:
Ja, op Schiphol draait heel de luchthaven haast dol.
Want Fokker dat wordt Dasa. Mann, Ich hab' die Nase voll!
Ach, ik wil naar de hemel toe in Nêerlands fabrikaat.
De landingsflappen uit! O, jongens, blijft paraat!.
Couplet:
Mijn ome die rijdt nu al jaren in een mooie DAF,
hij dendert langs de snelweg. Zo is rijden nooit een straf.
Laatst zat-ie zo te huilen dat die DAF straks weg zou gaan.
Ik zei: 'Kop op, m'n jong en zet je ruitewissers aan.'
CEESVAN HOORE
„Als je je onder normale omstandigheden omkleedt, ben je voor de maatschappij een raar figuur." foto's
Drieënhalf tot vijf procent heeft gevoelens van travestie
De laatste Halloweenviering in
New York 31 oktober vorig
jaar leek het even of er een
nieuwe trend werd gezet. Tij
dens de grote parade in de Vil
lage was er nauwelijks een bat
man op straat te ontwaren: op
de talloze feesten bleek het ge
halte mannelijke karikaturen uit
The Monsters ook een stuk lager
dan in voorgaande jaren. De
mannen dosten zich liever uit
als vrouw. En zo was de Big
Apple vergeven van de (gele-
genheids-Jtravestieten in plaats
van monsters en demonen.
Direct toegeven, Halloween is
iets anders dan carnaval. Het is
een overblijfsel van het oude
Keltische feest Samhain, dat het
einde van de zomertijd mar
keerde en tegelijkertijd ook het
nieuwe jaar volgens de Kelti
sche jaartelling inluidde. Vroe
ger werd op de 31 -ste oktober
overigens de avond voor het
katholieke Allerheiligen het
vee op stal gezet en de laatste
schoof koren binnengehaald.
Om oogst en veestapel te be
schermen tegen boze machten
en demonen die tijdens de jaar
wisseling opdoken, werd (naast
minder onschuldige vormen
van vermaak als vandalisme)
stevig en verkleed feestgevierd.
Hoe serieus?
De verkleedpartijen van Hallo-
ween zijn, anders dan de oor
sprong van dit feest, juist wel
weer vergelijkbaar met wat er
tijdens carnaval in Nederland
gebeurt. En aangezien New
York vaak voorop loopt met
trends, is de kans groot dat er
tijdens de komende carnavals
vieringen in Nederland steeds
komen, die zich
voor de gelegenheid als dame
uitdossen. Maar hoe serieus zijn
deze 'vrouwen voor één keer'
wat betreft travestie?
Volgens een woordvoerder van
de landelijke organisatie Gay
and Lesbian Switchboard zit
geen travestiet er op te wachten
dat travestie wordt vergeleken
met de uitdossingen tijdens car
naval. „Bij een travestiet kun je
eigenlijk niet spreken van ver
kleden", zegt hij. Maar het idee
dat een aantal meinsen alleen
tijdens carnaval dè gelegenheid
hebben of durven te tonen dat
ze travestiet zijn, durft hij wel te
onderstrepen. Al heeft het ver
schijnsel volgens hem in veel
gevallen meer te maken met de
geschiedenis van carnaval. „Tij
dens de middeleeuwen was het
bij carnaval al gebruikelijk om
de rollen volledig om te keren."
'Mannen in vrouwenkleren' of
andersom 'vrouwen in man
nenkleren' tijdens carnaval is
volgens hem overigens niet iets
nieuws. „Ik kom uit het zuiden.
Tien jaar geleden zag ik tijdens
carnaval al travestieten lopen."
Kwetsbare groep
Een woordvoerster van de
Werkgroep Travestie en Trans-
seksualiteit onderdeel van de
NVSHgelooft dat carnaval
voor veel travestieten een extra
dag is, dat ze zichzelf kunnen
zijn. „Mannen, die zich in een
rok of jurk hullen zijn een
kwetsbare groep", zegt ze. „Als
je je onder 'normale' omstan
digheden omkleedt, ben je voor
de maatschappij een raar fi
guur. Vrouwen die zich als man
kleden hebben daar overigens
minder problemen mee. Die
krijgen weinig of geen opmer
kingen."
„De maatschappij vergeet bij
mannen echter voor het gemak
dat er tienduizenden mensen
zijn, die dergelijke gevoelens
van travestie hebben. De maat
schappij accepteert dat niet",
zegt de woordvoerster, zelf een
transsekSueel maar vroeger tra
vestiet. „Onze werkgroep be
staat 23 jaar en organiseert ie
dere eerste woensdag van de
maand een avond waar mensen
zichzelf kunnen zijn. Maar ik
denk dat ook veel travestieten
carnaval aangrijpen en heel erg
dankbaar zijn voor de gelegen -
heid die ze dan extra krijgen.
Met carnaval kan het gewoon.
Zodra dergelijke hoogtijdagen
voorbij zijn, moeten ze hun ge
voelens weer wegstoppen
Enorme ballonnen
Ze laat zich niet uit over aantal
len travestieten tijdens carnaval;
ook niet over de verhouding
tussen het aantal travestieten
en mensen die zich voor een
keertje verkleed hebben. „Aan
tallen durf ik echt niet te noe
men. Maar in zijn algemeen
heid durf ik wel de bewering
aan dat zo'n drieënhalf tot vijf
procent van de bevolking ge
voelens van travestie hebben.",
zegt ze. Je kunt volgens haar wél
verschil zien. „Je hebt mensen
die stoppen een paar enorme
ballonnen onder hun truitje,
maar er zijn er ook die er echt
werk van maken."
ANNET VAN AARSEN
Voor de diamantenzwendelaar
die de cel niet inhoeft omdat hij
niet tegen tralies kan.
Er loopt een streepje bij mij door. Of zeg
maar streepjes, want het is goed mis met
mij. Als ik een stapje naar links doe,
schuiven de streepjes naar rechts. Als ik
een stapje naar rechts doe, schuiven de
streepjes naar links. Dunne, verticale
streepjes. Dat is toch niet normaal meer?
Ze kijken mee over mijn schouder als ik
een brief schrijf aan mijn vrouw. Ze
schuiven aan als ik zit te eten. Ze huppe
len over mijn voeten als ik loop te ijsbe
ren. Ze zijn verdomme overal, wat ik ook
doe.
Vooral in de zomer is het erg. Wanneer
de zon in alle hevigheid door mijn ka
merraampje schijnt. Strepen worden
gloeiende'poken die de haren op mijn
armen schroeien. En mijn huid. Sissend
zweet in diepe brandmerken.
Ik probeer wanhopig de streepjes van
mijn klamme voorhoofd te vegen en
denk aan donkere nachten. Alleen 's
nachts kom ik nog een beetje tot rust.
Dan liggen de streepjes, dun en iel, rustig
op mijn dekens. Dan zie ik het flauwe
schijnsel van de maan. die als een fraaie
oorbel boven de poort hangt. En zie ik
sterren flonkeren als diamantjes.
Helaas duren de nachten maar kort. Met
de eerste zonnestralen zijn ze er weer. de
streepjes. Als ik een stapje naar links doe,
schuiven ze naar rechts. Als ik een stapje
naar rechts doe, schuiven ze naar links.
I lelp me. Ik word gek.
