ANC regeert
spoedig mee
'Rust in vrede Jamie, van een vader en een moeder'
Buitenland
En de prins, hij ploegde voort
'Mistanden Joegoslavië moeilijk te bewijzen'
Clark: Sancties bedreigen
100.000 Iraakse kinderen
1
Vreugdedans
voor
Amerikanen
Clinton op pad voor
steun voor plannen
Jeltsin vraagt om steun
in strijd tegen parlement
VRIJDAG 19 FEBRUAR11993
Intff Prrft Serwce
Blote predikant in homoblad
ottawa De Canadese predikant Christopher Bowen is voor
een half jaar geschorst omdat hij naakt geposeerd heeft voor een
homoblad. Dit is „ongepast gedrag voor een ambtsdrager". al
dus de United Church of Canada, die Bowen naar de psychiater
heeft gestuurd. De predikant probeert de schorsing via de rech
ter ongedaan te maken. De gewraakte foto's in het blad Malebox
zijn volgens Bowen genomen voordat hij in het ambt trad. Bo
vendien zijn ze gepubliceerd zonder zijn toestemming.
Clinton laat jogging-baan aanleggen
Washington De Amerikanen moeten de buikriem aan te halen.
De belastingen gaan omhoog, de uitgaven omlaag. Maar dat
geldt niet helemaal voor president Clinton. Die laat achter het
Witte Huis een jogging-baan aanleggen. Dan hoeft de president
niet meer onder begeleiding van een motorcolonne door het
verkeer te laveren, hetgeen in Washington al tot veel ergernis
heeft geleid. De kosten van de aanleg, 30.000 dollar, worden be
taald uit particuliere bijdragen.
Londen boos op Teheran
londen Londen heeft gisteren fel geprotesteerd bij Iran over
het ..schandalige" optreden van Teheran in de Rushdie-affaire
de afgelopen dagen, waarbij het de Iraanse autoriteiten beschul
digde van „aanzet tot moord". De geestelijke leider van Iran,
ayatollah Ali Khamenei, herhaalde zondag de „fatwa", het isla-
mistische decreet waarbij de Britse schrijver Salman Rushdie ter
dood is veroordeeld. Hij vroeg de Britse regering bovendien om
de uitlevering van Rushdie.
China: 1,17 miljard inwoners
peking China telde eind vorig jaar 1,17 miljard inwoners, zo
heeft het officiële persbureau Xinhua (Nieuw China) gisteren ge
meld. De bevolking groeide vorig jaar met 13,48 miljoen men
sen. Het voornemen om bij de eeuwwisseling niet meer dan 1,2
miljard inwoners te tellen zal niet worden gehaald, zo heeft Chi
na al erkend. Zelfs met strenge maatregelen, zoals beperking van
het aantal kinderen per ouderpaar tot 1, zal China in het jaar
2000 1,3 miljard inwoners tellen.
Vrees voor uitbarsting vulkaan Merapi
jakarta De Indonesische autoriteiten hebben maatregelen ge
nomen om 50.000 mensen te evacueren die op de hellingen wo
nen van de vulkaan de Merapi, in Centraal-Java, uit vrees voor
een uitbarsting. Uit de 2.900 meter hoge vulkaan, die bekend
staat als de gevaarlijkste in Indonesië, stroomt al vloeibare lava
en komen ook zwaveldampen. Deskundigen verwachten dan
ook elk moment een eruptie. Vulkanologen zeiden dat zich 8
miljoen kubieke meter lava in de krater bevindt.
Jeltsin geliefd doelwit
moskou De Russische president Jeltsin blijkt een geliefd doel
wit voor moordenaars. De Russische staatsveiligheidsdienst ont
hulde vandaag in een vraaggesprek met het dagblad Nesavissi-
maja Gazeta dat sinds begin vorig jaar negen maal is voorkomen
dat Jeltsin op gewelddadige wijze om het leven zou zijn ge
bracht.
Inkatha: 'Recept voor burgeroorlog'
Het bestuur van het ANC is gisteren akkoord gegaan met
de vorming van een 'overgangsregering van nationale
eenheid', die Zuid-Afrika na de eerste non-raciale verkie
zingen zal regeren. Het ANC-bestuur geeft hiermee zijn
fiat aan het principe-akkoord dat ANC-onderhandelaars
vorige week met de regering sloten. Het parlement dat
blank en zwart bij deze verldezingen begin volgend jaar
kiezen, zal ook de nieuwe grondwet opstellen.
johannesburg
peter v. nuusenburg-correspondent
In een verklaring na afloop van
de drie dagen durende vergade
ring zei ANC-woordvoerder Pal-
lo Jordan, dat alle partijen die
minstens vijf procent van de
stemmen halen, in de over
gangsregering naar evenredig
heid zullen zijn vertegenwoor
digd. Deze regering blijft aan tot
de nieuwe grondwet gereed is.
Daarna kan zij in dezelfde sa
menstelling als 'regering van
nationale eenheid' verder rege
ren en de bepalingen van de
grondwet geleidelijk invoeren.
Hooguit vijf jaar later moeten
de eerste verkiezingen onder de
nieuwe grondwet worden ge
houden.
ANC en regering zorgden vo
rige week voor verwarring door
het akkoord verschillend uit te
leggen. Volgens de regering was
er sprake van 'machtsdeling
voor vijf jaar'; volgens het ANC
ging het om een 'overgangsre
gering van nationale eenheid'
voor onbepaalde tijd. De laatste
formulering die ANC-leider
Mandela gebruikt heeft de
afgelopen dagen het protest
ontkracht van radicale ANC-be-
stuurders, die 'machtsdeling
met het regime' afwijzen.
De instemming van het ANC-
bestuur effent het pad voor de
spoedige hervatting van de
veel-partijen-onderhandelingen
over een nieuw politiek bestel,
het Codesa-overleg. De regering
probeert de Zulu-beweging In
katha eveneens tot deelname
aan Codesa te bewegen. Inka-
tha-leider Buthelezi reageerde
furieus op het principe-akkoord
tussen het ANC en de regering.
Buthelezi vreest dat de regering
en het ANC tegen hem samen
spannen. Hij noemde het ak
koord een 'Recept voor burger
oorlog'.
De Britse kroonprins Charles hanteert de ploeg tijdens zijn bezoek aan een lanbouwgemeen-
i Xoxocotlan, bij Oxaca in Zuid-Mexico. De prins deed gisteren Mexico aan op zijn weg naar Ja-
foto EPA
Mitterrand: 'PS
levensvatbaar'
De Franse president Mitterrand
noemt het 'voorbarig' om over
de opheffing van de Franse so
cialistische partij (PS) te praten.
De PS is volgens hem de op
richter in 1971 nog volop le
vensvatbaar. mits de socialisten
hun interne problemen en te
genstellingen weten te overwin
nen. Mitterrand is niet van plan
om af te treden, ook niet als de
PS de voorspelde verkiezingsne
derlaag lijdt eind maart.
De president reageerde daar
mee gisteravond op de televisie
op de rede van zijn ex-premier
en eeuwige rivaal Rocard. Die
zei woensdag dat er een nieu
we, progressieve volksbeweging
moet worden opgericht waarin
sociaal-democraten, centrum
democraten, ecologisten, her
vormingsgezinde communis
ten, humanisten en progressie
ve liberalen onderdak kunnen
vinden.
Veiligheidsraad stemt in met oorlogsmisdadentribunaal
De vijf permanente leden van de Veilig
heidsraad van de Verenigde Naties zijn het
gisteren eens geworden over de instelling
van een tribunaal, dat oorlogsmisdaden
moet berechten die de laatste twee jaar in
het vroegere Joegoslavië zijn begaan. De
VS, Rusland, Frankrijk, Groot-Brittannië
en China hebben VN-secretaris-generaal
Boutros Boutros-Ghali gevraagd zo'n
rechtbank op te zetten.
brussel» aly knol
new york» De sancties die de
Verenigde Naties tegen Irak
hebben afgekondigd kosten ie
dere week 2.000 Irakezen het le
ven. Dit beweert de Amerikaan
Ramsey Clark, oud-minister van
justitie. Clark keerde deze week
terug van een bezoek aan Bagh
dad. Dit jaar zullen er in Irak
naar schatting van de VN tegen
de 100.000 kinderen onder de
vijf jaar sterven als de sancties
niet worden opgeheven, aldus
Clark.
Clark, die van 1967 tot 1969
minister van justitie was, heeft
al vaker voor de opheffing van
de sancties gepleit.
Het kan overigens nog heel lang duren voor
het tribunaal van de grond komt. „Maan
den, maanden, en dan beide woorden heel
langgerekt uitgesproken," aldus professor
Frits Kalshoven, de voorzitter van de VN-
onderzoekscommissie naar oorlogsmisdrij -
ven in ex-Joegoslavië.
Kalshoven zei dit gisteren in Brussel tijdens
een hoorzitting van het Europees Parle
ment over de systematische verkrachting
van vrouwen in het voormalige Joegoslavië.
De vrouwencommissie van het parlement
vindt dat de VN-vredesmacht in Bosnië-
Hercegovina opdracht moet krijgen om
vrouwen te beschermen die slachtoffer zijn
van systematische verkrachting en andere
oorlogsmisdrijven.
Voor Kalshoven staat het buiten kijf dat ver
krachtingeen oorlogsmisdaad is. „Ver
krachting is bij mijn beste weten al sinds
mensenheugenis een oorlogsmisdrijf." Dat
neemt echter niet weg dat de formele be
wijslast. zoals die ten grondslag zal moeten
liggen aan het tribunaal, een hele moeilijke
zaak is. Kalshoven: .Abortus als bewijs?
Nee. Dat bewijst alleen dat er een zwanger
schap is geweest, maar niet hoe die zwan
gerschap is ontstaan
De commissie van Kalshoven heeft bergen
materiaal ontvangen. „Wat wij horen is dat
er heel veel dingen gebeuren die je als mis
drijf kunt aanmerken. Maar voor ons blijft
het nog steeds twijfelachtig wie de daders
zijn, wie precies de aansprakelijke personen
zijn. Want dat zeggen die getuigen haast
nooit".
Om als oorlogsmisdrijf vervolgd te kunnen
worden, moet volgens Kalshoven ook bij
verkrachtingen onder meer vaststaan dat de
dader tot een andere partij in het conflict
behoorde dan het slachtoffer en dat hij lid
was van een militaire eenheid.
Niet minder ingewikkeld is ook het vinden
van bewijzen voor de verantwoordelijkheid
van een hogergeplaatste, een commandant,
dan wel een leidinggevend politicus. Vol
gens Kalshoven zijn er twee manieren om
vast te stellen of een meerdere verantwoor-
lijk is geweest. „Dat is het geval als hij de
opdracht heeft gegeven, maar ook als hij
het gebeurde heeft getolereerd, terwijl hij
het had kunnen en moeten voorkomen".
„Nu lees ik overal dat de leider van de Ser
viërs in Bosnië. Karadzic, verantwoordelijk
is voor al die verkrachtingen. In de algvlo
pen maanden zag ik hem regelmatig op de
gang in het VN-gebouw in Genève en ik had
de neiging om hem even op het kleine
bordje op mijn deur te wijzen". Maar. moet
Kalshoven dan objectief vaststellen: „Ik
weet nog steeds niet of hij een oorlogsmis
dadiger is. Wij hebben er simpelweg nog
niet de bewijzen voor. niemand heeft die
nog".
VS: Immigratie
mensen met AIDS
niet toegestaan
washington ap
De Amerikaanse Senaat heeft
zich gisteren met een meerder
heid van 76 tegen 23 stemmen
uitgesproken voor handhaving
van het vestigingsverbod voor
met AIDS besmette personen in
de Verenigde Staten.
De stemming in de Senaat
betekent een gevoelige klap
voor president Bill Clinton, die
tijdens zijn campagne herhaal
delijk heeft verklaèrd het vesti
gingsverbod te willen opheffen.
De verwachtings is dat het Huis
van Afgevaardigden een ander
besluit zal nemen.
Volgens het Senaatsbesluit
mogen seropositieven wel de VS
bezoeken voor het bijwonen
van congressen, voor vakanties
of voor medische hulp. Een per
manente verblijfsvergunning is
echter uitgesloten. Deze week
voerde de zwarte dominee Jesse
Jackson actie voor toelating van
230 seropositieve Haïtiaanse
vluchtelingen, die op de Ameri
kaanse basis Guantanamo Bay
op Cuba verblijven.
uba Somali's voeren een
vreugdedansje uit nadat Ameri
kaanse militairen de weg hebben
hersteld tussen de steden Bardera
en Jilib. Daardoor kunnen de
voedseltransporten het westen
van het land sneller bereiken. Gis
teren werd in het noorden van So
malia, waar in 1991 de 'republiek
Somaliland' is uitgeroepen, gede
monstreerd tegen de komst van
VN-troepen. De tegenstand is
waarschijnlijk ingegeven door de
angst dat de VN alles in het werk
zullen stellen om Somaliland (een
voormalige Britse kolonie) weer
samen te voegen met de rest So
malia (vroeger een Italiaanse ko
lonie).
FOTO REUTER PATRICK DE MOIRMONT
Britten geschokt en woedend over kindermoorden
st. louis-washington afp-gpo-ap
Minder dan 24 uur nadat hij
aankondigde dat bijna alle
Amerikanen de komende vier
jaar met belastingverhogingen
te kampeh zullen kijgen, riep
president Bill Clinton hen giste
ren in St. Louis op hem te steu
nen om zijn programma door
het Congres te krijgen zodat de
Verenigde Staten een „nieuwe
koers" kunnen inslaan. De hele
regering is over Amerika uitge
zwermd om dec plannen aan de
man te brengen. Clinton kreeg
gisteren alvast steun van Roos
Perot, die hij kort voor zijn
'troonrede' (State of the Union)
al had gebeld.
De president kan Perots steun
goed gebruiken. Beiden waren
tijdens de verkiezingscampagne
de verkondigers van de veran
dering. Maar Clinton kreeg
slechts 43 procent van de stem
men en hij zal de komende
maanden alle zeilen moeten
bijzetten om de overige 57 pro
cent van de kiezers voor zijn in
grijpende voorstellen te winnen.
De eerste tekenen zijn gun
stig: de koersen op Wallstreet
gingen weer omhoog, de dollar
werd weer wat duurder. En uit
enquêtes blijkt dat drie van de
vier Amerikanen Clintons pak
ket van belastingverhogingen
en uitgaven wel zien zitten.
Maar de vraag is of dat zo blijft
als zij eenmaal de rekening ge
presenteerd krijgen.
Clintons verdediging voor zijn
belastingplannen is dat ieder
een een offer wordt gevraagd,
de rijken meer dan de minder
rijken, terwijl de echte armen
worden ontzien. Zonder extra
belastingen is vermindering van
het waanzinnige begrotingste
kort niet mogelijk, zegt hij.
Maar met belastingen alleen
komt hij er natuurlijk niet
Daarvoor zijn drastische bezui
nigingen op de overheidsuitga
ven nodig. Die zijn wel aange
kondigd, maar niet nader inge
vuld.
De voormalige president Ro
nald Reagan, die door Clinton
werd bekritiseerd, verdedigde
gisteren in The New York Times
zijn economische politiek uit de
jaren tachtig. Reagan omschreef
het als „de fundamentele les"
uit zijn regeerperiode dat de
Amerikanen een impuls krijgen
om harder te werken en meer te
investeren als voor iedereen de
belasting omlaag gaat. Het pro
bleem voor ile si hatkist is niet
dat de mensen te weinig belas
ting betalen, maar dat de rege
ring te veel uitgeeft, zei Reagan.
haarlem willeke heukoop
„Mijn hart brak. Wie een klein kind zoiets kan
aandoen, moet wel intens slecht zijn. Wat dit op
roept, gaat verder dan woede. Om eerlijk te zijn:
ik zou ze verdomme wel willen ophangen. Het is
onmenselijk wat is gebeurd." Veronica Caffrey
(50), die een kinderwagen met haar 14 maanden
oude kleindochter voortduwt, verwoordt de ge
voelens v&n veel Britten na de gruwelijke moord
op de 2-jarige peuter James.
Groot-Brittannië huivert bij het idee dat de
moord waarschijnlijk gepleegd is door andere
kinderen. Zijn ontvoering vorige week vrijdag
vanuit een slagerij in een winkelcentrum in het
Noordengelse Bootle werd op de video-camera's
van een bewakingsdienst Vastgelegd.
De beelden tonen hoe James met twee jongens,
tussen de tien en veertien jaar oud, meeliep. De
zelfde jongens die een uur eerder in hetzelfde
winkelcentrum hadden geprobeerd een ander
jongetje mee te lokken. Zij slaagden daar niet in
omdat de moeder van het joch op tijd ingreep.
Het afgetuigde en zwaar verminkte lichaampje
van James werd zondag langs een spoorlijn vijf
kilometer ten oosten van Bootle gevonden. De
politie zegt dat niets wijst op seksueel misbruik.
Waardoor het kind stierf, is nog niet vastgesteld.
De lijkschouwer spreekt van 'de gruwelijkste
moord' waarmee hij in zijn 25-jarige loopbaan te
maken heeft gehad. De Britse politie die de zaak
onderzoekt, sluit niet uit dat de moord louter om
de kick is gepleegd.
Ook later op een bouwplaats op ongeveer een
kilometer afstand van het winkelcentrum zijn het
jongetje en zijn ontvoerders gefilmd. Te zien is
hoe de oudere jongens James aan zijn armen
voortslepen en rondslingeren. Volgens getuigen
huilde James en had hij blauwe plekken en
schrammen.
Een vrouw die haar hond uitliet, verklaarde op
het politiebureau de jongens en James te hebben
gezien en zelfs gevraagd te hebben wat er gaande
was. De jongens antwoordden dat ze het kind
hadden gevonden in het winkelcentrum en het
naar de politie wilde brengen. Die verklaring is
volgens de onderzoekspolitie plausibel. Maar de
jongens mogen dan goede bedoelingen hebben
gehad; de politie gaat er vanuit dat ze van mening
zijn veranderd en houdt de twee voorlopig voor
de waarschijnlijke moordenaars. Drie meisjes die
op de bouwplaats als voorbijgangers werden ge
filmd, hebben eveneens contact opgenomen met
de politie en leverden 'absoluut geweldige' infor
matie.
Op de plaats waar de peuter werd gevonden en
bij de slagerij vanwaar hij werd meegenomen,
hebben inwoners van Bootle honderden bloem-
boeketten en knuffelbeesten gelegd. Mensen lie
ten er kaarten achter met teksten als 'Rust in vre
de Jamie, van een vader en een moeder', 'Welte
rusten en God zegene je, van een gezin uit Bootle'
of eenvoudigweg 'Waarom en wie?'.
Dat is de vraag die de geschokte Britten even
zeer bezig houdt als de talloze kinderpsychologen
en andere deskundigen die zich buigen over de
zaak. Kevin Epps is als psycholoog verbonden aan
de Glenthome Jeugdkliniek in Birmingham waar
ook ernstig gestoorde jongeren worden behan
deld.
Hij noemt de zaak van James 'erg verdacht'. „Er
moet een of ander motief zijn voor deze moord.
Iemand anders dan de twee jongens op de video
moet er iets mee te maken hebben Het komt
volgens Epps wel voor dat jongeren kleine kinde
ren ontvoeren. „Maar dat gebeurt meestal met
seksuele bedoelingen. En in vrijwel alle gevallen
gaat het daarbij om kinderen die elkaar kennen."
Ook psycholoog Tony Black heeft zijn beden
kingen bij het idee dat tieners de dood van de
peuter in hun eentje op hun geweten hebben.
„Dat is moeilijk te begrijpen. Meestal zijn oudere
kinderen juist heel beschermend ten opzichte
van jongere. Ik vind de omstandigheden zo onbe
grijpelijk dat ik me afvraag of de jongens op de vi
deobeelden niet dachten dat James was ver
dwaald. Misschien raakten ze het zoeken beu en
is het ventje vervolgens opgepikt door iemand
anders."
Maar de Britse bevolking is duidelijk nog niet
toe aan dat soort verklaringen. Tientallen mensen
schreeuwden 'moordenaar! moordenaar!' toen
dinsdagavond een 12-jarige jongen in het naburi
ge Liverpoolse Kirkdale in verband met de moord
werd aangehouden. De jongen werd met een de
ken over zijn hoofd afgevoerd. Woesdag moest hij
na ondervraging weer worden vrijgelaten, evenals
twee volwassenen die dinsdagavond werden ge
arresteerd. Een menigte demonstreerde later voor
het politiebureau en eiste actie van de politie.
De angst zit er bij de Britten diep in. De mis
drijven waarmee ze buiten het verhaal van Ja
mes recentelijk werden geconfronteerd, steken
elkaar de loef af in gruwelijkheid; de liquidatie
van een pas getrouwd stel in een rustig dorpje,
het ombrengen met 43 messteken van een
jonge moeder voor het oog van haar tweejarige
zoon en het doodknuppelen van een 16-jarig
meisje op een landweggetje.
De afgelopen tien jaar werden in Groot-Brittan
nië in totaal 581 kinderen onder de vijf jaar ver
moord. Verreweg het vaakst had een familielid
van het slachtoffer en niet zelden een van de ou
ders de moord op het geweten. In 'slechts' tien
gevallen was de moordenaar een onbekende. Met
het yerhaal van James zijn aan de macabere lijst
in de eerste twee maanden van 1993 al twee nieu
we gevaHen toegevoegd.
Eerder deze week begon in Lincolnshire de
rechtzaak tegen een 24-jarige verpleegkundige
die ervan wordt beschuldigd vier kleine kinderen
te hebben vermoord en bij elf andere daartoe po
gingen te hebben gedaan. Een zeven weken oude
baby. die aan haar zorg was toevertrouwd, stierf
onder duistere omstandigheden aan een hartaan
val. De verpleegkundige, nog maar net van
schooi, zou de kinderen hebben gewurgd, hun
zuurstoftoevoer hebben onderbroken of verkeer
de geneesmiddelen hebben toegediend. Hoe ze
tot die daden kwam, is onduidelijk.
m m v luutje niemantsverdr1et
bron the independent
voorstellen voor een machtsde
ling, die hij woensdag naar dc
volksvertegenwoordiging stuur-
moskou hans geleunse
De Russische president Boris
Jeltsin heeft gisteren in een tele-
visietoepsraak de bevolking op
geroepen hem te steunen in zijn
strijd tegen het parlement. „De
grootste vijand van Rusland is
de diepe crisis die we nu heb
ben", aldus Jeltsin, die, gehuld
in een gemoedelijk wollen vest,
sprak vanuit zijn vakantiever
blijf. Jeltsin bood aan zijn recht
op het indienen van wetten op
te geven in ruil voor een belofte
van het parlement zich niet met
kabinetszaken te bemoeien.
Jeltsins tv-optreden was van
tevoren niet aangekondigd en
joeg daardoor heel wat kijkers
dc stuipen op het lijf. De presi
dent riep de kijkers op naar de
stembus te gaan als het tot een
refendum komt over de vraag
wie het in Rusland echt voor het
zeggen moet krijgen, president
of parlement. Jeltsin gaf daar
naast een toelichting op de
de.
Jeltsin sprak dinsdag met par
lementsvoorzitter Chasboelatov
af. dat een werkgroep van presi
dentiële en parlementaire ex
perts binnen tien dagen met
een plan komt. dat Rusland
moet verlossen van de slepende
bestuurlijke crisis. Volgens Jelt
sin moet een buitengewoon
Volkscongres begin maart dit
'Grondwettelijke Akkoord'
goedkeuren.
Gebeurt dat niet. dan wil hij
de Russische kiezers op 11 april
per referendum laten bepalen
wie de meeste macht m het
land krijgt. Opiniepeilingen wij
zen uit dat de Russen weinig
animo hebben om hun stem uit
te brengen. Jeltsin voelt zich al
heel lang gedwarsboomd door
het overwegend conservatieve
parlement, dat veel van zijn
plannen kan tegenhouden.
